Κατσίκα η οικόσιτη, πληροφορίες για πρωτάρηδες

Σκέφτεσαι να πάρεις 2-3 κατσίκες στο κτήμα σου στο χωριό για να σου προσφέρουν το γάλα τους; Ας δούμε μερικά βασικά πράγματα για τις κατσίκες

Τόσα πολλά ονόματα για ένα μόνο ζώο…

Ας ξεκινήσουμε με κάτι που μπερδεύει πολύ κόσμο, τα πολλά ονόματα της κατσίκας. Η κατσίκα ονομάζεται και γίδα αλλά και αίγα. Οι αρσενικές κατσίκες καλούνται τράγοι. Το νεαρό άτομο των και των δύο φύλων καλείται κατσίκι ως την ηλικία του ενός έτους και βετούλι από τον πρώτο ως το δεύτερο χρόνο του.

Η εγχώρια (ντόπια) ελληνική κατσίκα έχει διάφορα ονόματα ανάλογα με τα χρώματά της. Έτσι, η μαύρη κατσίκα λέγεται κόρμπα, η μαύρη με κοιλιά κίτρινη γκιόσα, η κοκκινωπή κάμπινα, η ασπρόμαυρη μπάρτσα, η σταχτιά κανούτα, η καφετί κανέλλα και η άσπρη φλώρα.

Η περίοδος των οχειών

Είναι η περίοδος που τα θηλυκά πάνε στα αρσενικά για να υπάρξει αργότερα εγκυμοσύνη. Οταν έχεις λίγα ζώα, δηλαδή 3-4 κατσίκια, δε χρειάζετε να έχεις εσύ το αρσενικό, κάποιος στο χωριό που θα έχει αρσενικό αναλαμβάνει τα θηλυκά σου έτσι ώστε να πιαστούν. Με το αζημίωτο φυσικά, κοστίζει γύρω στα 25 ευρώ για κάθε κατσίκα που θα κρατήσει στο μαντρί του για καμιά δεκαπενταριά ημέρες.

Εγώ φυσικά φέτος έχω κρατήσει και μεγαλώνω το δικό μου αρσενικό για να είμαι σίγουρη ότι τα κορίτσια μου πάνε με εμβολιασμένο τράγο και να μην κολλήσουν τίποτα. Για τα εμβόλια θα μιλήσουμε αργότερα σχετικά με το πότε και πως γίνονται όπως και για το πώς βοηθάμε ένα κατσίκι στην γέννα.

Το ζευγάρωμα της κατσίκας

Σε ορισμένα κλίματα, οι κατσίκες μπορούν να ζευγαρώνουν οποιαδήποτε ημέρα του χρόνου. Γενικά, το ζευγάρωμα γίνεται περίπου μέσα στο Σεπτέμβριο και η κύηση διαρκεί 148 ημέρες. Συνήθως γεννούν ένα κατσίκι ή δίδυμα, τα οποία τα θηλάζουν. Το γάλα της κατσίκας είναι πυκνότερο από τηw αγελαδας και μάλιστα αποτελεί κατάλληλη τροφή για νήπια.

Η διατροφή της κατσίκας

Η κατσίκα τρέφεται με φύλλα, τρυφερούς βλαστούς και μικρά κλαδιά από δέντρα, στα οποία σκαρφαλώνει η ίδια. Ενίοτε είναι καταστροφική για τα δέντρα, καθώς δεν τα αφήνει να αναπτυχθούν οπότε θα πρεπει να φροντίζετε να την κρατάτε σε σχετική απόσταση από τα δέντρα σας. Πολλές φορές τρώει ακόμα και πικρά φυτά, που δεν τρώνε τα άλλα ζώα.

Τώρα όσον αφορά το τάισμα από εμάς, δε θα σας κουράσω με γραμμάρια και ατελείωτους υπολογισμούς που έκανα εγώ  και ζύγιζα και ξαναζύγιζα αφού κανένας δεν ήθελε να μου πει ή γιατί δεν ήθελαν ή γιατί δεν ήξεραν ούτε αυτοί που τα είχαν.

Το πρωί τους βάζω σε ένα ατομικό μπολάκι που έχω μια χούφτα (περίπου μια κούπα) από ένα μείγμα από καλαμπόκι τριμμένο, στάρι για ζώα, κριθάρι και πίτουρο. Το τρώνε καθώς τις αρμέγω για να κάθονται και ήσυχες. Εχω ένα κουβά με νερό και το βάζω μπροστά τους για να πιουν αν θέλουν. Μετά τις βγάζω για βοσκή στο χωράφι, πάντα μετά τις δέκα το πρωί για να έχει φύγει η πρωινή δροσιά γιατί η γίδα είναι ευαίσθητη και αρωσταίνει εύκολα.

Γενικά τις κατσίκες τις έχω δεμένες με τρία μέτρα σχοινί για να μην μου φεύγουν στα δυπλανά χωράφια και κάνουν καταστροφές. Εκεί θα μείνουν μέχρι το απόγευμα που θα ξαναπάω με ένα διάλειμμα το μεσημέρι κατά τις δύο που θα πάω να τις αλλάξω μέρος γιατί θα έχουν φάει τα γύρω χόρτα.

Το απόγευμα τις βάζω στο μαντρί και τις δένω στη θέση στους την κάθε μία για να μην κουτράει η μία την άλλη. Εκεί θα τους βάλω ξανά τα μπολάκια με το μείγμα που έφαγαν και το πρωί καθώς και νερό. Θα τους ρίξω και λίγο ξερό χόρτο κατά προτίμηση τριφύλι που έχει βιταμίνες.

Όταν βρέχει και κάνει κρύο μένουν μέσα στο μαντρί και τις ταίζω με ξερό χόρτο που έχω αποθηκεύσει από το καλοκαίρι. Αρκετό να τρώνε όλη την μέρα που θα είναι μέσα. Όταν βγει χόρτο κόβω και χλωρό χόρτο και τους δίνω μέσα στην στάνη.

Όταν είναι στους τελευταίους μήνες της εκγυμοσύνης δίνω λίγη περισσότερη προσοχή στην διατροφή τους να μην ξεμείνουν από χόρτο ώστε να τρώνε καλά γιατί έχουν και τα μωρά τους να θρέψουν.

Η χρησιμότητα της κατσίκας

Η κατσίκα εκτρέφεται για το γάλα της, το κρέας της και το μαλλί της. Επίσης, το δέρμα και η κοπριά της κατσίκας είναι εξίσου χρήσιμα (το πρώτο κυρίως για την κατασκευή υποδημάτων και ασκιών και η τελευταία ως λίπασμα).

Το γάλα της κατσίκας

Η γαλακτοπαραγωγή της εγχώριας κατσίκας (που υπάρχει στην Ελλαδα από τα αρχαιότατα χρόνια) διαρκεί 6 μήνες και φθάνει το ενάμισι λίτρο ημερησίως. Το γάλα της μπορεί να καταναλωθεί φρέσκο, αν και συνιστάται η παστερίωση με σκοπό την απομάκρυνση των μικροβίων.

Οι ασθένειες της κατσίκας

Το ζώο προσβάλλεται από ασθένειες όπως η εντεροτοξιναιμία, η οποία πολλές φορές προλαμβάνεται με εμβολιασμό. Οι ξένες ράτσες είναι πιο ευαίσθητες και υποφέρουν από λοιμώδεις νόσους, υποβιταμινώσεις, (μελιταίος πυρετός), ο οποίος μπορεί να μεταδοθεί και στον άνθρωπο. Ο εχινοκοκκος είναι σπάνιος στα κατσίκια, σε αντίθεση με τα αρνιά. Παλαιότερα κυρίως, οι κατσίκες προσβάλλονταν από άνθρακα, βδέλλα, ευλογιά και τυμπανίτιδα.

Πηγή>http://www.sheblogs.eu/ Νεκταρία.