Κρεμμύδι: Καλλιέργεια και μάζεμα

Το Ελληνικό κρεμμύδι είναι ένα λαχανικό που στην Ελλάδα χρησιμοποιείται κατά κόρον στις σαλάτες αλλά και σε πολλά φαγητά και καλλιεργείται σε μεγάλες ποσότητες. Πολύπλοκη πάντως είναι η διαδικασία του μαζέματος του κρεμμυδιού. Το κρεμμύδι μαζεύεται για να κρατηθεί ως ξερό, από τη στιγμή που τα φύλλα του μαραθούν και ξεραθούν. Αυτό γίνεται μετά το τέλος του Ιουνίου.

Οι χωρικοί παλιότερα επέλεγαν αυτή τη περίοδο της ωριμότητας, προτού ξεραθούν ολοκληρωτικά, ώστε να είναι διαθέσιμο το κοτσάνι του, που ονομάζεται στέλεχος, ώστε να φτιάξουν μετά τις πλεξούδες. Αν παραταθεί περισσότερο το χρονικό διάστημα για να βγει τότε το στέλεχος ξεραίνεται και το πλέξιμο γίνεται ακόμη πιο δύσκολο. Όμως το σημαντικό για τη διατήρησή του είναι το στράγγισμα προτού βγει και το στέγνωμα προτού πλεχτεί ή αποθηκευτεί.

Όσον αφορά το στέγνωμα, πρέπει να “τραβήξει” προτού βγει. Γύρω στον ένα μήνα προτού βγει, επιβάλλεται να του κοπεί το πότισμα διότι το πότισμα είναι απαραίτητο μέχρι να ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του φύλλου και του βολβού. Επομένως προοδευτικά κόβεται το νερό μέχρι το πλήρες σταμάτημά του.

Το κρεμμύδι δε χρειάζεται μεγάλες ποσότητες νερού όμως έχει άλλα προβλήματα διότι αδυνατούν να συγχρονιστούν όλα στον ίδιο ρυθμό ανάπτυξης και ωρίμανσης. Έτσι μερικά αναπτύσσονται νωρίτερα και μερικά αργότερα. Εφόσον το πότισμα σε αυτή τη περίοδο είναι γενικό, ή βρέξει πολύ, τότε τα ανεπτυγμένα κρεμμύδια ξαναπετάνε νέα φύλλα, φτιάχνοντας διαφορετικό κύκλο για να ωριμάσουν. Συγκεκριμένα αυτοί οι βολβοί σαπίζουν πολύ εύκολα εφόσον δε στεγνώσουν τελείως.

Αν τυχόν βγούνε κρεμμύδια νωρίς, μόλις πού ξεκινάει να κομματιάζεται το φύλλο τους, οι βολβοί τους θα αντέξουν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με τούς ξαναφυτεμένους βολβούς. Αυτό συμβαίνει διότι ένας βολβός πού φυτεύτηκε πριν από μικρό χρονικό διάστημα, σε αυτή τη περίπτωση το κρεμμύδι στοχεύει στο να εκπτύξει το στέλεχός του με αποτέλεσμα τα φύλλα του και η σάρκα του γύρω από αυτή τη καταβολή να σαπίζουν. Για αυτό το λόγο, στο μάζεμα του κρεμμυδιού, φυτά με παρόμοια συμπτώματα αφήνονται να ξεραθούν στο έδαφος χωρίς κανένα κίνδυνο. Μάλιστα μια έξυπνη μέθοδος είναι να αφεθούν όλα να ξεραθούν, να στραγγίξουν σε βάθος και στο τέλος σταδιακά να βγουν.

Κατά τη διάρκεια του βγαλσίματος, εφόσον οι βολβοί δεν είναι επιφανειακοί ώστε να βγουν εύκολα με τα χέρια, τότε, με ένα δικέλι μπορούν να χτυπηθούν πλατειά από τη ρίζα και να βγει το έδαφος με το βολβό μαζί. Όμως σε καμιά περίπτωση δε πρέπει να χτυπηθεί ο βολβός πιεζόμενος από τα χώματα. Σε αρκετές περιπτώσεις, αναλόγως των συστατικών τού εδάφους και του τρόπου που γίνεται το πότισμα, οι βολβοί στην ανάπτυξή τους ωθούν και ανοίγουν το έδαφος σε τέτοιο βαθμό που παραμορφώνονται. Η παραμόρφωση βέβαια δε έχει καμία συνέπεια. Η πιθανή συνέπεια έχει να κάνει με το να συμπιεστεί ο βολβός από τη πίεση που προκαλείται στο χώμα κατά τη διάρκεια του σκαψίματος. Οι βολβοί με το που τραβιούνται από την θέση τους στο έδαφος παθαίνουν ένα σοκ και εφόσον αποθηκευτούν αμέσως το κρεμμύδι πολύ γρήγορα θα σαπίσει.

Τη περίοδο του μαζέματος οι προοπτικές τού καιρού είναι ευνοϊκές αφού είναι η θερινή σεζόν όπου ο αέρας είναι ζεστός και ξηρός και με το που βγαίνει το κρεμμύδι πρέπει να αφεθεί περίπου 1 εβδομάδα σε θέση με το μίσχο προς τα πάνω. Μετά πρέπει να μεταφερθεί σε ακόμη πιο ξηρό, σκιερό και αεριζόμενο σημείο και να απλωθεί για παράδειγμα πάνω σε παλέτες, με το στέλεχος προς τα πάνω για πολλές μέρες, ωσότου στεγνώσει ολοκληρωτικά.
Στη φάση του πλεξίματος, καταβρέχονται με μικρές ποσότητες νερού τα στελέχη ώστε να αποφευχθεί ο θρυμματισμός τους. Η επιλογή τού τελάρου, ή της σκιάς τού δέντρου δεν είναι η ορθότερη ώστε να στεγνώσει το κρεμμύδι, το οποίο χρειάζεται αέρα και ξηρό καιρό διότι το δέντρο από μόνο του είναι ικανό να διατηρεί μία σχετικά υγρή ατμόσφαιρα. Έτσι καλό είναι να επιλεχτεί μία βορεινή ξηρή περιοχή, όπου θα το βλέπει για λίγο ο ήλιος το πρωί και μετά το πρωινό θα υπάρχει σκιά και αέρας.

Επίσης όταν πλεχτεί και για όσο ο καιρός το επιτρέπει, καλό είναι να κρεμαστεί σε ένα βορεινό φράκτη ή τοίχο διότι με αυτό το τρόπο οι απώλειες δε θα ξεπερνάνε το 5%. Από εκεί και μετά, αναλόγως τα επίπεδα υγρασίας, το σημείο αποθήκευσης αλλά και τη χρονική περίοδο, όταν ο σπόρος ξεπετάγεται και φτάνει η ώρα της βλάστησης, αυτό που πρέπει να κάνει ο κάθε καλλιεργητής είναι να επιλέξει εκείνους τους βολβούς στους οποίους φαίνονται τα πρώτα σημάδια βλάστησης.

Το κρεμμύδι μαζεύεται απόγευμα και με ξηρό και όχι υγρό καιρό και καλό είναι να έχουν προηγηθεί από πριν κάποιες ξηρές ημέρες. Εφόσον βέβαια πιάσουν τα πρωτοβρόχια στα τέλη του καλοκαιριού τότε, υποχρεωτικά σε 3-4 ημέρες μετά τη βροχή πρέπει να γίνει η επιλογή. Περισσότερο ανθεκτικοί στο να διατηρηθούν είναι οι βολβοί πού έχουν λεπτότερο μίσχο και στέλεχος σε σύγκριση με τη κεφαλή τους, και επίσης εκείνοι οι βολβοί που έχουν κεφαλή σχήματος στρόγγυλού προς πεπλατυσμένου. Παρόλα αυτά, ορισμένες ποικιλίες πού έχουν ωοειδές σχήμα, με πιο έντονο κόκκινο περίβλημα, αλλά και μαλακιά και λευκή σάρκα με χονδρό μίσχο και παχιά ζωνάρια, αν και πιο ευάλωτες, τα κρεμμύδια αυτών των ποικιλιών ωστόσο είναι ακόμη πιο γευστικά. Κατά τη συλλογή και εξαγωγή του κρεμμυδιού πρέπει να δίνεται προσοχή στο να μαδάει το εξωτερικό του ξερό και ευαίσθητο περίβλημα και να μην εκτίθεται στο περιβάλλον το εσωτερικό του περίβλημα αλλά να προστατεύεται πάντα από το εξωτερικό περίβλημα.