Φραγκοσυκιά: καλλιέργεια και ιδιότητες

Μεγάλο μέρος της κρητικής διατροφής καλύπτεται από την κατανάλωση ωμών φρούτων, λαχανικών και άγριων χόρτων. Τα φραγκόσυκα ως φρούτα αποτελούν βασικό συστατικό διατροφής των παλιών Κρητικών. Καταναλώνονται τόσο ωμά την περίοδο του καλοκαιριού, όσο και σε μορφή μαρμελάδας  τις άλλες εποχές.

Η φραγκοσυκιά είναι φυτό χυμώδες, δέντρο που φτάνει τα 3 - 5 μέτρα ύψος. Αποτελείται από cladodes πεπλατυσμένα με σχήμα οβάλ, μήκος 30-40 εκατοστά. Πλάτος 15-25 cm και πάχος 1.5-3.0 cm. Το ριζικό σύστημα είναι ρηχό και δεν υπερβαίνει τα 30 cm σε βάθος ,ενώ φτάνει σε αρκετό μήκος. Ο καρπός είναι σαρκώδης με πολλούς σπόρους του οποίου το βάρος μπορεί να κυμαίνεται από 150-400 γραμ. Το χρώμα είναι διαφορετικό ανάλογα την ποικιλία.

Η φραγκοσυκιά είναι φυτό που απαιτεί θερμοκρασίες πάνω από 0 και 6 Κελσίου για βέλτιστη ανάπτυξη. Παρατεταμένες χειμερινές θερμοκρασίες κάτω από το 0 συμπιέζουν την παραγωγικότητα των φυτών και μπορούν να προκαλέσουν φθορά. Το φυτό είναι ευπροσάρμοστο στις διαφορετικές συνθήκες εδάφους. Τα κατάλληλα εδάφη για καλλιέργεια είναι τα ελαφρά εδάφη και τα χονδροειδή χωρίς υπεράρδρευση. Το ύψος και ο τόπος που προτείνεται είναι 150 έως 750 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας

Το επιστημονικό όνομα είναι Οπούντια έτσι το ονόμασε ο Λιναίος. Βέβαια Οπούντια Λοκρίδα ήταν στην αρχαιότητα η περιοχή της σημερινής Αταλάντης. Ο Θεόφραστος στην ιστορία των φυτών κάνει λόγο για ένα δέντρο παραπλήσιο με την "Ινδική Συκή" που βγάζει ρίζες από τα φύλλα του και βρίσκεται κοντά στον Οπούντια. Όπους=Πόλη των Σύκων. Είναι ένα φυτό Succulent της οικογενείας Cactaceae το φραγκόσυκο έφτασε στην Ευρώπη  γύρο το 1493,η πρώτη λεπτομερής περιγραφή το 1535 απ' τον Ισπανό Conzalo Fernandez de Oviedo Valdes.

Μια άλλη εκδοχή της προέλευσης του ονόματος
Η μορφή του επιθέτου όπως είναι οπούντιος που σημαίνει όπως (σχήμα) ο κάκτος που έχει αγκάθια και ένα σχήμα φρούτων αναφέρεται στην Ιλιάδα και αργότερα από τον Αριστοτέλη πρόκειται για μια τυροκομική τεχνική που χρησιμοποιήθηκε ως το 1800 μ.Χ.  μέχρι το βακτηριακό τρόπο για να πήζουμε το γάλα. Η τεχνική αυτή ήταν συχνή και αναφέρθηκε σε πολλά βιβλία από τους αρχαίους Έλληνες και από τους ρωμαίους και αφορούσε το πήξιμο του γάλακτος που ξεχώριζε τα στερεά από τα υγρά ώστε να μπορεί να γίνει τυρί.
Ο Οπούντια έχει μεγάλη αντοχή στην ξηρασία και ταυτόχρονα μια μεγάλη παραγωγικότητα σε βιομάζα. Τα cladodes καλύπτονται από μια παχιά κηρώδη επιδερμίδα το πεγχυμα αποτελείται από στρώματα κυττάρων που λειτουργούν ως δεξαμενή νερού. Η επιφανειακή ρίζα που διαθέτει της επιτρέπει την επιβίωση σε περιοχές με βροχόπτωση. Είναι εξοπλισμένη με ένα συγκεκριμένο φωτοσυνθετικό μεταβολισμό, γνωστή ως φωτοσύνθεση  CAM, μεταβολισμός οξέων τύπου Crassulaseae η οποία επιτρέπει την αφομοίωση του διοξειδίου του άνθρακα και τη διαπνοή κατά τη διάρκεια της νύχτας όταν η θερμοκρασία είναι χαμηλή και η υγρασία υψηλότερη. Οι απώλειες του νερού είναι μικρές και η απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα υψηλότερη. Έτσι το κόστος του νερού είναι 3-5 φορές χαμηλότερο από άλλα γεωργικά είδη.

Ο πολλαπλασιασμός επιτυγχάνεται με μοσχεύματα από cladodes 2 ετών που έχουν αφεθεί να στεγνώσουν για αρκετές μέρες. Η τεχνική της scozzolatura της κοπής των πρώτων ανθισμένων λουλουδιών που πραγματοποιείται το Μάιο-Ιούνιο μπορούμε να πάρουμε μια δεύτερη άνθηση πιο πλούσια με καθυστερημένη ωρίμανση το Φθινόπωρο με φρούτα μεγαλύτερα και πιο σαρκώδη, με λιγότερα κουκούτσια. Η παραγωγή της δεύτερης άνθησης έχει ανάγκη από άρδευση. Στις αρδευόμενες καλλιέργειες μπορούμε να πάρουμε απόδοση 2-5 τόνους το στρέμμα. Μετά τη συγκομιδή οι καρποί μπορούν να αποθηκευτούν για 2-3 μήνες στους 6 βαθμούς Κελσίου.

Χρειάζεται πλούσιο φως, νερό πριν απορροφήσει όλο αυτό που έχει στα φύλλα του.
Θεωρείται ένα φυτό πρωτοπόρος καθώς βελτιώνει την ποιότητα των φτωχών εδαφών που άλλα είδη δεν μπορούν να επιβιώσουν και πραγματοποιείται μια δράση που είναι καθαρά σωματική, δηλαδή σκίαση του εδάφους και στη συνέχεια μείωση της θερμοκρασίας δηλ. μείωση της ταχύτητας της αποσύνθεσης της οργανικής ύλης, τόσο της χημικής όσο και χάρη στην παρουσία των βακτηρίων στις ρίζες του αζώτου στερεωτικά.

Ποικιλίες
Αταλάντη. Το λευκό φραγκόσυκο
Έλλην. Ποικιλία φραγκόσυκου χρώματος κίτρινου
Πύρρα. Η ποικιλία φραγκόσυκου μοβ χρώματος
Αχιλλέας. Η πιο γνωστή ποικιλία φραγκόσυκου Santa Ynez
Sauguina "Αίαντας". "Αίαντας" ποικιλία φραγκόσυκων χρώματος κόκκινου.

Οι ασθένειες τις οποίες καταπολεμούν τα φραγκόσυκα είναι :
1.Ήταν και παραμένει ένα σπουδαίο Αντιφλεγμονώδες.
2.Για την θεραπεία της υπερλιπιδαιμίας και της παχυσαρκίας.
3.Κατά του σακχαρώδους διαβήτη.
4.Κατά της υπερτροφίας του προστάτου
5.Κατά της χοληστερόλης
6.Κατά της φλεβίτιδας
7.Κατά πνευμονικών παθήσεων
8.Πιθανός παράγοντας για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών καρκίνου
(στήθους, προστάτου, στομάχου, πνευμόνων, παγκρέατος) λόγω των φλαβονοειδών συστατικών που περιέχουν
9.Δυναμωτικό στο ανοσοποιητικό σύστημα

Τα φύλλα χρησιμοποιούνται ως :
1.Διουρητικά, αντιδιαρροϊακά, καθώς για καταπολέμηση της άμμου στα
νεφρά, και της νεφρίτιδος!
2.Τονωτικά στην καρδιά λόγω της ουσίας κακτίνη που περιέχουν.
Αντίδοτο κατά της μέθης. Απομακρύνουν πονοκεφάλους, ναυτία ξηροστομία και άλλα.
3.Στην μαγειρική τα φύλλα παράγουν δεκάδες φαγητά με κρέας και λαχανικά για τον άνθρωπο.
4.Εκχυλίσματα φραγκόσυκου κατεβάζουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα των διαβητικών, καθώς και σε υγιή άτομα με ανεβασμένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Ασθενείς με μη ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη που έτρωγαν βρασμένα φύλλα φραγκοσυκιάς, παρουσίαζαν μείωση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα, ενώ η ινσουλίνη τους γινόταν όλο και πιο αποτελεσματική.
5.Το φυτό αυτό περιέχει σημαντικά επίπεδα διαλυτών ινών, όπως πηκτίνη.
Οι ίνες που περιέχει πιστεύεται ότι ευθύνονται για την ικανότητα του κάκτου να μειώνει το σάκχαρο στο αίμα και τα επίπεδα των λιπιδίων.

Τα βρασμένα φύλλα του κάκτου αυξάνουν την ικανότητα του να μειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Το φραγκόσυκο αποτελεί παράγοντα για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών καρκίνου (μαστού, προστάτη, στομάχου, πνευμόνων, παγκρέατος) λόγω των φλαβονοειδών που περιέχουν. Για την αποτοξίνωση αλλά και αγχολυτικά Τα αποτελέσµατα των μελετών σχετικά µε το κρητικό διατροφικό πρότυπο της των βοσκών της Κρήτης τη δεκαετία του ΄60 (µε βασική την περίφηµη μελέτη των επτά χωρών) δείχνουν ότι τα άτομα που το υιοθετούν παρουσιάζουν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης διάφορων χρόνιων νοσημάτων (καρδιαγγειακά, διαβήτη, καρκίνο του παχέος εντέρου).

Μεγάλο μέρος της κρητικής διατροφής καλύπτεται από την κατανάλωση ωμών φρούτων, λαχανικών και άγριων χόρτων. Τα φραγκόσυκα ως φρούτα αποτελούν βασικό συστατικό διατροφής των παλιών Κρητικών. Καταναλώνονται τόσο ωμά την περίοδο του καλοκαιριού, όσο και σε μορφή μαρμελάδας  τις άλλες εποχές.

Οι καρποί «καθαρίζουν» το πεπτικό  και το ουροποιητικό σύστημα. Εξουδετερώνουν μέρος των τοξινών που εισάγουμε στο σώμα µας µε την κατανάλωση αλκοόλ και µε το κάπνισµα.
Είναι ένα θαυμάσιο, εύγευστο αλλά και εξαιρετικά δροσιστικό φρούτο ιδίως κατά τις ζεστές ημέρες του καλοκαιριού.

Τα φραγκόσυκα έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταµίνη C. Επίσης περιέχουν βιταµίνη A σε µικρότερη ποσότητα, αµινοξέα, σίδηρο, κάλιο, ασβέστιο, µαγγάνιο, νάτριο κλπ. Βοηθούν στην πέψη και είναι αγχολυτικά.

Πηγή:.gardenmagazine.gr