ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ. Φραγκοσυκιά,αλόη,τρούφα,Φυστικι αράπικο,Ανανάς,Ιπποφαές,Φυστίκι αιγίνης,Φράουλα,Κάπαρη,αβοκάντο

 

ΦΡΑΓΚΟΣΥΚΙΑ

Η φραγκοσυκιά ή αραβοσυκιά (όπως την λένε στις Κυκλάδες) είναι κάκτος, παχύφυτος, πολυετής, δενδρόμορφος, πυκνόμορφος, αειθαλής, με βλαστό όρθιο. Στην Ελλάδα απαντάται ημιαυτοφυής και πολλές φορές αυτοφυής.

Ευδοκιμεί σε θερμούς και ηλιόλουστους τόπους, χωρίς ιδιαίτερη προτίμηση στο έδαφος, αρκεί αυτό να μη είναι υγρό ή να στραγγίζεται καλώς, ήτοι σε βραχώδης, πετρώδεις, αμμώδεις ή ξηρές τοποθεσίες, σε αβαθή εδάφη ή μετρίου βάθους, φτωχά σε οργανική ύλη, οξέα ή ελαφρώς αλκαλικά, σε βουνοπλαγιές και, όπου άλλη καλλιέργεια είναι δύσκολος έως αδύνατος.

Στα αργιλώδη και ασβεστώδη εδάφη ευδοκιμεί λιγότερον απ’ όσο στα μεσαίας συστάσεως. Η ανάπτυξή της σε βραχώδη εδάφη επιτυγχάνεται χάριν του ισχυρού συστήματος ριζών το οποίο διαθέτει καισιγά – σιγά προκαλεί διάσπαση και αποσάθρωση αυτών. Τοδυνατό ριζικό «οπλικό» σύστημα ίσως είναι μία από τις αιτίες ένεκεν των οποίων η φραγκοσυκιά δείχνει προτίμηση σε, πρόποδες λοφίσκων, πετρώδεις εκτάσεις, ή επικλινή εδάφη παρά στους κάμπους. Ένας άλλος λόγος που συνηγορεί σ’ αυτήν την ιδιόρρυθμη προτίμηση, είναι το γεγονός ότι φοβάται τηνασφυξία των ριζών η οποία προέρχεται από άφθονα ή στάσιμα νερά.

Πολλαπλασιασμός
Πολλαπλασιάζεται δύσκολα με σπέρματα, ευκολότερα όμως με μοσχεύματα, (αγενής γένεσης ή αγενής πολλαπλασιασμός), δηλαδή κομμάτια των φυλλοκλαδίων, που αφήνονται μερικές ημέρες στο ύπαιθροκαι κατόπιν φυτεύονται.
Αν είναι χειμώνας, φυτεύομε ένα «φύλλο» (έτσι αποκαλούμεν κατά συγκατάβαση τον βλαστό, ενώ φύλλα είναι τα αγκάθια) στο χώμα, σε τρόπο ώστε το μισό να είναι μέσα και το μισό έξω. Αυτό θα ριζώσει και θα έχομε ένα νέο φυτό.
Αν είναι καλοκαίρι σε κάποιο σημείο γης που επιλέγομε, πάνω σ' ένα «φύλλο» βάζομε μια πέτρα και το αφήνομε στην επιφάνεια του εδάφους σε οριζόντια θέση. Από το κάτω μέρος του «φύλλου», φύονται, μετά από λίγες ημέρες μικρές ρίζες. Τότε ενδείκνυται να το φυτέψομε στο χώμα, καθέτως, τουλάχιστον μέχρι την μέση και έτσι θα έχομε ένα νέον οργανισμό.
Ακόμα πολλαπλασιάζεται και με σπέρματα αλλά πολύ βραδέως.

Βλαστοί
Οι βλαστοί (κορμός = το κεντρικό μέρος του φυτού απ’ το οποίο γίνονται οι διακλαδώσεις, αλλά και το γηραιότερο) της φραγκοσυκιάς είναι φυλλοειδώς πεπλατυσμένοι, ενώ στους κάκτους παρατηρούνται διαφοροποιήσεις σε σφαιρικούς ή κυλινδρικούς, στυλοειδείς ή αρθρωτούς, με πολλά φυλλοκλάδια.Έχουν σχήμα ελλειψοειδές, τριγωνικό ή άλλα παρόμοια και χρησιμεύουν ως αποθηκευτικοί χώροι. Περιέχουν μεγάλες ποσότητες νερού για να αντέχουν στις ξηρασίες.
Ομοιάζουν δηλαδή με σαρκώδη φύλλα,εξ ου και ο όρος βλαστοπαχύφυτα, αλλά είναι βλαστοί με λειτουργικές ιδιότητες φύλλων, μήκους 20 - 50 εκατοστών, πλάτους 10 - 20 εκατοστών και καλύπτονται από κηρώδες στρώμα. Αρχικώς είναι άκρως ευαίσθητοι, προοδευτικώς όμως αυξάνουν και τελικώς αποκτούν ινώδη (ξυλώδη) υπόσταση, για να καταλήξουν στον σχηματισμό του κορμού. Επίσης έχουν στην επιφάνειά τους πολλές και σκληρές ίνες, τα αγκάθια, κέντρα, ακίδες ή γλωχίνες. Ασκούν δε και την φωτοσυνθετική λειτουργία του φυτού.

Φύλλα
Η φραγκοσυκιά είναι άφυλλος ως δένδρο. Τα φύλλα της έχουν υποστεί «ισχυράν πήρωσιν» και έχουν μετατραπεί σε ακάνθας, ή φυλλακάνθας, όπως ευρίσκομε τον όρον στο «Περί φυτικών ιστοριών» έργο του αρχαίου Έλληνα βοτανολόγου Θεοφράστου Βιβλίο 6, Κεφ. 4, Παρ. 7, για άλλο φυτό. Είναι μικρά, βελονοειδή,εύπτωτα, σκληρά,μυτεράόργανα και επιτυγχάνουν δύο στόχους.
-μειώνουν την διαπνοή ώστε να μη χάνεται το αποταμιευμένο νερό, και
-προστατεύουν από την επιδρομήτων φυτοφάγων ζώων.

Άνθη
Τα άνθη είναι μεγάλα και φύονται κατά κανόνα στην κορυφή των φυλλοκλαδίων, συνήθως των ανωτέρων ή εξωτερικών και πολύ σπανίως στα πλευρικά μέρη. Έχουν χρώμα ζωηρό κιτρινωπό, πορτοκαλί ήχρυσίζον. Ένας θαυμάσιος συνδυασμός που δίδει ιδιαίτερο τόνο κατά την περίοδο της ανθοφορίας στους χώρους όπου υπάρχουν συστοιχίες από φραγκοσυκιές.
Τα άνθη είναι μονήρη, δηλαδή βρίσκονται μεμονωμένα στον βλαστόν, αλλά πολλάκις και καθ’ ομάδας, ερμαφρόδιτα, (διγενή), κανονικά, ακτινόμορφα ή ζυγόμορφα ήτοι έχουν αμφίπλευρη συμμετρία και επίγυνα.
Η ωοθήκη είναι υποφυής, ήτοι βρίσκεται κάτω από το πεπλατυσμένο τμήμα της βάσεως, μονόχωρος και δέχεται πολλές σπερματικές βλάστες (ωάρια).
Το περιάνθιο είναι διπλό και τα μέλη του βρίσκονται σε σπειροειδή διάταξη με μεταβατικές μορφές απόσέπαλα σε πέταλα.
Τα σέπαλα και τα πέταλα δεν έχουν πλήρη διαφοροποίηση. Και τα δύο είναι πολυάριθμα, όρθια ή αποκλίνοντα.
Οι στήμονες (ανδρείον) είναισπειροειδώς τοποθετημένοι ή ενίοτε καθ’ ομάδας.
Ο ύπερος (γυναικείον) είναι ένας και απαρτίζεται από τρία ή και περισσότερα καρπόφυλλα..
Τα πέταλα και τα σέπαλα με τα έντονα χρώματά τους και την γύριπροσελκύουν τα έντομα κι έτσι επιτυγχάνεται η επικονίαση στο φυτικό βασίλειο. Μένουν ανοικτά 36-48 ώρες για τον σκοπό αυτό.

Καρποί
Ο καρπός της φραγκοσυκιάς έχει σχήμα απιοειδές, ωοειδές, ή υποσφαιρικό πεπλατυσμένο περί την κορυφήένθα σχηματίζει βοθρίον. Είναι γεμάτος γλωχίνες (αγκάθια) στο περίβλημα, (επικάρπιο), φυόμενα καθ’ ομάδας σε μικρές αποστάσεις επί της επιφανείας του, καθώς και στην στεφάνη (κορυφή) του καρπού. Πρόκειται για ένα μέσοαυτοπροστασίας από τους εχθρούς.
Είναι σαρκώδης, κίτρινος ή κοκκινωπός, εδώδιμος. Έχει σάρκα γλυκιά, χρώματος πορτοκαλί έως υποκίτρινο στην αρχή της ωριμάνσεως και κοκκινωπό προς κοκκινόμαυρο κατά την υπερωρίμανση. Καταναλώνεται νωπός, αφού αποφλοιωθεί. Έχει γεύση ευχάριστη, γλυκιά, δροσιστική, εξαιρετικώς εύγευστη και εύχυμη.
Επίσης ο καρπός είναι ραξήράγα.

Eπιβίωση
Η φραγκοσυκιά, ζει σε αμμώδη, πετρώδη ξηρά ή άνυδρα εδάφη. Έχει δηλαδή ήθος άκρως ξηροφυτικόν.
Για τον σκοπό αυτό έχει δημιουργήσει ένα δικό της αμυντικό σύστημα, ώστε να δύναται να επιβιώνει και σε περιόδους παρατεταμένης ανομβρίας. Η προσαρμογή της χαρακτηριστικώςστηρίζεται στα πιο κάτω.
α) Αποταμίευση νερού
Μαζί με τις θρεπτικές ουσίες η φραγκοσυκιά αποθηκεύει μεγάλες ποσότητες νερού μέσα στους ιστούς της, οι οποίοι συνήθως βρίσκονται στον κορμό. Γι' αυτό η κατηγορία λέγεται παχύφυτα ή σαρκόφυτα.
Αποτέλεσμα της μεγάλης αποθήκευσης νερού στους ιστούς είναι η αρκετή εξόγκωση. Όταν τους κόψομε σε κάποιο σημείο ρέει νερό. Τα φυλλοκλάδια είναι οι δεξαμενές νερού της φραγκοσυκιάς.
Χωρίς νερό είναι αδύνατο να ζήσει άνθρωπος, ζώο ή φυτό, πέραν λίγων ωρών ή ημερών. Γι' αυτό όλα λαμβάνουν την σχετικήν πρόνοια.
β) Μείωση διαπνοής
Ο δεύτερος λόγος με τον οποίον εξασφαλίζει η φραγκοσυκιά την διαφύλαξη νερού είναι η μείωση της διαπνοής και αυτόεπιτυγχάνεται με την «εξαφάνιση» των φύλλων.
Από πλευράς μακροβιότητας, ζει άνω από 200έτη.

Βοτανικές ποικιλίες της Φραγκοσυκιάς
-Opuntiaficus - indica, variety « SantaYnez»
-Opuntiaficus - indica, variety « SantaMaria»
-Opuntiaficus - indica, variety « Lynwood»
-Opuntia ficus - indica, variety « Robusta» (dinner platecactus)
-Opuntia ficus - indica, variety « Burbanks Spineless»»

Πρακτικές χρήσεις

Συλλογή καρπών (χρονικές στιγμές)
Η συλλογή και ο καθαρισμός αποτελούν τα δύο πιο «ακανθώδη» εμπόδια, ώστε κάποιος να απολαύσει τα φραγκόσυκα.
Προκειμένου να συλλέξομεφραγκόσυκα, είτε για επί τόπου κατανάλωση, είτε για μεταφορά στο σπίτι πρέπει να γνωρίζομε και εφαρμόζομε τους παρακάτω βασικούς κανόνες.

α) Πριν την ανατολή του ηλίου.
Και αυτό για τον εξής κύριο λόγο. Το πρωί, τα αγκάθια του καρπού από την νυκτερινή υγρασία, έχουν κάποια χαλαρότητα. Δεν είναι σκληρά, χωρίς αυτό να αποκλείει τον άμεσο κίνδυνο να εισχωρήσουν στα χέρια, αν τα πιάσομε χωρίς προφύλαξη.

β) Μετά την δύση του ηλίου.
Αυτό είναι πιο σχετικό από την προηγουμένη περίπτωση.

γ) Να υπάρχει άπνοια.
Εκτός από τον ήλιο, στην σκλήρυνση των αγκαθιών, από την νυκτερινή ελαστικότητα, συντελεί και ο αέρας

Τρόποι συλλογής
Πολλοί είναι οι τρόποι, με τους οποίους μπορεί κάποιος να μαζέψει τα φραγκόσυκα. Οι περισσότεροι απ' αυτούς, αναφέρονται στα άτομα εκείνα, τα οποία δεν έχουν καμία εξοικείωση με το έμφορτο από αγκάθια αυτό φρούτο. Αλλά και οι πεπειραμένοι δεν υστερούν από μεθόδους συλλογής, χωρίς να παραβλέπουν την επιβαλλομένη προφύλαξη. Χαρακτηριστικώς αναφέρομε μερικούς απ' αυτούς.

1.Με τίναγμα
Οι πιο αδαείς προσπαθούν, πριν πιάσουν τα φραγκόσυκα για να τα κόψουν από τον βλαστό, να τινάξουν τα αγκάθια απ' αυτά. Δεν είναι σωστός τρόπος.

2.Με καλύπτρα.
Άλλος τρόπος είναι να χρησιμοποιήσομε κάποιο μέσο, το οποίο δεν το διαπερνά το αγκάθι.

3.Με γάντια.
Μερικοί προκειμένου να συλλέξουν φραγκόσυκα. Χρησιμοποιούν χοντρά υφασμάτινα γάντια.

4.Με το χέρι.
Ο πιο σίγουρος και χωρίς άλλες διαδικασίες τρόπος, είναι να τα μαζεύομε με γυμνό χέρι. Είναι πολύ εύκολος, όσο και αν φαίνεται επικίνδυνος και ανατριχιαστικός. Αυτό όμως προϋποθέτει μεγάλη πείρα.

5. Με πρακτικά μέσα

Μεταφορά – Διατήρηση
Όταν συλλέγομε φραγκόσυκα και θέλομε να τα μεταφέρομε, πρέπει να προσέχουμε:
-να μη τα πετάμε από ψηλά
-να μη πιέζομε τον καρπόκατά την συλλογή
-να μη προκαλείται άνοιγμα στο κάτω μέρος του καρπού κατά την απόσχιση από τον βλαστό.
Διατηρούνται καθαρισμένα στο ψυγείο ή ακαθάριστα σε σκιερό μέρος όχι πέραν της εβδομάδος.

Τρόποι καθαρισμού
Το δυσκολότερο πρόβλημα για να απολαύσει κάποιος τα φραγκόσυκα είναι ο καθαρισμός. Το μυστικό για να καθαριστεί το φραγκόσυκο από τον τόσο οπλισμένο με αγκάθια φλοιό είναι απλό. Επιτυγχάνεται με τρεις τομές επί του καρπού. Οιδύοστα άκρα καιείναι βαθιές και η τρίτη ενώνει τις δύο προηγούμενες και είναι ρηχή, όσο το πάχος του φλοιού.
Με τις τρεις αυτές μαχαιριές γίνεται εφικτό το εξής:
Το φραγκόσυκο έχει σχήμα αυγοειδές. Με τις τομές Α' και Β' επιτυγχάνομε να μετατρέψομε το αυγοειδές σχήμα σε κυλινδρικό.
Η τομή Γ' τέμνει καθέτως τον φλοιό, ο οποίος με απλό τράβηγμα, αποχωρίζεται του καρπού.

Οφέλη από τα φραγκόσυκα
Τα φραγκόσυκα είναι πολλαπλώς ωφέλημα στον άνθρωπο.Χρησιμεύουν:
Ως πρωινό, ως χωνευτικό, ως καθαρτικό. Έχουν μεγάλη θρεπτική αξία είναι δροσιστικά .Παράγουν μαρμελάδα και ποτό σε μετουσίωση.Μας δίδουν εκλεκτό οινόπνευμα.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν πρέπει να τρώμε πολλά σε κάθε περίπτωση, διότι προκαλούν δυσκοιλιότητα.
Η συστηματική καλλιέργεια και εμπορία των καρπών της φραγκοσυκιάς, είναι διαδεδομένη στις χώρες της Αμερικής και στις παράλιες της λεκάνης της Μεσογείου. Στην Ελλάδα δεν έχεικαμιά καλλιέργεια παρά το ότι φύεται σε μεγάλες εκτάσεις.
Σε άλλα κράτη όμως έχουν απαιτήσεις από την ποιότητα. Π.χ. Οι Μεξικανοί καταναλωτές προτιμούν τον «λευκό» τύπο (white fleched type) στο φραγκόσυκο. Άλλες ποικιλίες με βάση το χρώμα του καρπού είναι με κίτρινο, ή με κίτρινο εξωτερικά και κόκκινη σάρκα, ή κόκκινο εξ ολοκλήρου.
Οι παραγωγικότερες ποικιλίες είναι με λευκό ή κίτρινο καρπό.
Ακόμα η καλλίτερη ποιότητα που έχει και καλλιεργητική αλλά και εμπορική σημασία, είναι η ποικιλία «Reyna». Άλλες καλλιεργητικές εμπορικές ποικιλίες είναι οι «Cristabina»,«Chapeada», «Roza Pelona», «Naranzana», «Amarilla Montesa»,«Charola», « Carbona».
Η ποιότητα του καρπού καθορίζεται από αρκετά οπτικά και ειδικά χαρακτηριστικά. Για τα «τυπικά» φραγκόσυκα έγινε ειδική ανάλυση και επέφερε τα πιο κάτω οργανολεπτικάχαρακτηριστικά.

Μεγάλοι καρποί βάρους άνω των 120 γραμ.
Χυμώδης σάρκα

-Υψηλό ποσοστό διαλυτών στερεών (περιεχόμενο σάκχαρο μικρότερο από 15%).
-Φαγώσιμοτμήμα, ποσοστιαία περιεκτικότητα άνω από 50%
-Λεπτή φλούδα, πάχους μικρότερη από 0,5 εκατ.
-Χαμηλή περιεκτικότητα σε σπέρματα. Το αποδεκτό συνολικό βάρος σπερμάτων πρέπει να είναι μικρότερο των6 γραμ. ανά φραγκόσυκο.

Θεραπευτικές ιδιότητες
Τόσο η φραγκοσυκιά όσο και οι καρποί της έχουν θεραπευτικές ιδιότητες για διάφορες παθήσεις του ανθρωπίνου οργανισμού.Παραθέτομεενδεικτικώςμερικές.
-Ως κατάπλασμα για την θεραπεία φλεγμονωδώναποστημάτων, την διόγκωση της σπλήνας, την ελονοσία, τους μώλωπες και την περιποίηση των τραυμάτων. Το χρησιμοποιούν από εκατονταετίες Αμερικανοί και Μεξικανοί.
-Για την θεραπεία της υπερλιπιδαιμίας και της παχυσαρκίας.
-Ως διουρητικό
-Κατά της υπερτροφίας του προστάτη
-Κατά της χοληστερόλης
-Κατά του σακχαρώδους διαβήτη,
-Κατά της φλεβίτιδας,
-Κατά πνευμονικών παθήσεων

Τα άνθη και τα κλαδώδια («φύλλα») χρησιμοποιούνται ως διουρητικά, αντισπασμωδικά, αντιδιαρροϊακά, αιμολυτικά, καθώς για καταπολέμηση της ψαμμιάσεως, ήτοι άμμου στα νεφρά, και της νεφρίτιδος!Επίσης τα «φύλλα» βρασμένα, χρησιμοποιούνταικατά της μέθης.

Δεν έχει αναφερθεί ποτέ καμία τοξικότητα από την χρήση τους.

Μια σπουδαία προσφορά
Εκτός από τις προσφορές της φραγκοσυκιάς που αναφέραμε πιο πάνω υπάρχει και μία άλλη η οποία είναι σημαντική για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Στα μέρη όπου φύεται, αν είναι επικλινή, αποτελεί σπουδαίο αντιδιαβρωτικό φράγμα. Οι συστοιχίες της φραγκοσυκιάς συγκρατούν, τα ορμητικά νερά αλλά και την διολίσθηση των χωμάτων. Είναι δηλαδή πρώτης τάξεως αντιπλημμυρικό τείχος. Προστατεύει το περιβάλλον. Επίσηςαποτελεί σπουδαίο μέσο για κάλυψη των φαλακρών λοφίσκων και ακαλύπτων χώρων.

Επίσης, πρόκειται για το "φυτό του μέλλοντος, λόγω της ξηρασίας, που απειλεί τον πλανήτη


ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΛΟΗ

Η αναπαραγωγή του φυτού

Ο τρόπος αναπαραγωγής του φυτού της αλόης μπορεί να είναι σεξουαλικός ή ασεξουαλικός. Η σεξουαλική αναπαραγωγή γίνεται με φύτευση των σπόρων που υπάρχουν στα λουλούδια της αλόης, με τρόπο που να αποστραγγίζονται καλά, όπως π.χ. σε αμμώδες έδαφος. Κατόπιν έρχεται η εκβλάστηση σε ένα διάστημα τριών έως τεσσάρων εβδομάδων σε θερμοκρασία 20-25 C. Στην ασεξουαλική αναπαραγωγή χρησιμοποιούνται καταβολάδες (το μέρος του φυτού που κλίνει προς το έδαφος και βγάζει δικές του ρίζες) ή παραβλαστήματα που θα τα πάρετε αν κόψετε τα μεγάλα φύλλα από τα ενήλικα φυτά, είτε πρόκειται για άγρια, είτε για καλλιεργούμενη αλόη, και τα οποία θα δημιουργήσουν νέα φυτά που θα ωριμάσουν μετά από περίπου τρία χρόνια. Με την πρώτη μέθοδο, το αποτέλεσμα είναι πιο γρήγορο και πιο σίγουρο. Ο αριθμός των καταβολάδων κυμαίνεται από 20 έως 30 ανά φυτό το χρόνο.

Μετά από το πέμπτο έτος ζωής του φυτού, συνήθως κρατάμε ένα από τα παραβλαστήματα έτσι ώστε την κατάλληλη στιγμή να αντικαταστήσουμε τον αναπαραγωγικό κύκλο του μητρικού φυτού. Το ενήλικο φυτό μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 12 χρόνια χωρίς ουσιαστική μείωση της παραγωγικότητάς του.

Αν θέλετε να επιτύχετε ομοιογενή καλλιέργεια, θα πρέπει να καταφύγετε σε σπορομερίδες σε φυτώρια ή πεζούλες καλλιέργειας που έχουν προετοιμαστεί για φύτευση.

Τα παραβλαστήματα, πριν φυτευτούν έξω, πρέπει να έχουν ελάχιστο ύψος 20 έως 35 εκ. Πρέπει δε να μεταφέρονται με γυμνή τη ρίζα από το φυτώριο μέχρι τη φυτεία και να μην εισάγονται στο χώμα παρά μόνο μετά από μερικές μέρες ξεκούρασης στη σκιά, έτσι ώστε οι ρίζες να μπορέσουν να επουλωθούν.

Η φροντίδα του φυτού

Το φύτεμα της αλόης μπορεί να πραγματοποιηθεί σε εδάφη με καλή αποστράγγιση και σε κλίματα όπου η θερμοκρασία δεν πέφτει κάτω από τους 0 C. Όπως και σε κάθε καλλιέργεια, απαιτούνται κάποιες φροντίδες που ξεκινούν από τη λίπανση και φτάνουν μέχρι τον καθαρισμό των ζιζανίων που φυτρώνουν γύρω από το φυτό, αν και στην περίπτωση που η θερμοκρασία της περιοχής πέφτει το χειμώνα, η παρουσία αυτών των ζιζανίων γύρω από το φυτό μπορεί να δημιουργήσει ένα μικροκλίμα που θα το προστατεύει από τις χαμηλές θερμοκρασίες.

Κατά τη διάρκεια του παραγωγικού κύκλου του φυτού το έδαφος πρέπει να λιπαίνεται με βιολογικά λιπάσματα μικρής περιεκτικότητας σε άζωτο, που μπορεί να είναι ξηρή κοπριά ζώων, ή κομπόστ, σε μια ποσότητα δύο ή τριών κιλών ανά φυτό. Το λίπασμα πρέπει να τοποθετείται κάθε μήνα, εκτός από τους χειμερινούς μήνες που είναι μήνες ξεκούρασης, και είναι πολύ σημαντικό να μην έρχεται σε άμεση επαφή με τη ρίζα.

Εξίσου σημαντική με τη λίπανση είναι και η αποφυγή του πολλαπλασιασμού των ζιζανίων, που πρέπει να ξεριζώνονται τακτικά κάθε φορά που φυτρώνουν ανάμεσα στα φύλλα και τη βάση του φυτού, αλλά χωρίς ξύσιμο του εδάφους, γιατί έτσι μπορεί να καταστραφεί το επιφανειακό σύστημα ριζών. Σε πολλές χώρες αυτή η εργασία γίνεται με τα χέρια, χωρίς τη χρήση εργαλείων και χωρίς ζιζανιοκτόνα. Ο καθαρισμός των ζιζανίων αυξάνει τη ζωντάνια του φυτού. Όλες αυτές οι εργασίες γίνονται για να εξασφαλιστεί η καλή κατάσταση του εδάφους, έτσι ώστε η αλόη να μπορεί να απορροφά όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται από το χώμα.

Η αλόη ανθοφορεί μία ή δύο φορές το χρόνο, και τα άνθη πρέπει να κόβονται για έναν απλό λόγο: μέσω της γύρης άλλων ποικιλιών μπορεί να σχηματιστούν υβριδικά φυτά, με αποτέλεσμα το τελικό προϊόν να έχει χαμηλή ποιότητα και να μη διαθέτει τις απαραίτητες θεραπευτικές ιδιότητες.

Άλλη μια σημαντική εργασία που πραγματοποιείται στην καλλιέργεια της αλόης είναι το κορφολόγημα που έχει σκοπό την εξάλειψη της ανθοφορίας, έτσι ώστε το φυτό να μεγαλώνει με περισσότερη ενέργεια.

Το πότισμα του φυτού

Επειδή η αλόη είναι φυτό ανθεκτικό, δεν απαιτεί πολλή φροντίδα, και μπορεί να καλλιεργηθεί εναλλακτικά με σκοπό την εκμετάλλευση εκτάσεων που λόγω της μειωμένης πρόσβασης ή άρδευσης μένουν στο περιθώριο άλλων καλλιεργειών. Σε ορισμένες περιπτώσεις φυτεύεται σε πεζούλες καλλιεργειών όπου δεν φτάνει το αυτόματο πότισμα. Επίσης, καλλιεργείται σε μεγάλες εκτάσεις με ελεγχόμενη άρδευση, μια και η υπερβολική υγρασία μπορεί να βλάψει το φυτό.

Η αλόη, όπως όλα τα παχύφυτα, μπορεί να αντέξει μεγάλες περιόδους ξηρασίας, ωστόσο η υπερβολική ξηρασία έχει τελικά αρνητική επίδραση στην ανάπτυξή της. Σε εποχές με λίγες βροχές, τα φυτά πρέπει να ποτίζονται σε τακτικά χρονικά διαστήματα για να διασφαλίζεται ικανοποιητική παραγωγή φύλλων, να και καλό είναι να αποφεύγεται το πολύ πότισμα, αφού οι ρίζες του φυτού απλώνονται μόνες τους σε πιο βαθιά στρώματα του εδάφους με περισσότερη υγρασία. Εξάλλου, η υπερβολική υγρασία δημιουργεί στα φύλλα του φυτού ένα στρώμα λευκής μούχλας και σαπίζει τις ρίζες του. Ένδειξη αυτής της κατάστασης είναι η ξηρότητα στις άκρες των φύλλων, τα οποία παίρνουν ένα κιτρινωπό χρώμα.

Το καλύτερο είναι να ποτίζεται το φυτό με μικρές ποσότητες νερού, αλλά συχνά. Αν το πότισμα γίνεται με μεγάλες ποσότητες νερού και πιο σπάνια, το φυτό θα αναγκαστεί να ψάξει την υγρασία που χρειάζεται σε βαθύτερα στρώματα του εδάφους, όπως προαναφέρθηκε, και έτσι θα αναπτυχθεί ένα δευτερεύον σύστημα ριζών που θα κάνει το φυτό να αναπτύσσεται με χαμηλότερους ρυθμούς σε εποχές πιθανής υπεραφθονίας.

Μια πολύ διαδεδομένη και απλή μέθοδος για να καταλάβετε πότε χρειάζεται πότισμα το φυτό είναι να βάλετε το δάχτυλό σας στο χώμα μέχρι τέρμα. Αν το χώμα είναι ξηρό μέχρι αυτό το σημείο, τότε πρέπει να ποτίσετε την αλόη.

Επεξεργασία των φύλλων-Το ιδανικό μέγεθος

Στις περισσότερες επαγγελματικές φυτείες αλόης θεωρείται ότι τα φύλλα του φυτού είναι έτοιμα για επεξεργασία όταν ζυγίζουν 700 με 800 γρ., έχουν μήκος περίπου 60 έως 90 εκ. και 10 εκ. πλάτος στη βάση, και όταν το πάχος τους είναι 2,5 έως 3,75 εκ. Αυτό το ιδανικό μέγεθος διασφαλίζει ότι οι θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού θα είναι πράγματι αποτελεσματικές, και επιτυγχάνεται μετά το τρίτο έτος, όταν το φυτό είναι ήδη ώριμο και η σύνθεση στο ζελέ του έχει φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο.

Η περισυλλογή των φύλλων της αλόης είναι πολύ απλή: γίνεται με τα χέρια και το φύλλο κόβεται με πολλή προσοχή από το φυτό έτσι ώστε να μη χυθεί ο χυμός που υπάρχει στο εσωτερικό του, ενώ πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι δεν πρέπει να κόβονται όλα τα φύλλα, αφού είναι αυτά που διατηρούν το νερό και τα θρεπτικά συστατικά όταν οι περιβαλλοντικές συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές για το φυτό. Γι' αυτό το λόγο το υπερβολικό κόψιμο μπορεί να βλάψει την επιβίωση του φυτού.

Μετά τη συγκομιδή, η επεξεργασία της αλόης πρέπει να γίνεται σχεδόν αμέσως, την ίδια την ημέρα της περισυλλογής, ειδικά το καλοκαίρι που η ζέστη μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη διατήρηση των ευεργετικών ιδιοτήτων του φυτού. Μόνο το χειμώνα μπορεί να μεσολαβήσουν μία ή δύο μέρες μέχρι την επεξεργασία, αρκεί τα φύλλα να διατηρούνται σε δροσερό μέρος.

Για να μη μολυνθεί η αλόη, που είναι πλούσια σε θεραπευτικές ουσίες, έχει αναπτυχθεί μια πολύ αποτελεσματική μέθοδος. Πρόκειται για τον τεμαχισμό με το χέρι. Κόβουμε δηλαδή με ένα μαχαίρι, ξεκινώντας περίπου 2,5 εκ. από τη βάση του φύλλου, καθώς επίσης και το πάνω άκρο και τις πλευρές όπου βρίσκονται τα μικρά αγκάθια.

Αργότερα, τα φύλλα πλένονται με βακτηριοκτόνο απορρυπαντικό για την απομάκρυνση των υπολειμμάτων σκόνης, των λιπασμάτων και των άλλων ρυπαντικών ουσιών. Η επόμενη φάση επεξεργασίας είναι η εισαγωγή ενός μαχαιριού στο στρώμα του παχύρρευστου υγρού που είναι κολλημένο στο φύλλο και η αφαίρεσή του από το πάνω μέρος. Έπειτα επαναλαμβάνεται η ίδια διαδικασία με τον ίδιο τρόπο για το κάτω μέρος.

Τεμαχισμός σε φέτες

Όταν το φύλλο είναι πια καθαρό, τοποθετείται πάνω σε ένα τραπέζι τεμαχισμού όπου κομματιάζεται σε μικρά κομμάτια. Αυτή η διαδικασία τεμαχισμού είναι η πιο ευαίσθητη από όλες, αφού τα ευεργετικά στοιχεία του φυτού βρίσκονται ακριβώς σε αυτές τις φέτες.

Αυτή η εργασία τεμαχισμού με το χέρι έχει υψηλό κόστος, γι' αυτό και κάποιοι παραγωγοί αλόης, θέλοντας να μειώσουν το κόστος, έχουν σχεδιάσει κάποια μηχανήματα που μιμούνται τον τεμαχισμό με το χέρι, ξύνουν δηλαδή με μηχανικό τρόπο το εσωτερικό του φύλλου για να αφαιρεθεί το στρώμα του παχύρρευστου υγρού. Το πρόβλημα με τη χρήση αυτού του συστήματος είναι ότι το τελικό προϊόν μπορεί να περιέχει σημαντικά μεγαλύτερη ποσότητα καθαρτικής ουσίας από ό,τι το ζελέ που λαμβάνεται με την παραδοσιακή μέθοδο του τεμαχισμού των φύλλων με το χέρι.

Παστερίωση

Μετά τον τεμαχισμό των φύλλων, ο εσωτερικός πολτός που έχει παχύρρευστη μορφή αλέθεται και μετατρέπεται με αυτόν τον τρόπο σε υγρό. Κατόπιν, για να μη χαλάσει γρήγορα η αλόη, παστεριώνεται το υγρό, προσθέτοντας και κάποια συντηρητικά τροφίμων όπως ασκορβικό οξύ, κιτρικό οξύ, βενζοϊκό νάτριο ή σορβικό κάλιο. Έτσι διασφαλίζεται πλήρως ότι έχουν καταστραφεί όλα τα υπάρχοντα βακτήρια και ταυτόχρονα αποτρέπεται η δημιουργία άλλων βακτηρίων κατά τη μεταφορά ή την επεξεργασία του τζελ.

Το αποτέλεσμα όλης αυτής της διαδικασίας είναι ένα σταθεροποιημένο τζελ που μπορεί να διατεθεί για κατανάλωση, να αποτελέσει συστατικό άλλων παρασκευασμάτων, ή να φιλτραριστεί για να αφαιρεθούν τελείως όλα τα υπολείμματα από τον πολτό, ανάλογα με τον τύπο που προϊόντος που θέλουμε να έχουμε. Ο φιλτραρισμένος χυμός συνήθως χρησιμοποιείται για την παρασκευή τονωτικών ποτών και καλλυντικό προϊόντων.

Ολόκληρο το φύλλο

Υπάρχει και μια δεύτερη μέθοδος επεξεργασίας των φύλλων της αλόης, γνωστή ως "ολόκληρο το φύλλο". Σύμφωνα με αυτήν, η βάση και η άκρη του φύλλου δουλεύονται με τον ίδιο τρόπο όπως και στον παραδοσιακό τεμαχισμό στο χέρι, αλλά σ' αυτήν την περίπτωση το φύλλο κόβεται σε τμήματα και αφήνεται στην άκρη. Ακολουθεί η επεξεργασία αυτό του υλικού με ειδικά χημικά προϊόντα που έχουν σκοπό να σπάσουν την εξαγωνική δομή των κομματιών, απελευθερώνοντας τα στοιχεία που τα συνθέτουν. Κατόπιν χρησιμοποιείται μια σειρά από τα φίλτρα και διαφράγματα, ή περνάει το υλικό από αποχυμωτή για να διαχωριστούν τα σωματίδια από το φλοιό. Ο χυμός περνάει στη συνέχεια μέσα από διάφορες σειρές από φίλτρα άνθρακα που διαχωρίζουν τις καθαρτικές ουσίες.

Αυτή η μέθοδος που δημιουργήθηκε τη δεκαετία του '80, συνεπάγεται λιγότερη δουλειά και κόστος, και όταν γίνεται με επαρκή τρόπο μπορεί να δώσει ένα χυμό πλούσιο σε συστατικά και σχεδόν χωρίς καθαρτικά στοιχεία. Ωστόσο, πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι κατά τη διαδικασία φιλτραρίσματος είναι πιθανό να καταστραφούν κάποια ενεργά συστατικά του φυτού, με αποτέλεσμα το τζελ να είναι λιγότερο αποτελεσματικό στη θεραπεία του οργανισμού.

Σκόνη

Μια τρίτη μέθοδος για να αποκτήσει κανείς και να σταθεροποιήσει το τζελ, είναι να μετατρέψει τον επεξεργασμένο χυμό της αλόης σε σκόνη, κάτι που παρατείνει τη ζωή σε σχέση με τα υγρά προϊόντα, και επιπλέον μειώνει το κόστος που συνεπάγεται η μεταφορά του νερού. Σήμερα χρησιμοποιούνται τρεις τρόποι: ξηρή σκόνη, λυοφιλιωμένη σκόνη και αφυδατωμένα χάπια.

•         Ξηρή σκόνη. Ο υγρός χυμός της αλόης εξατμίζεται μέσα σε ένα καλούπι σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Ωστόσο, αυτή η παρατεταμένη έκθεση στη θερμότητα αλλοιώνει μερικά από τα πιο ευεργετικά χαρακτηριστικά των ενεργών συστατικών της αλόης.

•         Λυοφιλιωμένη σκόνη. Με αυτή τη μέθοδο επιτυγχάνεται η κονιορτοποίηση της αλόης με τη χρήση ψύχους (γύρω στους -85 C) και κενού (συνήθως 1/3 ατμόσφαιρας), που προκαλούν την εξάτμιση και εξάχνωση μόνο του νερού του χυμού. Έτσι αποφεύγονται οι αλλοιώσεις λόγω θερμότητας. Αυτή η μέθοδος, ωστόσο, χρησιμοποιείται λιγότερο, αφού είναι πιο ακριβή από τη διαδικασία της ξηρής σκόνης.

•         Αφυδατωμένα χάπια. Τα κομμάτια μπορεί επίσης να μετατραπούν σε αφυδατωμένα χάπια αν τοποθετηθούν σε μια μηχανή αφυδάτωσης για λαχανικά και σε σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες λίγο χαμηλότερες από τη θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα χάπια που παράγονται αποτελούνται από΄μια λεπτή σκόνη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για την Παρασκευή συμπληρωμάτων σε στερεή μορφή είτε και με προσθήκη νερού σε εμπορικά σκευάσματα

-Στο στρέμμα μπορούν να φυτευτούν από 1.200 έως 1.300 φυτά. Τα φυτά φυτεύονται σε σειρές, σε απόσταση 75 cm το ένα από το άλλο, ενώ ίδια είναι και η απόσταση της μίας σειράς από την άλλη.

-Η καλύτερη εποχή για το φύτεμα είναι από το Μάρτιο έως και τον Ιούλιο (δεν έχει πολύ ζέστη). Προτείνουμε όταν παραλάβει ο παραγωγός τα φυτά να τα κρατήσει περίπου 1-4 εβδομάδες στη συσκευασία που τα έχει αγοράσει, στο χώρο που θα τα φυτέψει, ώστε να εγκλιματιστούν καλύτερα όταν φυτευτούν. Είναι καλό να ανοίγουμε ένα λάκκο 15-20 πόντους και να βάζουμε με την χούφτα μας λίγη κοπριά (ιδανική είναι αυτή που προέρχεται από πρόβατα και κότες, ανακατεμένη, «σβησμένη» τουλάχιστον 5 ετών).

-Το φυτό δεν χρειάζεται πολύ νερό, ανάλογα με το χωράφι από 10 έως 15 ήμερες από 1 έως 1,5 λίτρο το φυτό – αυτά για την άνοιξη και το καλοκαίρι.

-Το φυτό μετά από τον δεύτερο χρόνο βγάζει παραφυάδες, περισσότερες από 10 το καθένα, που μπορείτε μετά από λίγο να αφαιρέσετε και να μεταφυτεύσετε, μεγαλώνοντας την καλλιέργεια σας ή πουλώντας τα στα φυτώρια, έτσι ώστε να έχετε ένα πρόσθετο εισόδημα από τα 2 χρόνια.

-Το φυτό όταν φτάσει τα 4 χρόνια βγάζει ένα κίτρινο λουλούδι που είναι το σήμα κατατεθέν της Aloe Vera (barbadensis miller). Είναι τότε η περίοδος που μπορείτε να κόβετε τα φύλλα από το έδαφος προς τα πάνω γιατί τώρα έχει συμπληρώσει τα 200 και πλέον συστατικά που χαρακτηρίζουν το φυτό.

-Από κάθε φυτό μπορείτε να κόβετε το λιγότερο 4 φύλλα κάθε φορά και για 3 ή 4 φορές τον χρόνο.

-Άρα από ένα στρέμμα μπορούμε να πάρουμε το λιγότερο 13.000 φύλλα.

-Το βάρος του φύλλου είναι από 400 g έως και 800 g έτσι στο στρέμμα μπορούμε να έχουμε περίπου 7.000 kg προϊόντος. Το κάθε φύλλο μπορεί να δώσει το 70-80% του βάρους του σε μορφή τζελ.

Βασική χρήση

Με τα φρέσκα φύλλα μπορεί κανείς να εντάξει την Αλόη στην καθημερινή διατροφή του, απολαμβάνοντας τις ευεργετικές της ιδιότητες. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το ζελέ του φύλλου της αλόης για να φτιάξετε μόνοι σας πόσιμο χυμό αλόης, που είναι από τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής.

Έχοντας πάντα ένα φύλλο αλόης στο σπίτι, μπορείτε να αντιμετωπίζετε άμεσα μικροατυχήματα, τόσο τα δικά σας όσο και των αγαπημένων σας τετράποδων. 

Μπορείτε ακόμα να παρασκευάσετε μόνοι σας κρέμες και να προσφέρετε μια φυσική ασπίδα προστασίας κατά του γήρατος στο πρόσωπο και το σώμα σας.

Εξαγωγή του ζελέ της αλόης από το φύλλο

Αφού πλύνετε πολύ καλά το φύλλο με άφθονο νερό, κόψτε το κομμάτι που θέλετε να χρησιμοποιήσετε.  

Με ένα μαχαίρι αφαιρείτε τις ακανθώδες άκρες του φύλλου. Στη συνέχεια ξεπλύνετε πάλι με κρύο νερό.

Αφαιρείτε τον εξωτερικό φλοιό του φύλλου και από τις δύο πλευρές τοποθετώντας το μαχαίρι σας με το πίσω μέρος του στην εσωτερική πλευρά του φύλλου και 1-2 χιλιοστά από τον εξωτερικό φλοιό, τραβώντας το στην αντίθετη κατεύθυνση.

(Εναλλακτικά μπορείτε να αφαιρέσετε το ζελέ από το φύλλο χρησιμοποιώντας ένα κουτάλι)

Βάλτε το ζελέ αλόης σε ένα μπλέντερ και αφού ομογενοποιηθεί καλά, βάλτε το σε ένα μπουκάλι και τοποθετήστε το στο ψυγείο.

Καθημερινά μπορείτε να προσθέτετε την συνιστώμενη δόση (50 ml) σε ένα ποτήρι νερό ή χυμό. Επίσης μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε για επάλειψη του δέρματος. Το εξωτερικό (φλοιό) του φύλλου δεν πρέπει να το καταναλώνετε από το στόμα αλλά μπορείτε να το χρησιμοποιείτε για τις επαλείψεις στο δέρμα.


Η ΤΡΟΎΦΑ ΚΑΙ Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ

Οι τρούφες είναι μανιτάρια που αναπτύσσονται μέσα στο έδαφος σε βάθος 8 έως 15 περίπου εκατ. Έχουν σχήμα κονδύλου, το μέγεθος τους κυμαίνεται συνήθως από 2-7 εκατ. ενώ το χρώμα τους ποικίλει από γκριζόμαυρο έως ωχρόλευκο. Αποτελούν την κορωνίδα της γαστρονομίας, καθώς φημίζονται για το θεσπέσιο άρωμά τους, ενώ περιέχουν πρωτεΐνες, αμινοξέα, φυτικές ίνες, πολλά ιχνοστοιχεία και βιταμίνες.

Τρούφες ονομάζονται οι υπόγειες καρποφορίες μιας ομάδας Ασκομυκήτων που συμβιώνουν με τις ρίζες ορισμένων ειδών φυτών, ιδιαίτερα δασικών δένδρων. Οι μύκητες που συμβιώνουν με ρίζες φυτών ονομάζονται μυκορριζικοί.

Από τη συμβίωση φυτών και μυκήτων ωφελούνται και τα δύο είδη οργανισμών, φυτά και μύκητες. Οι μυκηλιακές υφές είναι ένα δίκτυο πολύ λεπτών, μικροσκοπικών σωλήνων που περιβάλλουν τα λεπτά ριζικά τριχίδια των φυτών. Οι μύκητες απομυζούν από τα φυτά κυρίως υδατάνθρακες αλλά ταυτόχρονα διασπώντας με τη βοήθεια των ενζύμων τους μεγαλομοριακές ενώσεις προμηθεύουν τα δένδρα που τους φιλοξενούν νερό, αζωτούχες ουσίες αλλά πλήθος ιχνοστοιχείων.

Είδη τρούφας

Ανάλογα με την εποχή ωρίμανσης οι τρούφες κατατάσσονται σε καλοκαιρινές, φθινοπωρινές ή χειμωνιάτικες. ενώ με βάση το εξωτερικό τους χρώμα χαρακτηρίζονται σαν άσπρες ή μαύρες.

Τα κυριότερα είδη τρούφας είναι τα ακόλουθα: Tuber melanospotum (Μαύρη μελανόσπορη τρούφα), Tuber brumale var. brumale (Χειμερινή μαύρη τρούφα),Tuber aestivum (Θερινή μαύρη τρούφα), Tuber aestivum f. uncinatum(Φθινοπωρινή μαύρη τρούφα), Tuber magnatum (Πολύτιμη λευκή τρούφα), Tuber borchii (Μπόρκειος τρούφα).

Καλλιέργεια τρούφας

Η καλλιέργεια τρούφας είναι ιδιόμορφη καθώς απαιτείται η φύτευση κατάλληλων ειδών δέντρων μολυσμένων με το κατάλληλο είδος μύκητα. Η εξασφάλιση ιδανικών εδαφικών συνθηκών είναι πρωταρχικής σημασίας προκειμένου να επιτευχθεί η συμβίωση δένδρου και μύκητα. Επισημαίνεται ότι δεν είναι δυνατός ο εμβολιασμός μυκήτων σε εγκατεστημένα δένδρα.

Προϋποθέσεις καλλιέργειας τρούφας

Η φυσική βλάστηση της περιοχής και το υψόμετρο όπου βρίσκεται ο αγρός και τα αποτελέσματα της εδαφολογικής ανάλυσης καθορίζουν το είδη των δένδρων και τα είδη της τρούφας που μπορεί να καλλιεργηθούν στο συγκεκριμένο αγρό. Πριν την εγκατάσταση μιας φυτείας τρούφας πρέπει να ελέγχεται αν τα αγροτεμάχια:

•Βρίσκονται στην κατάλληλη οικολογική-υψομετρική ζώνη.

Θεωρητικά, περιοχές με δρυοδάση είναι κατάλληλες για καλλιέργεια μαύρης τρούφας. Στην Β. Ελλάδα κατάλληλες περιοχές είναι αυτές με υψόμετρο 300-700 μ., στην Κεντρική Ελλάδα η ιδανική υψομετρική ζώνη είναι μεταξύ 400 και 800 μ. ενώ στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη ανεβαίνει στα 500 μ. περίπου.

•Έχουν τα κατάλληλα εδαφολογικά χαρακτηριστικά.

Ιδανικά εδάφη για την καλλιέργεια της τρούφας είναι τα ελαφρά επικλινή και ελαφρά αμμοαργιλλώδη με καλή στράγγιση. Η αξιολόγηση της καταλληλότητας των αγρών γίνεται με εδαφολογική ανάλυση δειγμάτων εδάφους.

O Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός Δήμητρα (Πρώην ΕΘΙΑΓΕ) προτείνει την διενέργεια των εξής αναλύσεων: Μηχανική σύσταση κατά Βουγιούκο (άμμος, ιλύς, άργιλος %), pH σε υδατικό διάλυμα, pH σε KCl 1 N, ηλεκτρική αγωγιμότητα, συνολικό CaCO3 %, C% ή οργανική ουσία %,Fe (mg/kg), Mn (mg/kg), Zn (mg/kg), Cu (mg/kg). Εάν η εδαφική οξύτητα σε υδατικό διάλυμα δεν βρίσκεται μεταξύ 7,4 και 8,4 δεν υπάρχει σκοπιμότητα επιπρόσθετων αναλύσεων.

Κατάλληλα είδη καλλιέργειας στην Ελλάδα

O Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός Δήμητρα (Πρώην ΕΘΙΑΓΕ) συστήνει την καλλιέργεια μαύρης τρούφας που είναι λιγότερο απαιτητική, σχετικά σίγουρη και ανταγωνιστική με άλλους μυκορριζικούς μύκητες. Αντίθετα δεν ενθαρρύνεται η καλλιέργεια της λευκής τρούφας Tuber magnatum, η οποία είναι απαιτητική, ελάχιστα ανταγωνιστική, αβέβαιη αλλά και ιδιαίτερα ακριβή.

Τα σημαντικότερα είδη μαύρης τρούφας που συνιστώνται για καλλιέργεια στη χώρα μας είναι τα Tuber aestivum (μαύρη θερινή τρούφα), T. aestivum subsp.uncinatum (μαύρη φθινοπωρινή τρούφα), T. brumale (μαύρη χειμερινή τρούφα) και T. melanosporum (μελανόσπορη τρούφα) τα οποία συμβιώνουν με δενδρώδη είδη όπως είναι η χνουδωτή δρυς (Quercus pubescens), η ευθύφλοια δρυς (Q. cerris), η αριά (Q. ilex), η φουντουκιά (Corylus avellana), η φλαμουριά (Tilia sp.), ο γαύρος (Carpinus orientalis και C. betulus), η οστρυά (Ostrya carpinifolia) η κουκουναριά (Pinus pinea), η Χαλέπιος (P. halepensis) και Τραχεία πεύκη (P. brutia).

Εγκατάσταση φυτείας

Συνιστάται η φύτευση πιστοποιημένων δενδρυλλίων δύο ετών με ενδεικτικό φυτευτικό σύνδεσμο 4 X 5 μ. δηλ. 50 φυτά/στρ. Ενδείκνυται η φύτευση σε μεγάλα αγροτεμάχια και η χρησιμοποίηση περισσότερων από ένα είδη δένδρων μολυσμένα με περισσότερα από ένα είδη τρούφας διαφορετικού παραγωγικού κύκλου. Η περίφραξη της φυτείας είναι αναγκαία για την προφύλαξη των δένδρων και των τρουφών από άγρια ή/και ήμερα ζώα.

Καλλιεργητικές τεχνικές

Η καλλιέργεια της τρούφας είναι σχετικά εύκολη και δεν απαιτεί ιδιαίτερες καλλιεργητικές τεχνικές. Για την καλύτερη ανάπτυξη των νεαρών δένδρων αλλά και την επίτευξη υψηλών αποδόσεων είναι απαραίτητη η άρδευση της φυτείας. Στις αρχές της Άνοιξης θα χρειαστεί ένα ελαφρύ και επιφανειακό σκάλισμα, γύρω από κάθε δέντρο. Το βοτάνισμα γύρω από δένδρα πρέπει να γίνεται προσεκτικά ενώ ανάμεσα στα δέντρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ελαφρύ χορτοκοπτικό μηχάνημα. Η χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων δεν επιτρέπεται.

Συλλογή της τρούφας

Η συλλογή της τρούφας γίνεται κυρίως από ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά. Τα σκυλιά αυτά παρουσιάζουν με μεγάλες αντοχές, επειδή η αναζήτηση των τρουφών γίνεται και κατά τη διάρκεια του χειμώνα και εκπαιδεύονται έτσι ώστε να μην καταστρέφουν με τα νύχια τους τις τρούφες που ανακαλύπτουν στο έδαφος.

Απόδοση της καλλιέργειας

Η έναρξη της παραγωγής επηρεάζεται από τις καλλιεργητικές φροντίδες που εφαρμόζονται και το είδος των δένδρων που χρησιμοποιούνται. Για παράδειγμα οι δρύες έχουν αργό ρυθμό αύξησης και κατά συνέπεια αρχίζουν να παράγουν τρούφες μετά το 8ο έτος από την εγκατάσταση τους ενώ η φουντουκιά και η φλαμουριά, με πιο ταχύ ρυθμό αύξησης, μετά το 5ο έτος.

Η απόδοση μιας σωστά εγκατεστημένης και καλλιεργημένης φυτείας μπορεί να είναι εντυπωσιακή. Η μέση ετήσια στρεμματική απόδοση σύμφωνα στοιχεία του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού Δήμητρα (Πρώην ΕΘΙΑΓΕ) ανέρχεται σε 1.000 € ανά στρέμμα.

Ελληνικές εταιρείες εμπορεύονται φρέσκιες τρούφες αλλά και πλήθος μεταποιημένων προϊόντων όπως σάλτσα τρούφας, αλάτι με τρούφα, μέλι με τρούφα, βούτυρο τρούφας, λάδι τρούφας, καρπάτσιο τρούφας. Διατίθενται επίσης συσκευασμένες ολόκληρες, τριμμένες και τρούφες σε φέτες.

Πλεονεκτήματα

• είναι εξαιρετικό γαστρονομικό προϊόν
• είναι βιολογική καλλιέργεια
• είναι προωθούμενη καλλιέργεια
• εξασφαλίζει στους παραγωγούς ικανοποιητικό εισόδημα
• δεν απαιτεί την ύπαρξη ακριβού μηχανολογικού εξοπλισμού
• χρειάζεται λίγες καλλιεργητικές φροντίδες
• δεν αντιμετωπίζει προβλήματα διάθεσης
• αξιοποιεί ορεινά αγροτεμάχια
• υπάρχει δυνατότητα εξαγωγών
• μεταποιείται σε πλήθος προϊόντων
• έχει ελάχιστο κόστος καλλιέργειας
• υπάρχει δυνατότητα ενισχύσεων μέσω προγραμμάτων του ΥΠΑΑΤ

Μειονεκτήματα

• άγνωστη καλλιέργεια στην Ελλάδα
• ελάχιστος χρόνος συντήρησης του νωπού προϊόντος
• έναρξη καρποφορίας μετά από αρκετά χρόνια
• υψηλό κόστος αγοράς των δενδρυλίων
• υψηλό κόστος περίφραξης
• μικρή ζήτηση από τους Έλληνες καταναλωτές
• υψηλό κόστος αγοράς ειδικά εκπαιδευμένου σκύλου
• αξιοποίηση μόνο σχετικά μεγάλων αγροτεμαχίων

ΦΥΣΤΙΚΙ ΑΡΑΠΙΚΟ   Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ.

Τα αράπικα φιστίκια μέχρι σήμερα σπανίως ήταν ελληνικά - συνήθως στο εμπόριο κυκλοφορούν εισαγόμενα φιστίκια από την Κίνα, την Αίγυπτο και την Αργεντινή. Πωλούνται στη φυσική τους μορφή, ψημένα ή χωρίς το κέλυφος αλλά με τη φλούδα ψημένα ή χωρίς τη φλούδα τηγανισμένα και αλατισμένα. Επειδή τα φιστίκια είναι ιδιαίτερα δημοφιλή, στην αγορά κυκλοφορούν και σε άλλες μορφές, όπως είναι το γνωστό φιστικοβούτυρο.
Οι σπόροι περιέχουν σε πολύ υψηλό ποσοστό (40-50%) λιπαρές ουσίες, από τις οποίες παράγεται εδώδιμο έλαιο υψηλής θρεπτικής αξίας (φιστικέλαιο), αλλά και το φιστικοβούτυρο (ένα είδος βουτύρου). Επίσης καβουρδισμένοι οι σπόροι καταναλώνονται ως ξηροί καρποί, ενώ με κατάλληλη επεξεργασία δίνουν ένα υποκατάστατο του κακάου που χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική. Επιπλέον, τα υποπροϊόντα της κατεργασίας των σπόρων θεωρούνται εξαιρετική ζωοτροφή, όπως και τα φύλλα του φυτού.
Η αραχίδα, το φυτό από το οποίο παίρνουμε το αράπικο φιστίκι, είναι μονοετής καλλιέργεια και κατάγεται από τη Νότια Αμερική, ενώ οι Πορτογάλοι ήταν αυτοί που το έκαναν γνωστό στον υπόλοιπο κόσμο.
Η μεγαλύτερη κατανάλωση της αραχίδας στο διεθνές εμπόριο αφορά στους καρπούς σε λοβούς ή τους αποφλοιωμένους για κατανάλωση χωρίς εξαγωγή του ελαίου, σε μορφή ξηρών καρπών.
Σε πολλούς τόπους, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Δ. Αφρική, η Ιαπωνία, η Κορέα και οι ΗΠΑ, είναι ένα από τα κυριότερα ελαιούχα φυτά μεγάλης καλλιέργειας.

Στη χώρα μας, όπως και σε όλες τις παραμεσόγειες χώρες όπου ευδοκιμεί η ελιά, η αραχίδα χάνει τη σημασία της ως πηγή βρώσιμου λαδιού, επειδή η υπεροχή του ελαιολάδου είναι μεγάλη. Στην Ελλάδα καλλιεργούνται μόνο 45.000 στρέμματα, παρόλο που οι συνθήκες της χώρας μας είναι ιδανικές για την αραχίδα.
Το αράπικο φιστίκι θεωρείται ο ξηρός καρπός κατά της χοληστερίνης. Εχει μεγάλη ποσότητα φυτικών στερολών (διπλάσια από τους άλλους ξηρούς καρπούς και τα υπόλοιπα τρόφιμα που θεωρούνται καλές πηγές) και είναι έτσι πολύ αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση της χοληστερίνης.
Η αραχίδα είναι φυτό ανθεκτικό στην ξηρασία, αλλά η άρδευση εξασφαλίζει την καλή ποιότητα των καρπών και την υψηλή παραγωγή. Υπάρχουν πολλές μέθοδοι άρδευσης, όπως είναι η τεχνητή βροχή, με σταγόνες, με βραχίονα κ.λπ.
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ
Συγκομιδή και αποθήκευση
Η συγκομιδή πρέπει να γίνεται όταν το 70-80% των λοβών είναι ώριμοι. Παράγονται συνήθως 400-500 κιλά το στρέμμα.
Η συγκομιδή διακρίνεται σε τρεις φάσεις:

• Ξερίζωμα
• Αποξήρανση των λοβών
• Αποκοπή των λοβών από τις ρίζες

Μετά τη συγκομιδή οι λοβοί, που έχουν περιεκτικότητα σε νερό 30-40%, πρέπει να χάσουν την περίσσεια της υγρασίας που περιέχουν, επειδή δεν μπορούν να αποθηκευθούν χωρίς να "ανάψουν". Επίσης, όταν οι λοβοί είναι πολύ νωποί με σπέρματα που είναι συνδεδεμένα με το εσωτερικό των λοβών, τότε καταστρέφεται η βλαστική ικανότητα των σπερμάτων. Η αποξήρανση έχει ως στόχο τη μείωση του ποσοστού υγρασίας ταχέως στο 15% και στη συνέχεια στο 8-10%. Η αποξήρανση μπορεί να γίνει με φυσικό ή τεχνητό τρόπο.
Η συσκευασία γίνεται σε σάκους. Γενικά οι καρποί της αραχίδας αποθηκεύονται σε λοβούς ή σε σπέρματα αποφλοιωμένα. Σε λοβούς η αποθήκευση είναι καλύτερη, απαιτεί όμως μεγαλύτερες επιφάνειες. Οι καρποί σε λοβούς δεν είναι πολύ ευαίσθητοι στις αλλοιώσεις και την ποιοτική υποβάθμιση και κυρίως από τις προσβολές των εντόμων σε σχέση με τους αποφλοιωμένους καρπούς.
Τα 700 ευρώ ανά στρέμμα φτάνει η απόδοση
Με τη στρεμματική απόδοση να κυμαίνεται μεταξύ 400 και 500 κιλών αράπικου φιστικιού και μια μέση τιμή 1,2-1,4 ευρώ το κιλό, το ακαθάριστο εισόδημα που δίνει αυτή η καλλιέργεια είναι 500-700 ευρώ ανά στρέμμα.
Η αραχίδα -όπως αναφέρει στις "Επαγγελματικές Ευκαιρίες" ο γεωπόνος Κάσσανδρος Γάτσιος- προτιμά ελαφρά εδάφη, ώστε να μπορούν οι βλαστοί να εισέρχονται εύκολα στο έδαφος μετά τη γονιμοποίηση των ανθέων, αλλά και κατά το ξερίζωμα των φυτών να μην υπάρχουν απώλειες των καρπών κατά τη συγκομιδή. Το έδαφος που είναι καταλληλότερο είναι το καλά στραγγιζόμενο αμμοπηλώδες έδαφος.

Δεν πρέπει να καλλιεργείται η αραχίδα σε ρηχά εδάφη που έχουν πρόβλημα με τη διάβρωση. Επίσης είναι ευαίσθητη καλλιέργεια στην υψηλή αλατότητα του εδάφους, ενώ δεν έχει μεγάλη ευαισθησία στα αλκαλικά εδάφη αλλά προτιμά εδάφη με pΗ κοντά στο 7. Οι άριστες θερμοκρασίες καλλιέργειας της αραχίδας είναι 25-35 οC. Χαμηλότερες θερμοκρασίες από αυτά τα όρια προκαλούν επιμήκυνση του βλαστικού κύκλου των φυτών.
Επίσης χαρακτηρίζεται ως φυτό ανθεκτικό στην ξηρασία, αλλά οι καλύτερες αποδόσεις είναι εκεί που δεν λείπει η υγρασία στο έδαφος.
Θα πρέπει, βέβαια, να επισημανθεί ότι η αραχίδα είναι πολύ ευαίσθητη στο είδος της προηγούμενης καλλιέργειας. Δεν πρέπει η σπορά της αραχίδας να γίνεται επί μακρά σειρά ετών στο ίδιο χωράφι. Θα πρέπει να εντάσσεται σε μια αμειψισπορά. Η αμειψισπορά θα προστατέψει την καλλιέργεια της αραχίδας από τα ζιζάνια, αλλά και διάφορες άλλες ασθένειες.
Η προετοιμασία του εδάφους αρχίζει με την απομάκρυνση των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας. Επειτα γίνεται το όργωμα και ακολουθεί το φρεζάρισμα του εδάφους.
Η φύτευση των σπόρων της αραχίδας αρχίζει με το καθάρισμα των σπόρων από τα περιβλήματα. Η εργασία αυτή πρέπει να γίνεται με τα χέρια, ώστε να μην πληγωθούν τα σπέρματα.

Φύτευση
Στη συνέχεια γίνεται διαλογή των σπερμάτων που δεν είναι κατάλληλα για σπορά. Οι αποστάσεις φυτεύσεως πρέπει να είναι 30-40 cm μεταξύ των γραμμών και 

Ανανάς

Κατάγεται από τις τροπικές περιοχές της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. Ο ανανάς είναι ποώδες φυτό που ανήκει στην οικογένεια Βρομελιοειδή (Bromeliaceae). To γένος Ανανάς (Ananas) περιλαμβάνει 5 είδη, τα οποία είναι ιθαγενή της τροπικής Αμερικής. Χαρακτηριστικό είδος είναιο Aνανάς ο πολύκομος ή Ανανάς ο εύκομος (Ananas comosus) ή Ανανάς ο ήμερος (Ananas sativus), γνωστός από τον αρωματικό και γευστικό καρπό του που μοιάζει με μεγάλη κουκουνάρα. Σήμερα καλλιεργείται σε θερμοκήπια σε πολλές περιοχές του κόσμου αν και κατάγεται από τροπικά κλίματα. Ο καρπός του τρώγεται ωμός ή συντηρημένος σε κονσέρβες και χρησιμοποιείται πολύ στη ζαχαροπλαστική.

Περιγραφή

www.fytokomia.grΤο ύψος του φτάνει το 1,5 μέτρο αλλά ο ρόδακάς του στο φυσικό του περιβάλλον μπορεί να φτάσει μέχρι και τα δύο μέτρα. Τα καλλιεργούμενα είδη έχουν μικρότερο ρόδακα, παρόλα αυτά εξακολουθούν να χρειάζονται αρκετό χώρο, εξαιτίας των αγκαθιών που φέρουν στο φύλλωμά τους. Υπάρχουν βέβαια και ποικιλίες χωρίς αγκάθια. Στα πιο ώριμα φυτά από το κέντρο του ρόδακα ξεπηδά ένα στέλεχος άνθους που εξελίσσεται σε καρπό, ο οποίος φέρει στην κορυφή του μια τούφα φύλλα. Οι καρποί αναδίδουν γλυκό άρωμα. Στη συνέχεια βγαίνουν τα ριζώματα και το μητρικό φυτό μαραίνεται σιγά σιγά.

Ο ανανάς θέλει φως (το καλοκαίρι μην τον αφήνετε εκτεθειμένο στο μεσημεριάτικο ήλιο) και θερμοκρασία δωματίου όλο το χρόνο. Χρειάζεται πότισμα με άφθονο μαλακό, ζεστό νερό το καλοκαίρι, ενώ το χειμώνα περιορίστε το πότισμα. Το καλοκαίρι ρίξτε του ελαφρό λίπασμα κάθε 2 βδομάδες. Αλλαγή γλάστρας χρειάζεται κάθε δύο χρόνια. Πολλαπλασιάζεται με παραφυάδες που πρέπει να φτάνουν σε ύψος τουλάχιστον μέχρι τη μέση του μητρικού φυτού. Μπορείτε επίσης να φυτέψετε το φύλλωμα του καρπού σε αμμώδες έδαφος με θερμοκρασία 25 °C, αφού προηγουμένως αφήσετε το σημείο της τομής να στεγνώσει καλά.

Τα άνθη του εκφύονται σε πυκνή ταξιανθία, τύπου στάχυ, στην κορυφή ανθικού άξονα, που έχει ύψος περίπου μισό μέτρο. Έχουν τριμερή διάταξη, δηλαδή 3 σέπαλα, 3 πέταλα, 6 στήμονες και τρίχωρη ωοθήκη.

Ο καρπός του είναι σαρκώδης, σύνθετος που προέρχεται από ολόκληρη την ταξιανθία, δηλαδή αποτελείται από τους επιμέρους καρπούς, που είναι ράγες και το σαρκώδη άξονα του στάχυος, που καταλήγει σε θύσανο φύλλων.

Το φυτό ευδοκιμεί σε υγρά και γόνιμα εδάφη, στραγγιζόμενα και όξινα. Ανθίζει και καρποφορεί μόνο μία φορά από το 12ο ως τον 30ό μήνα μετά τη φύτευσή του. Δε σχηματίζει σπέρματα και πολλαπλασιάζεται πάντα αγενώς , με παραφυάδες ή κόβοντας την κορυφή του φρούτου την οποία μετέπειτα μπορεί κανείς να φυτέψει είτε άμεσα σε γλάστρα ή αφου την αφήσει πρώτα για ένα μικρό διάστημα σε ένα δοχείο με νερό ώστε να αναπτυχθούν περισσότερο οι ρίζες που βρίσκονται στην βάση της κορυφής. Προσβάλλεται από διάφορα έντομα.

Ορισμένες ποικιλίες του ανανά του εδώδιμου καλλιεργούνται ως διακοσμητικά φυτά για τα ωραία φύλλα τους.

Ποικιλίες

- Ανανάς ο εμβράκτειος (ananas bracteatus), ιθαγενές της Βραζιλίας,

- Ανανάς ο μακρόδους (ananas macrodontes), ιθαγενές της Βραζιλίας,

10-20 cm μεταξύ των φυτών επάνω σε κάθε γραμμή. Η σπορά γίνεται στα τέλη Απριλίου με αρχές Μαΐου, η μέθοδος που ακολουθείται είναι με σπαρτική μηχανή. Η σπορά με τα χέρια γίνεται με έναν σπόρο σε βάθος 3-5 cm ή με μια σπαρτική μηχανή. Για κάθε στρέμμα απαιτούνται 5-8 κιλά σπόρου. Το έδαφος πρέπει να είναι πλούσιο σε οργανικές ουσίες. Η αραχίδα έχει ριζικό σύστημα που της επιτρέπει να εκμεταλλεύεται έναν σημαντικό όγκο χώματος και να αξιοποιεί το λίπασμα που διατίθεται. Στα ελαφρά όξινα εδάφη εφαρμόζεται ασβέστιο (μαρμαρόσκονη) με στόχο την ανόρθωση του pH. Η έλλειψη σε ασβέστιο έχει ως αποτέλεσμα το μεγάλο ποσοστό κενών λοβών ή λοβών με μικρούς καρπούς. Το ασβέστιο μπορεί να δίδεται με καλά αποτελέσματα στο έδαφος, κοντά στη ζώνη όπου αναπτύσσονται οι λοβοί των καρπών.
Η συγκομιδή γίνεται στα τέλη Σεπτέμβρη με αρχές Οκτώβρη. Γίνεται με εκρίζωση με ειδικό μηχάνημα και ακολουθεί το στέγνωμα κάτω από τον ήλιο για 3-4 ημέρες. Επειτα έρχεται η περαιτέρω απομάκρυνση σκόνης, πέτρας, κλαδιών κ.ά., καθώς και η αποφλοίωση. Δεν απαιτούνται συχνοί ψεκασμοί ή φυτοφάρμακα, παρά μόνο κατά τη σπορά.


Ιπποφαές.Σχετικά με την καλλιέργεια του. 

Το ιπποφαές (Hippophae rhamnoides) είναι ένα φυτικό είδος που προέρχεται από την Ευρώπη και την Ασία και στην αρχαία Ελλάδα ήταν γνωστές οι θρεπτικές και φαρμακευτικές του ιδιότητες. Η παράδοση αναφέρει ότι οι στρατιώτες του Μ. Αλεξάνδρου αποκτούσαν μεγάλη αντοχή στις κακουχίες τρώγοντας τους καρπούς του, ενώ τα φύλλα και τους νεαρούς βλαστούς του τους έδιναν ως ζωοτροφή μαζί με το σανό των αλόγων για να αποκτήσουν ευρωστία , αλλά και γρήγορη ανάπτυξη δίδοντας ταυτόχρονα λαμπερό χρώμα στο τρίχωμά τους, Εξάλλου, το όνομα ιπποφαές προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ίππος και φαός δηλαδή, λαμπρός. 

Η αυξημένη περιεκτικότητα σε πολύτιμες για τον οργανισμό ουσίες δικαιολογούν τις παραπάνω χρήσεις του ιπποφαούς καθώς και το ότι το φυτό αυτό τοποθετείται στην πρώτη δεκάδα των πιο ισχυρών θεραπευτικών φυτών στον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, το ιπποφαές περιέχει φυτοστερόλες, τοκοφερόλες, φλαβονοειδή και καροτίνια , ουσίες που προλαμβάνουν τις καρδιακές παθήσεις και γενικότερα προστατεύουν τον οργανισμό από διάφορες άλλες ασθένειες. Η περιεκτικότητά του σε βιταμίνη C είναι 30 φορές μεγαλύτερη από αυτή του πορτοκαλιού και 5 φορές μεγαλύτερη από αυτή του ακτινιδίου. Η περιεκτικότητά του σε βιταμίνη Ε είναι πιο μεγάλη από εκείνη του σίτου και του αραβόσιτου, καθώς και αυτή της βιταμίνης Α είναι μεγαλύτερη από αυτή του καρότου και του κράταιγου. Τα πολυακόρεστα οξέα ω-3, ω-6 αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό της περιεκτικότητας των ελαίων των σπόρων και φθάνουν μέχρι 75%. Οι διάφορες χημικές ουσίες του έχουν ακόμη ισχυρή αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακή, αναλγητική και επουλωτική δράση. 

Εξαιτίας αυτών των ιδιοτήτων του ιπποφαούς δημιουργήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο εξαιρετικό ενδιαφέρον για το φυτό αυτό, με αποτέλεσμα να δημοσιοποιηθούν ερευνητικές εργασίες συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της καλλιέργειάς του. Οι χώρες στις οποίες καλλιεργείται, αλλά και το συναντάμε ως αυτοφυές είναι η Κίνα, η Μογγολία, η Ινδία, το Νεπάλ, το Πακιστάν, η Ρωσία, η Ουκρανία, η Αγγλία, η Γαλλία, η Δανία, η Ολλανδία, η Γερμανία, η Πολωνία, η Φιλανδία, η Σουηδία, η Βουλγαρία, η Νορβηγία, κλπ. Από εδαφοκλιματική άποψη το ιπποφαές μπορεί να καλλιεργηθεί μέχρι υψόμετρο 3900 m , είναι ανεκτικό στην ξηρασία αλλά και ακόμη και στα πλημμυρισμένα εδάφη, ενώ μπορεί να αναπτυχθεί και σε εδάφη με υψηλές συγκεντρώσεις χλωριούχου νατρίου. 

Η οικολογία του αυτή του επιτρέπει να καλλιεργηθεί σε εγκαταλελειμμένα γεωργικά εδάφη, ακαλλιέργητες εκτάσεις, αμμώδεις παραθαλάσσιες εκτάσεις, πυρόπληκτα εδάφη ή και σε βραχώδη νησιά. Επίσης, είναι γνωστό σαν φυτό που προστατεύει το έδαφος από την διάβρωση των εδαφών εξαιτίας του πυκνού επιφανειακού ριζικού συστήματος που αναπτύσσει, ενώ παράλληλα χωρίς να είναι ψυχανθές οι ρίζες του συμβιώνουν με μικροοργανισμούς που δεσμεύουν το άζωτο από την ατμόσφαιρα και το αποδίδουν στο έδαφος. 

Γενικά, το ιπποφαές είναι είδος που προσαρμόζεται πολύ καλά στις αντιξοότητες του περιβάλλοντος. Ακόμη και σε ακραία εδάφη, όπως τα χαλικώδη εδάφη ή τα αμμώδη που είναι φτωχά σε θρεπτικές ουσίες, το ιπποφαές μπορεί να αναπτυχθεί. Ωστόσο, η συστηματοποίηση και η ανάπτυξη της καλλιέργειας του ιπποφαούς απαιτεί έλεγχο των παραμέτρων που αφορούν την απόδοση και την ποιότητα. Αναλυτικότερα, η προετοιμασία του εδάφους, η γονιμότητα του εδάφους, οι αποστάσεις των φυτών, το κλάδευμα, η άρδευση και η καταπολέμηση των εχθρών και ασθενειών όπως και των ζιζανίων αποτελούν παράγοντες που είναι μεγάλης σημασίας για την εγκατάσταση και ανάπτυξη μιας νέας καλλιέργειας. 

Kαλλιέργεια του ιπποφαούς

Προετοιμασία του εδάφους πριν από τη φύτευση. Πριν από τη φύτευση των δενδρυλλίων εφαρμόζεται ηλιοαπολύμανση. Στη συνέχεια, στην περίπτωση που το έδαφος είναι αμμώδες αρκεί η ελαφριά κατεργασία του εδάφους με καλλιεργητή και η προσθήκη χωνεμένης κοπριάς. Στην περίπτωση εδαφών με μέση ή βαριά σύνθεση επιβάλλεται να πραγματοποιηθεί μία βαθιά άροση και έπειτα κατεργασία με δισκάροτρο. Αν υπάρχει πρόβλημα κακής στράγγισης απαιτείται η βαθιά κατεργασία με υπεδαφοκαλλιεργητή ώστε να διασπάται το αδιαπέραστο έδαφος. Για την καταπολέμηση των ζιζανίων συνιστάται η εδαφοκάλυψη με πλαστικό στις γραμμές φύτευσης. Η οξύτητα και η αλκαλικότητα του εδάφους δεν αποτελούν περιοριστικούς παράγοντες της καλλιέργειας του ιπποφαούς, όμως το φυτό αυτό προτιμά pH εδάφους που να κυμαίνεται μεταξύ 5,5 -7. 

Γονιμότητα του εδάφους και λίπανση - άρδευση. Γενικότερα το ιπποφαές σε γόνιμα εδάφη δεν χρειάζεται λίπανση. Διάφορες ερευνητικές εργασίες και πειράματα όμως έδειξαν θετική αντίδραση του φυτού σε προσθήκη ιχνοστοιχείων και γενικότερα λιπασμάτων. Από την άλλη μεριά, η αζωτούχος λίπανση μπορεί να αποτελέσει και αρνητική παράμετρος για την ανάπτυξη του φυτού. Η διεθνής βιβλιογραφία δεν περιλαμβάνει πολλές πληροφορίες για πιθανές πενίες θρεπτικών ουσιών και την επίδραση που έχουν επάνω στην ανάπτυξη του ιπποφαούς. Αυτό που είναι σημαντικό να αναφερθεί είναι ότι ο κάθε ενδιαφερόμενος παραγωγός οφείλει να κάνει την απαραίτητη ανάλυση του εδάφους για την αξιολόγηση των αναγκών σε λιπάσματα και ασβέστιο. Η άρδευση απαιτείται μόνο σε περιοχές που το ετήσιο ύψος των βροχοπτώσεων της περιοχής που θα εγκατασταθεί η καλλιέργεια είναι μικρότερο των 400 mm. Σε περιοχές που οι βροχοπτώσεις κυμαίνονται μεταξύ 400 mm και 800mm το χρόνο, δεν απαιτείται άρδευση για την ανάπτυξη της καλλιέργειας, ωστόσο η άρδευση θα είναι καθοριστικός παράγοντας εξασφάλισης υψηλής παραγωγής και εκλεκτής ποιότητας καρπών. Αν τελικά ο παραγωγός αποφασίσει να εγκαταστήσει δίκτυο άρδευσης οι δύο μέθοδοι που συνιστώνται είναι η εναέρια άρδευση και η στάγδην άρδευση. 

Φύτευση των δενδρυλλίων και εγκατάσταση της καλλιέργειας. Η επιλογή της κατάλληλης για τις εδαφοκλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή εγκατάστασης της καλλιέργειας ποικιλίας είναι μία πρακτική που επιτρέπει στον παραγωγό να μεγιστοποιήσει τα τις αποδόσεις και να βελτιστοποιήσει την ανάπτυξη της καλλιέργειας . Κατά την τοποθέτηση των φυτών στους λάκκους θα πρέπει να προβλεφθεί να έχουν ένα βάθος λίγο πιο μεγάλο από εκείνο που βρίσκονταν τα φυτά στο φυτώριο ή στις γλάστρες. Καλό είναι η φύτευση να πραγματοποιείται με δροσερό καιρό, ενώ ο αγρός πρέπει να ποτίζεται αμέσως μετά τη φύτευση. Το ιπποφαές είναι φυτό δίοικο, οπότε κατά τη φύτευση των δένδρων θα πρέπει κανείς να προβλέψει την τοποθέτηση και φυτών με αρσενικά άνθη σε μία ορισμένη κατανομή και αναλογία. Βέβαια τα παραπάνω ισχύουν όταν τα δενδρύλλια προέρχονται από αγενή αναπαραγωγή και είναι γνωστό το φύλο. Οι αποστάσεις φύτευσης επιλέγονται ανάμεσα στην πυκνή φύτευση που μας επιτρέπει υψηλή παραγωγή και σε πιο αραιή φύτευση που θα μας επιτρέπει εκμηχάνιση των καλλιεργητικών εργασιών. Οι αποστάσεις που συνιστώνται είναι 1 – 1,5 m επί της γραμμής φύτευσης και 4 – 5 m μεταξύ των γραμμών. 

Το κλάδευμα. Στο ιπποφαές διακρίνονται δύο είδη κλαδεύματος, το κλάδευμα σχηματισμού και το κλάδευμα καρποφορίας. Με το πρώτο επιτυγχάνεται η δημιουργία του κατάλληλου μεγέθους και σχήματος του θάμνου για ομαλή ανάπτυξη και διευκόλυνση της συγκομιδής των καρπών, ενώ με το δεύτερο ευνοείται η αύξηση της παραγωγής και η επιμήκυνση της διάρκειας παραγωγικής ζωής του δένδρου. Το σχήμα που δίνεται με το κλάδευμα σχηματισμού μπορεί να είναι δένδρο με κεντρικό ελαφρά τροποποιημένο άξονα ή δένδρο σε μορφή κυπέλλου. Στην ηλικία των 4 ετών σχηματίζεται ο κύριος κορμός του δένδρου, όπου κάθε χρόνο πρέπει να καθαρίζεται από τους πλάγιους βλαστούς που φύονται από τη βάση και τα βλαστάρια που έχουν μεγάλο μήκος πρέπει να κορυφολογούνται. Το κλάδευμα καρποφορίας επίσης πρέπει να πραγματοποιείται έτσι ώστε να επιτρέπεται η είσοδος του φωτός στο εσωτερικό του δένδρου. Τέλος, μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται και στην απομάκρυνση των παραφυάδων που το φυτό αυτό έχει την ιδιότητα να αναπτύσσει σε μεγάλο βαθμό επειδή αφενός μεν μπορεί να αναπτυχθεί πολύ μεγάλη ανεπιθύμητη βλάστηση με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής της φυτείας, αφετέρου θα δυσκολεύονται οι καλλιεργητικές εργασίες και θα εμποδίζεται η συγκομιδή των καρπών. 

Κυριότεροι εχθροί και ασθένειες. Μέχρι σήμερα λίγοι φυτοπαθαγόνοι παράγοντες, έντομα ή άλλοι εχθροί του ιππαφαούς έχουν επισημανθεί. Στον Καναδά που είναι μία χώρα που έχει αναπτύξει αρκετά την καλλιέργεια του ιππαφούς, τα κυριότερα προβλήματα που έχουν ανακύψει προέρχονται από δύο είδη ακάρεων, το Aculus tibialis και το Aceria hippophaena. Το πρόβλημα με τα δύο αυτά ακάρεα εντοπίζεται κυρίως κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ετών και αντιμετωπίζεται με τη χρήση χειμερινών πολτών. Μετά το 4ο έτος ηλικίας των δενδρυλλίων, δηλαδή όταν αρχίζει η περίοδος καρποφορίας, η επίδραση της προσβολής από τα δύο αυτά ακάρεα είναι ασήμαντη και δεν επιβάλλεται κανένας ψεκασμός με φυτοφάρμακα. Σε ό,τι αφορά στις ασθένειες έχει εντοπισθεί η βερτισιλίωση και έχει παρουσιαστεί σε φυτά που φέρουν καρπούς, ενώ χαρακτηρίζεται από κιτρίνισμα και προοδευτική ξήρανση των φύλλων και βλαστών. 

Η συγκομιδή των καρπών. Το πιο σημαντικό κριτήριο για την ημερομηνία συγκομιδής των καρπών είναι η μέγιστη περιεκτικότητα των καρπών σε βιταμίνη C, σε οργανικά οξέα και φλαβονοειδή. Κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης των καρπών έχει παρατηρηθεί πτώση της περιεκτικότητας σε βιταμίνη C , αντίθετα δεν η περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή παραμένει σταθερή. Στο Καναδά που έχει εντατικοποιηθεί η καλλιέργεια σε μεγάλο βαθμό οι καρποί συγκομίζονται αρχές Αυγούστου, όταν οι καρποί αποκτούν τα χαρακτηριστικό πορτοκαλί χρώμα. 

 Οικονομικά στοιχεία της καλλιέργειας και προοπτικές ανάπτυξης στην Ελλάδα.

Η διάρκεια της παραγωγικής ζωής μιας φυτείας ιπποφαούς υπολογίζεται σε 30-40 έτη. Η απόδοση ανά στρέμμα σε συστηματικές φυτείες που έχουν φυτευτεί στον Καναδά μπορούν να φτάσουν και να ξεπεράσουν τα 1500 kg / στρ ανάλογα με την ποικιλία. Βέβαια, στο ιπποφαές η παραπάνω απόδοση αφορά μόνο την παραγωγή των καρπών, ωστόσο στο φυτό αυτό αξιοποιούνται εμπορικά και οι σπόροι των καρπών και τα φύλλα , και οι βλαστοί και το ξύλο. Το κόστος εγκατάστασης μιας καλλιέργειας ιπποφαούς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως από τη χρησιμοποίηση ιδιόκτητων ή μισθωμένων γεωργικών μηχανημάτων και την προέλευση της ανθρώπινης εργασίας ( μισθωμένης ή ιδίας). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το κόστος εγκατάστασης της φυτείας το στρέμμα ανέρχεται στα 1680 Ευρώ, ενώ το κόστος συντήρησης (χωρίς να υπολογίζεται το κόστος συγκομιδής) μετά το 4ο έτος της ηλικία του στα 60 Ευρώ το χρόνο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην καλλιέργεια του ιπποφαούς είναι το υψηλό κόστος συγκομιδής των καρπών. Πράγματι, οι καρποί του ιπποφαούς δεν έχουν ποδίσκους, ενώ πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι σε αντίθεση με άλλα φυτά δεν σχηματίζεται κάποια στοιβάδα απόπτωσης των καρπών. Επίσης, σε όλες σχεδόν τις ποικιλίες του ιπποφαούς οι βλαστοί φέρουν αγκάθια, ενώ οι καρποί είναι μικροί και ευαίσθητοι στην πίεση των χεριών. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η συγκομιδή των καρπών του ιπποφαούς απαιτεί πολλές ώρες ανθρώπινης εργασίας, κάτι που συνεπάγεται υψηλό κόστος. Σε ερευνητικές εργασίες στον Καναδά διαπιστώθηκε ότι το συνολικό κόστος των ημερομισθίων συγκομιδής των καρπών μίας φυτείας με δένδρα ηλικίας 10 ετών αποτελεί το 58 % του συνολικού κόστους παραγωγής. Συμπερασματικά ο τρόπος συγκομιδής των καρπών που συνίσταται σε μία καλλιέργεια φυτών ιπποφαούς είναι η χρησιμοποίηση μηχανών. Τελικά, αυτό που θα καθορίσει την πορεία της ανάπτυξης της καλλιέργειας του ιπποφαούς εξαρτάται από την διάθεση του προϊόντος. Καταρχάς, η εμπορία και η κατανάλωση νωπών καρπών ιπποφαούς σαν φρούτο, δεν φαίνεται να έχει εμπορικό μέλλον, εξαιτίας ότι οι καρποί δεν είναι εύγευστοι, αλλά είναι όξινοι. Ωστόσο, ο τομέας της μεταποίησης όλων των αξιοποιήσιμων μερών του (καρποί, σπόροι, φύλλα, φλοιοί) παρουσιάζει μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης επειδή σήμερα πολλά προϊόντα ή παράγωγά του ζητούνται πολύ στις διάφορες αγορές του κόσμου. Η ευρωπαϊκή Ένωση με τον καν. 2001/112/ΕΕ περιλαμβάνει και την καλλιέργεια του ιπποφαούς στις καλλιέργειες εκείνες των οποίων οι καρποί τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν χυμών κατάλληλων για τη διατροφή των ανθρώπων από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Για την Ελλάδα το φυτό αυτό σήμερα είναι άγνωστη καλλιέργεια, όμως πραγματικά προκύπτουν τεράστιες δυνατότητες και εφόσον η καλλιέργεια αυτή εισαχθεί στη χώρα μας ορθολογικά και με επιστημονικό τρόπο μπορεί να αξιοποιήσει πολλές άγονες περιοχές και να δώσει εισόδημα και νέες θέσεις εργασίας με την παραγωγή και μεταποίηση όλων των αξιοποιήσιμων μερών του φυτού. Οι χρήσεις του ιπποφαούς είναι πολλές και μπορούν να αναπτυχθούν. 


 Φυστίκι Αιγίνης

Η φιστικιά καλλιεργείται στην Αίγινα από τα μέσα του 19^ουαιώνα και από εκεί στην συνέχεια επεκτάθηκε σε πολλά μέρη της Ελλάδος.

Η φιστικιά ανήκει στην οικογένεια τωνAnacardiaceae, στο γένος Pistacia και το είδοςVera. Το γένος Pistacia περιλαμβάνει 11 είδη. Η φιστικιά κατάγεται από την Κεντρική Ασία ενώ ήρθε στην Μεσόγειο την ρωμαϊκή περίοδο. Σήμερα η καλλιέργεια της έχει αναπτυχθεί στην Νότιο Ευρώπη, την Μέση Ανατολή αλλά και σε πολλές ξηροθερμικές περιοχές της Ασίας και της Αφρικής. Η κυριότερη χώρα παραγωγής της φιστικιάς είναι το Ιράν, ενώ καλλιεργείται σε σημαντικές εκτάσεις στην Τουρκία, τις ΗΠΑ και την Συρία. Υπολογίζονται σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο ότι παράγονται 88000 τόνοι καρπών. Στην Ελλάδα με φιστίκια Αιγίνης καλλιεργούνται 29000 στρέμματα με μία παραγωγή 2700 τόνων.

Βοτανικά στοιχεία

Η φιστικιά είναι δέντρο φυλλοβόλο, δίοικο (τα άνθη είναι αρσενικά και θηλυκά και βρίσκονται σε ξεχωριστά δέντρα), το οποίο φθάνει σε ύψος 5-10 μέτρα. Είναι χαρακτηριστικό το σταχτί χρώμα του φλοιού του. Σχηματίζει βαθύ ριζικό σύστημα που εκτείνεται στα πλάγια σε μήκος 5-7 μέτρα. Έχει φύλλα ωοειδούς σχήματος, σύνθετα, εναλλασσόμενα με περιττό αριθμό φυλλαρίων. Τα αρσενικά φυτά διακρίνονται στους τύπους Α, Β, Γ, και Δ ανάλογα με τον χρόνο ανθήσεως τους (πρώιμα έως όψιμα). Το χρώμα των φύλλων στα θηλυκά φυτά αλλά και στα αρσενικά των τύπων Γ και Δ είναι ανοιχτό πράσινο ενώ των τύπων Α και Β είναι βαθυπράσινα.

Οι οφθαλμοί του είναι ξυλοφόροι και απλοί ανθοφόροι. Τα άνθη αναπτύσσονται σταδιακά επάνω σε ταξιανθίες. Είναι απέταλα και μπορούν να γονιμοποιηθούν μέσα σε 3-5 ημέρες μετά την έκπτυξη τους. Ο καρπός της φιστικιάς είναι δρύπη με σχήμα επίμηκες. Αποτελείται από το περικάρπιο (φλοιός), το ξυλοποιημένο ενδοκάρπιο και το σπέρμα που αποτελείται από δύο κοτυληδόνες και περιβάλλεται από ένα λεπτό φλοιό. Στους γεμάτους καρπούς το ξυλοποιημένο ενδοκάρπιο σχίζεται στη ραφή τους.

Μόνο το ενδοκάρπιο των καρπών της Ρ. vera σχίζεται. Αυτό αποτελεί ένα επιθυμητό χαρακτηριστικό. Το ποσοστό εμφάνισης ανοικτών καρπών φθάνει το 50-70%. Το σχίσιμο του ενδοκαρπίου καθορίζεται από το μέγεθος και το ρυθμό ανάπτυξης του σπέρματος.

Το άνοιγμα των φιστικών επηρεάζεται από:

• Τον γονότυπο της καλλιεργούμενης ποικιλίας. Η «Αιγίνης» δίνει υψηλότερο ποσοστό ανοιχτών καρπών σε σχέση με την «Νυχάτη».
• Το είδος της γύρης,
• Tην έλλειψη ψύχους για τη διακοπή του λήθαργου με αποτέλεσμα το υψηλό ποσοστό κλειστών καρπών,
• η θερμοκρασία και η υγρασία του περιβάλλοντος
• το αυστηρό κλάδεμα, είναι αρνητικός παράγοντας.
• η υπερβολική αζωτούχος λίπανση.

Επίσης παρατηρούνται κούφιοι καρποί σε πολλές ποικιλίες σε υψηλό ποσοστό. Η εμφάνιση των κούφιων καρπών αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Εμφανίζονται κούφιοι καρποί λόγω παρθενοκαρπίας και οφείλετε στο υποκείμενο-σπορόφυτο.

Επίσης παρατηρείται στη φιστικιά το φαινόμενο μία χρονιά να έχει μεγάλη παραγωγή και την επόμενη μειωμένη (παρενιαυτοφορία).

Η φιστικιά καρποφορεί πλάγια σε βλαστούς του προηγούμενου έτους από απλούς ανθοφόρους οφθαλμούς. Η φιστικιά εισέρχεται σε πλήρη παραγωγή από τον 8^ο χρόνο ενώ μπορεί να ζήσει ακόμη και 100 χρόνια.

Η φιστικιά είναι φυτό ανεμόφιλο, δηλαδή η επικονίαση γίνεται με τον άνεμο. Σε ένα φιστικεώνα το ποσοστό των αρσενικών φυτών σε σχέση με τα θηλυκά πρέπει να είναι σε αναλογία 1:7 ενώ πρέπει αυτά να φυτεύονται με κατάλληλη διάταξη. Τα αρσενικά που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι και των τριών των τύπων Α, Β και Γ σε αναλογίες που ποικίλουν ανάλογα με την περιοχή που βρίσκεται η καλλιέργεια.

Τεχνητή επικονίαση εφαρμόζεται ορισμένες φορές όταν δεν υπάρχουν επικονιαστές ή δεν εξασφαλίζεται η συνάνθηση και όταν κατά την άνθηση επικρατεί άπνοια ή βροχερός καιρός.

Πολλαπλασιασμός

Ο πολλαπλασιασμός των υποκειμένων γίνεται με σπόρο. Συνήθως χρησιμοποιείται σπόρος της τσικουδιάς. Γίνεται μία προεργασία των σπόρων με θειικό οξύ και στη συνέχεια γίνεται ξέπλυμα των σπόρων με νερό. Στην συνέχεια σπέρνονται σε σπορείο στα τέλη του χειμώνα. Η μεταφύτευση των σποριόφυτων γίνεται την επόμενη χρονιά στο φυτώριο όπου γίνεται ο εμβολιασμός τους με το κατάλληλο εμβόλιο που προέρχεται από φιστικιά Αιγίνης, με ενοφθαλμισμό με όρθιο (Τ) στα μέσα Ιουλίου.

Υποκείμενα ως πιο κατάλληλα, είναι τα είδη:

• Ρ. Terebinthus (κοινώς κοκορεβιθιά)
• P. terebinthus cv.Tsikoudia (κοινώς τσικουδιά). Το είδος αυτό είναι το μόνο που χρησιμοποιείται από τους Έλληνες
• Ρ. Palestina. Χρησιμοποιείται στη Μέση Ανατολή
• Ρ. Antlantica. Χρησιμοποιείται στις ΗΠΑ
• Ρ. Khinjuk. Χρησιμοποιείται στην Τουρκία και σε άλλες χώρες Μ. Ανατολής

Ποικιλίες θηλυκές

Α) Ελληνικές θηλυκές ποικιλίες

Αιγίνης.

Είναι αρκετά παραγωγική ποικιλία, με πολύ καλής ποιότητας καρπούς των οποίων το άνοιγμα των καρπών φθάνει μέχρι το 95%.

Νυχάτη.

Είναι παραγωγική ποικιλία με μεγάλους καρπούς αλλά, μέτριας ποιότητας. Οι ανοικτοί καρποί είναι περίπου 50%.

Φουντουκάτη.

Είναι παραγωγική ποικιλία , μέτριας ποιότητας με ανοικτούς καρπούς 40-50%.

Pontikis.

Είναι παραγωγική, πολύ καλής ποιότητας με ανοικτούς καρπούς 90-98%.

Β) Ξενικές θηλυκές ποικιλίες

Kerman.

Είναι παραγωγική ποικιλία, καλής ποιότητας με ποσοστό ανοικτών καρπών άνω του 80%. Έχει όμως την τάση να παράγει μεγάλο αριθμό κούφιων καρπών.

Bronte-Red Aleppo-Trabonella.

Το μικρό μέγεθος των καρπών και η μικρή παραγωγικότητα των δέντρων είναι παράγοντες αποτρεπτικοί για την καλλιέργειά αυτής της ποικιλίας

Sfax.

Έχει μικρούς καρπούς, αλλά έχει υψηλό ποσοστό ανοιχτών καρπών, καλής ποιότητας.

ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΣ

Κλίμα : Τα φιστίκια είναι ξηροφυτικά φυτά κατάλληλα για περιοχές που χαρακτηρίζονται από μεγάλη ξηρασία εδάφους και αέρα. Η υψηλή υγρασία του αέρα, επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη των φυτών. Ευδοκιμεί καλύτερα σε περιοχές με ψυχρούς χειμώνες και μακρά, ζεστά και ξηρά καλοκαίρια.

Οι ξηροί άνεμοι αλλά και ο ψυχρός υγρός καιρός κατά την άνοιξη δεν ευνοούν την επικονίαση και την καρπόδεση..

Έδαφος : Το φυτό αυτό προσαρμόζεται σε μία ποικιλία εδαφών. Συνήθως όμως προτιμά τα βαθιά, ελαφρά ή ξηρά και αμμοπηλώδη εδάφη με υψηλή περιεκτικότητα σε ανθρακικό ασβέστιο. Δεν ανέχεται τα υγρά αργιλώδη εδάφη και γενικά εκείνα που δεν έχουν καλή στράγγιση. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε ελαφρώς όξινα εδάφη, όπως και σε αλκαλικά ή αλατούχα εδάφη.

Καλλιεργητικές εργασίες - Η Εγκατάσταση της φυτείας

Η προετοιμασία που γίνεται στο έδαφος πριν από την εγκατάσταση της φυτείας είναι η εξής: Γίνεται ένα όργωμα σε βάθος 25-35cm, και ένα φρεζάρισμα και στη συνέχεια γίνεται η σχεδίαση της φύτευσης με το κατάλληλο σχέδιο φυτεύσεως των αρσενικών και των θηλυκών, ώστε να έχουμε κανονική επικονίαση των ανθέων. Στη συνέχεια ακολουθεί η διάνοιξη των λάκκων φυτεύσεως και η φύτευση των δένδρων στις κατάλληλες θέσεις. Γίνεται υποστύλωση των δενδρυλλίων και ακολουθεί πότισμα.

Οι φιστικιές φυτεύονται σε αποστάσεις 7Χ7 ή 6Χ6 σε ισόπλευρα τρίγωνα ή σε γραμμές. Το φύτεμα των δενδρυλλίων γίνεται την περίοδο Νοεμβρίου – Μαρτίου.

Ζιζανιοκτονία : Συνήθως γίνεται με μηχανική κατεργασία του εδάφους η με την χρήση των κατάλληλων ζιζανιοκτόνων.

Άρδευση : Γίνεται από τα τέλη της ανοίξεως αλλά κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς. Δεν πρέπει να υπάρχει έλλειψη υγρασίας στο έδαφος, αν και η φιστικιά αντέχει στην ξηρασία, εφόσον θέλουμε να αποφύγουμε την εκδήλωση της παρενιαυτοφορίας και να έχουμε καλής ποιότητας καρπούς. Τις μεγαλύτερες ανάγκες σε νερό τις έχει την περίοδο Ιουνίου –Αυγούστου.

Το καλύτερο σύστημα αρδεύσεως είναι το σύστημα με σταγόνες.

Λίπανση : Συνιστάται να γίνεται κάθε χρόνο οργανική λίπανση με 1-2 τόνους το στρέμμα με καλά χωνεμένη κοπριά. Επίσης συνιστάται μία λίπανση άζωτο 2.5-2.8 μον/στρ, φωσφόρο 0.14-0.17 και κάλιο1-2 κάθε έτος.

Κλάδεμα : Το κλάδεμα για την διαμόρφωση του δέντρου συνίσταται στο κλάδεμα του υπέργειου μέρους των φυτών κατά την φύτευση, σε ύψος 1-1.2 m για δημιουργία 3 ή περισσότερων πλάγιων βλαστών επί του κορμού, ώστε να σχηματισθεί ένα ανοικτό κύπελλο.

Στα ενήλικα δέντρα γίνεται το κλάδεμα καρποφορίας που είναι ένα ελαφρό κλάδεμα επειδή το αυστηρό ευνοεί το μεγάλο ποσοστό κλειστών καρπών.

Τα αρσενικά δένδρα δεν πρέπει να κλαδεύονται ώστε να αποκτήσουν μεγαλύτερο ύψος από τα θηλυκά και να διευκολύνεται η επικονίαση λόγω ύψους. Κλαδεύονται μόνο όταν εμποδίζουν την ανάπτυξη των θηλυκών..

Το κλάδεμα γίνεται αργά το χειμώνα, πριν από την έκπτυξη των οφθαλμών της φιστικιάς.

Εχθροί και ασθένειες

Υπάρχουν πολλά έντομα που προκαλούν ζημιές στις φιστικιές, στα φύλλα αλλά κυρίως στον καρπό. Τα κυριότερα είναι το Ευρύτομο, ο τρωγόκαρπος, διάφορα είδη κοκκοειδών, κ.α

Ασθένειες:

• Το καμαροσπόριο. Προσβάλει τα φύλλα, τους καρπούς και τους βλαστούς. Εάν προσβληθεί το φυτό από αυτόν τον μύκητα δεν υπάρχει καταπολέμηση
• Η σεπτόρια. Προσβάλει τα φύλλα και προκαλεί φυλλόπτωση.
• Ασθένειες του εδάφους. Παρατηρούνται σε υγρά εδάφη. Μπορεί να προέρχονται από τους μύκητες, Verticillium, Fusarium, Armillaria, Roselinia, κ.α
• Βοτρύτιδα, κα

Ωρίμανση

Συνήθως οι καρποί δεν ωριμάζουν όλοι μαζί. Οι πρώτοι καρποί εμφανίζονται στις αρχές Αυγούστου. Τα κριτήρια ωριμότητας των καρπών είναι:

• η εύκολη αποκόλληση του περικαρπίου τους από το ξυλοποιημένο ενδοκάρπιο
• η εύκολη απόσπαση των καρπών με ελαφρύ τίναγμα.

Συγκομιδή

Η συγκομιδή γίνεται από τα τέλη Αυγούστου μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου. Ένα μήνα πριν από την ωρίμανση αρχίζει να χρωματίζεται το περικάρπιο. Ακολουθεί το σχίσιμο του ενδοκάρπιου ενώ σε ένα ποσοστό φιστικιών το ενδοκάρπιο παραμένει κλειστό, πράγμα που αποτελεί μειονέκτημα. Η συγκομιδή γίνεται σε 2-3 επαναλήψεις. Οι πρώτοι καρποί συγκομίζονται όταν έχει ωριμάσει το 60-70% καρπών. Γίνεται με ράβδισμα ή τίναγμα των δένδρων και στη συνέχεια άπλωμα σε δροσερό μέρος. Το άπλωμα διαρκεί το πολύ 10-12 ώρες και στη συνέχεια γίνεται η αποφλοίωση. Η αποφλοίωση γίνεται με ειδικό μηχάνημα (με παρουσία νερού) που απομακρύνει το μαλακό περικάρπιο των καρπών Το καθαρισμένο φιστίκι πέφτει σε δοχείο με νερό, ώστε να απομακρύνονται τα κούφια, ενώ τα γεμάτα απλώνονται στον ήλιο ή σε ξηραντήρια για ξήρανση. Η αποξήρανση γίνεται μέχρι η υγρασία των σπόρων πέσει στο 5-6%.

Αποθήκευση : Πρέπει να γίνεται απολύμανση της αποθήκης με ένα απολυμαντικό ή με ένα εντομοκτόνο για της αποφυγή προσβολής από έντομα. Τα φιστίκια μπορούν να συντηρηθούν για περισσότερο από ένα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος θ =-1^ο έως+1^oC και σχετική υγρασία 65%.

Αποδόσεις : Οι φιστικιές για εισέλθουν σε πλήρη παραγωγή απαιτούνται 8-10 έτη. Μία καλή παραγωγή κυμαίνεται μεταξύ 6-10 kg ξηρά φιστίκια/δένδρο. Έχει παρατηρηθεί ότι δέντρα ηλικίας μεγαλύτερης των 14 ετών μπορεί να δώσουν και 15kg/δένδρο, ενώ τα δέντρα που έχουν ηλικία μικρότερη των 6 ετών συνήθως δίνουν 1-2 kg/δένδρο.

Το βάρος των ξηρών καρπών σε σχέση με τα νωπά και αναποφλοίωτα φιστίκια είναι 1:2.5 δηλαδή το 40%

Το ποσοστό της ψίχας των ξηρών καρπών φθάνει το 50-55%

Η απόδοση σε ξηρά φιστίκια/δένδρο επηρεάζεται από: την ποικιλία, το υποκείμενο, τη γονιμότητα του εδάφους, την εξασφάλιση καλής επικονίασης, τις κατάλληλες καλλιεργητικές φροντίδες κ.α.

Χρήση φιστικιών :Η μεγαλύτερη διάθεση των φιστικιών στο εμπόριο γίνεται με το κέλυφος, αλλά θα τα βρούμε σαν αλατισμένα και ψημένα. Σαν ψίχα χρησιμοποιείται κυρίως στη ζαχαροπλαστική (παγωτά, πάστες, μαντολάτα κλπ.) και στην αλλαντοποιία (μορταδέλες, πηχτές).

Ψήσιμο φιστικιών :Η διαδικασία του ψησίματος των φιστικιών έχει ως εξής: Γίνεται ένα ζέσταμα των φιστικιών στο φούρνο για 15’ και σε θερμοκρασία 70^οC. Στην συνέχεια γίνεται εμβάπτιση των φιστικιών σε άλμη περιεκτικότητας (8-12%). Το διάλυμα αυτό περιέχει κιτρικό οξύ(0.5%) για 15 λεπτά. Στην συνέχεια γίνεται η απομάκρυνση της άλμης και φούρνισμα των φιστικιών επάνω σε λαμαρίνες σε φούρνο. Γίνεται ένα ανακάτωμα των φιστικιών κάθε 5 λεπτά. Η θερμοκρασία του φούρνου είναι 180^οC και το ψήσιμο διαρκεί 30 λεπτά.

Τα φιστίκια και η υγεία του ανθρώπου

Τα φιστίκια Αιγίνης είναι ξηροί καρποί πολύ ωφέλιμοι για τον ανθρώπινο οργανισμό επειδή έχουν πάρα πολλές χρήσιμες θρεπτικές ουσίες. Πολύ μεγάλη είναι η περιεκτικότητας τους σε βιταμίνες όπως είναι η νιασίνη και το φολλικό οξύ.

Τα φιστίκια κάνουν καλό στην καρδιά μας, καθώς περιέχουν έναν ιδανικό συνδυασμό συστατικών που συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερίνης και αποτρέπουν τη δημιουργία αρτηριοσκλήρυνσης. Τα συστατικά αυτά είναι οι φυτικές στερόλες, η βιταμίνη Β6, οι φυτικές ίνες και τα αντιοξειδωτικά.

• Είναι ξηροί καρποί με τις λιγότερες θερμίδες αφού μια χούφτα φιστικιών αποδίδει 170 θερμίδες, δηλαδή όσο δύο μικρά φρούτα.
• Περιέχουν τα λιγότερα λιπαρά σε σχέση με τους υπόλοιπους ξηρούς καρπούς, το μεγαλύτερο ποσοστό των οποίων είναι ωφέλιμα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.
• Περιέχουν μεγάλες ποσότητες αντιοξειδωτικών, τις περισσότερες από οποιονδήποτε άλλο ξηρό καρπό.
• Περιέχουν βιταμίνη Β6, η οποία είναι απαραίτητη για την καλή υγεία του οργανισμού και την καλή λειτουργία του μεταβολισμού μας.
• Αποτελούν την πλουσιότερη πηγή φυτικών ινών στους ξηρούς καρπούς. Οι φυτικές ίνες συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του γαστρεντερικού μας συστήματος, στη μείωση της χοληστερίνης και στην καλύτερη ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα.
• Περιέχουν περισσότερες φυτικές στερόλες από κάθε άλλο ξηρό καρπό. Οι φυτικές στερόλες συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερίνης, προστατεύοντας την καρδιά μας από την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων
• Περιέχουν μαγγάνιο και μαγνήσιο, απαραίτητα για την καλή λειτουργία του μεταβολισμού μας, και ωφελούν ιδιαίτερα σε άτομα με έντονη καθημερινή δραστηριότητα, όπως αθλητές, εργαζόμενοι, μαθητές κ.λπ.

Η εμπορία του φιστικιού Αιγίνης

Το 2006 η παγκόσμια παραγωγή φιστικιού Αιγίνης ήταν 382.000 μετρικοί τόνοι, εκ των οποίων το Ιράν παρήγαγε 190000 τόνους, οι ΗΠΑ 95.000 και η Τουρκία 90000 τόνους. Η συνολική παραγωγή των φιστικιών Αιγίνης στην Ελλάδα κυμαίνεται συνήθως στους 8000-10000 τόνους ετησίως. Την περασμένη χρονιά ήταν μειωμένη λόγω κλιματολογικών συνθηκών ενώ παρουσιάσθηκε ένα μεγάλο ποσοστό από κλειστά φιστίκια, που προήλθε από τις χαμηλές θερμοκρασίες της άνοιξης.

Σύμφωνα με στοιχεία με τα στοιχεία της Κλαδικής μελέτης για τους ξηρούς καρπούς (2009) η κατανάλωση ξηρών καρπών σημείωσε αύξηση την περίοδο, 1994-2008 με μέσο ρυθμό αύξησης 4,0%. Το 2008 τα φιστίκια Αιγίνης κάλυψαν το 12,2% της κατανάλωσης ξηρών καρπών στη χώρα μας. Το ύψος των εισαγωγών σε φιστίκια ανέρχεται περίπου σε 2,5-3000 τόνους με κυριότερη χώρα εισαγωγής τις ΗΠΑ, ενώ γίνονται εξαγωγές 1000-1300 τόνων ετησίως κυρίως σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι τιμές παραγωγού που επικρατούν στα ανοιχτά φιστίκια είναι 7,5 -10€ το κιλό, ενώ των κλειστών έχει 3-4€ το κιλό. Στην λιανική οι τιμές που επικρατούν είναι 13,5- 14€ το κιλό. Υπολογίζεται ότι από ένα στρέμμα φιστικιών Αιγίνης η ακαθάριστη πρόσοδος είναι 1500-2000€/ στρέμμα δηλαδή μπορεί να δίνει 800-1300€ το στρέμμα καθαρό κέρδος..

Η φιστικιά καλλιεργείται σε πολλά μέρη της Ελλάδος και η εμπορία των καρπών γίνεται από συνεταιρισμούς αλλά και ιδιωτικές επιχειρήσεις ξηρών καρπών.

Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Φιστικοπαραγωγών Αιγίνης περιλαμβάνει 350 μέλη με μία μέση συνολική παραγωγή που κυμαίνεται ανάλογα με την χρονιά από-200- 700 τόνους. Ο συνεταιρισμός αυτός το φιστίκι που παράγει είναι ΠΟΠ και πετυχαίνει πολύ καλές τιμές λόγω της τυποποίησης και συσκευασίας.

Ο Συνεταιρισμός Μαρκοπούλου επίσης παράγει και εμπορεύεται το φιστίκι σαν προιόν ΠΟΠ.

Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Φιστικοπαραγωγών Φλώρινας εφαρμόζει αυστηρούς κανόνες από την παραλαβή μέχρι την εμπορία για να διασφαλίσει την καλή φήμη του προϊόντος.

Επίσης ο Συνεταιρισμός Μάκρης Φθιώτιδας είναι επίσης ένας δραστήριος συνεταιρισμός που δραστηριοποιείται στην παραγωγή και εμπορία του φιστικιού Αιγίνης σαν προιόν ΠΟΠ.

Επίσης στον τομέα της εμπορίας του φιστικιού Αιγίνης δραστηριοποιούνται και πολλές εμπορικές επιχειρήσεις εκ των οποίων οι περισσότερες είναι μικρές επιχειρήσεις.

Κάσσανδρος Γάτσιος

Γεωπόνος-Σύμβουλος Επιχειρήσεων

Εταιρεία SYMAGRO

Επιστημονικό &Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου

6944846475

26510 07653

FAX: 26510 07674

info@symagro.com