Η ντομάτα αποτελεί ένα από τα αγαπημένα μας λαχανικά και συνάμα το βασικό συστατικό της παραδοσιακής και πολυφημισμένης χωριάτικης σαλάτας.
Πέρα όμως από την ιδιαίτερη γεύση της, εμπεριέχει πολύτιμα θρεπτικά συστατικά με αναγνωρισμένη δράση στον ανθρώπινο οργανισμό, όπως η βιταμίνη C, το β-καροτένιο, το κάλιο και φυσικά το λυκοπένιο, την φυσική χρωστική που προσδίδει το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα στην τομάτα. Στην ίδια μάλιστα ουσία οφείλεται και το κόκκινο χρώμα άλλων τροφών, όπως του γκουάβα, του κόκκινου γκρέιπ φρούτ και φυσικά του καρπουζιού, που σημειωτέον έχει 40% περίπου, περισσότερο λυκοπένιο από την ντομάτα! Παραταύτα η ντομάτα και τα προϊόντα που προκύπτουν από την επεξεργασία της, θεωρούνται σαφέστατα οι πιο άμεσες πηγές λυκοπενίου για τον ανθρώπινο οργανισμό, μια και η περίοδος κατανάλωσής της στην διάρκεια του έτους, είναι ως γνωστό πιο ευρεία από εκείνη του καρπουζιού.
Το λυκοπένιο λοιπόν, για το οποίο γίνεται τόσος λόγος τα τελευταία χρόνια, αποτελεί την ισχυρότερη λιποδιαλυτή αντιοξειδωτική ουσία, που ο άνθρωπος προσλαμβάνει διαμέσου της τροφής. Ανήκει στην οικογένεια των καροτενοειδών, που απαριθμεί πάνω από 600 μέλη, και σε αντίθεση με το β-καροτένιο δεν μετατρέπεται στον οργανισμό μας σε βιταμίνη Α, όπως λάθος διατείνονται μερικοί, αλλά δρά αυτούσια και εξειδικευμένα. Ερευνητικά δεδομένα υποθέτουν πως το λυκοπένιο, μέσω της αντιοξειδωτικής του δράσης – της δυνατότητας δηλαδή να δεσμεύει ελεύθερες ρίζες οξυγόνου (μορίων με ιδιαίτερα βλαπτική επίδραση στο κύτταρο) – αποτρέπει την οξείδωση της «κακής» χοληστερόλης LDL, γεγονός με εξέχουσα σημασία, αν αναλογιστούμε πως η εν λόγω οξείδωση αποτελεί ένα από τα κύρια στάδια της διαδικασίας της αρτηριοσκληρωτικής βλάβης. Η πρώτη επιστημονική αναφορά σχετικά με το λυκοπένιο και το ρόλο που διαδραματίζει στην προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα, δημοσιεύτηκε στην έγκυρη εφημερίδα Lipids, από Καναδούς ερευνητές με επικεφαλής τον S. Agarwal. Οι επιστήμονες απέδειξαν πως το λυκοπένιο προστατεύει την LDL χοληστερόλη από οξείδωση, ενώ αξιοσημείωτη ήταν η επισήμανσή τους πως η συγκεκριμένη δράση του λυκοπενίου, ενισχύεται σημαντικά από την ύπαρξη ενός άλλου καροτενοειδούς, της λουτεΐνης, που υπάρχει στο σπανάκι και στο καλαμπόκι.
Προσφάτως ο Dr. E. Giovannucci από την Ιατρική σχολή του Harvard, επιθεώρησε 72 επιδημιολογικές μελέτες και βρήκε ότι 57 από αυτές, εστίαζαν στην προστατευτική δράση που έχει η κατανάλωση της τομάτας, έναντι πολλών μορφών καρκίνου. Οι περισσότερες αναφέρονται στην τομάτα και τον καρκίνο του προστάτη. Το λυκοπένιο συσσωρεύεται στο σώμα μας σε διάφορους ιστούς. Ένας από αυτούς είναι και ο προστάτης. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βέρνης, ανέφεραν σε μελέτη τους ότι το λυκοπένιο μαζί με την βιταμίνη Ε, μπορεί να αναστείλει εργαστηριακά την ανάπτυξη δύο διαφορετικών τύπων, προστατικών καρκινικών κυττάρων. Σε άλλη μελέτη φάνηκε πως οι άνδρες με το μεγαλύτερο ποσοστό λυκοπενίου στον οργανισμό τους, είχαν το μικρότερο ρίσκο για καρκίνο του προστάτη. Στο ίδιο πόρισμα κατέληξε και άλλη επιδημιολογική μελέτη, που εξέταζε την συχνότητα κατανάλωσης τομάτας και προϊόντων με βάση αυτή (πάστα τομάτας, σάλτσα τομάτας) και στην οποία έλαβαν μέρος 48.000 άνδρες. Παρόλο αυτά αξίζει να σημειωθεί ότι άλλες μελέτες, απέτυχαν στο να αποδείξουν κάποια προστατευτική δράση του λυκοπενίου έναντι του καρκίνου του προστάτη. Η αιτία σε αυτό, ίσως να κρύβεται στο γεγονός ότι τα καροτενοειδή, δρουν συνεργιστικά το ένα με το άλλο και με τρόπο που δεν έχει πλήρως αποσαφηνιστεί. Ακόμα είναι γεγονός πως ουσίες όπως η βιταμίνη C, η βιταμίνη Ε και η Ν-Ακετυλοκυστεΐνη επηρεάζουν άμεσα τη δράση του λυκοπενίου.
Έτσι ενισχύεται για ακόμα μια φορά η άποψη των διαιτολόγων που δεν συστήνουν απλά και μεμονωμένα λυκοπένιο ή β-καροτένιο, αλλά τροφές που εμπεριέχουν και λυκοπένιο και β-καροτένιο και βιταμίνη C (και πιθανώς και άλλες άγνωστες μέχρι σήμερα ουσίες) όπως για παράδειγμα η ντομάτα!
Πέρα όμως από τον καρκίνο του προστάτη, η ντομάτα φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό προστατευτικό ρόλο και έναντι άλλων μορφών καρκίνου, όπως αυτών του γαστρεντερικού σωλήνα. Μάλιστα προσφάτως, Ιάπωνες ερευνητές αποφάνθηκαν πως ο χυμός ντομάτας προσφέρει σημαντική προστατευτική δράση έναντι μιας καρκινογόνου ουσίας, της Ν-Μεθυλνιτροζουρίας, που έχει συσχετιστεί με καρκινογενέσεις στο παχύ έντερο.
Όλα τα ερευνητικά στοιχεία που υπάρχουν για το λυκοπένιο και την ντομάτα, έχουν κεντρίσει τα τελευταία χρόνια τα βλέμματα μεγάλων βιομηχανιών και στην Ιαπωνία έχει ξεκινήσει ήδη ο εμπλουτισμός προϊόντων (κυρίως με τη μορφή χυμών και αναψυκτικών) με λυκοπένιο ντομάτας.
Κλείνοντας αξίζει να τονίσουμε πως η θέρμανση μπορεί ακόμα και να πενταπλασιάσει την απορρόφηση του λυκοπενίου από τις ντομάτες. Πιο συγκεκριμένα φαίνεται πως με την θερμική επεξεργασία της τομάτας, διασπώνται τα κύτταρα στα οποία βρίσκεται το λυκοπένιο, με αποτέλεσμα αυτό να απορροφάται και να βιοδιατίθεται καλύτερα. Άλλες έρευνες δείχνουν πως η προσθήκη λίπους μπορεί να αυξήσει ακόμα περισσότερο την απορρόφηση και την βιοδιαθεσιμότητα του λυκοπενίου της ντομάτας.
Ίσως λοιπόν να έφτασε η ώρα για την πλήρη απενοχοποίηση της φρέσκιας σάλτσας ντομάτας, που τόσα χρόνια συνοδεύει την μακαρονάδα μας και μας γεμίζει τύψεις συνειδήσεως.
Ελληνικό Ινστιτούτο Διατροφής
boro.gr
boro.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου