ΠΡΑΣΙΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ. Λάχανο,Αγκινάρα,Καρπούζι,Κολοκύθι,Βλήτα,Μαιντανός,Μαρούλι,Σέλινο,Μπρόκολο,Πράσσα,Κουκιά,Σπανάκι,Μπάμιες,Σέσκουλο,Σταμναγκάθι

Λάχανο σπορά φύτεμα καλλιέργεια

Οικογένεια: Brassica oleracea-Κραμβολάχανα (Μάπες)

Θερμοκρασία βλάστησης: 7-35 C

Βάθος φύτευσης: 0.5-1 εκατοστά

Ημέρες βλάστησης: 7-12

Μεταφύτευση: Ανάλογα την ποικιλία και της συνθήκες ανάπτυξης συνήθως 40 ημέρες μετά

Φως: Πλήρες έως μερική σκίαση

Τύπος χώματος: Καλά στραγγισμένος με πολύ οργανική ύλη

pH χώματος: 6.0 ‐ 6.5

Πότισμα: Διατηρείτε συνέχεια την υγρασία, αλλά όχι υπερβολικό νερό.

Ωρίμανση: 65-95 ημέρες μετά την μεταφύτευση ανάλογα με την ποικιλία

Τα κραμβολάχανα ή μαππολάχανα είναι φυτά διετή, καλλιεργούμενα ως μονοετή, όπως και τα κουνουπίδια. Ανήκουν στην οικογένεια των σταυρανθών. Αναλόγως των ποικιλιών πού ανήκουν, παρουσιάζουν διάφορη μορφή και ανάπτυξη. Τά φύλλα γίνονται πολύ μεγάλα και σαρκώδη με διάταξη διαδοχική, το ένα επάνω στο άλλο, ώστε να σχηματίζουν είδος μάπας κλειστής ή κλειστού χωνιού. Ό σχηματισμός αυτός, οφείλεται στην υπερτροφία των ακρινών ή των πλευρικών ματιών στα οποία, τα αναπτυσσόμενα φύλλα, δίδουν το σχήμα μεγάλου ή μικρού κεφαλιού. Τα άνθη είναι λευκά ή κιτρινωπά και παρουσιάζονται στη κορυφή μαζεμένα σε βότρεις. Οι σπόροι είναι μικροί και στρογγυλοί, χρώματος μαύρου η στακτί-σκούρου.

Τα κραμβολάχανα καλλιεργούνται αποκλειστικώς για τα τρυφερά και ελαφρώς τραγανά τους φύλλα, τα όποια τρώγονται νωπά ως είδος ορεκτικό υπό μορφή σαλάτας ή λαχραμιάς (τουρσί) είτε βρασμένο ως σύνηθες λαχανικό μαγειρικής.

Ένεκα της εξαιρετικής αντοχής πού παρουσιάζουν στο ήχος και την υγρασία, τα κραμβολάχανα αποτελούν καλλιέργεια φθινοπωρινή η χειμερινή.  Μπορούν όμως να επιτύχουν και σε οποιαδήποτε εποχή, αρκεί να χρησιμοποιούνται για αυτό οι ανάλογες ποικιλίες.

Γενικώς τά κραμβολάχανα αρέσκονται και ευδοκιμούν σε χώματα μετρίως βαρεία και βαθειά, τα όποια να μη χάνουν γρήγορα την υγρασία τους. Ταύτα όμως πρέπει να είναι γόνιμα και προπάντων στραγγερά. Τα ελαφρά είναι λιγότερο κατάλληλα, τα δε ξηρά αποκλείονται εντελώς. Επίσης για τα λαχανικά αυτά, τα χώματα πρέπει να λιπαίνονται πλουσίως και απαραιτήτως να είναι ποτιστικά. Για την λίπανση, ένεκα του μεγάλου και ζωηρού φυλλώματος των, έχουν ανάγκην κυρίως αζώτου και καλίου. Συνεπώς για τα στοιχεία ταύτα, τα κραμβολάχανα είναι πολύ απαιτητικά. Πάντως, ως καλλίτερο λίπασμα πρέπει να θεωρείται ή χωνευμένη κοπριά σε ποσό 4-5000 οκ. κατά στρέμμα. Για χώματα εξαντλημένα από προηγούμενες καλλιέργειες, προτιμότερων να συνδυάζεται με χημικά λιπάσματα, ήτοι 1500-2000 οκ. κοπριάς με 15-18 οκ. νιτρικό νάτριο, 20-25 οκ. υπερφωσφορικό και 8-10 οκ. θειΐκό κάλι.  Από τα σύνθετα χημ. λιπάσματα αξιοσύστατος είναι ό τύπος 6-8 8 σκέτος ή για συμπλήρωση της κοπριάς.

Και στις δύο περιπτώσεις, ή λίπανσης πρέπει να γίνεται κατά το τελευταίο όργωμα, εκτός του νιτρικού νατρίου, το όποιο καλόν είναι να δίδεται σε δύο δόσεις, ή πρώτη στη μεταφύτευση και ή άλλη μετά 30-40 ημέρες κατά το σκάλισμα.

Η προπαρασκευή του εδάφους, συνίσταται σε 2-3 βαθειά σκαψίματα ή οργώματα, αναλόγως της προηγουμένης καλλιέργειας, σε τρόπον ώστε τα χώματα να δουλευτούν καλά.

Για να γίνει ή καλλιέργεια των κραμβολαχάνων πρέπει να αποκτηθούν προηγουμένως κατάλληλα φυτά σε σπορείο, τα όποια κατόπιν μεταφυτεύονται επί τόπου. Τα σπορεία μπορούν να είναι ανοικτά (ψυχρά) η θερμά, αλλά πάντοτε πλούσια με παχύ στρώμα κοπροχώματος. ΗΉ σπορά γίνεται στα πεταχτά ή κατά γραμμές, αραιά δε, ώστε σε κάθε τετρ. μέτρο, να ρίχνονται όχι περισσότεροι σπόροι από μισό δράμι το πολύ. Η πυκνή σπορά πρέπει να αποφεύγεται, γιατί τα φυτά γίνονται λεπτά και αδύνατα, οπότε είναι ακατάλληλα για καλό μέλλον. Οι σπόροι πρέπει να σκεπάζονται πολύ ελαφρά, 1-2 πόντους με φυτόχωμα και αμέσως αφού πατηθούν λίγο να ραντίζονται με ποτιστήρι. Τα ραντίσματα πρέπει να γίνονται τακτικά μέχρι να βλαστήσουν οι σπόροι. Η εποχή της σποράς, εξαρτάται από τις ποικιλίες και το κλίμα του τόπου, πού γίνεται η καλλιέργεια. Για τις ανοιξιάτικες καλλιέργειες η σπορά γίνεται τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο, για τις φθινοπωρινές κατά Μάρτιο-Απρίλιο. Όσο δε για τις πολύ πρωϊμότερες, η σπορά είναι ανάγκη να γίνεται σε θερμοσπορεία.

Όταν τα φυτά βλαστήσουν και αποκτήσουν 3-4 φύλλα, μεταφυτεύονται επί τόπου ή καλλίτερα σε φυτώριο, κατά αποστάσεις 10- 12 πόντους, όπου παραμένουν ώσπου να μεταφυτευθούν οριστικώς. Η τελευταία περίπτωσης δίδει καλλίτερα αποτελέσματα, γιατί τα φυτά αναπτύσσονται ζωηρότερα και επί πλέον γίνονται πρωΐμότερα.

Η μεταφύτευσης επί τόπου μπορεί να πραγματοποιηθεί, της μεν φθινοπωρινής σποράς, κατά Μάιο-'Ιούνιο, της δε εαρινής κατά ’Ιούλιο-Σεπτέμβριοο.  Οπωσδήποτε τα χρησιμοποιούμενα φυτά πρέπει να είναι φρεσκοβγαλμένα και με όλο το ριζικό τους σύστημα. Για αυτό είναι ανάγκη προ τού ξεριζώματος να ποτίζονται αφθόνως. Κατόπιν διαλέγονται τα πιο κοντά και χονδρά, όσα δε έχουν το επάκριο μάτι (καρδιά) βλαμμένο, πρέπει να απορρίπτονται ως ακατάλληλα. Τότε τα καλά μεταφυτεύονται σε προετοιμασμένες βραγιές ή σε αυλάκια, για να εξασφαλίζεται το πότισμα ευκολότερα. Η φυτεία γίνεται με φυτευτήρι σε αρκετό βάθος 8-10 πόντους, μέχρι της βάσεως των πρώτων φύλλων και κατά αποστάσεις ανάλογες με την ανάπτυξη πού παίρνουν οι ποικιλίες, δηλαδή 40-60 πόντους για τις μικρές και 75-80 πόντους για τις μεγάλες. Εννοείται πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η γονιμότητα της γης, ώστε στα πλουσιότερα χώματα να φυτεύωνται αραιότερα και στα φτωχότερα πιο πυκνά. Συνήθως χάριν οικονομίας χώρου, η φυτεία γίνεται ανάμεσα στα παντζάρια, τα σπανάκια, ντομάτες κλπ. πρώιμα λαχανικά, τα οποία βλαστάνουν και ξοδεύονται γρήγορα.

Κατά την μεταφύτευση πρέπει να πιέζεται δυνατά το χώμα γύρω από κάθε φυτό, ώστε να έρχεται σε τέλεια επαφή με αυτό, αμέσως δε κατόπιν, να ακολουθεί άφθονο πότισμα για να συμπληρώνεται η απαιτουμένη υγρασία του εδάφους. Για μεταφυτεύσεις του Ιουλίου μέχρι Σεπτεμβρίου, ως καταλληλότερες ποικιλίες πρέπει να θεωρούν οι πρώιμες. Η εργασία της μεταφυτεύσεως πρέπει να γίνεται με καιρό συννεφώδη ή κατά τις βραδινές ώρες. Οι περαιτέρω περιποιήσεις συνίστανται πλέον στα απαραίτητα ποτίσματα, τα οποία πρέπει να είναι συχνά και άφθονα μέχρι των φθινοπωρινών βροχών, και σε 2-3 σκαλίσματα κατά τα όποια γίνονται και ελαφρά παραχώματα. 

Τα σκαλίσματα αυτά κατά προτίμηση, πρέπει να δίνονται νωρίς, για να ευκολύνεται ή ανάπτυξης των φυτών και συνεπώς ή παραγωγή πρωΐμότερα. Για την ανοιξιάτικη καλλιέργεια είναι προτιμότερες οι ανοικτές ποικιλίες, οι οποίες δεν βλαστάνουν αλλά ούτε ανθίζουν γρήγορα όπως συμβαίνει στις κλειστές. Πάντως η επιτυχία τους είναι πιο εξασφαλισμένη, όταν η καλλιέργεια τους γίνεται σε δροσερά μέρη και τοποθεσίες σκιερές. Κατά γενικό κανόνα, όσο η μεταφύτευση γίνεται αργά και πλησιάζει στη ξηρά εποχή τόσο είναι αναγκαία τα συχνά και πλούσια ποτίσματα, κάθε 2-4 ημέρες, καθώς και περισσότερα σκαλίσματα για τη συγκράτηση της απαιτουμένης υγρασίας.

Η συγκομιδή της μεν καλοκαιρινής καλλιέργειας αρχίζει το φθινόπωρο και εξακολουθεί καθ’ όλο το χειμώνα, της δε εαρινής από τον 'Ιούλιο και παρατείνεται μέχρι τέλους φθινοπώρου.

Ως όψιμες ποικιλίες θεωρούνται οι κλειστές, επειδή αντέχουν περισσότερο στο κρύο και είναι βραδύτερος αναπτύξεις. Για αυτό καλλιεργούνται μάλλον τον χειμώνα. Οι πρώιμες ποικιλίες, ανήκουν στην ομάδα των ανοικτών, οι οποίες πρέπει να προτιμούνται μάλλον για καλοκαιρινή καλλιέργεια.

Παραγωγή απόρου.

Για την απόκτηση εκλεκτού σπόρου πρέπει να διαλέγονται φυτά καθαρού τύπου, με κεφάλια γεμάτα, σκληρά και με κορμό κοντό. Ταύτα αφήνονται στη θέση τους ή μεταφυτεύονται την επομένη άνοιξη σε προφυλαγμένο και καλοκοπρισμένο μέρος. Η άνθησης και η καρποφορία γίνεται κατά τη θερινή περίοδο του δευτέρου έτους από τη σπορά.

Πολλοί κηπουροί, για να διευκολύνουν την ανάπτυξη του στελέχους, σχίζουν την μάπα στις τέσσαρες πλευρές, χωρίς όμως και να θίξουν τη καρδιά. Όταν ο καυλός και οι διακλαδώσεις αυτού μεγαλώσουν, πρέπει να κορυφολογούνται λίγο, ώστε να μένουν οι ανθοφόροι μόνον της βάσεως, οι οποίοι παράγουν χονδροτέρους και πιο εκλεκτούς σπόρους. Επειδή, τα κραμβολάχανα πολύ εύκολα διασταυρώνονται με όλα τα φυτά του αυτού είδους και κατά συνέπεια εκφυλίζονται γρήγορα, πρέπει οι μάνες να φυτεύονται πάντοτε χωριστά και σε αποστάσεις πολύ μεγάλες, η μία ποικιλία από την άλλην, είτε να εμποδίζεσαι τεχνητώς η μεταξύ τους ελεύθερα γονιμοποίησης. Μετά την ωρίμανση των καρπών, κατά Ιούλιο Αύγουστο, οι κλάδοι πρέπει να κόβονται εγκαίρως και να ξηραίνονται σε σκιερό μέρος. Οι σπόροι μετά αποχωρίζονται με ένα ελαφρό κοπάνισμα.

Ένα δράμι σπόρων περιέχει 2000 σπυριά περίπου. Η βλαστική τους δύναμη διαρκεί 5-6 έτη.

Ποικιλίες

Εξαιτίας της ευκολίας που αλληλοδιασταυρώνονται, τα κραβολάχανα έχουν αποκτήσει πολυάριθμες ποικιλίες και παραλλαγές.

Από τις κλειστές ποικιλίες, οι σπουδαιότερες και συνηθέστερες στη καλλιέργεια είναι:

Κραμβολάχανα πλακερά. 

Αυτά, ονομαστά ως κομπρολάχανα, κάνουν πολύ μεγάλα κεφάλια, σκληρά και λίγο πλακερά στη κορυφή. Συνήθως, κάθε ρίζα παρουσιάζει κεφάλι 10-15 οκ. βάρους ή και περισσότερο

Κραμβολάχανα Γιαννιώτικα.

Αυτά, ονομαζόμενα και κομπρολάχανα, γίνονται πολύ μεγάλα και αποκτούν μάπα σχεδόν στρογγυλή και σφικτή, 6-10 οκ. βάρους ή και περισσότερο, Πρόκειται περί ποικιλίας πολύ παραγωγικής και μάλλον όψιμης, ανθεκτικής στο κρύο.

Κραμβολάχανα Πατησίων. Αυτά είναι μικρότερα των προηγουμένων, άλλα πολύ πρωϊμώτερα. Καλλιεργούνται κυρίως στους λαχανοκήπους των Αθηνών και Πατρών.

Κραμβολάχανα καρδιά βοδιού χονδρά. 

Τα κεφάλια, σε αυτά, γίνονται μέτρια στο μέγεθος, λίγο κωνικά και εξαιρετικώς πρώιμα.

Κραμβολάχανα καρδιά βοδιού μικρά. Αυτά είναι παραλλαγή των προηγουμένων, γίνονται μικρότερα και με τη κορυφή ποιό μυτερή.

Λάχανα καρδιά βοδιού μικρά-Λάχανα Μιλάνου Βικτωρίας

Κραμβολάχανα Μιλάνου. Αυτά χαρακτηρίζονται, κυρίως, από το ελαφρό κατσάρωμα των φύλλων στις νευρώσεις. Η ποικιλία αυτή διακρίνεται σε πολλές παραλλαγές, από τις όποιες οι σπουδαιότερες είναι της Βικτωρίας με μεγάλα στρογγυλά κεφάλια, της Νορβηγίας με κυανιά φύλλα και της Νεαπόλεως με κεφάλια μικρότερα. Όλες οι παραλλαγές είναι όψιμες και κατάλληλες για χειμερινή καλλιέργεια.

Κραμβολάχνα Βρυξελλών (λαχανάκια Βρυξελών)-Brassica oleracea var. Gemmifera

Αυτά αποτελούν ιδιαίτερο είδος. Δεν κάνουν κεφάλι χονδρό αλλά μια ροζέτα από μεγάλα φύλλα στη κορυφή και μικρά κεφαλάκια σαν χονδρά καρύδια, στο μάκρος του κορμού τα όποια και χρησιμοποιούνται. Η καλλιέργεια αυτών γίνεται κάπως διαφορετικότερη από τα κλειστά λάχανα. Αυτά δεν θέλουν πολύ λίπανση, γιατί, τότε, αποκτούν μεγάλο ανάστημα και κεφάλια χαλαρά και μικρά. Για τον λόγο αυτόν τα καλλίτερα αποτελέσματα δίδουν σε χώματα μετρίως γόνιμα ή πολύ ολίγον λιπασμένα.  Η σπορά τους γίνεται την άνοιξη, η δε μεταφύτευση κατά Μάιο, σε αποστάσεις 45-50 πόντους, κατά μέσον όρο. Οι λοιπές καλλιεργητικές περιποιήσεις συνίστανται από τα αναγκαία ποτίσματα, και σκαλίσματα, τα όποια πρέπει να γίνονται όπως για τα προηγούμενα. Πρέπει όμως, καθ’ όσο το στέλεχος μεγαλώνει, να κορφολογιέται

τρεις φορές, προς το σκοπό να επισπευτεί η ανάπτυξης των πλαγίων ματιών, τα όποια και θα σχηματίσουν τα κεφαλάκια.

Η συγκομιδή αυτών γίνεται το φθινόπωρο και διαρκεί όλο το χειμώνα. Τα κεφαλάκια, πάντοτε πρέπει να μαζεύονται κατά διαδοχική σειρά, από τα πιο μεγάλα και κλειστά, εφ’ όσον σχηματίζονται και αναπτύσσονται.

Η ποικιλία αυτή είναι όψιμη, αντέχει στο κρύο και ευδοκιμεί παντού. Όπου δοκιμάστει έδωσε καλά αποτελέσματα.

Από τις ποικιλίες οι οποίες δεν κάνουν κλειστά κεφάλια αλλά έχουν τα φύλλα εντελώς ανοικτά, ολίγες ενδιαφέρουν την λαχανοκομία. Οι περισσότερες καλλιεργούνται για κτηνοτροφικό σκοπό ή ακόμη για καλλωπισμό, χάρις στα κόκκινα ή παρδαλά φύλλα τους, τα όποια συνήθως είναι κατσαρά.

Η καλλιέργεια όλων των ανοικτών ποικιλιών γίνεται όπως και των κλειστών, με τη διαφορά, ότι σπέρνονται την άνοιξη και μεταφυτεύονται κατά Μάιο.  Η συγκομιδή τους πραγματοποιείται κατά τη θερινή περίοδο και εξακολουθεί μέχρι του φθινοπώρου. Όπου καλλιεργήθηκαν έδωσαν ικανοποιητικά αποτελέσματα, σε βλάστηση και παραγωγή.

Ασθένειες.

Τα κραμβολάχανα γενικώς προσβάλλονται από διάφορες αρρώστιες και έντομα, εκ των οποίων συνηθέστερες και ποιό επιβλαβείς είναι:

 Η γάγγραινα των λαχάνων.

Προέρχεται από ένα μικρομύκητα (RlasmodiophoraBrassicae) ο όποιος προσβάλλει και δημιουργεί εκσαρκώσεις ακανόνιστες στα στελέχη ή στις ρίζες, ιδίως κοντά στο λαιμό. Οι αρρωστημένες ρίζες λειτουργούν ανώμαλα και σήπονται, με αποτέλεσμα αργά ή γρήγορα την αποξήρανση των πασχόντων φυτών, Τα σπόρια του μΰκητος, τα όποια ελευθερώνονται από τις σηπόμενες ρίζες, διατηρούν, εντός του εδάφους την βλαστική τους δύναμη για πολλά χρόνια. Σε μολυσμένα χώματα όταν γίνουν σπορές από κραμβολάχανα η άλλα φυτά της ίδιας οικογενείας και τα σπόρια, του μύκητος αυτού έλθουν σε επαφή με τα ριζίδια τους, βλαστάνουν και εισέρχονται στους ιστούς, τούς οποίους αλλοιώνουν στα χαρακτηριστικά εξογκώματα. Η γάγγραινα κάποτε είναι πολύ επικίνδυνη στη καλλιέργεια γενικά των φυτών της οικογενείας των στραυρανθών, ιδίως δε παρουσιάζεται σε εδάφη ξινά. Για τη πρόληψη της ασθενείας αυτής πρέπει ν  αποφεύγεται η παράχωση στο έδαφος αρρωστημένων ριζών, να αλλάξει η καλλιέργεια με φυτά άλλα (εκτός από σταυρανθή) να γίνεται χρήση κοπριάς εντελώς χωνευμένης και όταν είναι εύκολο, να διορθώνεται το έδαφος με λιπάσματα φωσφορικά, ασβέστη, είτε και να απολυμαίνεται με φορμόλη (1%) σε ποσό 15-20 δράμ. κατά τετραγ. μέτρο.

Ο άνθρακας των λαχάνων.(Altenaria brassicae)

Οφείλεται σε σαπρομύκητα  ο οποίος προσβάλλει και γεμίζει τα φύλλα, σαν ένα είδος σκόνης από κάρβουνα. Εννοείται με και ρό υγρό και ζεστό. Καταπολεμείται με ραντίσματα θειικού χαλκού, και καύση των αρρωστημένων φυτών.

Ο Άλτης. (Altica oleracea)

Είναι ένα μικρό κολεόπτερο, μάκρους 1,5 χλμ. περίπου, ωοειδές και λίγο κυρτό. Το σκουλήκι του είναι μαυριδερό και σκεπασμένο με τριχίτσες. Προσβάλλει καiτρώει τα φύλλα ως σκώληξ ή τέλειο έντομο. Καταπολεμείται με συχνά σκαλίσματα και ποτίσματα, γιατί φοβάται πολύ το νερό. Τα ραντίσματα στα φύλλα με καπνοζούμι καταστρέφει επίσης τα σκουλήκια.

Η Πιερρίς. (Pierris brassicae)

Είναι πεταλούδα πολύ γνωστή στους κήπους, όπου περιφέρεται πετούσα καθ' όλο το έτος. Με ανοιγμένα φτερά έχει μάκρος 6 πόντους. Αυτά είναι άσπρα εκτός μιας βούλας μαύρης πού είναι στα άκρα εκάστης από τις άνω φτερούγες και μιας άλλης στο ακρινό περιθώριο στις κάτω. Η θηλυκιά πεταλούδα παρουσιάζει ακόμη στα επάνω φτερά δύο βουλές μαύρες στρογγυλές, η μια δίπλα στην άλλη και μια μακρουλή βούλα στο μάκρος του ακρινού περιθωρίου προς τα πίσω.

Η πιερρίς έχει δύο γενεές το χρόνο. Κατά Ιούνιο η θηλυκιά γέννα μέχρι 200 αυγά στη κάτω πλευρά των φύλλων τα οποία τοποθετεί το ένα κοντά στο άλλο ώστε να σχηματίζουν είδος πλάκας, σε χρώμα ασπροκίτρινο. Οι κάμπιες κατόπιν, που εκκολάπτονται έχουν χρώμα στακτοπράσινο με τρεις γραμμές κίτρινες και τρίχες ασπρουδερές. Αυτές είναι πολύ αδηφάγες (φαγουλιάρικες), κατατρώγουν τα φύλλα των λαχάνων (και άλλων σταυρανθών), από τα οποία δεν αφήνουν τίποτε παρά τα χονδρά νεύρα, σε λίγο δε χρονικό διάστημα φθάνουν σε 5 πόντους μάκρος. Είναι τόσον επικίνδυνες όσο ο αριθμός τους είναι μεγαλύτερος. Στην αρχή ζουν καθ’ ομάδες, κατόπιν όμως διασκορπίζονται για να χρυσαλιδωθούν σε τρύπες στους τοίχους, στις σχισμές των δένδρων κλπ.  Η χρυσαλίς είναι άσπρη με στίγματα μαύρα και κίτρινα. Αυτή προσκολλάται με μια μετάξινη κλωστή από το οπίσθιο άκρο της και στερεώνεται ακόμη καλλίτερα και με μια ζώνη μετάξινης κλωστής. Οι πεταλούδες εμφανίζονται κατά Αύγουστο-Σεπτέμβριο, οπότε δημιο

Αγκινάρα σπορά φύτεμα καλλιέργεια

Cynara scolymus. Οικογένεια: Σύνθετα-Compositae

Η αγκινάρα είναι εντυπωσιακή! Για τη γεύση της μπορούμε να συζητήσουμε, αλλά για την εμφάνιση, όχι. Μπορεί να «σταθεί» με επιτυχία τόσο στον «καλλωπιστικό» τομέα ενός κήπου όσο και στο λαχανόκηπο.

Εξάλλου, αντίθετα με τα περισσότερα λαχανικά, είναι πολυετές φυτό. Ανθίζει όμως και παράγει καρπούς και σπόρους από το πρώτο έτος της ζωής του. Το εδώδιμο τμήμα της αγκινάρας είναι οι ανθοκεφαλές, τα λουλούδια της • δηλαδή τα οποία τα συγκομίζουμε πολύ πριν ωριμάσουν.

Πρόκειται για μεσογειακό φυτό και εκτός από τις καλλιεργούμενες ποικιλίες υπάρχει και η «άγρια» αγκινάρα, Cynara cardunculus, που έχει όμορφα γκρι, μεγάλα φύλλα και είναι ιδιαίτερα νόστιμη.

Δεν έχει σημασία το ότι η αγκινάρα είναι λαχανικό, με τέτοια λουλούδια μπορεί να συμμετέχει και σε κήπο με καλλωπιστικά.

Πως αναπτύσσεται η αγκινάρα

Ειδικά για την αγκινάρα θα σταθούμε λίγο στον τρόπο που αναπτύσσεται, επειδή αυτή η γνώση θα σας βοηθήσει να καταλάβετε καλύτερα τις ανάγκες της και τον τρόπο πολλαπλασιασμού της.

Αρχικά το φυτό αναπτύσσεται βλαστικά. Ο σχηματισμός των πρώτων 6-10 φύλλων καθώς και η έκθεση του φυτού σε χαμηλές θερμοκρασίες δίνουν το έναυσμα για τη δημιουργία της πρώτης εδώδιμης ανθοκεφαλής στην κορυφή του κοντού κεντρικού βλαστού. Αφού σχηματιστεί αυτή η πρώτη ανθοκεφαλή, ο βλαστός διακλαδίζεται και στην κορυφή καθεμιάς από τις διακλαδώσεις αυτές σχηματίζονται νέες ανθοκεφαλές, μικρότερες όμως σε μέγεθος από την αρχική. Συνήθως, οι ανθοκεφαλές που σχηματίζονται είναι 5-10, οπότε το συνολικό ύψος του φυτού φτάνει τα 1 -2 μ. Αν το φυτό αφεθεί να αναπτυχθεί ελεύθερα, οι ανθοκεφαλές ωριμάζουν, καρπίζουν και σποροποιούν.

Το καλοκαίρι το υπέργειο μέρος του φυτού ξεραίνεται, αλλά το υπόγειο παραμένει ζωντανό. Συγκεκριμένα, στη βάση του κεντρικού βλαστού, κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, υπάρχουν 10-20 βλαστοφόροι οφθαλμοί που βρίσκονται σε λήθαργο. Με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου αρκετοί απ'αυτούς βγαίνουν από το λήθαργο και δίνουν ο καθένας από ένα νεαρό βλαστό (παραφυάδα). Οι παραφυάδες αυτές δημιουργούν νέα φυτά αγκινάρας κ.ο.κ.

φυτό αγκινάρας στο οποίο διακρίνονται οι διακλαδισμένοι βλαστοί με τις ανθοκεφαλές στις κορυφές τους. Το κεντρικό ανώριμο άνθος είναι έτοιμο για συγκομιδή. Τα πλάγια θα συγκομισθούν λίγες μέρες αργότερα.

Τα τρία στάδια της ανάπτυξης της ανθοκεφαλής της αγκινάρας από πάνω προς τα κάτω: 


  ανώριμη και κατάλληλη για συγκομιδή 







σε φάση πλήρους άνθησης

υπερώριμη

Απαιτήσεις

Οι αγκινάρες ευδοκιμούν σε περιοχές με μέτριες θερμοκρασίες και ήπιο χειμώνα, αφού δεν είναι καθόλου ανθεκτικές στον παγετό. Οι κατάλληλες θερμοκρασίες για την ανάπτυξη τρυφερών ανθοκεφαλών είναι 15-20 °C. Σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες αυτές αναπτύσσονται γρήγορα και σκληραίνουν, οπότε χάνουν τη νοστιμιά τους, ενώ σε χαμηλότερες νεκρώνονται και μαυρίζουν.

Η αγκινάρα έχει βαθύ ριζικό σύστημα το οποίο αναπτύσσεται ανεμπόδιστα κυρίως σε εδάφη αμμοπηλώδη ή αργιλοπηλώδη, γόνιμα και με καλή στράγγιση. Η προσθήκη καλά χωνεμένης κοπριάς ωφελεί πολύ την ανάπτυξη των φυτών.

Σπορά - Φύτευση

Για να ξεκινήσετε την καλλιέργεια της αγκινάρας εύκολα, θα χρειαστεί να βρείτε ένα παλιότερο φυτό απ'το οποίο θα πάρετε τα νέα φυτά σας. Διαφορετικά, μπορείτε να αγοράσετε μερικά από κάποιο κέντρο κήπου ή, τέλος, να σπείρετε λίγους σπόρους. Η συνέχεια της καλλιέργειας τα επόμενα χρόνια θα γίνει αναπαράγοντας τα φυτά που ήδη έχετε.

Το ξεκίνημα της καλλιέργειας γίνεται φυτεύοντας τις νεαρές αγκινάρες στις μόνιμες θέσεις τους σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 1,20-1,60 μ. με αποστάσεις επάνω στη γραμμή 80-100 εκ.

Η ανανέωση της καλλιέργειας τις επόμενες χρονιές γίνεται με δύο τρόπους:

Α. Με ξηρόφυτα

Τα φυτά της προηγούμενης σεζόν ποτίζονται κατά τον Αύγουστο για να σπάσει ο λήθαργος των βλαστοφόρων οφθαλμών της βάσης. Κατόπιν εκριζώνονται και η ρίζα τους κόβεται σε κομμάτια κατά τέτοιο τρόπο ώστε κάθε κομμάτι να περιλαμβάνει τμήμα της σαρκώδους ρίζας μαζί με μερικούς βλαστοφόρους οφθαλμούς.

Καθένα από αυτά τα κομμάτια αποτελεί ένα ξηρόφυτο. Τα ξηρόφυτα διατηρούνται σε υγρή άμμο για λίγες ημέρες, ώστε να αρχίσει η εκβλάστηση των βλαστοφόρων οφθαλμών της βάσης. Αμέσως μετά, δηλαδή εντός του Σεπτεμβρίου, φυτεύονται στη μόνιμη θέση τους σε βάθος 15 εκ. και αποτελούν πλέον τα νέα φυτά σας.

Β. Με παραφυάδες

Και πάλι ξεκινάμε ποτίζοντας τα φυτά της προηγούμενης χρονιάς κατά τον Αύγουστο για να σπάσει ο λήθαργος των βλαστοφόρων οφθαλμών της βάσης. Στη συνέχεια όμως οι οφθαλμοί αφήνονται να εκβλαστήσουν και να δώσουν τις παραφυάδες. Μόλις αυτές αποκτήσουν 3-5 φύλλα, γεγονός που συμβαίνει συνήθως κατά τον Οκτώβριο-Νοέμβριο, αποκόπτονται προσεκτικά από το παλιό φυτό μαζί με τη δική τους νέα θυσανώδη ρίζα καθώς και με τμήμα της σαρκώδους ρίζας του παλιού φυτού. Οι παραφυάδες φυτεύονται αμέσως στη νέα μόνιμη θέση τους.

Πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι την πρώτη χρονιά μετά την εγκατάσταση των νέων φυτών η παραγωγή ανθοκεφαλών είναι περιορισμένη.

Οα θέλαμε εδώ να τονίσουμε πως οι δύο προαναφερθείσες μέθοδοι αναπαραγωγής είναι παραδοσιακές και δε χρησιμοποιούνται πλέον στην παραγωγική γεωργία. Εσείς εφαρμόστε τες, αν έχετε μεράκι και διάθεση, αλλιώς μπορείτε απλά να αγοράζετε νέα φυτά κάθε χρόνο.

Φροντίδες

Η αγκινάρα είναι απαιτητική, γι' αυτό προσθέστε στο χώμα γύρω απ' τα φυτά οργανικά λιπάσματα κάθε άνοιξη και βοηθήστε την με λίγο πλήρες λίπασμα στις αρχές του φθινοπώρου. Τα ποτίσματα θα πρέπει να είναι τακτικά, χωρίς όμως υπερβολές.

Μετά τη συγκομιδή και της τελευταίας ανθοκεφαλής από ένα φυτό (περίπου κατά το Μάιο), κόβετε όλο το υπέργειο μέρος του φυτού στο επίπεδο του εδάφους και αφήνετε το υπόγειο να περάσει τη θερμή περίοδο σε κατάσταση λήθαργου. Όταν αυτό αφυπνισθεί το φθινόπωρο, οι οφθαλμοί της βάσης θα δώσουν πολλούς βλαστούς. Εσείς θα τους αφήσετε να αναπτυχτούν λίγο και μετά θα αφαιρέσετε τους περισσότερους αφήνοντας να αναπτυχθούν τελικά μόνο τρεις.

Αν δεν ανανεώνετε κάθε φθινόπωρο τα φυτά σας με τους τρόπους που περιγράψαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο, θα χρειαστεί οπωσδήποτε να το κάνετε μετά από 5-6 χρόνια. Η γήρανσή τους μειώνει σημαντικά την παραγωγικότητά τους. Γι' αυτό θα πρέπει να τα ξεριζώσετε και να τα αντικαταστήσετε με καινούργια.

Στη γλάστρα

Αν οι αγκινάρες σας είναι σε γλάστρα, θα χρειαστούν λίπασμα πολύ πιο τακτικά: κάθε μήνα δώστε τους μικρές ποσότητες κάποιου πλήρους και ισορροπημένου υδατοδιαλυτού σκευάσματος. Επίσης καλό είναι να γνωρίζετε ότι κάθε τρία περίπου χρόνια θα πρέπει να ανανεώνετε τα φυτά σας.

Συγκομιδή

Μια ανθοκεφαλή συγκομίζεται, όταν έχει αποκτήσει το τελικό της μέγεθος, αλλά είναι ακόμη ανώριμη και δεν έχει σκληρύνει. Πώς το καταλαβαίνουμε αυτό; Τα φύλλα που βρίσκονται στη βάση της ανθοκεφαλής, γνωστά και ως βράκτια, πρέπει να είναι κλειστά και τρυφερά. Συνήθως η πρώτη ανθοκεφαλή που συγκομίζουμε είναι αυτή του κεντρικού βλαστού και είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος.

Βασιζόμενοι στη λογική πως συγκομίζουμε κάθε φορά την ανθοκεφαλή που είναι έτοιμη, η περίοδος συγκομιδής, ανάλογα με την ποικιλία

και τον τόπο καλλιέργειας, μπορεί να αρχίσει από Νοέμβριο και να φτάσει μέχρι το Μάιο.

 Προβλήματα

Τρύπες στα φύλλα: σαλιγκάρια ή και γυμνοσάλιαγκες

Συστροφή των νεαρών φύλλων παρουσία εντόμων: αφίδες

Λευκοί «λεκέδες» πάνω στα φύλλα: ωίδιο

Πηγή: Λαχανικά από τα χέρια σας-Ταξιάρχης Ανδιτσόπουλος-ΣωτήρηςΠορέβης/Εκδόσεις Σταμούλης 

υργείται η δεύτερη γενεά, της οποίας οι χρυσαλίδες περνούν τον χειμώνα ναρκωμένες για να μεταμορφωθούν σε πεταλούδες τον επόμενο Μάιο-Ιούνιο.

Για την επιτυχή καταπολέμηση της πιερρίδος πρέπει να επιδιώκεται ή καταστροφή των πεταλούδων, των αυγών ως και των καμπιών και να καταστρέφονται. Οι πεταλούδες συλλαμβάνονται με φωτοπαγίδες την νύκτα, οι δε κάμπιες σκοτώνονται με ραντίσματα διαλύσεως σάπωνος 3%. Επίσης ή σκόνη πυρέθρου είναι πολύ αποτελεσματική, με την οποία γίνεται πασπάλισμα, όπως το θειάφισμα στα αμπέλια.

Πηγή: Ο πρακτικός οδηγός του λαχανόκηπου-Λάμπρου Οικονομίδου-Αθήναι 1940

Συγκαλειέργεια

Τα λάχανα ευδοκιμούν όταν φυτεύονται με αρωματικά φυτά, όπως άνηθο, μέντες, δενδρολίβανο, θυμάρι, και χαμομήλι.  

Το λάχανο αναπτύσσετε καλά με άλλα λαχανικά όπως τα κρεμμύδια, το σκόρδο, τα μπιζέλια, το σέλινο, τις πατάτες, τα κουκιά και τα τεύτλα.

Διατροφικά στοιχεία

Το λάχανο περιέχει περισσότερη βιταμίνη C από τα πορτοκάλια, καθώς και πολλά μεταλλικά στοιχεία, συν ιώδιο, θείο, ασβέστιο, μαγνήσιο και κάλιο. Τα εξωτερικά φύλλα του λάχανου περιέχουν περισσότερη βιταμίνη Ε και ασβέστιο από τα εσωτερικά φύλλα.http://www.ftiaxno.gr/

καρπούζι καλλιέργεια

Ένας από τους πιο δροσιστικούς καρπούς του καλοκαιριού είναι αυτός του φυτού της καρπουζιάς. Χαρακτηριστικό του γνώρισμα αποτελεί η συνήθως ερυθρόχρωμη ιδιαιτέρως απολαυστική πλούσια υδαρής σάρκα του η οποία μπορεί να καταναλώνεται κυρίως υπό τη μορφή δροσιστικού φρούτου, αναψυκτικού, ποτού ή ελαφρού φαγητού με τη συνοδεία του περίφημου τυριού της φέτας.

Το επιστημονικό όνομά του είναι Κίτρουλλος εριώδης (Citrullus lanatus) και ανήκει στην οικογένεια των Κολοκυνθοειδών (Cucurbitaceae). Η νεοελληνική ονομασία του είναι υδροπέπων. Άλλες ονομασίες που το χαρακτηρίζουν είναι Σίκυς ο υδροπέπων, πατιχιά, πατισχιά, πατίχα ή σαρακινοπέπονο. Κατάγεται από την κεντρική αφρικανική ήπειρο.

Σήμερα καλλιεργείται παγκοσμίως σε μεγάλες εκτάσεις, αλλά το καλλιεργούσαν εντατικά ήδη από την Αρχαιότητα κυρίως στην Αίγυπτο. Όσον αφορά στους Αρχαίους Έλληνες ενδεχομένως να γνώριζαν την ύπαρξή του (πχ Γαληνός) και ίσως να το ονόμαζαν μηλοπέπων, παρ’ όλο που αρκετοί μελετητές διχογνωμούν ως προς τον εννοιολογικό προσδιορισμό της λέξεως.

Υπάρχουν αρκετές ποικιλίες αλλά άξιες αναφοράς είναι 5:

• Η τσινκουαντίνα, η οποία χαρακτηρίζεται από παχιά φλούδα και σάρκα όχι πολύ γλυκιά
• Η ρομανιόλα ή Γαλλική, της οποίας η φλούδα έχει μεσαίο πάχος και  εξωτερικά έχει χρωματικές λωρίδες πράσινες και μαυριδερές
• Η λομβαρδική, χαρακτηρίζεται από το μεγάλο της καρπό τη λεπτή φλούδα τη σακχαρώδη σάρκα και τους πολυάριθμους σπόρους και είναι ελάχιστα παραγωγική
• Η Κλοντλάικ, μέσο - όψιμη με μεγάλο και μακρουλό καρπό λεπτή φλούδα και ανθεκτική στις μεταφορές
• Η μπέιμπι σούγκαρ, η οποία είναι πρώιμη με μεγάλο καρπό

Στην Ελλάδα καλλιεργούνται κυρίως τρείς ποικιλίες: η λευκόσαρκη, η μοσχάτη και η κοινή (ερυθρόσαρκη)
Η καλλιέργειά του στην Ελλάδα ξεκινάει από τις αρχές της άνοιξης έως τις αρχές του καλοκαιριού. Είναι μια ετήσια καλλιέργεια με βλαστό έρποντα και φύλλα μεγάλα και χνουδωτά. Τα άνθη της βγαίνουν 6 με 7 εβδομάδες από την βλάστηση του σπόρου και πρόκειται συνήθως για μονήρη άνθη. Πρώτα εμφανίζονται τα αρσενικά και μετά τα θηλυκά. Τα φυτά είναι αυτόγαμα. Η επικονίαση γίνεται με έντομα.

 Ασθένειες

Δυστυχώς, το φυτό της καρπουζιάς είναι επιρρεπές σε φυτοπαθολογικά προβλήματα εξ αιτίας διαφόρων ασθενειών και κυρίως αυτών που σχετίζονται με το έδαφος ως προς την προέλευσή τους. Η πιο καταστροφική προσβολή η οποία είναι σε θέση ακόμα και να εξολοθρεύσει μία παραγωγική καλλιέργεια θα υποστηρίζαμε ότι αποτελεί η ανδρομύκωση του φουζαρίου.

Φουζάριο σε καρπουζιά

Το φουζάριο είναι ένας μύκητας ο οποίος κυρίως φράσσει τα αγγεία του φυτού εμποδίζοντας την τροφοδοσία των υπέργειων τμημάτων σε νερό και θρεπτικά στοιχεία με επίπτωση συνήθως την ολοκληρωτική καταστροφή της καρπουζιάς. Εάν κάποια φυτά γλιτώσουν από την ασθένεια πιθανώς θα επιτύχουν μία υποβαθμισμένη ποιοτικά και ποσοτικά παραγωγή καρπουζιών. Για αυτό καλό θα ήταν να αποφεύγουμε να καλλιεργούμε δύο συνεχόμενες καλλιεργητικές περιόδους φυτά καρπουζιάς στο ίδιο χωράφι εάν θέλουμε να έχουμε μεγάλη παραγωγή. Επιπροσθέτως, αξιοσημείωτη ζημία, αλλά σε μικρότερη έκταση, μπορεί να προξενήσει η προσβολή από φυτοπαθογόνο νηματώδη.

Καλλιέργεια

Η καρπουζιά προτιμά αφράτα και ηλιόλουστα εδάφη προσχωσιγενή πλούσια και κατά προτίμηση καλά αποσυντιθέμενες οργανικές ουσίες. Δεν πρέπει η καλλιέργεια να παρατείνεται στο ίδιο μέρος για πάνω από ένα έτος.
Είναι απαραίτητη η καλή λίπανση με φώσφορο και κάλιο. Το δεύτερο ευνοεί στο μεταβολισμό των σακχάρων με συνέπεια γλυκά και εύγευστα καρπούζια.
Η σπορά γίνεται μεταξύ Απριλίου και Μαΐου με το φύτεμα 3-4 σπόρων ανά τρύπα στην οποία ύστερα μπαίνει καλά χωνεμένη κοπριά και χώμα ανακατεμένο ακολουθεί ένα καλό πότισμα.
Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας πρέπει να γίνει αντιμετώπιση των ζιζανίων με χημικά μέσα η με το παραδοσιακό βοτάνισμα. Για τα φυτά μας το πότισμα είναι απαραίτητο όμως χρειάζεται πολύ προσοχή γιατί είναι απαραίτητο να γίνετε μετά την ανατολή του ηλίου ή νωρίς το πρωί. Είναι επίσης απαραίτητο το κορφολόγημα του κεντρικού βλαστού και των πλευρικών για να μειώσουμε των αριθμό καρπών ανά φυτό.
Καλό είναι να γίνεται και μια λίπανση επιφανείας γιατί η καρπουζιά είναι πολύ απαιτητικό φυτό.
Η συγκομιδή γίνεται σταδιακά από τον Ιούλιο ως και τον Αύγουστο τις βραδινές ώρες μια ένδειξη ωριμάνσεως είναι η απώλεια της γυαλάδας του καρπού. Προσοχή ο καρπός πρέπει να αφαιρείται χωρίς τον ποδίσκο.

Απαιτήσεις σε νερό

Το καρπούζι αποτελείται κατά 90% από νερό, οπότε η επάρκεια νερού είναι καθοριστική κατά την ανάπτυξη του φυτού και του καρπού. Έλλειψη νερού μπορεί να προκαλέσει κενά στον αγρό και μείωση της φυλλικής επιφάνειας και κυρίως της σοδειάς. Η επάρκεια νερού είναι σημαντική κατά τη βλαστική ανάπτυξη αλλά τελείως καθοριστική κατά την περίοδο της ανθοφορίας και της ανάπτυξης του καρπού. Η συχνότητα και η διάρκεια της άρδευσης εξαρτάται κυρίως από τις καιρικές συνθήκες, τον τύπο του εδάφους και από μερικές εδαφογενείς ασθένειες, κυρίως μετά τη δωδέκατη εβδομάδα.

Οι περισσότεροι αγροί καρπουζιού αρδεύονται με ψεκασμό. Αυτό μπορεί να είναι ένα σύστημα που αποτελείται από έναν κεντρικό άξονα, (πολύ αποτελεσματικό για αγρούς με ορθογώνιο σχήμα) ή με ένα μεγάλο μεταφερόμενο σωλήνα ή με ένα σταθερό σύστημα από φορητούς σωλήνες . Επίσης, η στάγδην άρδευση είναι μια διαδεδομένη μέθοδος στους αγρούς καρπουζιού. Αυτή η μέθοδος είναι πολύ αποτελεσματική για φυτά που καλλιεργούνται με πλαστική κάλυψη. Με την στάγδην άρδευση χρησιμοποιείται 40% λιγότερο νερό, φυτρώνουν λιγότερα ζιζάνια, και επιτυγχάνονται πρωιμότερες σοδειές. Η άρδευση πρέπει να γίνεται 2-3 φορές την εβδομάδα (σε ευνοϊκές καιρικές συνθήκες)  με 15,25-24,4 cm3 να χορηγούνται σε κάθε άρδευση. Ο κύριος στόχος της άρδευσης είναι να διατηρήσει την εδαφική υγρασία σε όλες τις περιόδους αλλά χωρίς να γίνει κατάκλιση.

Διαμόρφωση
Οι μίσχοι της καρπουζιάς πρέπει να αναστραφούν ή να προσαρμοστούν οι καταβολάδες στην κατάλληλη κατεύθυνση. Μ΄ αυτό τον τρόπο διατηρούνται καθαρά τα αυλάκια  για να διευκολύνεται η κίνηση και η καλλιέργεια ανάμεσα στα φυτά χωρίς να πληγώνονται οι μίσχοι. Αυτή η διαμόρφωση πρέπει να γίνει πριν οι καταβολάδες εγκατασταθούν με ρίζες και πρέπει να γίνει μια φορά σε κάθε καταβολάδα ώστε να αποφευχθούν ζημιές και στριφογυρίσματα του μίσχου.

Κλάδεμα
Τα φυτά του καρπουζιού πρέπει να κλαδεύονται για αποφυγή υπερβολικής καρπόδεσης έτσι ώστε να παραμείνει ο σωστός αριθμός καρπών με το κατάλληλο εμπορικό μέγεθος. Με το πρώτο κλάδεμα απομακρύνονται όλοι οι κακοσχηματισμένοι (μη εμπορικοί) καρποί ενώ με το δεύτερο απομακρύνονται όλοι οι καρποί που σχηματίστηκαν όψιμα ώστε να αυξηθούν σε μέγεθος αυτοί που θα απομείνουν. Μετά το κλάδεμα πρέπει να υπάρχουν δυο καρποί ανά μίσχο.

Μέθοδοι πολλαπλασιασμού
Ο πολλαπλασιασμός της καρπουζιάς μπορεί να επιτευχθεί είτε με το σπόρο είτε με μοσχεύματα. Η φύτευση γίνεται συνήθως με το χέρι σε υπερυψωμένες κλίνες που λέγονται λόφοι, ή μηχανικά σε αυλάκι σποράς. Η φύτευση πρέπει να γίνεται όταν το έδαφος είναι υγρό.

Σπόρος
Ο σπόρος του καρπουζιού φυτρώνει σε θερμοκρασίες μεταξύ 200C -350C. Η σπορά πρέπει να καθυστερείται ώσπου να περάσει ο κίνδυνος παγετού. Όταν  γίνει νωρίτερα, πολλοί παραγωγοί συμπληρώνουν την πρώτη σπορά με μια δεύτερη 7-10 μέρες αργότερα δεδομένου ότι κάποιοι σπόροι θα χαθούν από το ψύχος. Αυτή είναι μια δαπανηρή μέθοδος όταν χρησιμοποιούνται υβρίδια και δεν αντισταθμίζεται με τα έσοδα από τα πρώιμα καρπούζια.

Μοσχεύματα
Τα μοσχεύματα χρησιμοποιούνται συχνότερα επειδή ο σπόρος κοστίζει πολύ. Όταν  επιδιώκεται πρώιμη παραγωγή, ο παραγωγός μπορεί να χρησιμοποιήσει μοσχεύματα οπότε αρχίζει την παραγωγή 2-3 εβδομάδες νωρίτερα σε σχέση με τους παραγωγούς που χρησιμοποιούν σπόρο.  Υπάρχουν διάφορες φροντίδες κατά την χρησιμοποίηση μοσχευμάτων. Όταν χρησιμοποιούνται μοσχεύματα είναι σημαντικό να επιβεβαιωθεί ότι το πολλαπλασιαστικό υλικό είναι σε ηλικία μικρότερο των επτά εβδομάδων. Η επιτυχία εξαρτάται από τέσσερις παράγοντες: εμπορικός σπόρος απαλλαγμένος από ζιζάνια, έντομα και ασθένειες, επάρκεια νερού και θερμοκρασίας, επάρκεια φωτισμού υψηλής ποιότητας και 3-4 μέρες περίοδος σκλήρυνσης.

Ένας επιπρόσθετος παράγοντας είναι ότι τα καρπούζια παθαίνουν μεταφυτευτικό σοκ και δεν πρέπει να διαταράσσονται. Γι’ αυτό το λόγο τα μοσχεύματα θα πρέπει να μεταφέρονται στους αγρούς στις ίδιες κλούβες μέσα στις οποίες αναπτύσσονται και οι οποίες πρέπει να είναι αρκετά μεγάλες ώστε να μην περιορίζεται το ριζικό τους σύστημα.

Κάλυψη με πλαστικό
Η κάλυψη με μαύρο πολυαιθυλένιο μπορεί να παρέχει πολλά πλεονεκτήματα στην καλλιέργεια του καρπουζιού, τα οποία είναι: μείωση των εξόδων για την καταπολέμηση πρώιμων ζιζανίων, βελτίωση της πρώιμης ανάπτυξης και εγκατάστασης της καλλιέργειας, μπορεί επίσης να αυξήσει την δράση των νηματοδοκτόνων, ελαχιστοποιεί την διήθηση των διαλυτών στοιχείων κατά τη διάρκεια ισχυρών βροχοπτώσεων και διατηρεί ένα πιο ομοιόμορφο επίπεδο υγρασίας μεταξύ των αρδεύσεων.

Επικονίαση
Tα φυτά του καρπουζιού παράγουν ξεχωριστά αρσενικά και θηλυκά άνθη στον ίδιο βλαστό. Ένα θηλυκό άνθος μπορεί εύκολα να αναγνωριστεί από τη διόγκωση στη βάση του, η οποία μοιάζει με ένα μικροσκοπικό καρπούζι. Κανονικά το θηλυκό άνθος πρέπει να συναντάται κάθε επτά με δέκα γόνατα. Γι’ αυτό το λόγο τα φυτά παράγουν περίπου δεκαπλάσια αρσενικά άνθη σε σχέση με τα θηλυκά. Επικονίαση είναι η μεταφορά της γύρης από το αρσενικό άνθος στο θηλυκό. Η γύρη πρέπει να μεταφέρεται από άνθος σε άνθος με τα έντομα-επικονιαστές, κυρίως με τις μέλισσες. Για κατάλληλη επικονίαση ένα θηλυκό άνθος πρέπει να δεχτεί πάνω από οχτώ επισκέψεις μελισσών. Αν δεν τοποθετηθεί αρκετή γύρη σε κάθε θηλυκό άνθος, η καρπουζιά  είτε δεν θα παράγει καρπούς, είτε θα είναι κακοσχηματισμένοι και πιθανώς θα αφαιρεθούν κατά τη συγκομιδή. Και οι δυο αυτές περιπτώσεις καταλήγουν σε μείωση της σοδειάς και της ποιότητας. Τα θηλυκά φυτά που δεν δένουν κανονικά χάνουν το πράσινο χρώμα τους, συρρικνώνονται, συχνά γίνονται μαύρα και τελικά αποβάλλονται (αποχωρίζονται από το μίσχο). Οι μέλισσες επισκέπτονται τα καρπούζια κυρίως το πρωί, μια με δύο ώρες μετά την ανατολή του ήλιου μόλις τα άνθη ανοίγουν. Οι επισκέψεις συνεχίζονται μέχρι το απόγευμα ανάλογα με τη θερμοκρασία και τις υπόλοιπες καιρικές συνθήκες. Τα μέσα του μεσημεριού είναι συνήθως η περίοδος που οι μέλισσες έχουν τη μέγιστη δραστηριότητα, εντούτοις συννεφιασμένος, βροχερός καιρός ή άκαιρο ψύχος συνήθως περιορίζουν την δραστηριότητα των μελισσών. Τα χαρακτηριστικά άνθη του καρπουζιού ανοίγουν μόνο για μια μέρα και πρέπει να επικονιαστούν αποτελεσματικά αυτή τη μέρα για να επιτευχθεί μια καλή σοδειά. Τα άνθη του καρπουζιού δεν είναι ελκυστικά προς τις μέλισσες. Γι’ αυτό το λόγο τα ανθισμένα ζιζάνια ή τα άλλα φυτά μπορούν ανταγωνιστούν τα καρπούζια. Όπου είναι δυνατόν πρέπει να καταστρέφονται ζιζάνια τα οποία μπορεί να ανθίζουν συγχρόνως με τα φυτά του καρπουζιού.

Συγκομιδή
Η συγκομιδές αρχίζουν περίπου 30 μέρες μετά την πλήρη άνθιση και συνεχίζονται για πολλές εβδομάδες με 3-4 κοψίματα σε διαστήματα των 3-5 ημερών. Τα καρπούζια πρέπει να συλλέγονται στο ώριμο στάδιο όπου η περιεκτικότητα σε σάκχαρα είναι η μέγιστη. Η ωρίμανση στα καρπούζια είναι δύσκολο να καθοριστεί επειδή ο καρπός δεν αποκολλάται από το μίσχο. Η σάρκα από ένα χαρακτηριστικό κοκκινόσαρκο καρπούζι αλλάζει από το άγουρο ροζ χρώμα στο κόκκινο της ωρίμανσης, και μετά περνάει στην υπερωρίμανση μέσα σε διάστημα 10-14 μέρες .

Οι παραγινωμένοι καρποί έχουν υδαρή, μαλακή υφή και λίγα σάκχαρα. Γενικά, ο καρπός έχει ωριμάσει όταν ο καρπός που χτυπιέται ελαφρά με τον αντίχειρα βγάζει υπόκωφο ήχο, ο πιο κοντινός στον καρπό έλικας νεκρώνεται και οι λεπτές τρίχες στο μίσχο εξαφανίζονται.. Επιπρόσθετες ενδείξεις για την ωριμότητα είναι η αλλαγή του χρώματος των κηλίδων από γκρίζο-άσπρο σε ανοιχτό πράσινο. Ο φλοιός γίνεται σκληρός για να σχιστεί με το νύχι και οι άκρες στρογγυλεύουν. Όταν ωριμάζουν εμφανίζεται ένα σκονισμένο κάλυμμα δίνοντας στον καρπό μια θαμπή εμφάνιση και τραχιά  αίσθηση.

Μαζί με τις δυσκολίες προσδιορισμού του χρόνου συγκομιδής υπάρχουν και άλλες δυσκολίες που σχετίζονται με τη συγκομιδή των καρπουζιών. Αν ο αγρός έχει δεχθεί άφθονο νερό, τα καρπούζια μπορεί να ραγίσουν, ιδιαίτερα αν συγκομίζονται πρωί όταν είναι «πρησμένα». Οι πιθανότητες να σπάσουν μπορούν να μειωθούν αν η συγκομιδή γίνει το απόγευμα και αν οι καρποί κόβονται αντί να τραβιούνται. Στοιβάζοντας τα καρπούζια στην άκρη αντί στο τέλος επίσης μειώνεται ο κίνδυνος να σπάσουν.

Τα καρπούζια αποθηκεύονται σε υψηλότερες θερμοκρασίες και σε χαμηλότερη υγρασία σε σχέση με τα πεπόνια (10-15 °C, 90% σχετική υγρασία). Η αποθήκευση για παρατεταμένες περιόδους κάτω από 10 °C μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμούς λόγω ψύχους : για παράδειγμα, μια εβδομάδα στους 0 °C μπορεί να προκαλέσει βαθουλώματα, απώλεια χρώματος και γεύσης. Στους 10-15 °C μπορούν διατηρηθούν 2-3 εβδομάδες μετά τη συγκομιδή. Εντούτοις το κόκκινο χρώμα βαθμιαία αλλοιώνεται.

http://www.fytokomia.gr/

Κολοκύθια, καλλιέργεια

Καλλιέργεια: Η καλλιέργεια των κολοκυνθών και της κολοκύθας είναι παρόμοια με του πεπονιού και του αγγουριού που είναι και αυτά μέλη της οικογένειας των κολοκυνθών.

Απαιτούν ζεστές μέρες και νύχτες για να ωριμάσουν καλά.
Σπορά: 1.5-5 εκατοστά βάθος (αναλόγως την ποικιλία)
Απόσταση φύτευσης: Στις σειρές σε χωράφι: 60-70 εκ. / Ανάμεσα στις σειρές: 90-150 εκ.
Ημέρες βλάστησης: 5-10

Εποχή σποράς-Θερμοκρασία βλάστησης: Φυτεύουμε την άνοιξη όταν οι θερμοκρασίες είναι 21-35 C
Προτεινόμενη εποχή σποράς για υπαίθρια καλλιέργεια: Μάρτιο-Αύγουστο
Έδαφος: Κρατήστε το χώμα υγρό με σάπια φύλλα και βρεγμένα άχυρα ή χορτάρια όταν αρχίζουν οι ζέστες.

Συγκομιδή: Μαζέψτε τα καλοκαιρινά κολοκυθάκια όταν είναι μικρά για βραστά ή φρέσκα και μέχρι 20 εκατοστά για τηγανιτά. Τα μικρά κολοκυθάκια θα γίνουν υπερβολικά μεγάλα σχεδόν σαν κολοκύθες αν δεν τα κόψετε.
Οι χειμωνιάτικες κολοκύθες είναι έτοιμες για συγκομιδή όταν ο φλοιός τους χάνει τη φυσική λάμψη τους. Μετά από το στάδιο της πλήρης ανάπτυξής τους, αφήστε τις κολοκύθες άλλες 10-15 ημέρες να ωριμάσουν και κόψτε το κοτσάνι 3 εκατοστά πάνω από την κολοκύθα. Μην αφήσετε τα φρούτα να κρυώσουν. Αποθηκεύστε τες σε καλά αεριζόμενο μέρος με θερμοκρασίες 7-16°C.

Συγκαλλιέργεια κολοκυθιών
Τα κολοκύθια μπορούν να καλλιεργηθούν μαζί με καλαμπόκι-πεπόνι-τάτουλα-ραπανάκι-καπουτσίνο-κατιφέ-ρίγανη.
Ο κατιφές αποτρέπει τους κανθάρους και η ρίγανη παρέχει τη γενική προστασία παρασίτων. Το νεροκάρδαμο αποτρέπει τα ζωύφια.
Δεν καλλιεργούντε μαζί με πατάτες.

Ασθένειες: Τα κολοκύθια προσβάλλονται από περονόσπορο, ωίδιο, και βακτηριακή μάρανση. Για να αποτρέψετε τη μάρανση των κολοκυθιών διατηρήστε μία σταθερή υγρασία στο έδαφος.

Έντομα εχθροί: Ανακατέψτε στάχτη μέσα στο χώμα πριν την φύτεψη τους για να μειώσετε τα σκουλήκια των κολοκυνθών.
Για μικρές ποικιλίες άλλη μία στρατηγική είναι να τσιμπήσετε τις αναπτυσσόμενες κορφές τους, όταν φτάσουν τα 30-60 εκατοστά μάκρος.
Χρησιμοποιήστε πύρεθρο ή sabadilla για τον έλεγχο του σκαθαριού του αγγουριού  και του σκαθαριού των κολοκυνθών.
Καταστρέψτε τα αυγά του σκαθαριού της κολοκύθας με το χέρι ή τοποθετήστε τα σε ένα δοχείο με νερό και σαπούνι. Για να παγιδέψετε τα σκαθάρια του κολοκυθιού τοποθετήστε τάβλες ή σανίδες γύρω από την βάση των φυτών.
Τα σκαθάρια θα κρυφτούν από κάτω από τις σανίδες το βράδυ και μπορούν να μαζευτούν εύκολα νωρίς το πρωί.
Μερική έξτρα προστασία για τα σκουλήκια των κολοκυθών μπορεί να παρθεί, αν εφαρμόσουμε ροτενόνη γύρω από τη βάση των φυτών.
Κρατώντας τα φυτά κάτω από κάλυμμα μέχρι την ανθοφορία επιμηκύνει την επιβίωση του φυτού. Χρησιμοποιήστε ανθεκτικές ποικιλίες όπου έχετε πρόβλημα αν σας είναι εφικτό.

Σώσιμο σπόρου: Υπάρχουν 4 είδη από κολοκύθια και κολοκύθες.
Η διασταύρωση γίνεται συνήθως εύκολα μέσα στα ίδια είδη ποικιλιών και σπάνια μεταξύ ειδών.
Απομόνωσε τις ποικιλίες του ίδιου είδους με μικρότερη απόσταση 200 μέτρων για σπιτική χρήση.
Η παραγωγή αγνών σπόρων απαιτεί γονιμοποίηση με το χέρι ή απομόνωση από άλλη ποικιλία σε απόσταση 400-1600 μέτρων, αναλόγως την μεριά φύτεψης.

Πως γίνονται άσπερμα τα κολοκύθια και τα αγγούρια. 
Στα γεωπονικά ευρίσκονται δύο μέθοδοι για να κατορθώσει κανείς να κάνει κολοκύθια χωρίς σπόρο (άσπορα.
Κατά τους Καντιλίους αυτό κατορθώνεται αν βραχεί ο σπόρος που είναι για σπάρσιμο μέσα σε σηνάμινο έλαιο.
Κατά δε του Βάρωνα αν παραχωθούν οι καυλοί του φυτού και αφεθούν οι κορφές έξω, αφού δε μεγαλώσουν και αυτές και παραχωθούν οι κληματσίδες τους, αυτό δε να γίνει τρεις ή τέσσερις φορές και να κόβονται τα μεταξύ μέρη. Το τελευταίο μέρος της κολοκύνθης που δε συνεχίζεται με τα άλλα δίδει άσπερμα κολοκύθια. Αυτό μπορείς να το δοκιμάσεις και στα αγγούρια.
Πηγή: Γεωργική και οικιακή οικονομία παρά Γρηγόριου Παλαιολόγου-Τόμος 2ος-Εν Αθήναις 1835

Οδηγός ειδών ποικιλιών κολοκύθων και χαρακτηριστικά τους. (Cucurbita spp)

C. pepo: Οι ποικιλίες pepo συνήθως τρώγονται πριν την πλήρη ωρίμανσή τους σαν καλοκαιρινά κολοκυθάκια επειδή συνήθως δεν διατηρούνται για πολύ καιρό. Τα φρέσκα κολοκυθάκια είναι απαλά σε γεύση και συνήθως φτιάχνονται βραστά, ψητά ή τηγανιτά.
Η ποιότητα της σάρκας ελαττώνεται κατά την αποθήκευσή τους και οι περισσότερες ποικιλίες τρώγονται καλύτερα σε ένα μήνα από την συγκομιδή τους. Οι θαμνώδεις pepo ποικιλίες είναι καλύτερα να φυτεύονται στη σειρά. Δοκιμάστε κολοκύθες λούφα ή Tromboncino που είναι ανθεκτικές στα έντομα για παραγωγή κολοκυθιών.

C. maxima: Πολλές ποικιλίες από αυτή την ομάδα γίνονται αρκετά μεγάλες. Τα πάνε αρκετά καλά στη αποθήκευση, από μερικούς μήνες μέχρι ένα χρόνο ή και περισσότερο αναλόγως την ποικιλία. Η σάρκα έχει εξαίρετη υφή και πολύ καλή γεύση. Δυστυχώς οι ποικιλίες maxima είναι γενικώς ευαίσθητες στη μάρανση, στα σκουλήκια και σε άλλα έντομα.

C. moschata: Οι ποικιλίες moschata είναι εξαιρετικές για διατήρηση. Η σάρκα τους είναι συνήθως πορτοκαλί στο χρώμα, γευστικές, γλυκές και συχνά μυρωδάτες. Οι moschata ταιριάζουν για πίτες και κέικ, αφού συχνά ψήνονται ή βράζονται. Οι ποικιλίες αυτές έχουν καλή αντοχή στο σκουλήκι των κολοκυθιών και στο σκαθάρι του αγγουριού όταν τα φυτά περάσουν το στάδιο του σπόρου. Κατά την περίοδο της ανάπτυξης των φυτών, οι ποικιλίες moschata χρειάζονται βραδινές θερμοκρασίες πάνω από 16°C για να αναπτυχτούνε καλά.

C. argyrosperma: Οι περισσότερες μίξης έχουν μακρά παράδοση να καλλιεργούνται στο νότο και είναι λιγότερο δημοφιλής από ότι τα παλιά χρόνια. Το φρέσκο τους χρώμα είναι συνήθως απαλό κίτρινο ή κρεμώδης, με χονδροειδές κάπως σχήμα και δεν είναι τόσο γλυκές και γευστικές όσο οι maxima και οι moschatas.
Συνήθως μαγειρεύονται με γλυκαντικά όπως μαύρη ζάχαρη ή ψήνονται με γεμιστά μίγματα. Μερικές καλλιεργούνται κυρίως για τους γευστικούς και μεγάλους σπόρους τους που κάνουν πολύ καλά σνακ. Όπως οι moschata έχουν καλή αντίσταση στο σκουλήκι των κολοκυθιών και στο σκαθάρι του αγγουριού. Σαν ποικιλία έχουν την καλύτερη αντοχή στην ξηρασία.

Ποικιλίες κολοκυνθειών

Grey-C. pepo
Ωρίμανση: 52-60 ημέρες
Μικρομεσαίο κολοκυθάκι με γκρι-πράσινο χρώμα. Έχει εξαιρετική γεύση και υφή.
Γίνονται γεμιστά, ψητά, βραστά. Συνεχίζει να παράγει κολοκυθάκια για πολύ καιρό.

Costata Romanesco-C. pepo
Ωρίμανση: 52-60 ημέρες
Έχει μεγάλα φύλλα με γκρι-πράσινα και ανοιχτού πράσινου νευρώσεις και κηλίδες. Ιταλικού τύπου. Έχει πολύ γρήγορη παραγωγή σε κολοκύθια και αργότερα καλή παραγωγή σε αρσενικά λουλούδια που μπορούν να γίνουν γεμιστά. Η σάρκα του είναι νόστιμη και με μαλακό δέρμα. Αν το αφήσετε να γίνει κολοκύθα μπορείτε να το κάνετε ψητό σε πίτες.


Early Prolific Straightneck-C. pepo
Ωρίμανση: 48-50 ημέρες
Τα κολοκύθια είναι ίσα με χρώμα λεμονί κίτρινο και το σχήμα τους δεν είναι πάντα ομοιόμορφο.. Η ποιότητα και η γεύση τους είναι εξαιρετική. Τα φυτά είναι μεγάλα, ανθεκτικά, και παραγωγικά.

Ανοιχτοπράσινα κολοκυθάκια-C. Pepo

Spaghetti Squash-C. Pepo
Ωρίμανση: 90 ημέρες
Οι κολοκύθες γίνονται 20-25 πόντους περίπου και από αχνές κίτρινες γίνονται κιτρινωπές όταν ωριμάσουν. Η σάρκα του είναι απαλή κίτρινη και σπάει σε μικρές λωρίδες όπως του σπαγγέτι. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πίτες ή να φαγωθεί βραστό. Βράζουμε για 20 έως 30 λεπτά και αφαιρούμε τη σάρκα με το πιρούνι.

Rouge Vif D'Ιtampes-C. maxima
Ωρίμανση: 110 ημέρες
Γαλλική παλιά ποικιλία προ του 1900. Έχει κοκκινωπό πορτοκαλί καρπό. Στρογγυλή ριγωτή ομοιόμορφη κολοκύθα κατάλληλη για πίτες και διακόσμηση. Είναι γνωστή σαν την ποικιλία της σταχτοπούτας ‘Cinderella’. Κάνει κολοκύθες βάρους 5-12 κιλών. Αποθηκεύεται πολύ καλά


Luffa edible-Ποκιλία κολοκύθας για φυσικό σφουγγάρι
Ωρίμανση: 150 ημέρες
Θέλουν πολύ καιρό να ωριμάσουν για αυτό φυτέψτε από νωρίς. Είναι ανθεκτικές στα έντομα και γίνονται μεγάλες και αναρριχόμενες, για αυτό δώστε τους αρκετό χώρο. Όταν ωριμάσουν πλήρως τα βάζετε σε ζεστό νερό να μαλακώσει η εξωτερικός φλοιός τους τα καθαρίζεται και μένει ο σκληρός εσωτερικός φλοιός τους που χρησιμοποιήστε σαν σφουγγάρι ή φίλτρο.




Βλήτα,καλλιεργεια.

Το βλίτο ή αλλιώς βλίτρον ή βλιταράκι όπως επίσης συναντιέται ακόμα και ως γλίντρος αποτελεί μια μικρό και θαμνώδες μονοετές φυτό το οποίο δεν ξεπερνάει σε ύψος τα 80 εκατοστά, αλλά όμως η θέση του στις βραστές καλοκαιρινές σαλάτες μας είναι ιδιαίτερη και ξεχωρίζει. Το βλίτο φυτρώνει μόνο του ή και σπέρνεται ανάμεσα στα άλλα κηπευτικά των καλοκαιρινών περιβολιών.

Η κύρια αιτία της καλλιέργειάς του είναι το φύλλωμά αλλά και οι σπόροι του. Το αυτοφυές κόκκινο βλίτο που λέγεται αλλιώς και αγριόβλιτο και διαθέτει πλατιά φύλλα είναι αρκετά εντυπωσιακό. Το κόκκινο βλίτο συνήθως δεν τρώγεται αλλά αφήνεται σε γλάστρες και σε άκρες από τα περιβόλια για διακοσμητικούς καθαρά λόγους. Η έντονη και ίσως και γλυφή και συνάμα και δροσερή γεύση του βλίτου μας αναγκάζει να το βράζουμε σε συνδυασμό με διάφορα άλλα λαχανικά.

Καλό είναι να αποφεύγουμε να καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες και ειδικά το ζουμί γιατί περιέχει ουσίες, μη ακριβώς προσδιορισθέντες ακόμη, που μπορεί να προκαλέσουν παροδική μείωση στη αντίληψη μας, εξ ου και ο χαρακτηρισμός « βλήτο» για κάποιους ανθρώπους. Ο χαρακτηρισμός «δεν τρώω κουτόχορτο», στο βλήτο αναφέρεται. Επίσης είναι τοξικό για πολλά ζώα όπως πρόβατα, γουρούνια κ.α.

Προσοχή!

Στην ίδια οικογένεια των σολανιδών (Solanaceae) ανήκουν τα δυο χόρτα που βλέπετε στις παρακάτω φωτογραφίες, ο τάτουλας και η αγριοντοματιά, τα οποία θέλουν πολλή προσοχή μια και είναι δηλητηριώδη και θα τα βρείτε στις ίδιες ακριβώς περιοχές που αναπτύσσεται και το βλήτο.

Αγριοντοματιά μικρή

Ο περίφημος τάτουλας

και εδώ στην φωτογραφία, αριστερά το βλήτο και δεξιά ο τάτουλας.

http://www.ftiaxno.gr

Καλλιέργεια μαϊντανού

 

 

Δεν απαιτεί μεγάλο μηχανικό εξοπλισμό κατά την αρχική φάση

Πηγή πρόσθετου οικογενειακού εισοδήματος μπορεί να αποτελέσει η καλλιέργεια μαϊντανού, βασικό πλεονέκτημα των οποίων είναι η διττή χρήση του για το φύλλωμα και τη ρίζα του.

Ρίζα κέρδους η παραγωγή μαϊντανού

Δεύτερο σημαντικό πλεονέκτημα αποτελούν οι κλιματικές συνθήκες της χώρας που επιτρέπουν την παραγωγή ριζών σε περιόδους όπου η ζήτηση δεν μπορεί να καλυφθεί από τις κύριες παραγωγικές χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης (τέλος άνοιξης ? νωρίς το καλοκαίρι)...

Ο ριζώδης μαϊντανός είναι λαχανικό που καλλιεργείται κυρίως για τη ρίζα του και δευτερευόντως για το φύλλωμά του. Η ρίζα του καταναλώνεται σε πολλές χώρες της Ευρώπης σε ικανοποιητικές τιμές για τους παραγωγούς.


Η καλλιέργεια λαχανικών στο ύπαιθρο προσφέρει τη δυνατότητα ενασχόλησης με τον τομέα αυτόν, έχοντας πολλά πλεονεκτήματα.

Συγκεκριμένα:

- Δεν απαιτεί μεγάλες εκτάσεις. Σήμερα για να είναι βιώσιμη μια γεωργική επιχείρηση που θα έχει ως βάση τις αροτραίες καλλιέργειες (σιτηρά, ενεργειακές καλλιέργειες, βαμβάκι κ.λπ.), θα πρέπει κάποιος να έχει μεγάλο αριθμό στρεμμάτων. Στα κηπευτικά οι εκτάσεις είναι μικρές.
- Δεν απαιτεί μεγάλο μηχανικό εξοπλισμό κατά την αρχική φάση. Μπορεί κάποιος να ξεκινήσει το γεωργικό επάγγελμα καλλιεργώντας κηπευτικά με όχι πολλά καλλιεργητικά μέσα.
- Δεν απαιτεί σημαντικό αρχικό κεφάλαιο για το πρώτο ξεκίνημα. Μπορεί ο ενδιαφερόμενος να ξεκινήσει με κηπευτικά υπαίθρου και στην πορεία να δημιουργήσει πρόχειρες θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις.
- Ο καλλιεργητής παράγει προϊόντα και απευθύνεται σε μια αγορά που καταναλώνει λαχανικά (δεν είναι νέα προϊόντα). Εύκολα μπορεί να τα πουλήσει ο ίδιος και να έχει μερίδιο από την εμπορία του προϊόντος.
- Τα προϊόντα που παράγονται θεωρούνται επώνυμα, ποιοτικά, με αποτέλεσμα να εξασφαλίσει καλές τιμές και σταθερό πελατολόγιο.
- Αξιοποιεί πλήρως και κύρια όλο τον χρόνο του στην επιχείρηση και δεν του περισσεύει χρόνος για άλλες συμπληρωματικές δραστηριότητες που θα βελτίωναν το εισόδημα.

Η εργασία που θα προσφέρει ο νέος αγρότης στην επιχείρηση που θα ασχολείται με κηπευτικά υπαίθρου εξασφαλίζει ένα εισόδημα που μπορεί να ανταποκριθεί στις οικογενειακές οικονομικές ανάγκες. Η χώρα μας πλεονεκτεί έναντι άλλων ευρωπαϊκών χωρών στην καλλιέργεια και πρωιμότητα των κηπευτικών, λόγω της ηλιοφάνειας και του ήπιου γενικά και εύκρατου κλίματος.

Το ύψος της ελληνικής παραγωγής σε λαχανικά ανέρχεται στα 4 εκατ. τόνους, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 8,6% της κοινοτικής παραγωγής.

Ριζώδης Μαϊντανός
Η καλλιέργεια αποδίδει έως και 900 ευρώ το στρέμμα

Με τις αποδόσεις του ριζώδους μαϊντανού να είναι 2,5 τόνους σε φύλλα και 3-4 τόνους σε ρίζες, η καλλιέργειά του μπορεί να δώσει καθαρό εισόδημα έως 900 ευρώ το στρέμμα.

Είναι φυτό που αντέχει σε σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες, που είναι απαραίτητες για την καλή ανάπτυξη του φυλλώματος.

Η καλλιέργεια του ριζώδους μαϊντανού μπορεί να αναπτυχθεί στη χώρα μας με πολύ καλά αποτελέσματα, -όπως επισημαίνει στις «Επαγγελματικές Ευκαιρίες» ο γεωπόνος Κάσσανδρος Γάτσιος- επειδή η Ελλάδα, λόγω κλίματος, μπορεί να παράγει εκτός εποχής (στο τέλος της άνοιξης), σε σχέση με τις χώρες παραγωγής του στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα να αποτελέσει ένα πολύ σημαντικό λαχανικό που θα μπορεί να εξάγεται σε πολύ καλές τιμές.

Επίσης, πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι πέραν των ριζών του αξιοποιούνται και τα φύλλα του, όπως ο κοινός μαϊντανός.

Ο ριζώδης μαϊντανός κατάγεται από χώρες της Δυτικής Ασίας. Ο μαϊντανός αυτός ανήκει στην ίδια οικογένεια με τον κοινό μαϊντανό και είναι ένα πολυετές φυτό. Η ρίζα του έχει χαρακτηριστικό άσπρο κρεμώδες χρώμα, είναι εξογκωμένη και επιμήκης και φθάνει σε μήκος τα 15 εκατοστά.

Το φύλλωμά του μοιάζει με το φύλλωμα του κοινού μαϊντανού. Είναι εξίσου αρωματικά τα φύλλα του με τα φύλλα του κοινού μαϊντανού και γι' αυτό χρησιμοποιούνται στη μαγειρική με τον ίδιο τρόπο όπως και ο κοινός μαϊντανός.

Επειδή είναι πολυετής καλλιέργεια, πρέπει να προσέχει κανείς να μην κόβει σε μεγάλο βαθμό το φύλλωμά του επειδή θα έχει αρνητική επίπτωση στην ανάπτυξη της ρίζας, που αποτελεί και τον κύριο σκοπό της καλλιέργειάς του.

Κατά τον μήνα Ιούνιο ανθίζει κατά το δεύτερο έτος της ηλικίας του. Τα άνθη του έχουν σχήμα ομπρέλας που φέρει πολυάριθμα μικρά άνθη χρώματος λευκοπράσινου. Μετά την επικονίαση των ανθέων παράγονται πολυάριθμοι μικροί σπόροι στα τέλη του καλοκαιριού ή στην αρχή της άνοιξης.

Το εδαφικό περιβάλλον που προτιμά είναι το έδαφος που έχει καλή ηλιοφάνεια, είναι πλούσιο σε οργανική ουσία, μέσης σύστασης και δροσερό.

Πολλαπλασιάζεται με σπόρους που σπέρνονται σε σπορείο. Το σπορείο έχει υπόστρωμα από άμμο και τύρφη σε ποσοστό 50% το καθένα. Η σπορά των σπόρων γίνεται επιφανειακά την περίοδο Μαρτίου- Απριλίου, ενώ στις νότιες περιοχές μπορεί να γίνει την περίοδο από το φθινόπωρο μέχρι την αρχή της άνοιξης. Πριν από τη σπορά γίνεται εμβάπτιση των σπόρων σε νερό για 48 ώρες, ώστε να επιταχυνθεί το φύτρωμα.

Κατά τη σπορά, για να γίνει καλή κατανομή των σπόρων και ομαλή ανάπτυξη των φυτών σε ομοιόμορφες αποστάσεις, ο σπόρος αναμειγνύεται με άμμο. Η σπορά γίνεται σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 30-35 εκατοστά. Από τη στιγμή που φυτρώσουν οι σπόροι, γίνεται ένα αραίωμα, ώστε να είναι ένα φυτό ανά 15 εκατοστά. Ιδανικές θερμοκρασίες για το φύτρωμα των σπόρων είναι 20-30 οC και για την ανάπτυξη του φυτού 15-18 οC.

Το φύτρωμα των σπόρων διαρκεί 7-20 ημέρες.

Στη συνέχεια γίνεται η μεταφύτευση των φυτών όταν αυτά αποκτήσουν 3-4 φύλλα. Το χωράφι στο οποίο γίνεται η μεταφύτευση καλλιεργείται σε βάθος, ώστε να μπορεί να αναπτυχθεί η ρίζα των φυτών χωρίς δυσκολία. Οι αποστάσεις φυτεύσεως μεταξύ των γραμμών είναι 30 εκατοστά και 15 φυτού από φυτό σε κάθε γραμμή φυτεύσεως.

Η καλλιέργεια αυτού του φυτού είναι σχετικά εύκολη. Η κυριότερη φροντίδα είναι να διατηρείται με σταθερή υγρασία το έδαφος. Από την άνοιξη μέχρι το τέλος του καλοκαιριού γίνονται σκαλίσματα για την καταστροφή των ζιζανίων. Πολλές φορές χρησιμοποιείται η τεχνική της εδαφοκάλυψης με άχυρα γύρω από τα φυτά, ώστε να διατηρείται η υγρασία στο έδαφος, και γίνονται ορισμένα ποτίσματα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Τα φύλλα του ριζώδους μαϊντανού μπορούν να συγκομίζονται 3 μήνες μετά τη σπορά και μεταφύτευση. Οι ρίζες συγκομίζονται από την αρχή του φθινοπώρου, δηλαδή 6 μήνες μετά τη σπορά. Ξεριζώνονται όπως γίνεται και με τα άλλα ριζώδη λαχανικά, κόβονται τα φύλλα και πλένονται, Μπορούν να συντηρηθούν σε έναν χώρο για 2-3 μήνες, όπου επικρατούν θερμοκρασίες 1-2 οC.

Το φθινόπωρο καταστρέφεται το εναέριο μέρος του φυτού ή συγκομίζεται, ενώ η ρίζα του συγκομίζεται ή παραμένει στο έδαφος κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Σε περιοχές με χαμηλές θερμοκρασίες οι ρίζες ξεριζώνονται και διατηρούνται την περίοδο αυτή σε προφυλαγμένο χώρο μέσα σε άμμο και στη συνέχεια φυτεύονται εκ νέου.

www.ethnos.gr ,Κώστας Νάνος

Μαϊντανός: σπορά φύτεμα καλλιέργεια

Πετροσέλινο το ήμερο (Petroselinum sativum)

Πρόκειται περί του γνωστού σε όλους μαϊντανού ο οποίος έχει και άλλες κοινές ονομασίες, οι οποίες είναι: Μαντανός, Μανδανός ή Μαϊδανός, Περσέμολο, Περσίμουλο ή Περσίμολο, Κουδουμέντο, Μυρωδιά καί Μακεδονήσιο ή Μακεδονήσι. Στην Ήπειρο Μανδανίζι και στη Κεφαλληνία Περσίμολο.  Εκ των ανωτέρω η αρχαία εξ αυτών Πετροσέλινο, διεσώθη στην Ήπειρο. Το Μακεδονήσιο ή Μακεδονήσι, ονομάσθη από τον τόπο, διότι αυτό της Μακεδονίας, εκρίνετο ως άριστο, όπως μαρτυρεί ο Διοσκορίδης. Ανήκει εις την τάξη των Σκιαδανθών.

http://www.ftiaxno.gr/

Το φυτό τούτο είναι ιθαγενές της δυτικής Ασίας, της βορείου Αμερικής και της νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Ελλάδος μη εξαιρούμενης. Κατά τον Διοσκορίδη δε «φύεται εν Μακεδονία εν αποκρήμνοις τόποις». Φυτρώνει αδιακρίτως σε όλα τα εδάφη, ακόμα και στους τοίχους, τα ερείπια και τα χαλικώδη ή πετρώδη μέρη.

Βοτανικοί χαρακτήρες.

 Είναι φυτό ποώδες, διετές, λείο, στίλβο και αρωματικό.

Το στέλεχος του είναι ραβδωτό και κλαδώδες. Έχει φύλλα τριγωνοειδή, ζωηρού πρασίνου χρώματος, με πολλές διαιρέσεις, επάνθηση κατά πετάσσους, περικάλυμμα με  1 - 3 φυλλάρια, άνθη υποκύανα μικρά με μακρούς μίσχους, που φθάνουν σε ύψος 0.50 - 0.80 εκατοστών ,και καρπούς υποκίτρινους και υποστρογγύλους.

Καλλιέργεια. Πολλαπλασιασμός.

Αυτός γίνεται διά της σποράς, ήτις επιτυγχάνεται καθ’ όλο το θέρος, συνήθως από Φεβρουάριο μέχρις Οκτώβριο, εφ’ όσον δεν επικρατεί ψύχος, απ’ ευθείας επί τόπου, εάν πρόκειται περί καλλιέργειας ειδικής γιά την φαρμακοποΐα. 

Το φύτρωμα των σπόρων είναι αργό.  Ένεκα της πολλαπλής αρτυματικής χρήσεώς του, καλλιεργείται σε όλους τους λαχανόκηπους.

Για την φαρμακευτική καλλιεργείται κατά προτίμηση Πετροσέλινον το σαρκόρριζο, διότι είναι πλέον εύρωστο, καρποφορεί αφθόνως και δίνει ωραίας ρίζες.

Εκλογή τον εδάφους.

Χρειάζεται πλούσιο, καλής ποιότητος, δροσερό και ευδιαπέραστο.

Προετοιμασία τον εδάφους.

Αυτό μαλακώνει με οργώματα κατά το μάλλον ή ήττον βαθέα, προ του τελευταίου σκορπίζουμε κοπριά, την οποίαν παραχώνουμε με το τελευταίο. Κατόπιν το έδαφος σβαρνίζεται καλώς, διά να ισοπεδωθεί και περνούμε με τον κύλινδρο για να σπάσουν οι βώλοι και να πιεστή το χώμα. Αυλακώνουμε με τον ιπποκίνητο αυλακωτή, κάνοντας αυλάκια 3—4 εκατοστών και απέχοντας 0.30 εκατ. έως 1 μ. εντός των οποίων σπέρνουμε εις τα πε τακτά. Μετά σκεπάζουμε τούς σπόρους με τον κύλινδρο.

Φροντίδες διδόμεναι εις την φυτεία.

Κρίνεται αναγκαίο καθ όλη την περίοδο της βλαστήσεως, να εξαφανίζονται όλα τα βλαβερά χόρτα, αντί να αναπτύσσονται, διά σκαλισμάτων και βοτανισμάτων. Κατά το θέρος πρέπει να ποτίζεται αφθόνως ή φυτεία, και να κόπτεται συχνάκις, προς επιβράδυνση της αναπτύξεως των ανθοφόρων μίσχων.

Συγκομιδή.

Εάν ή καλλιέργεια έχει ως σκοπό την παραγωγή φύλλων και ριζών, τότε η συγκομιδή αμφοτέρων τούτων λαμβάνει χώρα, περί το τέλος του φθινοπώρου.

Αφ’ ετέρου ή συλλογή των καρπών γίνεται κατά το επόμενο έτος, όταν αυτοί είναι ώριμοι, πρέπει όμως να τούς συλλέγουμε ευθύς ως ωριμάσουν, διότι οι πρώτοι αναφαινόμενοι ωριμάζουν προ των άλλων

Το μαρούλι και τα μυστικά του

Το μαρούλι (Lactuca sativa) είναι ένα από τα ευκο­λό­τερα στην καλ­λιέρ­γεια λαχα­νικά της κρύας σαι­ζόν και δεν του αρέ­σει η πολλή ζέστη. Αντέ­χει στις ελα­φρές παγω­νιές, αλλά ο ήλιος και οι ψηλές θερ­μο­κρα­σίες συνή­θως προ­κα­λούν τον σχη­μα­τι­σμό κοτσα­νιού με άνθη στο κέντρο του (σπό­ρια­σμα) και πικρή γεύση.

Η καλ­λιέρ­γεια του μαρου­λιού με μια ματιά
Περι­βαλ­λο­ντι­κές απαιτήσεις	Δεν του αρέ­σει η πολλή ζέστη και αντέ­χει στις ελα­φρές παγωνιές
Ανα­με­νό­με­νος χρό­νος φυτρώματος	6–12 μέρες (το φύτρωμα είναι προ­βλη­μα­τικό όταν ο και­ρός είναι ζεστός)
Διάρ­κεια ζωής απο­θη­κευ­μέ­νων σπόρων	3 χρό­νια
Χρό­νος κατά προ­σέγ­γιση μεταξύ φύτευ­σης και συγκομιδής	8–12 εβδο­μά­δες, τα ρωμαϊκά μαρού­λια και οι “σαλάτες”6–8 εβδο­μά­δες, οι φυλ­λώ­δεις ποικιλίες
Καλ­λιέρ­γεια	Μάλ­λον εύκολη, αν η φύτευση είναι σωστή και αν ποτί­ζο­νται συχνά

Υπάρ­χουν αρκε­τοί τύποι μαρου­λιού και κάθε τύπος περι­λαμ­βά­νει πολ­λές ποι­κι­λίες. Οι τρεις γνω­στό­τε­ροι στη χώρα μας τύποι μαρου­λιού είναι οι παρα­κάτω. Αυτό το άρθρο περι­γρά­φει την καλ­λιέρ­γεια του μαρου­λιού στο χώμα. Αν θέλετε να καλ­λιερ­γή­σετε μαρού­λια στη γλά­στρα, δείτε και το άρθρο μας Μαρού­λια στη γλά­στρα.
Ρωμαϊκά μαρού­λια

Τρυ­φερά και νόστιμα, πλού­σια σε βιτα­μί­νες Α και C, τα ρωμαϊ­κού τύπου μαρού­λια είναι πολύ δημο­φιλή στη χώρα μας.

Τα ρωμαϊκά μαρού­λια είναι δημο­φιλή για σαλά­τες και σάντουιτς, ιδιαί­τερα στη χώρα μας. Είναι ένα κομψό λαχα­νικό που τα φύλλα του σχη­μα­τί­ζουν ένα όρθιο, μακρουλό κεφάλι. Τα μαρού­λια αυτά χρειά­ζο­νται γύρω στις 70 μέρες για να φτά­σουν στην ωρι­μό­τητα. Τα φύλλα τους είναι πιο κατσαρά από τα φύλλα του φυλ­λώ­δους μαρου­λιού, αλλά τα εσω­τε­ρικά τους φύλλα είναι πολύ τρυ­φερά και νόστιμα. Αυτά τα μαρού­λια περιέ­χουν αξιό­λο­γες ποσό­τη­τες βιτα­μι­νών A και C και ασβεστίου.
Τα  ρωμαϊκά μαρού­λια ήταν γνω­στά στους αρχαί­ους Ρωμαί­ους ως μαρού­λια Καπ­πα­δο­κίας, αλλά αργό­τερα πήραν το σημε­ρινό τους όνομα. Αυτό συνέβη τον 14ο αιώνα, όταν οι Πάπες μετα­κό­μι­σαν στο Αβι­νιόν στη Γαλ­λία και το ρωμαϊκό μαρούλι καλ­λιερ­γή­θηκε στους παπι­κούς κήπους. Στην Αγγλία όμως το μαρούλι αυτό ονο­μά­ζε­ται μαρούλι της Κω, από το ελλη­νικό νησί. Ήταν επί­σης γνω­στό και δημο­φι­λές στην αρχαία Κίνα, όπου το έτρω­γαν ωμό ή μαγει­ρε­μένο. Μερι­κές τοι­χο­γρα­φίες σε αιγυ­πτια­κούς τάφους από το 4500 π.χ. παρου­σιά­ζουν ένα τύπο μαρου­λιού με μακριά φύλλα που δια­φέ­ρουν πολύ από το ρωμαϊκό μαρούλι.
Μαρού­λια “σαλάτα”

Τα φύλλα του μαρου­λιού “σαλάτα” είναι πολύ τρυ­φερά κι έχουν μια ελα­φρώς γλυ­κιά γεύση.

Οι “σαλά­τες” είναι μικρά σε μέγε­θος μαρού­λια που σχη­μα­τί­ζουν ένα χαλαρό κεφάλι. Τα φύλλα τους, πλού­σια σε σίδερο, είναι τρυ­φερά και έχουν μια ελα­φρώς γλυ­κιά γεύση. Εάν οι θερ­μο­κρα­σίες κατά την ανά­πτυξη είναι ψηλές, οι “σαλά­τες” απο­κτούν πικρή γεύση. Για να φτά­σουν στην ωρί­μανση, χρειά­ζο­νται 55 έως 75 ημέρες.
Φυλ­λώδη μαρούλια

Με τρα­γανά φύλλα, πλού­σια σε βιτα­μίνη Α και C και ασβέ­στιο, τα φυλ­λώδη μαρού­λια καλ­λιερ­γού­νται εύκολα και ωρι­μά­ζουν σύντομα. Δεξιά στην εικόνα, μια ποι­κι­λία με κοκ­κι­νωπά φύλλα.

Είναι μια δημο­φι­λής κατη­γο­ρία μαρου­λιού και ίσως η ευκο­λό­τερη στην καλ­λιέρ­γεια. Έχει τρα­γανά ανε­ξάρ­τητα φύλλα, πλού­σια σε βιτα­μί­νες A και C και ασβέ­στιο και μεγα­λώ­νει συνε­χώς ολό­κληρη τη σαι­ζόν. Τα φυλ­λώδη μαρού­λια ωρι­μά­ζουν μεταξύ 45 και 60 ημε­ρών μετά τη φύτευση.
Όταν συγκο­μί­ζετε ένα φυλ­λώ­δες μαρούλι, μην κόβετε ολό­κληρο το φυτό. Κόψτε τα μεγα­λύ­τερα εξω­τε­ρικά φύλλα όταν φτά­σουν τα 10–12 εκα­το­στά σε μήκος. Εναλ­λα­κτικά, κόψτε κάθε δεύ­τερο φυτό περί­που 5 εκα­το­στά πάνω από το έδα­φος. Κατ’ αυτό τον τρόπο, τα εσω­τε­ρικά φύλλα θα συνε­χί­σουν να μεγα­λώ­νουν και θα μπο­ρείτε να έχετε δύο ή τρεις συγκο­μι­δές τη σαιζόν.
Οι περι­βαλ­λο­ντι­κές απαι­τή­σεις του μαρουλιού
Το μαρούλι ανα­πτύσ­σε­ται καλύ­τερα σε θερ­μο­κρα­σίες μεταξύ 13 και 18^οC. Αν και μπο­ρεί να ανα­πτυ­χθεί σε πολ­λούς τύπους χώμα­τος, προ­τι­μάει τα πλού­σια αργι­λώδη χώματα με μεγάλη περιε­κτι­κό­τητα σε οργα­νι­κές ύλες. Το έδα­φος πρέ­πει να έχει καλή απο­στράγ­γιση. Τα βαριά χώματα μπο­ρούν να βελ­τιω­θούν με την προ­σθήκη καλο­χω­νε­μέ­νης κοπριάς ή/και κομπόστ. Όπως τα περισ­σό­τερα λαχα­νικά του κήπου, το μαρούλι προ­τιμά ελα­φρώς όξινο pH 6.0 έως 6.5.
Η καλύ­τερη θερ­μο­κρα­σία για να φυτρώ­σουν οι σπό­ροι είναι μεταξύ 15 και 27 ^οC. Οι ακα­τέρ­γα­στοι σπό­ροι δεν μπο­ρούν να φυτρώ­σουν σε θερ­μο­κρα­σίες πάνω από 35 ^οC. Γενικά είναι καλύ­τερα, αν μπο­ρεί κανείς να τους βρει, να χρη­σι­μο­ποιούμε σπό­ρους που έχουν υπο­στεί επε­ξερ­γα­σία με μυκη­το­κτόνο. Τα φυντά­νια του μαρου­λιού πρέ­πει να προ­στα­τεύ­ο­νται από τον άνεμο επειδή τα νεαρά φυτά χάνουν γρή­γορα την υγρα­σία τους όταν φυσάει.
Φύτευση κατευ­θείαν στο χώμα
Το πρώτο που πρέ­πει να απο­φα­σί­σετε είναι αν θα σπεί­ρετε τα μαρού­λια κατευ­θείαν στον κήπο ή αν θα μετα­φυ­τέ­ψετε φυντά­νια που είτε τα αγο­ρά­σατε είτε τα μεγα­λώ­σατε σε σπο­ρείο μέσα στο σπίτι ή την απο­θήκη σας. Τα μαρού­λια ανα­πτύσ­σο­νται καλά είτε έτσι είτε αλλιώς, αλλά αν τα ξεκι­νή­σετε σε σπο­ρείο θα μπο­ρείτε να έχετε περισ­σό­τε­ρες από μία σοδειές.

Οι σπό­ροι του μαρου­λιού είναι πολύ μικροί και χρειά­ζο­νται καλά προ­ε­τοι­μα­σμένο χώμα για να φυτρώ­σουν. Η καλύ­τερη θερ­μο­κρα­σία για το φύτρωμα των σπό­ρων είναι μεταξύ 15 και 27 βαθ­μών Κελσίου.

Οι σπό­ροι του μαρου­λιού είναι πολύ μικροί και γι’ αυτό είναι απα­ραί­τητο να προ­ε­τοι­μα­στεί καλά το χώμα. Οι μεγά­λοι σβώ­λοι χώμα­τος δεν επι­τρέ­πουν την καλή επαφή σπό­ρου και χώμα­τος κι έτσι πολ­λοί σπό­ροι δεν θα φυτρώ­σουν. Επί­σης, η δημιουρ­γία κρού­στας του χώμα­τος πάνω από τους φυτρω­μέ­νους σπό­ρους μπο­ρεί να δυσκο­λέ­ψει το ξεκί­νημα των φυτών, ιδίως στα βαριά, πηλώδη χώματα. Το πρό­βλημα αυτό λύνε­ται αν σκε­πά­σετε τους σπό­ρους με φυτό­χωμα για γλά­στρες αντί με χώμα του κήπου σας.
Οι σπό­ροι μπο­ρούν να φυτευ­τούν σε μονές σει­ρές ή να σπαρ­θούν σε πλα­τιές σει­ρές 30–40 εκα­το­στών. Σκε­πά­στε τους σπό­ρους με ένα περί­που εκα­το­στό χώμα­τος. Ποτί­στε προ­σε­κτικά αλλά καλά. Για να έχετε παρα­τε­τα­μέ­νες σοδειές, στον χώρο που έχετε προ­γραμ­μα­τί­σει για μαρού­λια φυτέψτε δια­δο­χικά κάθε μία ή δύο εβδο­μά­δες από λίγα μέχρι να καλυ­φθεί όλος ο χώρος.
Οι σει­ρές των μαρου­λιών πρέ­πει να απέ­χουν 45 εκα­το­στά για τα φυλ­λώδη μαρού­λια και 60 εκα­το­στά για τους άλλους τύπους. Συνή­θως, ο καλύ­τε­ρος τρό­πος για να εξα­σφα­λί­σουμε σωστές απο­στά­σεις είναι το αραί­ωμα των φυντα­νιών. Τα φυλ­λώδη μαρού­λια πρέ­πει να έχουν απο­στά­σεις μεταξύ τους 10–15 εκα­το­στά, ανά­λογα με το μέγε­θός τους. Τα ρωμαϊκά μαρού­λια και οι “σαλά­τες” πρέ­πει να απέ­χουν το ένα από το άλλο 15–25 εκατοστά.
Μια οργα­νική εδα­φο­κά­λυψη θα βοη­θή­σει να δια­τη­ρεί­ται η θερ­μο­κρα­σία, να περιο­ρι­στούν τα ζιζά­νια και να μένει δρο­σερό το χώμα. Αν τα ζιζά­νια είναι πρό­βλημα, είτε ξερι­ζώ­στε τα με το χέρι είτε σκα­λί­στε τα επι­φα­νειακά για να μη βλά­ψετε τις ρίζες των μαρου­λιών. Για να περιο­ρι­στεί το σπό­ρια­σμα κατά τη ζεστή σαι­ζόν, σχε­διά­στε τον κήπο σας έτσι ώστε τα μαρού­λια να βρί­σκο­νται στη σκιά ψηλό­τε­ρων λαχα­νι­κών, όπως τομά­τες και καλαμπόκι.
Φύτευση σε σπορείο

Μπο­ρείτε να χρη­σι­μο­ποι­ή­σετε δίσκους σπο­ράς από το εμπό­ριο ή ακόμα και παλιές αυγο­θή­κες για οικονομία.

Αν επι­λέ­ξετε τη λύση της μετα­φύ­τευ­σης, φυτέψτε τους σπό­ρους στο σπο­ρείο 4 έως 6 εβδο­μά­δες προ­τού ζεστα­θεί έξω το έδα­φος. Αυτό θα δώσει την ευκαι­ρία στους σπό­ρους να φυτρώ­σουν πριν μαλα­κώ­σει έξω το χώμα και να είναι έτσι έτοιμα τα φυντά­νια πιο νωρίς. Σκορ­πί­στε ομοιό­μορφα τους σπό­ρους στα γλα­στρά­κια του δίσκου σπο­ράς και με τα δάχτυλά σας πιέ­στε τους ελα­φρά μέσα στο φυτόχωμα.
Γνω­ρί­ζο­ντας τις περι­βαλ­λο­ντι­κές συν­θή­κες στην περιοχή σας και το πόσο προ­φυ­λαγ­μέ­νος από τις και­ρι­κές συν­θή­κες είναι ο κήπος σας, μπο­ρείτε να πει­ρα­μα­τι­σθείτε και με φύτευση σε σπο­ρείο περί τα τέλη του καλο­και­ριού ή και αργό­τερα ώστε να έχετε και φθι­νο­πω­ρι­νές ή χει­μω­νιά­τι­κες σοδειές.
Τα φυντά­νια σας μπο­ρούν να φυτευ­τούν σε δίσκους σπο­ράς από το εμπό­ριο ή να φτιά­ξετε δικούς σας δίσκους από παλιές αυγο­θή­κες. Γεμί­στε τους δίσκους σπο­ράς μέχρι 1,5 εκα­το­στό από το χεί­λος με φυτό­χωμα ή κάποιο άλλο μείγμα φύτευ­σης. Πριν σπεί­ρετε, μου­σκέψτε ελα­φρά το φυτό­χωμα με λίγο νερό. Δεν χρειά­ζε­ται κάποιο λίπα­σμα σ’ αυτό το στά­διο επειδή οι σπό­ροι περιέ­χουν τις θρε­πτι­κές ουσίες που χρειά­ζο­νται για να φυτρώσουν.
Τοπο­θε­τή­στε τον δίσκο σπο­ράς σε ένα ηλιό­λου­στο παρά­θυρο και κρα­τή­στε το φυτό­χωμα υγρό καθ’ όλη τη διάρ­κεια του φυτρώ­μα­τος. Αν το αφή­σετε να στε­γνώ­σει, οι σπό­ροι μπο­ρεί να μη φυτρώ­σουν. Την πρώτη εβδο­μάδα, σκε­πά­στε τον δίσκο με μια εφη­με­ρίδα μέχρι ότου πετά­ξουν οι σπό­ροι. Κρα­τάτε και την εφη­με­ρίδα υγρή συνε­χώς και αφαι­ρέ­στε την όταν αρχί­σουν να εμφα­νί­ζο­νται τα φύτρα. Το ζήτημα της υγρα­σίας των σπό­ρων χρειά­ζε­ται προ­σοχή. Μην πνί­γετε στο νερό τους σπό­ρους γιατί μπο­ρεί να μην πετάξουν.

Μαρού­λια μετα­φυ­τευ­μένα στον κήπο. Στο βάθος φαί­νε­ται μια νεώ­τερη φουρ­νιά μαρουλιών.

Μετα­φύ­τευση. Σε καλά προ­ε­τοι­μα­σμένο χώμα (βλ. παρα­πάνω) μετα­φυ­τέψτε τα φυντά­νια σας κάνο­ντας τρύ­πες σε σει­ρές. Οι τρύ­πες πρέ­πει να είναι αρκετά βαθιές ώστε να χωράνε ολό­κληρη τη ριζική μπάλα. Οι απο­στά­σεις μεταξύ τους πρέ­πει να είναι 10–15 εκα­το­στά για τα φυλ­λώδη μαρού­λια, ανά­λογα με το μέγε­θός τους, και 15–25 εκα­το­στά για τα ρωμαϊκά μαρού­λια και τις “σαλά­τες”. Η αφαί­ρεση του φυντα­νιού από τον δίσκο σπο­ράς πρέ­πει να γίνε­ται απαλά και το φυντάνι να τοπο­θε­τεί­ται κατευ­θείαν στην έτοιμη τρύπα. Με τα δάχτυλά σας, πατή­στε ελα­φρά το χώμα γύρω από τις ρίζες έτι ώστε τα φυντά­νια να μεί­νουν όρθια. Ποτί­στε καλά, αλλά μην πνί­ξετε τα φυντά­νια. Χρη­σι­μο­ποι­ή­στε ποτι­στήρι ή σωλήνα με τρυ­πητό στόμιο.
Για να έχετε περισ­σό­τε­ρες σοδειές, μετά τη μετα­φύ­τευση σπεί­ρετε επι­πλέον μαρού­λια σε άλλο σημείο του κήπου. Τα μαρού­λια αυτιά θα βγουν αργό­τερα από τα μετα­φυ­τευ­μένα κι έτσι η καλ­λιερ­γη­τική περί­ο­δος θα είναι πιο παρα­τε­τα­μένη. Για τη σπορά τους, ακο­λου­θή­στε τις οδη­γίες για φύτευση κατευ­θείαν στο χώμα (βλ. παραπάνω).
Λίπανση
Το ριζικό σύστημα του μαρου­λιού είναι περιο­ρι­σμένο κι αυτό επι­βάλ­λει τη σωστή παροχή υγρα­σίας και θρε­πτι­κών ουσιών για να εξα­σφα­λι­στεί καλή ανά­πτυξη. Πριν από τη σπορά, ρίξτε 1,5 κιλό λίπα­σμα 5–10-10 ανά 10 τετρα­γω­νικά μέτρα (δείτε το άρθρο μας Η λίπανση του κήπου σας για να δείτε τι σημαί­νει ο τρι­πλός αριθμός).
Κατά την περί­οδο ανά­πτυ­ξης, ρίξτε μια μόνο φορά δίπλα στα φυτά μισό κιλό νιτρική αμμω­νία (λίπα­σμα 33–0-0) ανά 10 μέτρα σει­ράς μαρου­λιών ή ένα κιλό νιτρικό ασβέ­στιο (λίπα­σμα 15–0-0) ανά 10 μέτρα σει­ράς μαρου­λιών. Αν το χώμα του κήπου είναι αμμου­δερό ή αν βρέ­ξει πολύ, μάλ­λον θα χρεια­στεί να ξανα­ρί­ξετε λίπα­σμα. Το άζωτο (νίτρο) είναι πολύ σημα­ντικό για να μπο­ρούν αυτά τα φυτά να δώσουν βαθυ­πρά­σινα φυλ­λώ­ματα καλής ποιότητας.
Πότι­σμα
Τα μαρού­λια θέλουν συχνό πότι­σμα για να υπάρ­χει ομοιό­μορφη υγρα­σία κατά την περί­οδο της ανά­πτυ­ξής τους. Το πότι­σμα πρέ­πει να γίνε­ται το πρωί ώστε τα φύλλα να έχουν στε­γνώ­σει πριν πέσει η νύχτα. Ρίξτε όσο νερό χρειά­ζε­ται για να υγραν­θεί το χώμα σε βάθος 15 εκα­το­στών. Αν το πότι­σμα είναι πιο επι­φα­νειακό, το ριζικό σύστημα των μαρου­λιών δεν θα πάει αρκετά βαθιά και τα φυτά δεν θα είναι πολύ ζωηρά. Η πιο κρί­σιμη περί­ο­δος για το πότι­σμα είναι κατά την αρχική ανά­πτυξη των φυτών. Το μυστικό είναι η στα­θερή και ομοιό­μορφη παροχή υγρασίας.
Συγκο­μιδή

Η σωστή στιγμή συγκο­μι­δής είναι όταν τα μαρού­λια φτά­σουν στο πλή­ρες μέγε­θός τους, αλλά τα φύλλα τους είναι ακόμα τρυ­φερά. Η καλύ­τερη ώρα συγκο­μι­δής είναι νωρίς το πρωί.

Όταν τα φύλλα των μαρου­λιών σας δεί­χνουν αρκετά ώριμα – μοιά­ζουν με τα φύλλα των μαρου­λιών αγο­ρά­ζετε από τον μανάβη – τότε είναι έτοιμα για τι τρα­πέζι. Τα ξεκολ­λάτε από το φυτό κι έτσι τα κεντρικά φύλλα μπο­ρούν να συνε­χί­σουν να μεγα­λώ­νουν. Ύστερα από λίγες εβδο­μά­δες ολό­κληρο το φυτό θα είναι ώριμο, οπότε μπο­ρείτε να το κόψετε (δύο-τρεις πόντους πάνω από το χώμα) ή να το ξερι­ζώ­σετε. Η καλύ­τερη ώρα για συγκο­μιδή είναι νωρίς το πρωί.
Εκείνο που πρέ­πει να προ­σέ­ξετε είναι αφ’ ενός τα μαρού­λια να έχουν φτά­σει στο πλή­ρες μέγε­θός τους αφ’ ετέ­ρου να είναι τρυ­φερά. Αν τα αφή­σετε να παρα-ωριμάσουν, τότε γίνο­νται πικρά σκληρά. Καθώς τελειώ­νει η καλ­λιερ­γη­τική περί­ο­δος και ο και­ρός είναι ζεστός, το μαρούλι αρχί­ζει να σπο­ριά­ζει. Βγά­ζει στο κέντρο του ένα βλα­στό με άνθη. Αν δεν θέλετε να μαζέ­ψετε δικούς σας σπό­ρους, ξερι­ζώ­στε τα σπο­ρια­σμένα μαρού­λια και ρίξτε τα στο σωρό του κομπόστ (http://​www​.kevio​.gr/​g​a​r​d​e​n​/​f​e​r​t​i​l​i​z​e​r​s​-​c​o​m​p​o ​s​t​-​m​u​l​c​h​/​c​o​m​p​o​s​t​-​w​h​a​t​-​h​ow/) σας – αν τα αφή­σετε στο παρ­τέρι, μπο­ρεί να προ­σελ­κύ­σουν έντομα και ασθένειες.

– Πόσο αντέ­χουν τα μαρού­λια στο ψυγείο; Αν δεν τα κατα­να­λώ­σετε αμέ­σως, τα μαρού­λια μπο­ρούν να απο­θη­κευ­τούν στο ψυγείο. Τοπο­θε­τή­στε τα σε μια πλα­στική σακούλα για τρό­φιμα μαζί με μερι­κές χαρ­το­πε­τσέ­τες για να τρα­βούν την υγρα­σία. Κατ’ αυτό τον τρόπο μπο­ρούν να αντέ­ξουν μέχρι δέκα μέρες ή και περισσότερες.

– Τα μαρού­λια μου είναι πικρά. Τί μπορώ να κάνω; Αν ο και­ρός είναι ζεστός κι έχουν αρχί­σει να σχη­μα­τί­ζο­νται οι βλα­στοί με τα άνθη, τότε τα μαρού­λια πικραί­νουν. Κόψτε τα αμέ­σως, πλύ­ντε τα και απο­θη­κεύ­στε τα στο ψυγείο για μερι­κές ημέ­ρες. Το μεγα­λύ­τερο μέρος της πικρά­δας θα χαθεί.

– Τα μαρού­λια μου έχουν μαρα­θεί. Μπορώ να τα φρε­σκάρω; Πλύ­ντε τα με κρύο νερό, τινάξτε τα καλά μέχρι να φύγει το πολύ νερό, τοπο­θε­τή­στε τα σε μια πλα­στική σακούλα για τρό­φιμα και βάλτε τα για 12 ώρες στο ψυγείο.

 Η δια­τρο­φική αξία των μαρουλιών
Η δια­τρο­φική τους αξία εξαρ­τά­ται από την ποι­κι­λία. Γενικά, τα μαρού­λια προ­σφέ­ρουν μικρές ποσό­τη­τες φυτι­κών ινών, κάποιους υδα­τάν­θρα­κες, λίγη πρω­τε­ΐνη και κάποια ίχνη λίπους. Πάντως, τα πιο σημα­ντικά συστα­τικά τους είναι η βιτα­μίνη Α και το κάλιο. Η βιτα­μίνη Α προ­έρ­χε­ται από τη βήτα καρο­τίνη, της οποίας το κιτρινο-πορτοκαλί χρώμα είναι κρυμ­μένο από το πρά­σινο χρώμα της χλω­ρο­φύλ­λης. Μέσα στο ανθρώ­πινο σώμα, η βήτα καρο­τίνη μετα­τρέ­πε­ται σε βιτα­μίνη Α. Όσο πιο βαθυ­πρά­σινο είναι το χρώμα των μαρου­λιών, τόσο περισ­σό­τερη βήτα καρο­τίνη περιέχουν.
Σύμ­φωνα με τους ειδι­κούς επι­στή­μο­νες, οι τρο­φές που είναι πλού­σιες σε βιτα­μί­νες Α και C (αντιο­ξει­δω­τικά) προ­σφέ­ρουν προ­στα­σία ενα­ντίον ορι­σμέ­νων μορ­φών καρ­κί­νου. Μαζί με άλλα φυτο­χη­μικά, τα αντιο­ξει­δω­τικά μειώ­νουν τον κίν­δυνο του καρ­κί­νου του ανα­πνευ­στι­κού συστή­μα­τος και των εντέρων.
Εχθροί και προ­βλή­ματα του μαρουλιού
Το μαρούλι είναι ένα εύκολα λαχα­νικό, αλλά χρειά­ζε­ται προ­σοχή στην καλιέρ­γειά του. Χρειά­ζε­ται προ­στα­σία από τους μύκη­τες (μού­χλες), τα έντομα, τους γυμνο­σά­λια­γκες και τα που­λιά. Εξί­σου σημα­ντικό είναι βέβαια να μην υπάρ­ξουν εμπό­δια που θα στα­μα­τή­σουν την ομαλή ανά­πτυξη του φυτού.
Μύκη­τες. Αν και θεω­ρη­τικά μπο­ρούν να εμφα­νι­στούν πολ­λές ασθέ­νειες στα μαρού­λια, οι πιο συνη­θι­σμέ­νες είναι οι δύο μυκη­τιά­σεις που περι­γρά­φουμε εδώ. Αν ο και­ρός είναι υγρός και κρύος, τα μαρού­λια μπο­ρεί να προ­σβλη­θούν από μύκη­τες. Μια τέτοια περί­πτωση  (Bremia lactucae) είναι να εμφα­νι­στούν κιτρι­νωπά σημά­δια ανά­μεσα στις φλέ­βες των παλαιό­τε­ρων φύλ­λων, ενώ στο κάτω μέρος των φύλ­λων παρου­σιά­ζο­νται υπό­λευ­κες μου­χλια­σμέ­νες περιο­χές. Τα προ­σβε­βλη­μένα σημεία κάποια στιγμή γίνο­νται καφέ και πεθαίνουν.

περιο­χές. Τα προ­σβε­βλη­μένα σημεία κάποια στιγμή γίνο­νται καφέ και πεθαίνουν.

Αρι­στερά, Bremia lactucae: Κιτρι­νωπά στίγ­ματα εμφα­νί­ζο­νται ανά­μεσα στις φλέ­βες των φύλ­λων. Στην κάτω πλευρά του φύλ­λου δημιουρ­γού­νται υπό­λευ­κες μου­χλια­σμέ­νες περιο­χές.
Δεξιά, Botrytis cinerea: Προ­σβάλ­λει το φυτό από τα σημεία τραυ­μα­τι­σμού του και προ­κα­λεί ένα καφε-κόκκινο σάπι­σμα που φτά­νει στην καρ­διά του μαρου­λιού και το μαραίνει.

Όταν καλ­λιερ­γείτε τα μαρού­λια (π.χ. σκά­λι­σμα) πρέ­πει να προ­σέ­χετε μην τα τραυ­μα­τί­σετε. Ένας δια­φο­ρε­τι­κού τύπου μύκη­τας (Botrytis cinerea) μπο­ρεί να προ­σβά­λει το φυτό μέσα από τα σημεία τραυ­μα­τι­σμού του δημιουρ­γώ­ντας σ’ αυτά τα σημεία μάζες γκρί­ζας μού­χλας. Ο μύκη­τας αυτός προ­κα­λεί ένα καφε-κόκκινο σάπι­σμα, που φτά­νει στην καρ­διά του μαρου­λιού και το μαραί­νει. Είναι ένα σύνη­θες πρό­βλημα την άνοιξη και το φθι­νό­πωρο, όταν οι και­ρι­κές συν­θή­κες είναι ευνοϊ­κές γι’ αυτό.
Και στις δύο περι­πτώ­σεις, αφαι­ρέ­στε τα προ­σβε­βλη­μένα φύλλα αμέ­σως μόλις τα προ­σέ­ξετε ή ξερι­ζώ­στε ολό­κληρα τα προ­σβε­βλη­μένα φυτά αν η ασθέ­νεια έχει προ­χω­ρή­σει. Και ψεκά­στε τα υπό­λοιπα μαρού­λια με κάποιο φάρ­μακο που θα σας δώσει ο γεω­πό­νος ή το κατά­στημα γεωρ­γι­κών εφο­δίων. Το καλύ­τερο απ’ όλα είναι να λάβετε προ­κα­τα­βο­λικά τα μέτρα σας που θα περιο­ρί­σουν τις μυκητιάσεις.

• Προ­σέ­χετε να μην τραυ­μα­τί­ζετε τα φυτά κατά το σκάλισμα.
• Περιο­ρί­στε όσο γίνε­ται το βρέ­ξιμο των φύλ­λων – ποτί­ζετε το πρωί ώστε να έχουν στε­γνώ­σει μέχρι το απόγευμα.
• Οι μεγα­λύ­τε­ρες απο­στά­σεις μεταξύ των φυτών θα βοη­θή­σουν – ιδίως κατά τις πιο υγρές επο­χές, την άνοιξη και το φθινόπωρο.
• Κάνετε τακτικό ξεχορτάριασμα.
• Μη ρίχνετε τα προ­σβε­βλη­μένα φύλλα και φυτά στο σωρό του κομπόστ.
• Καλ­λιερ­γή­στε σε υψω­μένα παρ­τέ­ρια.
• Κάνετε αμει­ψι­σπορά (εναλ­λαγή καλ­λιερ­γειών – κάθε σαι­ζόν φυτεύ­ετε σε δια­φο­ρε­τικό σημείο του κήπου τα μαρού­λια σας).

Μελί­γκρα των ριζών

Εκα­το­ντά­δες γκρί­ζες μελί­γκρες έχουν εγκα­τα­στα­θεί στη ρίζα ενός μαρουλιού.

Υπάρ­χει το ενδε­χό­μενο τα μαρού­λια σας να προ­σβλη­θούν από μελί­γκρα των ριζών. Πρό­κει­ται για γκρί­ζες μελί­γκρες που εγκα­θί­στα­νται στις ρίζες και δημιουρ­γούν αποι­κίες. Τα φυτά μαρα­ζώ­νουν και μαραί­νο­νται. Η αντι­με­τώ­πιση αυτής της μελί­γκρας απαι­τεί το ξερί­ζωμα και την κατα­στροφή των προ­σβε­βλη­μέ­νων φυτών και χρήση κάποιου ασφα­λούς σκευά­σμα­τος που ίσως βρείτε στα κατα­στή­ματα γεωρ­γι­κών εφο­δίων. Μη ρίχνετε τα ξερι­ζω­μένα φυτά στο σωρό του κομπόστ.
Πρά­σινη μελί­γκρα. Όπως και πολλά άλλα φυτά του κήπου σας, η πρά­σινη μελί­γκρα μπο­ρεί να προ­σβά­λει και τα μαρού­λια σας αδυ­να­τί­ζο­ντάς τα, παρα­μορ­φώ­νο­ντας τα φύλλα τους και γεμί­ζο­ντάς τα με την κολ­λώδη ουσία που εκκρί­νουν οι μελί­γκρες. Τα μαρού­λια τελικά δεν τρώ­γο­νται. Μόλις εμφα­νι­στεί η πρά­σινη μελί­γκρα, αντι­με­τω­πί­στε την με κάποιο ασφα­λές παρα­σκεύ­α­σμα που θα βρείτε σε κατα­στή­ματα γεωρ­γι­κών εφοδίων.
Γυμνο­σά­λια­γκες.

Οι γυμνο­σά­λια­γκες κάνουν πάρτυ στα μαρούλια!

Οι γυμνο­σά­λια­γκες μπο­ρούν να προ­κα­λέ­σουν κατα­στροφή στο λαχα­νό­κηπό σας και όχι μόνο στα μαρού­λια σας. Κατα­τρώνε τα φύλλα και τα μαρού­λια είναι για πέταμα. Η αντι­με­τώ­πισή τους μπο­ρεί να γίνει με πολ­λούς τρό­πους, π.χ.:

• Μπείτε στον λαχα­νό­κηπό σας τη νύχτα με ένα φακό και μαζέψτε με το χέρι όλους τους γυμνο­σά­λια­γκες που θα βρείτε – αν τους σιχαί­νε­στε, φορέ­στε γάντια κήπου. Ρίξτε τους σε ένα κουτί που περιέ­χει αλάτι. Αν χρειά­ζε­ται, ξανα­κά­ντε το ύστερα από μερι­κές νύχτες.
• Τοπο­θε­τή­στε εμπό­δια γύρω από τα φυτά, κάτι που δυσκο­λεύει τα σαλι­γκά­ρια να γλι­στρή­σουν πάνω του – π.χ. τσό­φλια αυγών ή άμμο.
• Αν βρείτε, χρη­σι­μο­ποι­ή­στε δολώ­ματα για σαλι­γκά­ρια. Εδώ χρειά­ζε­ται προ­σοχή γιατί μπο­ρεί να προ­σελ­κύ­σουν και χρή­σιμα ζώα.
• πηγή>kevio.gr

Μαρούλια σπορά φύτεμα καλλιέργεια

ΜΑΡΟΥΛΙ( lactuca sativa)

Καταγωγή:Στους τοίχους των αρχαίων αιγυπτιακών τάφων βρέθηκαν απεικονίσεις από την καλλιέργεια και την κατανάλωση μαρουλιού. Αρχικά τα καλλιεργούσαν για ζωοτροφή και για το λάδι από την έκθλιψη του σπόρου. Από την Αίγυπτο πέρασαν στις Μεσογειακές χώρες και στην Ευρώπη και από τους Ευρωπαίους στην Αμερική.

Ονομασία:Στα λατινικά η ονομασία τους είναι: lettuce που προέρχεται από το γαλακτώδη χυμό του φυτού (από το Lac ( lactuca)που σημαίνει γάλα και sativaότι καλλιεργείται για τον σπόρο).

Θρεπτική αξία:Τα μαρούλια τρώγονται είτε νωπά (σαλάτα) είτε μαγειρεμένα (φρικασέ ή βρασμένα).

Τρώγεται το φύλλωμά τους και η καρδιά , όπως λέμε τον κοντό κύριο άξονα με χρώμα άσπρο - πράσινο ως βαθύ πράσινο από όπου φυτρώνουν τα φύλλα . Τα φύλλα είναι λεία , κατσαρά ή στρογγυλά και καλύπτονται με κηρώδη ουσία. Είναι καλή πηγή βιταμινών Α, C και ασβεστίου.

Ιδιαίτερη σύσταση σε όσους υποφέρουν από στομαχικές διαταραχές να προτιμούν τα κόκκινα μαρούλια ή μελανά όπως συνηθίζεται να τα λέμε, γιατί είναι πολύ τρυφερά.

Επίσης συστήνονται στη διατροφή των ανθρώπων που έχουν ανάγκη να αυξήσουν την πηκτικότητα του αίματος τους. Μέσα σε δυο μέρες αν φάγουν μαρούλι αυξάνεται η πηκτικότητα στα φυσιολογικά επίπεδα.

Σποροπαραγωγή:Τα άνθη αυτογονιμοποιούνται σε μεγάλο ποσοστό. Ανοίγουν το πρωί για λίγες ώρες. Τα σπέρματα είναι αχένια και ωριμάζουν 10 – 15 μέρες μετά την άνθηση που γίνεται σταδιακά.

Για σποροπαραγωγή τα φυτά της μιας ποικιλίας από την άλλη πρέπει να φυτεύονται σε αποστάσεις μεγαλύτερες από 500 μέτρα.

Ποικιλίες: Οι ποικιλίες του μαρουλιού είναι τεσσάρων τύπων:

< !--[if !supportLists]-->1. <!--[endif]-->Φυλλώδης τύπος (leafy). Με σγουρά φύλλα με τις εξής ποικιλίες:

Κοινά μαρούλια

Αντιδομάρουλα( φύλλα κυματοειδή σχιστά)

Σαλάτα Νεαπόλεως

Βασιλικών ( σγουρή σαλάτα) *

< !--[if !supportLists]-->2. <!--[endif]-->Κεφαλωτός τύπος ( butter head). Με κεφάλι , λαχανομάρουλα με τις εξής ποικιλίες:

Κόκκινα κλειστά( με ρόδινα κυματοειδή και πολύ τρυφερά φύλλα)

Τεσσάρων εποχών( με μικρές στρογγυλές και λίγο πλατειές κεφαλές)

Κρέπια

< !--[if !supportLists]-->3. <!--[endif]--> Φυλλώδης Κεφαλωτός τύπος (crisp head ή iceberg) με τις εξής ποικιλίες:

Νέας Μαγνησίας (κεφαλωτή ίσα σαλάτα)* πρώιμη.

4. Τύπου ρομάνα ( cos) με ίσα φύλλα με τις εξής ποικιλίες:

Κωνσταντινουπόλεως( με μακριά βαθυπράσινα φύλλα)

Πατησιώτικα

Μαύρα ( με κοκκινόμαυρα φύλλα)

Paris Island Cos (Ρομάνα) που καλλιεργείται σε όλη Ελλάδα. Ιδιαίτερα στη Νότια Ελλάδα.

Οι ποικιλίες που σημειώνονται με * δημιουργήθηκαν από την AGRIS A.E. Από εγχώριο γενετικό υλικό με μαζική επιλογή και βάση το ατομικό φυτό.

Καλλιέργεια:Το μαρούλι ευδοκιμεί σε δροσερά κλίματα . Έτσι, ενώ στην Ελλάδα καλλιεργείται από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη, στην Ευρώπη καλλιεργείται και τρώγεται και το καλοκαίρι.

Οι υψηλές θερμοκρασίες προκαλούν επιμήκυνση της κεφαλής οπότε η ποιότητα της κεφαλής μειώνεται.

Για τρυφερές κεφαλές χρειάζεται καλός φωτισμός , δροσερές νύχτες και άφθονη εδαφική υγρασία. Οι κεφαλές χαλαρώνουν όταν βρέχει την εποχή του σχηματισμού τους.

Τα μαρούλια σπέρνονται απευθείας στο χωράφι ή μεταφυτεύονται από τα σπορεία όπου χρειάζονται περίπου 15 – 20 ημέρες για να πετάξουν δύο πραγματικά φυλλαράκια και να μεταφυτευθούν. Επίσης μεταφύτευση γίνεται και στο χωράφι για να αραιώσουν τα φυτά.

Συντομεύεται η καλλιεργητική περίοδος των μαρουλιών όταν στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης τους βρίσκονται σε θερμοκήπιο , γιατί εξασφαλίζουμε μεγαλύτερες θερμοκρασίες.

Συγκομιδή:Τα φυλλώδη μαρούλια μαζεύονται μόλις μεγαλώσουν τα φύλλα τους.

Αν παραμεγαλώσουν τότε γίνονται σκληρά και πικρά.

Τα κεφαλωτά πρέπει να συγκομισθούν πριν να αναπτυχθεί το ανθικό στέλεχος.

Τα μαρούλια κόβονται με μαχαίρι λίγο κάτω από την επιφάνεια του εδάφους . Δεν κόβονται υγρά γιατί σχίζονται τα φύλλα τους . Τα λασπωμένα και άρρωστα φύλλα απομακρύνονται αμέσως. Μπορούν να διατηρηθούν σε 0 C μέχρι 3 ή 4 εβδομάδες.

Για οικιακή χρήση αφαιρείς τα περιφερειακά φύλλα και μένει σχεδόν ανέπαφο το μαρούλι για άλλη συγκομιδή.

Πηγή: ΕΦΥΡΑΙΑ ΓΗ -Η εβδομαδιαία ενημέρωση για τις δράσεις του ΚΗΠΟΥ ΤΗΣ ΑΦΘΟΝΙΑΣ

26ο φύλλο, Κυριακή 13 Ιανουαρίου 2013/Σύνταξη: Γιάννης Βαρελάς : johnvar@otenet.gr


Το σέλινο

Το σέλινο (επιστ. Σέλινον το βαρύοσμον, Apium graveolens) , ιθαγενές φυτό του γένους Σέλινον (Apium) της οικογένειας των Σελινοειδών (Apiaceae) (συν. Σκιαδοφόρων (Umbelliferae).

Είναι διετές ή πολυετές φυτό που φτάνει τα 80 εκ. ύψος. Έχει σαρκώδη ρίζα, βλαστό πολύκλαδο, φύλλα σύνθετα με τριγωνικά οδοντωτά φυλλάρια και λευκά, μικρά άνθη. Αρωματικό φυτό γνωστό σε Ελληνες, Ρωμαίους και Κινέζους που το χρησιμοποιούσαν στην μαγειρική και την φαρμακευτική. Περιέχει σίδηρο, ασβέστιο, φώσφορο και βιταμίνες C, B1, και B2.

Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να προσφέρουν κρασί από σέλινο στους νικητές των αγώνων ως ένδειξη τιμής και ανδρείας. Επίσης το θεωρούσαν πένθιμο φυτό γιατί στις νεκρικές τελετές οι πενθούντες φορούσαν στεφάνι από σέλινο.Η χρήση του σέλινου από τότε έως και σήμερα διαδόθηκε ευρύτατα λόγω των εξαιρετικών ευεργετικών ιδιοτήτων του.

Τρόπος πολλαπλασσιασμού /φύτευσης :Πολλαπλασιάζεται με σπορά σε θερμοκήπια ή ειδικά σπορεία και στη συνέχεια μεταφυτεύεται σε μικρά σακουλάκια αφού περάσουν 5-7 εβδομάδες.
Οι σπόροι του Σέλινου είναι μικροσκοπικοί. Για να μπορέσετε να τους χειριστείτε, θα βοηθούσε να τους ανακατέψετε με λίγο στεγνό χώμα. Αυτή την τεχνική τη χρησιμοποιούμε πάντα όταν έχουμε να χειριστούμε μικρούς σπόρους.
Φυτέψτε τους σπόρους από τον Απρίλιο έως το Μάιο σε βάθος από 0,5 έως 1,5 εκατοστά.Όταν το ύψος των φυταρίων φτάσει τα 20 εκατοστά περίπου τότε φυτεύονται στην τελική τους θέση.

Αρδευση / Λίπανση : Οι απαιτήσεις σε νερό είναι μεγάλες και το τακτικό πότισμα είναι απαραίτητο ενώ η λίπανση του εδάφους είναι αναγκαία και πρέπει να γίνεται είτε με κοπριά είτε με ειδικά λιπάσματα.
Μαζέψτε πάντα μόνο τους εξωτερικούς βλαστούς ώστε να συνεχίσουν να αναπτύσσονται οι εσωτερικοί.
Το έντονο άρωμα που έχει το σέλινο οφείλεται σε αιθέριο έλαιο που δίνει στο φυτό ορεκτικές, χωνευτικές και τονωτικές ιδιότητες.


Υπάρχουν 2 βασικές ποικιλίες σέλινου:

• Η μία (var. rapaceum) με μεγάλη σαρκώδη ρίζα τη γνωστή σελινόριζα, που καλλιεργείται για αυτή και τρώγεται ωμή, σαλάτα, σε σούπες και μαγειρεμένη με διάφορους συνδυασμούς και
• Η δεύτερη (var. dulce), η πιο κλασσική, με σαρκώδεις μεγάλους μίσχους που καλλιεργείται για τα φύλλα της και τρώγεται με τον ίδιο τρόπο γίνεται τουρσί ή χρησιμοποιείται και ως καρύκευμα.

Θεραπευτικές Ιδιότητες

Το σέλινο εκτός απο λαχανικό είναι και πολύ καλό φάρμακο. Το σέλινο, πλούσιο σε ποικιλία βιταμινών και χρήσιμα άλατα, είναι ευεργετικό για τον οργανισμό και έχει αναγνωρισμένες διουρητικές ιδιότητες. Οι ρίζες του σέλινου αλλά και οι καρποί του είναι πλούσιοι σε βιταμίνες Α, Β, C, μέταλλα και κουμαρίνη. Είναι τονωτικό του στομάχου, διεγερτικό, αντυπυρετικό, πολύτιμο για τον διαβήτη (περιέχει μια ορμόνη ανάλογη με την ινσουλίνη), κατά των ρευματισμών, κατά της λιθίασης, μειώνει την την υδρωπικία, θεραπεύει τις χιονίστρες και επίσης μειώνει το ουρικό οξύ. Ευεργετικό και για τη μαστίτιδα.

Το σέλινο βοηθά στα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.

Μοιάζει με ανθρώπινο οστό και πράγματι δυναμώνει σημαντικά τα οστά λόγω του ασβεστίου που περιέχει. Το σέλινο περιέχει επίσης φυτο-οιστρογόνα που είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα κατά την εμμηνόπαυση, που οδηγούν σε μείωση των ν της εμμηνόπαυσης (π.χ. εξάψεις).

Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις απέδωσαν ωστόσο πρόσφατα στο σέλινο και μια άλλη σημαντική ιδιότητα. Το φλαβονοειδές λουτεολίνη που περιέχει, φάνηκε πως έχει τη δυνατότητα να μπλοκάρει τις φλεγμονώδεις αποκρίσεις στον εγκέφαλο, ανακάλυψη που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην έρευνα για τη γήρανση και για νόσους όπως το Alzheimer και η σκλήρυνση κατά πλάκας.

Θεωρείται οτι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε παθήσεις των νεφρών και της ουροδόχου κύστης καθώς και κατά των αρθιτικών και των ρευματικών παθήσεων. Είναι τονωτικό του στομαχιού, διεγερτικό και έχει αντιπυρετικές ιδιότητες. Θεωρείται υποκατάστατο του αλατιού και κατάλληλο για τους διαβητικούς. Αφέψημα των σπόρων του, χρησιμοποιείται κατά της υπέρτασης. Ο χυμός του σέλινου, ωφελεί τον εγκέφαλο όταν υπάρχει πνευματική καταπόνηση.


Τέλος, οι σπόροι του σέλινου έχουν καταπραϋντικές ιδιότητες.Τα σπόρια του χρησιμοποιούνται σε διάφορες σούπες και τουρσιά ως μπαχαρικό καθώς επίσης και στην αρωματοποιία

Τεστ φρεσκάδας: όταν επιλέγετε σελινόριζα, καλό είναι να προτιμάτε ρίζες στρογγυλές και ομοιογενείς, γιατί είναι πιο εύκολο να καθαριστούν. Οι ρίζες πρέπει να είναι βαριές και να έχουν μικρά φύλλα με ζωηρό πράσινο χρώμα. Όσο για το φυλλώδες σέλινο, πρέπει να βεβαιωθείτε ότι είναι πολύ φρέσκο, όταν το αγοράζετε, επειδή αφυδατώνεται γρήγορα.

TIPS:

• Πίνετε καθημερινά ένα ποτήρι χυμό σέλινο με καρότο. Βοηθά στη αποτοξίνωση και αναζωογόνηση του οργανισμού.
• Για το διαβήτη παρασκευάστε αφέψημα χρησιμοποιώντας 20-25 γρ. ρίζα σέλινου σε ένα λίτρο νερού και πίνετε ένα φλυτζάνι του τσαγιού την ημέρα.
• Για τη λιθίαση παρασκευάστε αφέψημα απο τους σπόρους του φυτού χρησιμοποιώντας 10-15 γρ. σε ένα λίτρο νερού και πίνετε μέχρι 3 φλυτζάνια του τσαγιού την ημέρα.
• Για τη μαστίτιδα παρασκευάστε αλοιφή απο ίσα μέρη σέλινου και μέντας και τοποθετήστε ζεστή στους μαστούς για την απόφραξή τους.
• Για τον πυρετό παρασκευάστε αφέψημα απο τη ρίζα του φυτού χρησιμοποιώντας 20-30 γρ. σε ένα λίτρο νερού και πίνετε μέχρι δυο φλυτζάνια του τσαγιού την ημέρα.
• Για την υδρωπικία παρασκευάστε αφέψημα απο τα φύλλα του φυτού χρισιμοποιώντας 30-50 γρ. σε ένα λίτρο νερού και πίνετε μέχρι τρία φλυτζάνια του τσαγιού την ημέρα.
• Για τις χιονίστρες βάζουμε αρκετή ποσότητα σε πολύ νερό και με αυτό το νερό πλένουμε την πάσχουσα περιοχή.
• Για το ουρικό οξύ βράστε σέλινο μέσα σε γάλα ή ρίξτε ένα κουταλάκι του τσαγιού σπόρους σέλινου σε ένα φλυτζάνι ζεστό νερό και πίνετε μέχρι 3 φλυτζάνια την ημέρα. 

Sharing Services A+ A- A

Καλλιέργεια σελινόριζας

 

Η σελινόριζα είναι μία από τις τρεις κατηγορίες του σέλινου εκείνου που διακρίνεται για τη μεγάλη και σαρκώδη ρίζα του που τρώγεται σε σαλάτες ωμό, αλλά και μαγειρεμένο ως συστατικό διαφόρων συνταγών ή σε τουρσί κ.ά. Σε αντίθεση με το φυλλώδες σέλινο, συντηρείται σε χαμηλές θερμοκρασίες για αρκετό χρόνο που φθάνει τους 2-4 μήνες σε θερμοκρασία 0-3 οC.
Εσοδα της τάξης των 700 ευρώ ανά στρέμμα αποδίδει η καλλιέργεια σελινόριζας, με τη μέση στρεμματική απόδοση να κινείται στα επίπεδα των 4-5 τόνων.

Η συγκομιδή γίνεται όταν η γογγυλόριζα του φυτού αποκτήσει διάμετρο τουλάχιστον 10-15 εκατοστών. Το μέσο βάρος της γογγυλόριζας στη σελινόριζα φθάνει τα 700-800 γραμμάρια και οι αποδόσεις ανά στρέμμα τους 4-5 τόνους γογγυλόριζες.

Η σελινόριζα, σε αντίθεση με το φυλλώδες σέλινο, συντηρείται σε χαμηλές θερμοκρασίες για αρκετό χρόνο, που φθάνει τους 2-4 μήνες σε θερμοκρασία 0-3 οC και υγρασία περιβάλλοντος 95%.

Είναι φυτό που κατάγεται από τη Νότιο Ευρώπη, τη Δυτική Ασία και τη λεκάνη της Μεσογείου. Σήμερα, στην παραδοσιακή ιατρική, χρησιμοποιείται εναντίον της δυσπεψίας, σαν αντιπυρετικό και διουρητικό.

Το φυτό της σελινόριζας είναι φυτό που έχει χαμηλή ανάπτυξη και μπορεί να φθάσει σε ύψος 50-70 εκατοστά. Εχει φύλλα σύνθετα, με μακρύ μίσχο και χρώμα ανοιχτό πράσινο. Τα φύλλα της μοιάζουν με τα φύλλα του μαϊντανού. Εχει έντονο άρωμα λόγω των αιθέριων ελαίων που περιέχει.

Εδαφοκλιματικές συνθήκες
Ευδοκιμεί σε μέσης συστάσεως έδαφος ελαφρύ, βαθύ, με ρΗ γύρω στο 7-7,5 πλούσιο σε οργανική ουσία και ασβέστιο και καλά στραγγιζόμενο. Πολλαπλασιάζεται με σπόρους. Οι κατάλληλες θερμοκρασίες για το φύτρωμα των σπόρων του είναι 15-20 οC, ενώ για την ανάπτυξη των φυτών οι κατάλληλες θερμοκρασίες είναι 15-18 οC.

Το έδαφος στο οποίο θα φυτευθούν τα φυτά της σελινόριζας πρέπει να εμπλουτισθεί με οργανική ουσία σε μία ποσότητα 3,5- 4,5 τόνων το στρέμμα και να γίνει βασική λίπανση με λιπάσματα που περιέχουν άζωτο, φωσφόρο και κάλιο, αλλά και άλλα δευτερεύοντα στοιχεία, σύμφωνα με τη χημική λίπανση του εδάφους και τις ανάγκες των φυτών.

Σπορά
Η σπορά μπορεί να γίνεται σε σπορείο και στη συνέχεια μεταφύτευση ή με απευθείας σπορά στο χωράφι. Πριν από τη σπορά βρέχονται οι σπόροι για 48 ώρες ώστε να γίνει πιο εύκολο το φύτρωμα.

Η σπορά στο σπορείο γίνεται σε γραμμές που απέχουν 15-20 εκατοστά και στη συνέχεια μεταφυτεύονται στο χωράφι μετά από 2 μήνες περίπου και όταν αποκτήσουν ύψος 10-15 εκατοστά. Στο χωράφι η μεταφύτευση γίνεται σε γραμμές που απέχουν 30-40 εκατοστά και φυτό από φυτό σε κάθε γραμμή 25- 35 εκατοστά.

Η σπορά του φυτού αυτού γίνεται από τα τέλη του χειμώνα μέχρι τον Ιούνιο, ανάλογα την περιοχή.

Η καλλιέργεια της σελινόριζας διαρκεί 5-6 μήνες από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή των ριζών.

Οπως όλα τα λαχανικά έτσι και η σελινόριζα απαιτεί την κατάλληλη υγρασία στο έδαφος, γι' αυτό γίνονται τακτικά ποτίσματα, επειδή το ριζικό της σύστημα σε μεγάλο βαθμό αναπτύσσεται επιφανειακά. Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας γίνεται λίπανση με τα κατάλληλα λιπάσματα. Πέραν από τα βασικά στοιχεία, (άζωτο, φωσφόρο, κάλιο), η σελινόριζα έχει ανάγκες σε βόριο, μαγνήσιο και ασβέστιο και γι' αυτό γίνονται οι κατάλληλες λιπάνσεις.

Οι ευεργετικές δράσεις ως τονωτικό

Το σέλινο αποτελεί ένα βότανο με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, καθώς είναι καλή πηγή βιταμίνης C και μιας κατηγορίας φλαβονοειδών που λέγονται κουμαρίνες.

Η σελινόριζα και τα φύλλα του σέλινου εκτός από λαχανικό θεωρούνται πολύ καλό φάρμακο. Το σέλινο, πλούσιο σε ποικιλία βιταμινών και χρήσιμα άλατα, είναι ευεργετικό για τον οργανισμό και έχει αναγνωρισμένες διουρητικές ιδιότητες. Η σελινόριζα είναι πλούσια σε βιταμίνες Α, Β, C, μέταλλα και κουμαρίνη. Είναι τονωτικό του στομάχου, διεγερτικό, αντιπυρετικό, πολύτιμο για τον διαβήτη (περιέχει μια ορμόνη ανάλογη με την ινσουλίνη), κατά των ρευματισμών, κατά της λιθίασης, μειώνει την υδρωπικία, θεραπεύει τις χιονίστρες και επίσης μειώνει το ουρικό οξύ. Ευεργετικό και για τη μαστίτιδα.

Μοιάζει με ανθρώπινο οστό και πράγματι δυναμώνει σημαντικά τα οστά λόγω του ασβεστίου που περιέχει. Το σέλινο περιέχει επίσης φυτο-οιστρογόνα, που είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα κατά την εμμηνόπαυση. Αμερικανοί επιστήμονες έχουν αποδώσει στο σέλινο και μια άλλη σημαντική ιδιότητα. Το φλαβονοειδές λουτεολίνη που περιέχει φάνηκε πως έχει τη δυνατότητα να μπλοκάρει τις φλεγμονώδεις αποκρίσεις στον εγκέφαλο. Ανακάλυψη που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην έρευνα για τη γήρανση και για νόσους όπως το Alzheimer και η σκλήρυνση κατά πλάκας.

Θεωρείται ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε παθήσεις των νεφρών και της ουροδόχου κύστης, καθώς και κατά των αρθριτικών και των ρευματικών παθήσεων. Είναι τονωτικό του στομαχιού, διεγερτικό και έχει αντιπυρετικές ιδιότητες. Θεωρείται υποκατάστατο του αλατιού και κατάλληλο για τους διαβητικούς. Αφέψημα των σπόρων του χρησιμοποιείται κατά της υπέρτασης.

www.ethnos.gr, Κώστας Νάνος

Μπρόκολο,καλιέργεια και ιδιότητες

Περιγραφή

Το μπρόκολο (Brassica oleracea), ανήκει στην ίδια οικογένεια με το λάχανο. Καλλιεργείται για την ταξιανθία του η οποία όσο είναι ανώριμη είναι φαγώσιμη και πλούσια σε ωφέλιμα συστατικά. Η ταξιανθία έχει σκούρο πράσινο ή μελιτζανί χρώμα και είναι ελαφρώς αραιή.

Το μπρόκολο είναι στενός συγγενής με το κουνουπίδι. Στο κουνουπίδι, η ταξιανθία έχει λευκό χρώμα και είναι πιο πυκνή.

Το όνομα broccoli, προέρχεται από τον πληθυντικό της Ιταλικής λέξης broccolo, που σημαίνει “η ανθισμένη κορυφή ενός λάχανου”.

Το μπρόκολο προήλθε από φυτό άγριου λάχανου και αναπτύχθηκε στην Ευρώπη. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το μπρόκολο είναι γνωστό εδώ και 2000 χρόνια. Από την εποχή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, οι Ιταλοί τιμούσαν ιδιαίτερα το μπρόκολο και το συμπεριελάμβαναν στη δίαιτά τους.

Καλλιέργεια μπρόκολου

Κατάλληλο κλίμα για την καλλιέργεια μπρόκολου

Οι ιδανικές θερμοκρασίες για την ανάπτυξη του μπρόκολου είναι μεταξύ 10 και 20 βαθμών Κελσίου. Όχι όμως μεγαλύτερες από 26 βαθμούς Κελσίου. Αν η θερμοκρασία είναι πάνω από 26 βαθμούς Κελσίου, τότε η ταξιανθία του μπρόκολου θα ανθήσει γρήγορα ώστε να παράγει σπόρο και δε θα είναι φαγώσιμη.

Πότε σπέρνουμε μπρόκολα;

Ξεκινώντας από σπόρο
Αν σκοπεύετε να ξεκινήσετε τα μπρόκολα από σπόρο, θα πρέπει να ξεκινήσετε να φυτεύετε τους σπόρους σε σπορείο στα μέσα του καλοκαιριού.

Είναι καλό να φυτεύετε τους σπόρους μπρόκολου σε σπορείο και όχι απευθείας στο χώμα γιατί τρεις λόγους:

Οι σπόροι είναι μικροί και στρογγυλοί και εύκολα φεύγουν από τη θέση που τους σπείρα τε αρχικά. Έτσι μπορεί ο σπόρος να κυλίσει μακριά από το σημείο που τον φυτέψατε κι εσείς να ποτίζετε άδειο χώμα…

Στα πρώτα στάδια ανάπτυξης, όταν το φυτό είναι μικρό και ευαίσθητο, γίνεται τροφή για σαλιγκάρια και γυμνοσάλιαγκες.

Θα μπορέσετε να ξεχωρίσετε και να μεταφυτέψετε τα φυτά που θα γίνουν γερά και δυνατά.

Γι’ αυτό θα πρέπει να φυτεύετε τους σπόρους μπρόκολου σε δίσκους σπορείου και όχι απευθείας στο χώμα.

Σε 4 με 6 εβδομάδες, τα σπορόφυτα θα έχουν φτάσει σε ύψος τα 7 με 10 εκατοστά, θα έχουν αναπτύξει 4 πραγματικά φύλλα και θα είναι έτοιμα για μεταφύτεψη.

Για να έχετε μακρά περίοδο συγκομιδής, φροντίστε ώστε να μη φυτέψετε όλους τους σπόρους μπρόκολου ταυτόχρονα στο σπορείο. Φυτέψτε τους σε ομάδες ανά 3 με 4 εβδομάδες. Σε αντίστοιχα διαστήματα θα γίνει και η μεταφύτεψη. Έτσι θα μπορείτε να απολαμβάνετε τα μπρόκολα για περισσότερο καιρό.

Φυτεύοντας σπορόφυτα

Αν φυτέψετε απευθείας σπορόφυτα μπρόκολου, φροντίστε να το κάνετε μέχρι το τέλος του καλοκαιριού ή τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου. Προσωπικά, στην περιοχή της Αττικής έχω φυτέψει σπορόφυτα μπρόκολου τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου και μεγάλωσαν κανονικά. Οι οδηγίες, θα πρέπει να προσαρμόζονται στο μικροκλίμα της κάθε περιοχής.

Για να έχετε μακρά περίοδο συγκομιδής, φροντίστε ώστε να μη φυτέψετε όλα τα σπορόφυτα μπρόκολου ταυτόχρονα. Φυτέψτε τα σε ομάδες ανά 3 ή 4 εβδομάδες. Έτσι θα μπορείτε να απολαμβάνετε τα μπρόκολα για περισσότερο καιρό.

Τα φυτά μπρόκολου, θα χρειαστεί να αναπτυχθούν και να αποκτήσουν γερό βλαστό και υγιή φύλλα πριν ξεκινήσουν τα κρύα του χειμώνα.

Σε ποιό σημείο του κήπου να φυτέψω τα μπρόκολα;

Θα πρέπει να φυτέψετε τα μπρόκολα σε ένα μέρος του κήπου όπου ο ήλιος θα τα βλέπει τουλάχιστον 4 ώρες την ημέρα.
Καλό θα είναι να φροντίζετε ώστε ανά 2 με 3 χρόνια να αλλάζετε το μέρος που φυτεύετε τα μπρόκολα.

Αν όμως δεν έχετε αρκετό χώρο στον κήπο σας, μην ανησυχείτε. Μπορείτε να παρακάμψετε αυτό τον κανόνα, αρκεί την προηγούμενη χρονιά να μην είχατε πρόβλημα με ασθένειες.

Αποστάσεις φύτευσης

Τα μπρόκολα αναπτύσσουν μεγάλα και φαρδιά φύλλα γύρω από τον κορμό τους.
Ο συνήθης τρόπος φύτεψης των μπρόκολων είναι σε σειρές.
Η απόσταση φυτού από φυτό στην ίδια σειρά είναι 30 με 60 εκατοστά.
Η απόσταση των σειρών μεταξύ τους είναι 60 με 90 εκατοστά.

Προετοιμασία του εδάφους πριν τη φύτευση

Το χώμα θα πρέπει να είναι καλά αποστραγγιζόμενο (να μην κρατά νερό).
Πριν τη φύτεψη, επεξεργαστείτε το χώμα σε διάμετρο 30 εκατοστών γύρω από το σημείο φύτεψης. Ανακατέψτε το χώμα να αφρατέψει.
Προσθέστε περλίτη αν χρειάζεται για να βελτιώσετε την αποστράγγισή του.
Προσθέστε λίπασμα με τη μορφή κομπόστ ή χωνεμένης κοπριάς.
Το μπρόκολο χρειάζεται έδαφος με αυξημένα επίπεδα αζώτου.

Φροντίδα μετά τη φύτευση

Μετά τη φύτεψη και κάθε 3 εβδομάδες, καλό θα είναι να ενισχύεται το χώμα με λίπασμα πλούσιο σε άζωτο ώστε να βοηθήσετε την ανάπτυξη του μπρόκολου.
Για να διατηρήσετε το έδαφος γύρω από τη ρίζα υγρό, μπορείτε να βάλετε γύρω από τη ρίζα ξερά φύλα ή ξερά χόρτα ή ξερά στάχυα.

Συγκομιδή μπρόκολου
Ο χρόνος που τα μπρόκολα είναι έτοιμα για συγκομιδή ποικίλει ανάλογα με τον τρόπο που ξεκίνησαν.
Αν φυτέψατε σπόρους, τότε θα μεσολαβούν 11 με 15, ακόμη και 20 εβδομάδες μέχρι να έχετε την πρώτη σας συγκομιδή.
Αν φυτέψατε σπορόφυτα, τότε θα μεσολαβήσουν 8 με 12 εβδομάδες μέχρι την πρώτη συγκομιδή.
Τα μπρόκολα συλλέγονται όσο οι ταξιανθίες είναι ανώριμες και πριν αρχίσουν να αναπτύσσουν άνθη.
Στο κέντρο του στελέχους αναπτύσσεται μία μεγάλη κεντρική ταξιανθία. Αυτή είναι η πρώτη που κόβεται.
Στη συνέχεια, συνεχίζουν να αναπτύσσονται μικρότερες πλευρικές ταξιανθίες που και αυτές μετά από λίγο καιρό μπορούν να συγκομιδούν.

Αν δε συγκομίσετε έγκαιρα τις ταξιανθίες, αυτές θα ανθήσουν και δε θα μπορούν πλέον να καταναλωθούν.

Θεραπευτικές ιδιότητες

Μπρόκολο και καρκίνος

Υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις ότι το μπρόκολο έχει προληπτικές αντικαρκινικές ιδιότητες.

Στον ιστότοπο της American Cancer Society διαβάζουμε ανάμεσα σε πολλά άλλα ενδιαφέροντα…

“Το μπρόκολο περιέχει ορισμένες χημικές ουσίες που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο του καρκίνου του παχέος εντέρου ή άλλων μορφών καρκίνου, αν και δεν είναι σαφές ποιες ενώσεις άτομο μπορεί να είναι υπεύθυνες για την προστατευτική δράση. Ενώ η έρευνα σε αυτόν τον τομέα συνεχίζεται, η καλύτερη συμβουλή αυτή τη στιγμή για να μειωθεί ο κίνδυνος του καρκίνου είναι να τρώτε μια ευρεία ποικιλία λαχανικών. Σε αυτά τα πλαίσια, είναι λογικό να περιλαμβάνουν το μπρόκολο, ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής.”

“Το μπρόκολο θεωρείται μια καλή πηγή θρεπτικών συστατικών, επειδή είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, καροτενοειδή (ουσίες παρόμοιες με τη βιταμίνη Α), φυτικές ίνες, ασβέστιο, και το φυλλικό οξύ. Τα μπρόκολα είναι επίσης πηγή πολλών ουσιών που ονομάζονται φυτοχημικά, ή χημικές ουσίες των φυτών, που μπορεί να έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Για παράδειγμα, το μπρόκολο περιέχει διάφορες ουσίες που ονομάζονται isothiocyanates, συμπεριλαμβανομένων σουλφοραφάνη και ινδόλη-3-carbinol (I3C), οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν “διαφημιστεί” ως εν δυνάμει αντικαρκινικές ουσίες. Οι πρώτες μελέτες έχουν δείξει αυτές τις ουσίες μπορούν να ενεργούν ως αντι-οξειδωτικά και μπορεί να ενισχύσει αποτοξινωτικά ένζυμα του σώματος. Ορισμένες μελέτες έχουν επίσης προτείνει ότι μπορεί να μεταβάλει τα επίπεδα των οιστρογόνων στο σώμα, τα οποία θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.”
Πηγή>www.kalliergo.gr



Το πράσσο.

Τα πράσα είναι ένα υπέροχο λαχανικό. Μπορούν να καλλιεργηθούν ακόμη και σε δύσκολα εδάφη. Μπορείτε να τα μαγειρέψετε ή να φτιάξετε πρασόπιτες.

Λατινικό Όνομα: Allium porrum. Alliaceae family.

Αγγλικό Όνομα: Leeks

Εποχή Σποράς : Φεβρουάριος, Μάρτιος, Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος

Εποχή Μεταφύτευσης : Μάρτιος, Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος, Ιούλιος

Σπορά Πράσων

Μπορείτε να σπείρετε τους σπόρους των πράσων απευθείας στον κήπο ή σε φυτώριο μέσα στο σπίτι.

Στον κήπο, σπείρετε τους σπόρους σε βάθος 1 εκατοστό και σε αποστάσεις 10 με 15 εκατοστά. Οι σπόροι θα βλαστήσουν σε 8 με 16 ημέρες, ανάλογα με τη θερμοκρασία του εδάφους.

Για την παραγωγή σπόρου καλλιεργείται ως διετές φυτό, ενώ για παραγωγή φυτού ως μονοετές. Είναι γενικά δύσκολο να πιάσει ο σπόρος του πράσου. Απαιτείται να είναι πολύ φρέσκος για να έχει επιτυχία.

Μεταφύτευση σπορόφυτων πράσου

Τα σπροόφυτα είναι έτοιμα για μεταφύτευση όταν το ύψος τους φτάσει τα 20 εκατοστά.

Όταν τα μεταφυτεύετε, φροντίστε να μην καλύψετε την πρώτη ένωση των φύλλων.

Τα ριζίδια μύστακες κατά την μεταφύτευση είναι καλύτερα να κόβονται με ένα ψαλιδάκι και μετά να φυτεύονται.Για να παχύνουν τα πράσα και να μη μείνουν αδύνατα πρέπει να φυτεύονται στον θεριστή, δηλαδή τον Ιούνιο το αργότερο τον Ιούλιο.

Πληροφορίες για το Έδαφος

Τα πράσα προτιμούν μαλακό έδαφος, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά. Το χώμα πρέπει να είναι καλά σκαμένο, σε βάθος τουλάχιστον 15 εκατοστών, γιατί σε τόσο περίπου βάθος θα φτάσει η ρίζα των πράσων.

Φροντίζετε να ποτίζετε τακτικά τα πράσα. Αγαπούν το νερό.

Συγκομιδή

Τα πράσα είναι έτοιμα για συγκομιδή όταν έχουν διάμετρο στη βάση τους ίση ή μεγαλύτερη από 2 εκατοστά.

Πηγή:kalliergo.gr

Κουκιά: Μια "εύκολη" και αποδοτική καλλιέργεια

 

ΕΝΑ ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΜΕΝΟ ΣΟΥΠΕΡ-ΛΑΧΑΝΙΚΟ

Συμ­φωνώ μαζί σας. Το άρθρο που ανε­βά­σαμε χθες και στο οποίο σας παρα­πέ­μπω σήμερα έπρεπε να είχε ανε­βεί στις σελί­δες μας από το περα­σμένο φθι­νό­πωρο. Μιλάμε για τα κου­κιά και το φθι­νό­πωρο και ο χει­μώ­νας είναι η κύρια εποχή που φυτεύ­ουμε κου­κιά. Αλλά να! Ήταν τόσο περή­φα­νος προ ημε­ρών ο αδελ­φός μου στο τηλέ­φωνο όταν μου περιέ­γραφε πόσο πλού­σια ήταν η σοδειά των κου­κιών στο περι­βόλι του, που, το ομο­λογώ, παρα­σύρ­θηκα! Ερεύ­νησα λοι­πόν το θέμα, συζή­τησα, συγκέ­ντρωσα πλη­ρο­φο­ρίες και εικό­νες και σας παρου­σιάζω τα κου­κιά, αυτό το περι­φρο­νη­μένο τα τελευ­ταία χρό­νια σούπερ-λαχανικό. Και αν οι πλη­ρο­φο­ρίες αυτές δεν σας είναι χρή­σι­μες αυτή τη στιγμή, κρα­τή­στε τες για το φθινόπωρο.
Λίγα τρό­φιμα έχουν με τόση επι­μονή και συνέ­πεια συνο­δεύ­σει τους Έλλη­νες μέσα στην ιστο­ρία. Και δεν είναι μόνο η ευκο­λία στην καλ­λιέρ­γεια, η εξαι­ρε­τική αντοχή στο κρύο και η μεγάλη δια­τρο­φική αξία που έκα­ναν τα κου­κιά αγα­πη­μένο λαχα­νικό και όσπριο των Ελλή­νων. Πρέ­πει να είναι και κάτι άλλο ακόμα – δεν είμαι σίγου­ρος τι – που έχει κάνει τα κου­κιά κομ­μάτι ανα­πό­σπα­στο της ελλη­νι­κής κουλ­τού­ρας, τόσο στα αρχαία χρό­νια όσο και στα νεό­τερα. Λόγου χάρη, δεν ξέρω άλλο τρό­φιμο να έχει γίνει το θέμα τόσων και τόσων παροι­μιών. Να μερικές:

Κου­κιά έφα­γες, κου­κιά μαρτυράς.

– Τι κάνεις, Γιάννη; – Κου­κιά σπέρνω.

Όποιος δεν κάθε­ται καλά και θάλασ­σες γυρεύει,
ο διά­βο­λος του κώλου του κου­κιά του μαγειρεύει.

Αν μαγει­ρεύ­εις τα κου­κιά σε πήλινο τσου­κάλι,
θε’ να φου­σκώ­σουν τα κου­κιά και να χυθεί το λάδι.

Τα κου­κιά επί­σης ήταν τμήμα της θεα­τρι­κής εμπει­ρίας των αρχαίων Ελλή­νων. Συνό­δευαν τους αρχαί­ους στις ολο­ή­με­ρες θεα­τρι­κές παρα­στά­σεις – τα είχαν δηλαδή κάτι σαν σνακ για να ξεγε­λάνε την πείνα τους κατά την πολύ­ωρη παρα­κο­λού­θηση, όπως στα νεό­τερα χρό­νια είχαμε τον πασα­τέ­μπο και τα στρα­γά­λια. Και όταν το έργο ή οι ηθο­ποιοί τους απο­γο­ή­τευαν, μαζί με τα μαξι­λά­ρια που πετού­σαν, έρραι­ναν τους ηθο­ποιούς και με τα ξερά κου­κιά τους! Αλλά εκεί που τα κου­κιά έχουν αφή­σει ανε­ξί­τηλο το σημάδι τους είναι η πολι­τική μας κουλ­τούρα – όχι μόνο η αρχαία, αλλά και η σημε­ρινή. Τα ξερά κου­κιά στα αρχαία χρό­νια έπαι­ζαν τον ρόλο ψηφο­δελ­τίων! Τα ανοι­χτό­χρωμα κου­κιά (λευκά) μετρού­σαν υπέρ ενός υπο­ψη­φίου, ενώ τα σκου­ρό­χρωμα (μαύρα) ήταν ενα­ντίον του. Έτσι, ακόμα και σήμερα λέμε “πόσα κου­κιά χρειά­ζε­ται” ένας υπο­ψή­φιος ή “τα κου­κιά δεν βγαί­νουν”, όταν δεν φτά­νουν οι ψήφοι, ή “τον μαύρισαν”.
Να λοι­πόν ένα ιστο­ρικά και δια­τρο­φικά σημα­ντικό λαχα­νικό. Που όμως τα τελευ­ταία χρό­νια το περι­φρο­νή­σαμε σαν τρό­φιμο των φτω­χών, ενώ εμείς είχαμε πια γίνει πλού­σιοι με θαλασ­σο­δά­νεια! Και­ρός να το ξανα­φέ­ρουμε στον λαχα­νό­κηπο και το διαι­το­λό­γιό μας. Με μια επι­φύ­λαξη όμως για όσους πάσχουν από κυά­μωση, μια ασθέ­νεια που οφεί­λε­ται στην έλλειψη ενός ενζύ­μου. Γι’ αυτούς ισχύει το ιππο­κρα­τικό “κυά­μων απέ­χετε” – απο­φεύ­γετε τα κουκιά.

Ανήκει στα ψυχανθή όσπρια και έχει δύο εναλλακτικές η καλλιέργειά του, για τις οποίες τα τελευταία χρόνια φαίνεται να κερδίζει έδαφος. Ο λόγος για το κουκί. Η καλλιέργειά του σαν όσπριο, ανακτά το χαμένο χρόνο, δεδομένης της αύξησης της ζήτησης, αλλά και των τιμών παραγωγού. Σαν κτηνοτροφικό φυτό δε, το κουκί έχει μόνο σημαντικά πλεονεκτήματα.

Τα κτηνοτροφικά κουκιά χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο για τη διατροφή των ζώων, είτε αυτά προορίζονται για πάχυνση είτε για γαλακτοπαραγωγή. Κι αυτό γιατί, αποτελούν πλούσια πρωτεϊνούχα τροφή με περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη από 26 μέχρι και 34%.

Μέχρι πριν λίγα χρόνια, το κτηνοτροφικό κουκί ήταν ένα είδος παραμελημένο. Το πλεονέκτημά του όμως να αναπτύσσεται με πολύ ικανοποιητικές αποδόσεις, σε εδάφη ξηρικά, όπου άλλες καλλιέργειες παρουσιάζουν δυσκολίες, αλλά και η μεγάλη και πλούσια παραγωγή καρπού για ζωοτροφή, κάνει τους κτηνοτρόφους να το προτιμούν.

Τα κτηνοτροφικά κουκιά ευδοκιμούν σε εδάφη πηλώδη με πολύ ασβέστιο και καλή αποστράγγιση. Η απόδοση των κουκιών μπορεί να είναι καλή και σε πτωχά εδάφη, αρκεί να υπάρχει επαρκής φωσφορική λίπανση. Εδάφη όξινα δεν είναι κατάλληλα για τα κουκιά, τα οποία προσαρμόζονται σε αλκαλικά εδάφη καλύτερα από τα άλλα ψυχανθή.

Τα κτηνοτροφικά κουκιά σπέρνονται το φθινόπωρο, τον Νοέμβριο συγκεκριμένα, την ίδια εποχή με τα χειμερινά σιτηρά. Σπέρνονται με σπαρτική μηχανή σε γραμμές που απέχουν περίπου 40 εκ., επί των γραμμών 15 εκ περίπου και σε βάθος 5 εκ. Στις ψυχρές περιοχές καλό είναι η σπορά να γίνεται νωρίς την άνοιξη. Η ποσότητα του σπόρου ανά στρέμμα είναι 8 με 12 κιλά το στρέμμα.

Τα κουκιά συνιστώνται σε αγρούς που πλήττονται από χειμερινά και θερινά ζιζάνια. Τα σκαλίσματα που δέχονται τα κουκιά καταστρέφουν τα χειμερινά ζιζάνια και η πρώιμη συγκομιδή τους επιτρέπει την καταστροφή των θερινών ζιζανίων με θερινές αρόσεις.

Άλλο σημαντικό πλεονέκτημα των κτηνοτροφικών κουκιών είναι ότι δεν πλαγιάζουν και δεν τινάζουν το σπόρο, πράγμα που επιτρέπει την πλήρη μηχανοποίηση της καλλιέργειάς τους, από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή.

Ποικιλίες
Το Ινστιτούτο Κτηνοτροφικών Φυτών και Βοσκών Λάρισας του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. έχει δημιουργήσει δύο πολύ καλές ποικιλίες κτηνοτροφικών κουκιών την "Πολύκαρπη" και την "Τανάγρα". Και οι δύο είναι πρώιμες ποικιλίες, κατάλληλες για φθινοπωρινή σπορά και παραγωγικές. Ο σπόρος της πρώτης ποικιλίας είναι μικρός χρώματος μαύρου και της δεύτερης είναι μετρίου μεγέθους χρώματος μπεζ. Τα κτηνοτροφικά κουκιά δίνουν 180 - 200 κιλά το στρέμμα, όπως μας λέει ο ΔΡ. Ηλιάδης Κωνσταντίνος, τακτικός ερευνητής του Ινστιτούτου Κτηνοτροφικών Φυτών και Βοσκών Λάρισας.

Αμειψισπορά
Τα φυτά των κουκιών είναι κατάλληλα και για χλωρή λίπανση, ενώ κατέχουν ιδιαίτερη θέση στις αμειψισπορές. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στις ρίζες των φυτών αναπτύσσονται άφθονα φυμάτια αζωτοβακτηρίων που δεσμεύουν το ατμοσφαιρικό άζωτο και με τον τρόπο αυτό βελτιώνεται η παραγωγικότητα του εδάφους. Το ισχυρό ριζικό σύστημα των κουκιών βελτιώνει τη δομή του εδάφους. Έτσι τα κουκιά αποτελούν άριστο προηγούμενο για φυτά εξαντλητικά, όπως είναι το βαμβάκι.

Κλίμα : Είναι φυτό ψυχρής εποχής. Μπορεί να αντέξει ως - 10 οC.

Τι χώμα χρειάζονται τα Κουκιά;
Τα φυτά των κουκιών δεν έχουν μεγάλες απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά και νερό. Καλό όμως είναι το έδαφος που θα φυτεύσετε τα κουκιά να είναι πλούσιο σε οργανική ύλη.
Η κουκιά χρειάζεται έδαφος που να μπορεί να διατηρήσει υγρασία.

Έδαφος : Ευδοκιμεί σε όλους τους τύπους των εδαφών αρκεί να στραγγίζουν ικανοποιητικά και σε ευρύτατα όρια ph. Σε πρόγραμμα αμειψισποράς ακολουθεί το σιτάρι.

Λίπανση : Μία προσθήκη λιπάσματος του τύπου 0 - 12 - 6 που θα κυμαίνεται από 80 - 100 κιλά/στρεμ. θεωρείται ικανοποιητική σαν βασική λίπανση. Αν υπάρχει δυνατότητα προσθήκης 1.000 - 2000 κιλά κοπριάς ανά στρέμμα είναι πολύ καλό για την απόδοση της καλλιέργειας.

Πολλαπλασιαστικό υλικό : Πολλαπλασιάζεται με σπόρο με σπορά απευθείας στην θέση της καλλιέργειας.

Χρονοδιάγραμμα Καλλιέργειας : Η σπορά γίνεται τον Οκτώβρη για νωπό κουκί το Πάσχα και ξερό κουκί τον Ιούνιο.

Καλλιέργεια : Οι γραμμές φύτευσης απέχουν 0,40 μ. - 0,50μ. Η απόσταση επί της γραμμής είναι 0,20μ – 0,40μ. Το βάθος σποράς είναι 5 - 10 εκ.

Μετά το φύτρωμα γίνονται σκαλίσματα. Μετά το δέσιμο των πρώτων καρπών κορφολόγημα πρωιμίζει την παραγωγή. Ποτίσματα γίνονται την άνοιξη αν χρειαστεί. Η συγκομιδή για ξηρά κουκιά γίνεται όταν οι λοβοί έχουν μαυρίσει και τα φύλλα έχουν ξεραθεί. Γίνεται με θέρισμα και μετά γίνεται αλώνισμα.

Ασθένειες : Μαύρη αφίδα (Aphis papaveris), Βρούχος των κουκιών (Bruchus rufimanus), Λύκος των κουκιών (οφείλεται στο φανερόγαμο φυτό Orobanche minor), Σκωρίαση (Uromyces fabae).

Χρήσεις : Οι νωποί λοβοί και τα ξερά σπέρματα μπορούν να καταναλωθούν μαγειρεμένα και να χρησιμοποιηθούν ως κτηνοτροφή. Μπορεί να καλλιεργηθεί και ως χλωρή λίπανση

Ποικιλίες : Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες με κοντούς ή μακρείς λοβούς, με μικρά ή μεγάλα σπέρματα, πρώιμες ή όχι.
Πηγή>kevio.gr

17 Οκτωβρίου 2011, 16:38 | Εμφανίσεις: 35630

Σπανάκι: καλλιέργεια, συγκομιδή και συντήρηση

Περιβάλλον Ενέργεια Οικολογία:
Το σπανάκι είναι ένα εύκολο στην καλλιέργεια κηπευτικό. Μπορεί να καλλιεργηθεί στον κήπο και το μπαλκόνι.
Το σπανάκι σπέρνεται από αρχές Σεπτεμβρίου έως αρχές Φεβρουαρίου.
Το σπανάκι είναι φυτό ψυχροαπαιτητικό. Θέλει δηλαδή χαμηλές θερμοκρασίες για να ευδοκιμήσει.
Το σπανάκι καλλιεργείται σε μεγάλη ποικιλία εδαφών, αλλά τα αμμοπηλώδη είναι τα πιο κατάλληλα. Για πρώιμες χειμωνιάτικες καλλιέργειες τα αμμώδη στραγγιζόμενα και πλούσια σε χούμο χώματα είναι τα ιδανικότερα.
Πειραματικά δεδομένα έδειξαν ότι το σπανάκι είναι πολύ ευαίσθητο σε όξινα χώματα με pH μικρότερο του 5,5. Το ιδανικό pH βρίσκεται μεταξύ 6 και –7.
—Λίπανση – Λίπασμα για το σπανάκι
Το ιδανικό λίπασμα για το σπανάκι, έχει αναλογίες 8-–8–-8 ή 12–-12–-12. Για το τι σημαίνουν οι αριθμοί στο λίπασμα, δείτε το άρθρο: Βασικές γνώσεις για τα λιπάσματα.

—Καλλιεργούμε σπανάκι
Το σπανάκι έχει επιπόλαιο ριζικό σύστημα και ευδοκιμεί σε ομοιόμορφο υγρό χώμα. Το πρώτο πότισμα γίνεται αμέσως μετά το φύτρωμα, εφόσον δεν υπάρχει υγρασία. Ανάμεσα στο φύτρωμα και το μάζεμα πρέπει να γίνονται τρία ποτίσματα αν δεν υπάρχει βροχή ή υγρασία αρκετή.
Το σπανάκι αντέχει και σε θερμοκρασίες κάτω από –6 βαθμούς Κελσίου. Ο σπόρος φυτρώνει και σε θερμοκρασίες 5–-15 βαθμούς Κελσίου, ενώ η ανάπτυξη των φυτών συνεχίζεται και κάτω από τους 5 βαθμούς Κελσίου.
Για να έχετε συνεχή παραγωγή, σπείρετε τα σπανάκια με διαφορά 15 ημερών.
—Ποικιλίες σπανακιού
Υπάρχουν δύο βασικές ποικιλίες. Αυτές που δίνουν σγουρά φύλλα και αυτές που δίνουν λεία φύλλα.
—Τρόπος σποράς
Ο πιο συνηθισμένος τρόπος σποράς του σπανακιού είναι η τοποθέτηση των σπόρων απευθείας στο χώμα.
Το βάθος σποράς είναι περίπου 1 εκατοστό. Σε κάθε λακκάκι ρίξτε 3 με 4 σπόρους. Το κάθε λακκάκι πρέπει να απέχει 30 με 40 εκατοστά από το άλλο. Αν σπέρνετε σε σειρές, η κάθε σειρά πρέπει να απέχει 30 με 40 εκατοστά από την άλλη.
Καλύτερος τρόπος για να σπείρουμε το σπανάκι είναι σε σειρές.
—Υπάρχουν δύο τρόποι συγκομιδής
Κόβετε το σπανάκι από τη ρίζα, λίγο κάτω από το χώμα. Αφαιρείτε όλο το φυτό. Αυτός ο τρόπος συγκομιδής είναι κατάλληλος για εμπορική καλλιέργεια.
Κόβετε από το σπανάκι μόνο τα φύλλα που θέλετε. Το φυτό συνεχίζει να μεγαλώνει και να παράγει νέα φύλλα.
—Συντήρηση σπανακιού
Τα σπανάκια δεν συντηρούνται πάνω από 10 ημέρες στο ψυγείο.
Μπορείτε όμως να τα βράσετε, να τα στραγγίσετε και να τα βάλετε στην κατάψυξη. Με αυτό τον τρόπο θα διατηρηθούν για μήνες.
Πηγή:

kalliergo.gr

 Διαχείριση με ζεστό νερό και η μετασυλλεκτική ποιότητα στο φρέσκο - κομμένο σπανάκι

• Από: Ιωάννα

Πρόσφατα, αρκετές μελέτες έδειξαν ότι μπορεί να βελτιωθεί η μετασυλλεκτική ποιότητα στο φρέσκο κομμένο σπανάκι και στα φύλλα ρόκας, εφόσον αυτά πλυθούν με ζεστό νερό θερμοκρασίας που κυμαίνεται από 37 έως 55 βαθμούς κελσίου, με διάρκεια διαδικασίας από 30 δευτερόλεπτα έως 3 λεπτά. Έχει αποδειχθεί ότι η διαχείριση με ζεστό νερό καθυστερεί το κιτρίνισμα των φύλλων η οποία είναι η κυριότερη αιτία απώλειας ποιότητας κατά την διάρκεια παραμονής του προϊόντος στα ράφια των σουπερ μάρκετ.
Η διάρκεια είναι από 5 έως 10 ημέρες – εξαρτώμενη από το είδος της ποικιλίας, μετασυλλεκτική αγωγή και συνθήκες αποθήκευσης.  Οι επιστήμονες στο βρετανικό πανεπιστήμιο Harper Adams University, ολοκλήρωσαν μια έρευνα στο σπανάκι για να 1) βελτιώσουν την θερμοκρασία νερού και την διάρκεια μετασυλλεκτικής αγωγής με ζεστό νερό και 2) να προσδιορίσουν τις συνέπειες της διαχείρισης με ζεστό νερό που θα υποστεί το προϊόν κατά την διάρκεια παραμονής του στα ράφια και την βιοχημική αντίδραση που τα φύλλα από το σπανάκι θα επιδείξουν. Για το πρώτο μέρος της μελέτης χρησιμοποιήθηκε η ποικιλία Tucan (RZ),τα φύλλα του πλύθηκαν με ζεστό νερό στους (40,45 ή 50 βαθμούς κελσίου), διαδικασία για 0,30,60 ή 120 δευτερόλεπτα χρησιμοποιώντας μια δεξαμενή με νερό με απιονισμένο νερό και καλάθια από ανοξείδωτο ατσάλι, κατόπιν τα φύλλα πλύθηκαν με κρύο νερό στους 4 βαθμούς κελσίου για 120 δευτερόλεπτα, στεγνώθηκαν, συσκευάσθηκαν και τοποθετήθηκαν σε σκοτεινό μέρος στους 4 βαθμούς κελσίου για 10 ημέρες. Συγκρίνοντας τα φύλλα που πλύθηκαν με ζεστό νερό, αμέσως μετά την συγκομιδή με αυτά που δεν πλύθηκαν με ζεστό νερό, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η αγωγή με θερμότητα επιτάχυνε τους μηχανισμούς γήρανσης κατά την αποθήκευση τους στους 4 βαθμούς κελσίου. Τα φύλλα που είχαν πλυθεί με ζεστό νερό ήταν σε σημαντικό βαθμό ελαφρύτερα και πιο κιτρινισμένα από ότι εκείνα που δεν είχαν υποστεί καμία αγωγή με ζεστό νερό.
Πίνακας 1: Αποτελέσματα στο χρώμα των φύλλων στο σπανάκι όταν πλύθηκαν με ζεστό νερό θερμοκρασίας 45 βαθμών για 0 δευτερόλεπτα (κρύος έλεγχος)  ή 60 δευτερόλεπτα (ζεστός έλεγχος) και κατόπιν αποθηκεύτηκαν στους 4 βαθμούς κελσίου για 10 ημέρες.
 
Η διαχείριση με ζεστό νερό δεν αύξησε την διάρκεια ζωής στο σπανάκι,  επιμήκυνε την ποιότητα του ιστού, ή διατήρησε ή αύξησε την συγκέντρωση του ασκορβικού οξύ.  Αυτή η μελέτη έδειξε ότι η διαχείριση με ζεστό νερό έχει περιορισμένη εμπορική εφαρμογή για ποιοτική βελτίωση στο σπανάκι.
 Διάγραμμα 1.  Αποτέλεσμα το πώς το ζεστό νερό στους 45 βαθμούς κελσίου το οποίο εφαρμόσθηκε για 0 δευτερόλεπτα  (κρύος έλεγχος) ή για 60 δευτερόλεπτα (ζεστός έλεγχος) στη διαλυτή ουσία διαρροής στα φύλλα από σπανάκι μετά από 5 ή 10 ημέρες σε αποθήκευση στους 4 βαθμούς κελσίου.

Πίνακας 2. Αποτέλεσμα το πώς το ζεστό νερό στους 45 βαθμούς κελσίου το οποίο εφαρμόσθηκε για 0 δευτερόλεπτα  (κρύος έλεγχος) ή για 60 δευτερόλεπτα (ζεστός έλεγχος) στο συνολικό ασκορβικό οξύ (ΑsA, ασκορβικό οξύ + DHA δεϋδροασκορβικό οξύ) στο σπανάκι μετά από 5 και 10 ημέρες αποθήκευσης στους 4 βαθμούς κελσίου.


πηγή>το κυταρο.
 

 




Οι μπάμιες

Οι μπάμιες είναι φυτά μονοετή, που ανήκουν στην οικογένεια των μαλαχωδών. Τα φύλλα είναι πεντάλοβα οδοντωτά, τα άνθη μεγάλα ωχροκίτρινα, οι καρποί των κερατοειδείς οκτάγωνοι, με σπόρους στρογγυλούς και χονδρούς.

Οι μπάμιες θεωρούνται λαχανικό πρώτης τάξεως και για αυτό στη κατανάλωση βρίσκουν μεγάλη χρησιμοποίηση: χλωρές, ξηρές είτε κονσερβοποιημένες. Καλλιεργούνται παντού, ποτιστικές ή ξερικές ιδίως στη Μακεδονία.

Ευδοκιμούν σε μέρη ζεστά και σε χώματα βαθιά μέσης συστάσεως, προπάντων δε καλά λιπασμένα.Ως καταλληλότερο λίπασμα συνιστάται η κοπριά, σε ποσό 4-5 τόνους στο στρέμμα,πρέπει όμως να είναι χωνεμένη και καλής ποιότητος.

Τα χημ. λιπάσματα επίσης δίδουν ικανοποιητικά αποτελέσματα, ως συμπληρωματικά της κοπριάς είτε σκέτα, σε εδάφη πού δεν έχουν οργανικές ουσίες. Από τα σύνθετα χημ. λιπάσματα πολύ καλοί είναι οι τύποι 6-8-8 ή 4-10-11, σε ποσό 100-130 κιλά στο στρέμμα.

Η σπορά γίνεται επί τόπου, σε προετοιμασμένες βραγιές ή αυλάκια, κατ’ Απρίλιο-Μάιο ή και ενωρίτερα, για τους πολύ θερμούς τόπους. Πάντως, πρέπει να πραγματοποιείται όταν περάσουν οι κίνδυνοι από τις παγωνιές, τις οποίες φοβούνται εξαιρετικά οι μπάμιες.

Η εργασία της σποράς εκτελείται είτε με το τσαπί είτε με το αλέτρι. Οι σπόροι τοποθετούνται σε γουβίτσες ανά 2-3 κατά διαστήματα 30-40 πόντους, όπου σκεπάζονται πολύ ελαφρά.Προκειμένου για ξερική καλλιέργεια ή σπορά πρέπει να γίνεται πυκνότερα.

Μετά την βλάστηση, οι αναγκαίες περιποιήσεις αποτελούνται από 2-3 σκαλίσματα και τακτικά ποτίσματα μέχρι τέλους της παραγωγής.

Η συγκομιδή αρχίζει μετά το δέσιμο των καρπών, μόλις αποκτήσουν σχετική ανάπτυξη. Πρέπει να μαζεύονται κάθε 2-3 ημέρες, όταν ακόμη είναι τρυφεροί και απαραιτήτως με το κοτσάνι τους.
Η παραγωγή, συνήθως εξακολουθεί μέχρι φθινοπώρου.

Παραγωγή σπόρου

Για τη παραγωγή σπόρου, πρέπει να διαλέγονται τα ποιό εύρωστα και παραγωγικότερα φυτά,στα όποια διατηρούνται λίγοι καρποί, και κατά προτίμηση εκείνοι της βάσεως.

Αυτοί διατηρούνται, για να ωριμάσουν, μέχρι τέλους, οπότε συλλέγονται και φυλάσσονται. Η βλαστική δύναμις των σπόρων διαρκεί 4-5 έτη.

Ποικιλίες

Οι μπάμιες έχουν, κυρίες, δύο ποικιλίες, τις μακρόκαρπες και τις μικρόκαρπες. Στις πρώτες, οι καρποί γίνονται πολύ μεγάλοι και χονδροί, και η καλλιέργεια τους επιτυγχάνει μόνο ποτιστική. Στις δεύτερες, οι καρποί είναι πολύ μικροί και λεπτοί,χρησιμοποιούμενοι για κονσερβοποιία ή για αρμάθιασμα προς αποξήρανση. Αυτές καλλιεργούνται και ξερικές.

Ασθένειες

Οι συνηθέστερες αρρώστιες στις μπάμιες είναι, το ωίδιο (μπάστρα) (Fryciphe Polygoni). Παρουσιάζεται στα φύλλα και τούς τρυφερούς βλαστούς, τούς οποίους σκεπάζει με μια σκόνη στακτερί. Όταν η προσβολή είναι δυνατή προξενεί μεγάλες ζημίες, γιατί περιορίζει την παραγωγή και καταστρέφει τη ποιότητα. Ευνοείται με καιρό ζεστό και υγρό. Καταπολεμείται εύκολα με μερικά θειαφίσματα.

Σεπτορίαση των φύλλων (Septoria malvasearum ). Παρουσιάζεται στα φύλλα με πολυάριθμα κιτρινωπά στίγματα που εμποδίζουν την κανονική τους ανάπτυξη. Δεν κάνει σοβαρές ζημίες, γιατί παρουσιάζεται στο τέλος. Προλαμβάνεται με ραντίσματα βορδιγαλείου πολτού (1 %), τα όποια πρέπει να γίνονται στην αρχή.

Πηγή: Πρακτικός οδηγός του λαχανόκηπου-Λάμπρου Οικονομίδου-Αθήναι 1940

 


Το σέσκουλο
 
Από τους αρχαίους Έλληνες και Ρωμαίους χρονολογείται η καλλιέργεια του Σέσκουλου. Μπορεί να έχει πάρει την θέση του το Σέλινο, για τον λόγο ότι το Σέσκουλο γρήγορα χάνει την φρεσκάδα του.
Μπορούν να φαγωθούν όλα τα μέρη του από τα φύλλα μέχρι τους μίσχους του σαν τα σπαράγγια. Όσο για την διατροφική του αξία, είναι άφθονο σε μεταλλικά άλατα και βιταμίνες.

Το σέσκουλο ή σέσκλο ή Βέτα η σικελική είναι ποώδες, διετές συνήθως φυτό της οικογένειας των Chenopodiaceae και ανήκει στο γένος Βέτα ή Μπέτα. Καλλιεργείται στις Μεσογειακές περιοχές, στη Βόρεια Αφρική και γενικά στις Εύκρατες περιοχές.

Τα φύλλα του είναι μεγάλα, γυαλιστερά, αρκετά σκληρά και γραμμωτά. Τα άνθη του έχουν πρασινωπό ή κοκκινωπό χρώμα και διατάσσονται κατά σωρούς στη μέση του φυτού.
Καλλιέργεια

Η αναπαραγωγή γίνεται μόνο με σπόρο. Οι σπόροι ζουν περίπου πέντε χρόνια. Η περίοδος σποράς διαρκεί από τον Μάρτιο μέχρι και τον Αύγουστο. Αν γίνει σταδιακά, θα είναι καλύτερα γιατί θα έχουμε μετέπειτα και σταδιακή την συγκομιδή. Η σπορά γίνεται σε σειρές που απέχουν 40 cm μεταξύ τους. Αν όμως σπείρετε ελεύθερα, θα πρέπει στην πορεία να αραιώσετε τα φυτά, ώστε να απέχει το ένα με το άλλο 20-25cm. Αυτό το κάνουμε όταν έχουν βγάλει 5-6 φύλλα.
Μετά από κάθε φύτευση θα πρέπει να ποτίζετε. Το νερό για τα σέσκουλα όπως φυσικά και σε όλα τα λαχανικά σας δεν θα πρέπει να λείψει, ώστε να έχετε σαν αποτέλεσμα μεγάλα και νόστιμα σέσκουλα.
Προσαρμόζονται γενικά σε διάφορες κλιματικές συνθήκες. Προτιμούν κυρίως ήπια κλίματα. Αντέχει την ζέστη. Την περίοδο της Άνοιξης θα πρέπει να προσέξετε τις απότομες αλλαγές, γιατί μπορεί να προσβληθεί από διάφορες ασθένειες. Ευδοκιμεί σε ηλιαζόμενες αλλά και ημισκιερές θέσεις και προτιμά εδάφη με καλή στράγγιση.
Συγκομιδή


Είναι σταδιακή και ξεκινάει 50 – 60 μέρες μετά από την σπορά. Γίνεται κόβοντας τα εξωτερικά καλύτερα ανεπτυγμένα φύλλα. Όταν πλέον έχει φτάσει στο μέγιστο της ανάπτυξης του αφαιρείται ολόκληρο.
Γενικότερα είναι ευαίσθητο στην συντήρησή του. Θα πρέπει να καταναλωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα γιατί τα φύλλα του χάνουν γρήγορα την φρεσκάδα τους. Αλλιώς μπορείτε να τα αποθηκεύσετε κόβοντας τα σε μικρά κομμάτια στις παγωθήκες στην κατάψυξη.
Ασθένειες και Εχθροί

Τα σαλιγκάρια και οι Αφίδες προτιμούν κυρίως τα πράσινα λαχανικά. Από την άλλη οι Μύκητες είναι αυτοί που προσβάλλουν τα σέσκουλα και δημιουργούν κηλίδες στα φύλλα τους. Μπορείτε να τα καταπολεμήστε με αντίστοιχα μυκητοκτόνα και φυτοφάρμακα.
Υγεία


Τα σέσκουλα αποτελούν πηγή θρεπτικών στοιχείων. Μαγειρεμένα είναι πλούσια σε βιταμίνη Α. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να δώσει περισσότερο από το 30% των καθημερινών αναγκών ενός ενήλικα. Επιπλέον είναι καλή πηγή βιταμίνης C. Ενώ περιέχει σίδηρο, κάλιο και μαγνήσιο.

 

 

Σταμναγκάθι: καλλιέργεια και μαγειρική.

Το σταμναγκάθι ή "κιχωριον το ακανθωδες" είναι ουσιαστικά μια άγρια ποικιλία ραδίκι. Η φύση έχει βάλει όλη της την τέχνη και όλη της την σοφία για να δημιουργήσει αυτό το φυτό με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να επιβιώσει στις ποιο αντίξοες καιρικές συνθήκες, αλλά και από τις ορέξεις των χορτοφάγων θηλαστικών της γης. Μπορούμε να το βρούμε στα χιονισμένα δύσβατα μέρη των ορεινών όγκων του νομού Χανίων, αλλά και σε απόκρημνες ακρογιαλιές να το χτυπάει το κύμα και να το θρέφει η αλμύρα της θάλασσας.

Την ονομασία σταμναγκάθι την απόκτησε από το αγκάθι που το

περιβάλλει και από την χρήση που είχε αυτό στο στόμιο της στάμνας με το νερό τα παλαιότερα χρόνια. Τον παλιό καλό καιρό που οι άνθρωποι καθημερινά πήγαιναν σε φυσικές πηγές ή σε πηγάδια για να εφοδιαστούν με το νερό της ημέρας, η μεταφορά γίνονταν με πήλινες στάμνες. Επειδή πολλών ειδών ζωύφια πήγαιναν να δροσιστούν και αυτά από το νερό της στάμνας, οι άνθρωποι έκοβαν το αγκάθι και το εφάρμοζαν “σαν καπάκι”στο στόμιο της στάμνας απωθώντας με αυτόν τον τρόπο τους παρείσακτους επισκέπτες. Έτσι έγινε γνωστό στην κοινωνία σαν στάμνα-αγκάθι, το αγκάθι της στάμνας δηλαδή.

Το σταμναγκάθι είναι γνωστό ως τροφή αλλά και ως βότανο από την αρχαιότητα, στην Κρήτη όμως και ειδικότερα στον νομό Χανίων ήταν πάντα μια αξιοζήλευτη τροφή την οποία λίγοι είχαν την δυνατότητα να αποκτήσουν. Διότι η συγκομιδή του ήταν και είναι μια πολύ επίπονη κουραστική και πολλές φορές επικίνδυνη διαδικασία.

Οι πρώτες προσπάθειες καλλιέργειας και εξημέρωσης του φυτού από τον άνθρωπο έχουν αρχίσει από πολύ παλιά, από την δεκαετία του 1920. Οι πρώτοι που το επιχείρησαν αυτό ήταν κάτοικοι από τα χωριά της Γραμπούσας Κισσάμου. Είναι όμως τέτοια η φύση του φυτού που όσο και να το εξημερώσεις αυτό δεν δαμάζετε. Δηλαδή γνήσιο σταμναγκάθι δεν θα σου δώσει το φυτό πάνω από 2-3 χρόνια. Τον τρίτο χρόνο πολύ απλά θα σου δώσει ραδίκι και όχι σταμναγκάθι. Πράγμα που κάνει την καλλιέργεια του μια πολύ επίπονη και κουραστική διεργασία.

Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια που έγινε μόδα το σταμναγκάθι, έκαναν την εμφάνιση τους πολλών ειδών σταμναγκάθια στις λαϊκές αγορές της Αθήνας και στα μεγάλαsuper-market. Τα περισσότερα από αυτά όμως, δεν έχουν σχέση με το γνήσιο και από αρχαιοτάτων χρόνων γνωστό σταμναγκάθι.

Θα σας υποδείξουμε ποιο είναι το γνήσιο σταμναγκάθι και πως να το ξεχωρίζετε,διότι είναι ένα πολύ υγιεινό χόρτο με μόνο καλά ευεργετήματα στην υγεία του ανθρώπου. Και αξίζει τον κόπο, παρά την δικαιολογημένα ακριβή τιμή του για χόρτο, να μπαίνει στην κουζίνα του σπιτιού μας. Το σταμναγκάθι καταρχήν έχει πικρή γεύση, σταμναγκάθι που δεν έχει πικρή γεύση είτε ωμό είτε μαγειρεμένο δεν είναι σταμναγκάθι, και αν είναι δεν είναι το άγριο. Επίσης το σταμναγκάθι έχει πολύ σγουρά φύλλα τα οποία θυμίζουν λάμα πριονιού όταν τα κοιτάς.

Το σταμναγκάθι συνοδεύετε πάντα από εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο στην κουζίνα των Κρητικών. Οι τρόποι που μπορεί να συνδυάσει κάποιος το σταμναγκάθι στην κουζίνα του είναι πολλοί, εμείς θα σας περιγράψουμε τους κυριότερους.

Ωμό:αφού το πλένουμε καλά το βάζουμε στο πιάτο και το ψεκάζουμε στην κυριολεξία με πολύ λίγο ελαιόλαδο, έπειτα ρίχνουμε λεμόνι ή ξύδι στο πιάτο ανάλογα με τα γούστα μας, και αν θέλουμε αλάτι. Το τρώμε με το χέρι και αν σας αρέσουν τα πικρά χόρτα θα ενθουσιαστείτε.

Στην σαλάτα: Είτε στην χωριάτικη σαλάτα είτε σε σαλάτα με αγγούρι-μαρούλι,ψιλοκόβουμε λίγο σταμναγκάθι και το ανακατεύουμε με την υπόλοιπη σαλάτα, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο με την πρώτη περίπτωση, εκτός από την χρήση πιρουνιού τώρα...

Βραστό:Σε βραστό νερό ρίχνουμε ένα κιλό σταμναγκάθι και το αφήνουμε για 10 λεπτά. Η ποσότητα του νερού δεν πρέπει να είναι πολύ μεγάλη, ίσα ίσα όση χρειάζεται για να σκεπάζει τα χόρτα ΜΕΤΑ το δεκάλεπτο, OXI όταν είναι ωμό και το ρίχνουμε στην κατσαρόλα.

Το κιλό βγάζει περίπου 4 μερίδες σταμναγκάθι για σπίτι και 5-6 εστιατορίου. Μετά το δεκάλεπτο βάζουμε το σταμναγκάθι στα πιάτα και προσθέτουμε 4-5 κουταλιές της σούπα σε κάθε πιάτο από το νερό που έβρασαν τα χόρτα. Προσθέτουμε μία κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο σε κάθε πιάτο, λεμόνι ανάλογα το γούστο μας και αλάτι επίσης...

Με αρνάκι: Το σταμναγκάθι γίνετε ένα καταπληκτικό συνοδευτικό στο αρνάκι με αυγολέμονο. Η συνταγή είναι η γνωστή συνταγή συνταγή αρνάκι (ή κατσικάκι)αυγολέμονο απλά έχουμε σταμναγκάθι αντί για άλλο χόρτο.

Για να διατηρήσετε το σταμναγκάθι ωμό πολλές μέρες δεν υπάρχουν δυστυχώς πολλοί τρόποι.

Ο μόνο τρόπος είναι να το έχετε στο ψυγείο σας, και πάλι όμως πάνω από 6-7 μέρες δεν θα διατηρηθεί (αν είναι άγριο, διότι τα άλλα δεν αντέχουν πάνω από 3-4 το πολύ μέρες).

Όμως αν συνυπολογίσετε ότι πριν το αγοράσετε έχουν μεσολαβήσει 1-2 μέρες μέχρι να φτάσει από τον παραγωγό στο ράφι τότε καταλαβαίνετε ότι σταμναγκάθι αν το θέλουμε ωμό το τρώμε αμέσως ή μέσα στο διήμερο.. Μπορεί να διατηρηθεί πολύ εύκολα στην κατάψυξη για μήνες, αρκεί να το έχουμε ζεματίσει.

Δηλαδή σε βραστό νερό ρίχνουμε την ποσότητα που θέλουμε να διατηρήσουμε για 2-3 λεπτά.

Έπειτα το τραβάμε από το νερό και το αφήνουμε να στραγγίσει και να κρυώσει τελείως.

Μετά που θα στεγνώσει και θα κρυώσει το βάζουμε σε ειδικά σακουλάκια για τρόφιμα και το αποθηκεύουμε στην κατάψυξη μας .

Από προσωπική εμπειρία αναφέρω ότι και μετά από έξι μήνες που δοκίμασα, ήταν ολόφρεσκο και δεν είχε χάσει κανένα από τα γευστικά χαρακτηριστικά του.

Το μόνο που χρειάζεται όταν θελήσουμε να το μαγειρέψουμε είναι, να το βγάλουμε από την κατάψυξη και όπως είναι με τον πάγο να το ρίξουμε στην κατσαρόλα με λίγο νερό μέσα και να το αφήσουμε να πάρει μια βράση για 2-3 λεπτά.

Αναγνωστάκης Γιάννης. Παραγωγός

Πηγή:oliveoil.homedns.