ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Δευτέρα 24 Αυγούστου 2015

Σπιρουλίνα,Αφιέρωμα


Σπιρουλίνα στην Νιγρίτα Σερρών

Η περιοχή της Νιγρίτας διαθέτει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που μέχρι σήμερα έχει αξιοποιηθεί ελάχιστα. Το χαρακτηριστικό αυτό, είναι το γεωθερμικό πεδίο με θερμοκρασία νερού περίπου 50οC, που βρίσκεται σε σχετικά μικρό βάθος από την επιφάνεια του εδάφους και ευνοεί την ανάπτυξη θερμοκηπιακών καλλιεργειών, γιατί μειώνει σε μεγάλο βαθμό το κόστος παραγωγής. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεσματικής αξιοποίησης αυτού του ιδιαίτερου φυσικού στοιχείου, είναι η παραγωγή σπιρουλίνας από έναν παραγωγό της περιοχής.
Η σπιρουλίνα είναι ένα μικρό σε μήκος φύκι, πολυβιταμινούχο που ονομάζεται και «τροφή των αστροναυτών». Εμφανίζει πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και γι’ αυτό δεν είναι μόνο ένα συμπλήρωμα διατροφής αλλά πραγματική τροφή. Καλλιεργείται σε λίγες χώρες στον κόσμο (Χαβάη, Ταιβάν, Κίνα, Καλιφόρνια, Χιλή και Ν. Ζηλανδία) και πωλείται στη NASA αλλά και σε φαρμακεία και καταστήματα βιολογικών προϊόντων.

Ο συγκεκριμένος παραγωγός αξιοποιεί εδώ και πολλά χρόνια το γεωθερμικό πεδίο της περιοχής. Ενημερώθηκε για την δυνατότητα καλλιέργειας σπιρουλίνας στην περιοχή της Νιγρίτας από έρευνα του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια αναζήτησε περισσότερες πληροφορίες από το εξωτερικό. Ξεκίνησε την καλλιέργεια το 1997 σε θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις 2,5 στρεμμάτων που προϋπήρχαν και απλώς μετατράπηκαν κατάλληλα. Η επένδυση αυτή μάλιστα έχει βραβευθεί ως η πιο καινοτόμος επένδυση.

Η σπιρουλίνα καλλιεργείται σε δεξαμενές που βρίσκονται μέσα στο θερμοκήπιο της εκμετάλλευσης. Το αρχικό υλικό, αφού τοποθετηθεί σε δύο μικρές δεξαμενές με γλυκό νερό ζεσταίνεται με τη βοήθεια σωληνώσεων μέσα από τις οποίες περνάει το ζεστό νερό (γεωθερμία). Τρέφεται με κατάλληλα λιπάσματα και παράλληλα καταναλώνει και διοξείδιο του άνθρακα που προέρχεται επίσης από τη γεωθερμία. Όταν η πυκνότητα στις δεξαμενές φτάσει ένα συγκεκριμένο όριο, η σπιρουλίνα μεταφέρεται σε δύο μεγαλύτερες δεξαμενές και, τελικά, καταλήγει στις οχτώ κύριες δεξαμενές.

Οι δεξαμενές έχουν ύψος περίπου 15 εκατοστά και συνολική επιφάνεια 250 τ.μ., ενώ είναι κατασκευασμένες κυρίως από τσιμέντο. Όσο η σπιρουλίνα βρίσκεται στις δεξαμενές, ανακατεύεται από αναδευτήρες για την απομάκρυνση του οξυγόνου που παράγεται. Για να καταλήξει στις μεγάλες δεξαμενές από όπου και αντλείται το τελικό προϊόν μεσολαβούν περίπου 38 ημέρες. Κρίσιμη για τη διατήρηση και την παραγωγή της σπιρουλίνας είναι και η θερμοκρασία, που πρέπει να διατηρείται στους 32 οC.

Από τις μεγάλες δεξαμενές, η σπιρουλίνα, με τη βοήθεια αντλιών διοχετεύεται σε δύο μηχανήματα φυγοκέντρησης από τα οποία προκύπτει το τελικό προϊόν με τη μορφή πολτού. Στη συνέχεια οδηγείται σε παρακείμενες θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις, απλώνεται σε πάγκους με τη μορφή λεπτής φλούδας και αφήνεται να ξηρανθεί. Όταν απομακρυνθεί η υγρασία, μετατρέπεται σε σκόνη και οδηγείται σε φαρμακοβιομηχανία για τη μετατροπή της σε ταμπλέτες και κάψουλες.

Η καλλιέργεια ξεκινά τέλος Φεβρουαρίου και ολοκληρώνεται αρχές Νοεμβρίου, γιατί το ηλιακό φως είναι απαραίτητο για την παραγωγή σπιρουλίνας. Η παραγωγή ανά ημέρα αποκτά τη μέγιστη τιμή της το καλοκαίρι και φθάνει τα 18-30 κιλά πολτό.

Ο παραγωγός χρηματοδοτήθηκε μέσα από το πρόγραμμα Leader, αν και το κόστος της επένδυσης ήταν πολύ υψηλότερο και το ρίσκο της πολύ μεγάλο. Για αρκετά χρόνια, μάλιστα, η συγκεκριμένη δραστηριότητα χρηματοδοτήθηκε από τους υπόλοιπους παραγωγικούς κλάδους της εκμετάλλευσης (υδροπονικές καλλιέργειες) και μόνο τα τελευταία πέντε χρόνια άρχισε να αποδίδει οικονομικά.

Μεγάλο πρόβλημα στην αρχή της δραστηριότητας αποτέλεσε και η γραφειοκρατία αφού η καλλιέργεια σπιρουλίνας ήταν άγνωστη στην Ελλάδα, αλλά και η αντιμετώπιση των υπολοίπων παραγωγών της περιοχής που δεν υπήρξε ιδιαίτερα ενθαρρυντική.


Μιχάλης Ζουλουμίδης,παραγωγός σπιρουλίνας.

Συνέντευξη στην εκπομπή "ρεπορτάζ χωρίς σύνορα"
Αποτέλεσμα εικόνας για Παραγωγή σπιρουλινας φωτο

Τι ακριβώς είναι η σπιρουλίνα ;

Η σπιρουλίνα είναι φύκι  του γλυκού νερού. Βρίσκεται στον πλανήτη μας εδώ και 3,5 εκατομμύρια χρόνια. Είναι μικροσκοπικό είδος. Αποτελείται από λίγα κύτταρα τα οποία ενώνονται και κάνουν ένα νημάτιο το οποίο συνήθως φτάνει το 0,5 χιλιοστό και έχει πάχος   0,5 χιλιοστό του χιλιοστού. Φαίνεται δηλαδή ότι είναι φίκος μόνο στο μικροσκόπιο.

Και ιστορικά ποια είναι η  διαδρομή της σπιρουλίνας;

Στην πραγματικότητα οφείλουμε την ύπαρξή μας στην σπιρουλίνα και σε παρεμφερή είδη με στην σπιρουλίνα . Δηλαδή όπως είπαμε 3,5 εκατομμυρίων ετών η σπιρουλίνα άρχισε να δεσμεύει διοξείδιο του άνθρακα και άζωτο και να παράγει οξυγόνο. Έτσι, δημιουργήθηκε η ατμόσφαιρα, ο αέρας που αναπνέουμε. Έτσι, εξισορρόπησε το ποσοστό  του οξυγόνου κατά 21% που πρέπει συνήθως να είναι σ’ αυτή την ατμόσφαιρα που έχουμε αυτή την στιγμή. Φανταστείτε ότι από τα φύκια προέρχεται πάνω από 90% του οξυγόνου που αναπνέουμε, όχι από τα δέντρα αλλά από τα φύκια.
Αποτέλεσμα εικόνας για Παραγωγή σπιρουλινας φωτο
Ποια είναι τα διατροφικά οφέλη της σπιρουλίνας, γιατί να την καταναλώνουμε;

Καταναλώνουμε την σπιρουλίνα για την υψηλή διατροφική αξία της και για την υψηλή πεπτικότητά της . Η σπιρουλίνα έχει συνήθως  πάνω από 60% του βάρους της σε πρωτεΐνες. Έχει όλη την σειρά των βιταμινών Β, Β1,Β2, Β3,Β6,Β12. Έχει πανθεϊκό οξύ, φολικό οξύ, γαλονουκλεικό οξύ, πολύ σημαντικό οξύ γι’ αυτούς που πάσχουν από υπέρταση, βιταμίνη Ε, βιταμίνη της ενέργειας και της ομορφιάς. Πολύ σημαντικό ότι έχει σίδηρο, 58 φορές περισσότερο από το σπανάκι, έχει 25 φορές περισσότερο καροτίνη από τα καρότα. Είναι απίστευτο ότι έχει περισσότερο καροτίνη από τα καρότα. Όλα αυτά τα στοιχεία συνυπάρχουν αρμονικά έτσι ώστε να μπορούν να απορροφούνται έως και 98% από τον άνθρωπο. Δεν υπάρχει άλλη τροφή στον κόσμο που να έχει τόσο υψηλή πεπτικότητα. Το 98% είναι ο λόγος που μαζί με την διατροφική αξία που έγινε η καλύτερη τροφή για τους αστροναύτες  γιατί εκεί πάνω στο διάστημα χρειάζονται τροφή με μεγάλη πεπτικότητα.

Θα ήθελα να μου περιγράψετε επιγραμματικά τα στάδια της παραγωγής της σπιρουλίνας …

Στην πραγματικότητα ξεκινάμε σχεδόν από ένα δοκιμαστικό σωλήνα. Διατηρούμε κατά τη διάρκεια του χειμώνα και τους μήνες που έχουμε πολύ μειωμένη ηλιοφάνεια εργαστηριακά την σπιρουλίνα. Ξεκινάμε με το που θα ξεκινήσει η ηλιοφάνεια να είναι αρκετή περίπου στα μέσα Ιανουαρίου. Περνάμε μέσα από ένα ενυδρείο το οποίο πολλαπλασιάζει την σπιρουλίνα πολύ γρηγορότερα. Μπαίνουμε μέσα στο θερμοκήπιο και μέσα στις μικρές δεξαμενές, τις δοκιμαστικές δεξαμενές ανάπτυξης της σπιρουλίνας . Περίπου αυτή η διαδικασία κάνει γύρω στις 40 μέρες για να γεμίσουν όλες οι δεξαμενές που είδαμε. Αφού φτάσει η σπιρουλίνα στην επιθυμητή πυκνότητα που κρίνουμε εμείς ότι μπορούμε να αρχίσουμε να συλλέγουμε την σπιρουλίνα , ξεκινάμε, αναλόγως βέβαια και τις ηλιοφάνειες  και την θερμοκρασία , να συλλέγουμε συνήθως κάθε ημέρα με μία απλή  αντλία μέσα από τις δεξαμενές, περνάει μέσα από τους φυγοκεντρικούς διαχωριστές που διαχωρίζουν το τρόφιμο διάλυμα της σπιρουλίνας που επιστέφει στις δεξαμενές. Βλέπετε ότι υπάρχει μια πλήρη ανακύκλωση όλων των υλικών . Η σπιρουλίνα βγαίνει  από τους φυγοκεντρικούς διαχωριστές με τη μορφή λάσπης που πηγαίνει στο ξηραντήριο, εκεί αποξηραίνεται με την απλή διαδικασία με την ενέργεια του ήλιου που εγκλωβίζεται μέσα στο θερμοκήπιο τη συλλέγουμε με την μορφή των flakes,απλά φιαλίδια της σπιρουλίνας όπου τα συσκευάζουμε, τα αποστέλλουμε στη φαρμακοβιομηχανία ειδικευμένη στην παρασκευή  της σπιρουλίνας αυτής σε ταμπλέτες. Έρχεται η ταμπλέτα πάλι  σε εμάς και την διοχετεύουμε στην αγορά μέσω καταστημάτων βιολογικών προϊόντων και φαρμακείων.

Ποιο ήταν το έναυσμα να ασχοληθείτε με την σπιρουλίνα;

Αποφάσισα να ασχοληθώ με την σπιρουλίνα διότι η προηγούμενη επαγγελματική  μου δραστηριότητά με είχε αναγκάσει να μένω στο εξωτερικό. Όπως κάθε Έλληνας προσπαθεί να βρει και να γυρίσει πάντοτε στην Ελλάδα. Η ιδέα της παραγωγής της σπιρουλίνας στη συγκεκριμένη περιοχή ήρθε από το Ινστιτούτο Γεωμεταλλευτικών Ερευνών και από τον dr. Μιχάλη Φυτίκα …. Η ιδέα ήταν του καθηγητή dr. Μιχάλη Φυτίκα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Ινστιτούτο Γεωμεταλλιευτικών  Ερευνών που έκαναν έρευνες  στην περιοχή και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μάλλον η περιοχή είναι κατάλληλη για την παραγωγή της σπιρουλίνας κάτι που όλη η επιστημονική κοινότητα θεωρούσε ότι είναι αδύνατο να συμβεί στην Ευρώπη. Φανταστείτε ότι η κοντινότερη παραγωγή είναι στην Ινδία, στην  Κίνα και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και λίγο η άγνοια κινδύνου και λίγο το τρελό θάρρος και το νεαρό της ηλικίας μας  τότε πριν από 15 χρόνια όταν ξεκινήσαμε , μας ώθησε να δοκιμάσουμε αυτή την παραγωγή . Πραγματικά αν γνωρίζαμε ποιος είναι ο κίνδυνος ίσως και να μην  το κάναμε ποτέ. Εντοπίσαμε την ομάδα των Βούλγαρων επιστημόνων οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για την παραγωγή της σπιρουλίνας για την ρώσικη αεροδιαστημική, καταφέραμε αυτή την συνεργασία και αφού ήμασταν σίγουροι ότι θα  καταφέρναμε να βγάλουμε την σπιρουλίνα εδώ πέρα ξεκινήσαμε το 1997 την κατασκευή της μονάδας με την βοήθεια της αναπτυξιακής εταιρείας Σερρών και ένα μικρό πρόγραμμα τότε, το leader, το οποίο σε σύνολο της επένδυσης μέχρι τώρα έχει καλύψει το 10%-15% της συνολικής επένδυσης που είδαμε εδώ πέρα. Πρώτη παραγωγή το ΄99. Από την αρχή γνωρίζαμε ότι έχουμε πρώτης ποιότητας σπιρουλίνας όμως όπως γνωρίζετε κάθε αρχή και δύσκολη. Τα πρώτα χρόνια ήταν πάρα πολύ δύσκολο να διοχετευθεί η σπιρουλίνα στην αγορά. Είδαμε ότι προσπαθώντας να διακινήσουμε την σπιρουλίνα ως raw material, ως πρώτη ύλη, ήταν πάρα πολύ δύσκολο οπότε το 2001 καταλήξαμε να βγάλουμε τις δικές μας συσκευασίες. Τύχαμε βέβαια λόγω της ιδιαιτερότητας και της μοναδικότητας του προϊόντος της μεγάλης προσοχής από τα ΜΜΕ και πλέον μπορούμε να πούμε τώρα ότι έχει φτάσει η σπιρουλίνα σε κάθε ελληνικό σπίτι. Έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα από όλη την Ελλάδα και προσπαθούμε αυτή την στιγμή να δείξουμε σε όλη την Ευρώπη ότι η σπιρουλίνα μας είναι καλύτερη από κάθε άλλη.
Αποτέλεσμα εικόνας για Παραγωγή σπιρουλινας φωτο
Η φήμη της σπιρουλίνας έχει ξεπεράσει τα ελληνικά σύνορα . Θέλετε να μας πείτε ποια είναι η θέση της σπιρουλίνας Σερρών στην παγκόσμια αγορά και σε ποιες χώρες εξάγεται ;

Η σπιρουλίνα μας πραγματικά έχει ανακηρυχθεί όχι μία φορά αλλά πολλές φορές ως η καλύτερη ποιότητα σε όλο τον κόσμο . Δεν είναι υπερβολή που το λέμε αυτό, σε εκπομπή που έγινε στις ΗΠΑ αναφέρθηκε ότι ναι οι  ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη  παραγωγός χώρα στον κόσμο αλλά η καλύτερη ποιότητα βγαίνει στα Τέρμα Νιγρίτας όπως έχουν πει. Βέβαια, λόγω του ότι είμαστε πάρα πολύ μικρή παραγωγή, δεν καλύπτουμε ούτε το 1%  της πανευρωπαϊκής ζήτησης, αυτό είναι μεν λίγο αλλά μας βοηθάει, μας δίνει δύναμη και έναυσμα να θεωρήσουμε ότι η επέκταση της επένδυσης της παραγωγής της σπιρουλίνας εδώ στην περιοχή δεν έχει ταβάνι. Θα μπορούσαμε δηλαδή  ίσως δηλαδή και να τριπλασιάσουμε ακόμα και να εκατονταπλασιάσουμε  την παραγωγή από τα σύνορα όχι μονάχα της Ελλάδος αλλά και όλης της Ευρώπης , όλες αυτές τις σπιρουλίνες που προς το  παρόν εισάγονται για να καλύψουν τη ζήτηση της Ευρώπης.

Άρα για να το πούμε πιο καθαρά η ζήτηση στην Ελλάδα είναι τέτοια που καλύπτει το σύνολο σχεδόν της παραγωγής ;

Η ζήτηση στην Ελλάδα είναι διπλάσια ήδη της προσφερόμενης    ποσότητας από. Είναι διπλάσια δεν μπορούμε να καλύψουμε ούτε καν την ζήτηση της Ελλάδος.

Στο όλο εγχείρημα η πολιτεία στάθηκε αρωγός σας;

Η πολιτεία δυστυχώς εκτός από την τοπική κοινωνία, την τοπική πολιτεία δηλαδή την πρώην νομαρχία, την αναπτυξιακή εταιρεία Σερρών , όχι μόνο αρωγός δεν έχει σταθεί αλλά και συνεχώς μας θέτει και νέα τροχοπέδη. Για παράδειγμα τον τελευταίο καιρό αντιμετωπίζουμε πολύ σοβαρά προβλήματα ώστε να εδραιώσουμε και να πραγματοποιήσουμε την επέκταση της παραγωγής . Η σπιρουλίνα δεν είναι καταγεγραμμένη από το Υπουργείο Ανάπτυξης ως αγροτικό προϊόν. Μάλιστα ένα πολύ μεγάλο μπέρδεμα  της τελευταίας χρονιάς είναι ότι την έχουνε καταγράψει ως υδατοκαλλιέργεια του τμήματος αλιείας του Υπουργείου Ναυτιλίας ,δηλαδή θεωρητικά είμαι ψαράς και όχι αγρότης  πλέον. Αυτό θα μπορούσε ίσως να είναι σωστό μεν, έχει καταργηθεί εν τω μεταξύ και το Υπουργείο Ναυτιλίας είναι πλέον παράρτημα του Υπουργείου Ανάπτυξης και όχι του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης . Αυτό μας δημιουργεί τα χίλια μύρια προβλήματα  γιατί  αποκλειόμαστε από οποιοδήποτε πρόγραμμα επέκτασης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης , δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να ενημερώσουμε το παράρτημα 1 της συνθήκης της Ε.Ε περί κοινής αγροτικής πολιτικής ότι στην  Ελλάδα βγάζουμε και σπιρουλίνα οπότε να αρθεί ο αποκλεισμός της βοήθειας από την Ε.Ε και από τις Βρυξέλες για την σπιρουλίνας διότι  μέχρι τώρα θεωρείται εισαγόμενο προϊόν. Δεν ξέρω αν είναι κατανοητό αυτό  … Η κοινή αγροτική πολιτική στις Βρυξέλες για όλη την Ε.Ε λέει ότι οποιοδήποτε προϊόν  δεν παράγεται στην Ευρώπη δεν θα το βοηθήσουμε κι όλας , οπότε υποχρέωση του Υπουργείου μας  ήταν εδώ και πολλά χρόνια να ενημερώσει την Ε.Ε ότι  πλέον στην  Ελλάδα βγάζουμε και  σπιρουλίνα. Δεν έχει γίνει . Προσπαθώ με επίσημα έγγραφα εδώ και πολλά πολλά χρόνια, εδώ και πολλές κυβερνήσεις να πείσω τους ανθρώπους να κάνουν ένα έγγραφο να ενημερώσουμε τις Βρυξέλες και δεν το έχω καταφέρει ακόμα.

Θα ήθελα να πούμε πώς η σπιρουλίνα από τις Σέρρες έφτασε στο διάστημα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είστε ο Έλληνας που ταΐζει τους αστροναύτες ;

Πραγματικά η ελληνική σπιρουλίνα έχει συμβάλλει και έχει φτάσει και στο διάστημα. Πως έχει γίνει αυτό; Όχι δεν έχουμε προμηθεύσει την ΝΑSΑ αλλά έχουμε βοηθήσει την ΕΣA. ΕΣΑ είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαστήματος η οποία έχει ένα πρόγραμμα, το πρόγραμμα «Μελίσσα» το οποίο μελετά πως θα καταφέρει πάνω στο διαστημικό σταθμό στον οποίο χτίζεται να παράγει 8 προϊόντα. Ένα εκ των προϊόντων αυτών είναι η σπιρουλίνα. Η σπιρουλίνα θα παραχθεί στο διάστημα για 3 διαφορετικούς λόγους . Ο ένας ο λόγος είναι για να καθαρίζει την ατμόσφαιρα του διαστημικού σταθμού από το διοξείδιο του άνθρακα που θα εκπέμπεται από την αναπνοή των αστροναυτών και θα παράγει οξυγόνο. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι θα καθαρίζει τα απόβλητα του διαστημικού σταθμού και ο τρίτος λόγος είναι ότι φυσικά θα παράγει τροφή. Αυτές οι έρευνες γίνανε στην ευρωπαϊκή επιτροπή ΕΣΑ, την ευρωπαϊκή επιτροπή διαστήματος στις εγκαταστάσεις της στην Ισπανία όπου με την δικιά μας την σπιρουλίνα και μέσω του εθνικού ιδρύματος ερευνών και του dr. Θεόδωρου Σωτηρούδη ο οποίος είναι επίτιμο μέλος της ΕΣΑ για τον σκοπό αυτό. Έγιναν οι έρευνες για το πώς θα παραχθεί η σπιρουλίνα.

Έχετε βραβευτεί για την σπιρουλίνα …

Μεγάλη αναγνώριση της προσφοράς μας ήταν ότι με την δικιά μας την σπιρουλίνα έγιναν οι έρευνες στην ΕΣΑ. Εκτός αυτού έχουμε συμβάλλει μέσω της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης IIMSAM , International Intergovernmental  Institution for the use of the microargy against malnutrition. Είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωση που μέλος της είναι και η γιαγιά Obama και ο πρόεδρος Obama και προσπαθούνε για την αντιμετώπιση του υποσιτισμού σε όλο τον κόσμο. Η UNICEF έχει δηλώσει σε όλο τον κόσμο ότι είναι η ελπίδα της ανθρωπότητας για τον υποσιτισμό και μάλιστα δίνει δωρεάν σπιρουλίνα στα παιδιά  που πάσχουν από AIDS διότι είναι αποδεδειγμένο ότι  η σπιρουλίνα τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να καταφέρει όχι φυσικά ίαση αλλά να αυξήσει το προσδόκιμο της ζωής αυτών των παιδιών . Μπορούμε να πούμε ότι έχει αναγνωριστεί η θετική επίδραση της σπιρουλίνας και κατά την διάρκεια του ατυχήματος του Τσέρνομπιλ όπου σε ακτίνα 200 χιλιομέτρων διαθετόταν τότε δωρεάν από το Ρώσικο κράτος και μάλιστα και στο τελευταίο ατύχημα που έγινε στην Φουκουσίμα διατέθηκε και εκεί πέρα  δωρεάν στον κόσμο γύρω από τον αντιδραστήρα της Φουκουσίμα σπιρουλίνα. Τοπικά στην Ελλάδα έχουμε βραβευτεί ως η πιο καινοτόμος  επένδυση στην Ελλάδα αν θυμάμαι καλά το 2003 και πιο πρόσφατα το 2007 ως η επιχείρηση με την πιο αλματώδη αύξηση.

Στην ελληνική πραγματικότητα πόσο εύκολο είναι να μετουσιώσει μια καινοτόμο ιδέα σε επιχειρηματικότητα και με βάση αυτό γιατί παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια ελληνικά μυαλά να φεύγουν στο εξωτερικό;

Οι Έλληνες είχαμε πάντοτε επιχειρηματικό μυαλό, πολύ καλές ιδέες και προσπαθούμε να τις πραγματοποιήσουμε. Το θέμα είναι  ότι κανένας μόνος του δεν μπορεί να καταφέρει τίποτα. Χρειάζεται αρωγή, βοήθεια από άλλους, συνήθως και από το κράτος. Παρατηρούμε πολλούς  Έλληνες να φεύγουν στο εξωτερικό  για να μπορέσουν να πραγματοποιήσουν κάποιο όνειρό τους, κάποια επιχειρηματική τους ιδέα διότι δυστυχώς στην Ελλάδα δεν προωθούνται αυτές οι πρωτοβουλίες.
Αποτέλεσμα εικόνας για Παραγωγή σπιρουλινας φωτο
Αν η Ελλάδα αποφασίσει να χρησιμοποιήσει τα μυαλά της και τα τοπικά της προϊόντα θα μπορέσει ίσως να βγει από την κρίση που την ταλανίζει;

Η κρίση αυτή στην Ελλάδα δεν είναι τόσο χρηματοπιστωτική κρίση, είναι κρίση θεσμών . Θα πρέπει να αλλάξει όλο το σύστημα, το πώς αντιμετωπίζει ο κρατικός φορέας την Ελλάδα, τον επιχειρηματία. Μέχρι τώρα υπάρχει ένα κυνήγι από την πλευρά του κράτους προς στον επιχειρηματία και μια απαξίωση και ένας φόβος μάλλον το πώς θα αντιμετωπίσει τον επιχειρηματία του κράτους. Θα πρέπει να συνεργαστούμε με το κράτος . Θα πρέπει οι κρατικοί φορείς να σκύψουν πάνω από τα προβλήματα των επιχειρηματιών  και ένα προς ένα. Δεν χρειάζονται υψηλοί στόχοι, να αυξήσουμε την επένδυση, να αυξήσουμε την επιχειρηματικότητα. Να κάνουμε το ένα να κάνουμε το άλλο. Ο κάθε κρατικός φορέας , κάθε κρατικός υπάλληλος να δει τι μπορεί να κάνει αύριο. Μπορεί να λύσει ένα προβληματάκι κάποιου επιχειρηματία; Να δούμε ένα προβληματάκι, ένα θέμα. Κάθε μέρα ένα θέμα αν μπορούμε να λύνουμε θα δείτε ότι η Ελλάδα μπορεί να αλλάξει πάρα πολύ γρήγορα.

Ωστόσο θα επιμείνω, τα τοπικά προϊόντα μπορούν να συμβάλλουν πραγματικά, ουσιαστικά στην ανάπτυξη που όλοι λένε πως είναι το ζητούμενο για να αλλάξει αυτή τη στιγμή;

Στην Ελλάδα είναι ότι δεν έχουμε πάρα πολλά ελληνικά προϊόντα και η αγροτική ειδικά παραγωγή έχει μείνει αρκετά πίσω. Θα πρέπει να ξεχάσουμε τις παλιές συνήθειες . Θα πρέπει να ξεχάσουμε τις επιδοτήσεις των προϊόντων αυτών των αγροτικών, τα βαμβάκια, τα καλαμπόκια και τα σιτάρια. Δυστυχώς αυτά για την Ελλάδα έχουν πεθάνει. Έχουμε ένα από τα καλύτερα οικόπεδα στον κόσμο και προσπαθούμε να το χρησιμοποιήσουμε με λάθος τρόπο. Οι παραγωγές υπάρχουν. Έξυπνες παραγωγές, έξυπνες  λύσεις. Μπορούμε να βρούμε έξυπνες παραγωγές , μπορούμε να βγάλουμε τον πρωτογενή τομέα. Στην πραγματικότητα χρειαζόμαστε πρωτογενή τομέα. Μπορούμε να βρούμε τρόπους. Για παράδειγμα τον τελευταίο καιρό ακούμε για επενδύσεις πάνω σε καινοτόμα προϊόντα. Να βρούμε καινοτόμα προϊόντα τα οποία μπορούμε και με το πολύ ωραίο έδαφος που έχουμε στην Ελλάδα, με τις πολύ ωραίες συνθήκες,  να τα αναπτύξουμε.

Υπάρχει ελπίδα ενάντια στην εθνική μιζέρια που ζούμε αυτή την περίοδο; Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας σας και τι συμβουλεύεται ένα νέο άνθρωπο που αυτή την στιγμή αισθάνεται αδιέξοδο ;

Υπάρχουν ιδέες, υπάρχουν και τρόποι να τους πραγματοποιήσουμε. Θα πρότεινα στους νέους ανθρώπους να κυνηγήσουν τα όνειρά τους . Δεν είναι εύκολο. Το γνωρίζουμε αυτό. Όμως μια ωραία έκφραση που χρησιμοποιώ είναι ότι το λιοντάρι θέλει κοντάρι. Θέλει να πολεμήσουμε σ’αυτή την δύσκολη εποχή  που έχει πέσει η Ελλάδα . Μάλιστα πολλοί βλέπουν δυσκολίες και προβλήματα. Εγώ βλέπω όμως ευκαιρίες , βλέπω μέλλον. Δηλαδή όταν είναι όλα τέλεια είναι δύσκολο κάποιος να ξεκινήσει κάτι νέο . Τώρα που όλα είναι τόσο δύσκολα μήπως είναι πιο εύκολο; Το έδαφος μήπως είναι πιο έφορο εννοώ για να αντιμετωπίσει και να αγκαλιάσει νέες ιδέες, νέους επιχειρηματίες; Μήπως είναι μια ευκαιρία αυτή;

Επιχορηγήσεις λάβατε;

Η επένδυση αρχικά στηρίχθηκε στην αρωγή των τοπικών φορέων , της νομαρχίας Σερρών και της αναπτυξιακής εταιρείας Σερρών. Κάποια στιγμή όμως αφού έγινε αυτή η επένδυση, αφού έγινε η παραγωγή , αφού αναγνωρίστηκε η ποιότητα και η προσφορά είδαμε ότι τοπικά δεν μπορούμε να αναπτύξουμε παραπάνω την μονάδα αυτή. Άρα θα χρειαζόμασταν την αρωγή της πολιτείας με τους μεγαλύτερους νόμους όπως  ; νόμος, όπως τα σχέδια βελτίωσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης . Αυτό όμως θα προϋπέθετε την αναγνώριση του προϊόντος που δυστυχώς δεν έχει γίνει ακόμα. Θα πρέπει να τονίσω εδώ ότι όλη η Ε.Ε έχει το παράρτημα 1 της κοινής αγροτικής πολιτικής στις Βρυξέλες όπου το κάθε κράτος είναι υποχρεωμένο και μάλιστα θα έπρεπε να τρέχει κι όλας να δηλώσει τα νέα της προϊόντα. Τι σημαίνει αυτό; Η πολιτική της Ε.Ε είναι να αποκλείσει εισαγόμενα προϊόντα να μην τα βοηθήσει και να βοηθήσει τους ευρωπαίους παραγωγούς. Όταν δεν γνωρίζει κανείς, δεν έχει κινητοποιηθεί κανένας από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να ενημερώσει το παράρτημα 1 της συνθήκης της Ε.Ε της κοινής αγροτικής πολιτικής ότι «ρε παιδιά στην Ελλάδα βγάζουμε και σπιρουλίνα». Φυσικό είναι να μην βοηθάει η Ε.Ε την επένδυση αυτή. Το ένα το πρόβλημα είναι αυτό. Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι καλώς ή κακώς από κάποιους ιθύνοντες έχει χαρακτηριστεί η σπιρουλίνα ως υδατοκαλλιέργεια με αποτέλεσμα να μπει στο τμήμα αλιείας του πρώην Υπουργείου Ναυτιλίας που έχει καταργηθεί πλέον κι έχει συγχωνευτεί με το Υπουργείο Ανάπτυξης με αποτέλεσμα είδαμε πόσο γεωργική παραγωγή είναι, θερμοκήπιο είναι, προϊόν είναι, τρόφιμο είναι, χλωροφύλλη έχει, φωτοσυνθέτει , είναι κανονικότατο φυτό. Δεν θα είχα πρόβλημα να ανήκω σε κάποιο άλλο υπουργείο όμως όταν αποκλείεται από όλα τα προγράμματα, απ’ όλες  τις συνθήκες αυτές που θα βοηθούσαν την επένδυση να αναπτυχθεί , είναι κι αυτό ένα πρόβλημα.
Αποτέλεσμα εικόνας για Παραγωγή σπιρουλινας φωτο
Εδώ σε ποιο σημείο της παραγωγής βρισκόμαστε;

Βρισκόμαστε στο χώρο παραγωγής της σπιρουλίνας όπου αποτελείται από ένα θερμοκήπιο, είναι ο πρώτος λόγος παραγωγής υψηλής ποιότητας  σπιρουλίνας. Δηλαδή το θερμοκήπιο υπάρχει γιατί προστατεύουμε την σπιρουλίνα από τα είδη που έχουν βρεθεί  πάνω στα σύννεφα από την εξάτμιση, τις λίμνες, τα ποτάμια και τη θάλασσα. Βρίσκονται πίσω μου 8 παραγωγικές δεξαμενές της σπιρουλίνας όπου εδώ πέρα μεγαλώνει η σπιρουλίνα , αφού  φτάσει στην πυκνότητα που εμείς έχουμε ορίσει ότι είναι η βέλτιστη και η υψηλότερη , αρχίζουμε με μια απλή αντλία ρουφάμε μέρος της σπιρουλίνας που βλέπουμε, την περνάμε μέσα από φυγοκεντρικούς διαχωριστές και με την μορφή λάσπης πηγαίνουμε στο ξηραντήριο όπου εκεί αποξηραίνεται.. Εδώ πέρα οι δεξαμενές θερμαίνονται με την βοήθεια της γεωθερμίας όπου προηγουμένως την έχουμε διαχωρίσει  από το διοξείδιο του άνθρακα όπου το διοξείδιο του άνθρακα εμποτίζεται στις δεξαμενές μέσα ως τρόφιμο της σπιρουλίνας
Αποτέλεσμα εικόνας για Παραγωγή σπιρουλινας φωτο
Η ανάδευση των δεξαμενών και της σπιρουλίνας με αυτά τα πτερύγια γίνεται για δύο λόγους . Ο ένας ο λόγος είναι ότι η σπιρουλίνα παράγει πάρα πολύ οξυγόνο το οποίο όμως εγκλωβίζεται μέσα στο διάλυμα οπότε φρενάρει η διαδικασία της φωτοσύνθεσης και άρα μειώνεται η παραγωγικότητα.  Χτυπώντας λοιπόν την σπιρουλίνα με αυτά τα πτερύγια βγάζουμε έξω το οξυγόνο ώστε να συνεχίσει η φωτοσύνθεση και ο δεύτερος λόγος είναι επειδή η σπιρουλίνα έχει μήκος 0.5 χιλιοστά εάν την αφήναμε σε ηρεμία κάποια σπιρουλίνα θα ήταν από κάτω και δεν θα έβλεπε καθόλου ήλιο οπότε δεν θα αναπαραγόταν.

Θέλω να μου πείτε εδώ που βρισκόμαστε, σε ποιο σημείο της μονάδας σας και τι βλέπουμε;

Εδώ βρισκόμαστε στο χώρο ξήρανσης της  σπιρουλίνας. Είναι η δεύτερη αιτία που η σπιρουλίνα μας έχει ανακηρυχθεί ως καλύτερη ποιότητα στον κόσμο, λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας της ξήρανσης που επιτελείται εδώ πέρα. Ο ανταγωνισμός δυστυχώς προτιμάει να αποξηραίνει την σπιρουλίνα σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Εδώ όπως βλέπετε η διαδικασία της ξήρανσης πραγματοποιείται φυσικά, με την ενέργεια του ήλιου που εγκλωβίζεται μέσα στο θερμοκήπιο. Η ξήρανση της σπιρουλίνας επιτυγχάνεται πάντοτε σε θερμοκρασίες χαμηλότερες  των 65 βαθμών Κελσίου  που αυτό σημαίνει ότι όλα τα θρεπτικά συστατικά, οι βιταμίνες, οι πρωτεΐνες, τα αμινοξέα δεν καίγονται.

Θα θελα να μου πείτε τι ακριβώς βλέπουμε σ’ αυτούς τους πάγκους , σε ποιο στάδιο βρίσκεται η σπιρουλίνα;

Βλέπουμε τα στάδια ξήρανσης . Εκεί πέρα είναι έτοιμη η σπιρουλίνα για συλλογή υπό την μορφή flakes. Αυτή η σπιρουλίνα απλώθηκε χθες το μεσημέρι . Αυτή η σπιρουλίνα απλώθηκε σήμερα το πρωί. Βλέπετε ότι είναι σχεδόν έτοιμη για συλλογή. Και αυτή η σπιρουλίνα  απλώθηκε πριν από λίγο και θα είναι έτοιμη αύριο το πρωί…. Εδώ βλέπουμε τα τρία στάδια ξήρανσης της σπιρουλίνας. Βλέπετε εκεί έχουμε σπιρουλίνα που απλώθηκε χθες προς ξήρανση και είναι έτοιμη αυτή την στιγμή προς συλλογή. Αυτή είναι σπιρουλίνα η οποία απλώθηκε σήμερα το πρωί, είναι σχεδόν έτοιμη, αποξηραίνεται σιγά σιγά. Και αυτή η πλευρά εδώ είναι σπιρουλίνα η οποία απλώθηκε πριν από λίγο.

Σε ποιο απ’αυτά τα στάδια μπορούμε πλέον να χρησιμοποιήσουμε την σπιρουλίνα, να την φάμε;

Ακόμα και αυτή η σπιρουλίνα αν και δεν έχει αποξηρανθεί τελείως τρώγεται , είναι βρώσιμη. Εκείνη η σπιρουλίνα είναι πάρα πολύ καλής ποιότητας.

Πως η σπιρουλίνα από φύκι φτάνει σε αυτή τη μορφή;
Αποτέλεσμα εικόνας για Παραγωγή σπιρουλινας φωτο
Εδώ πέρα φτάνουμε έπειτα από την συλλογή της σπιρουλίνας  υπό την μορφή λάσπης  από τους φυγοκεντρικούς διαχωριστές η σπιρουλίνα μεταφέρεται, απλώνεται πάνω σε αυτούς τους πάγκους όπως βλέπουμε και με την ενέργεια του ήλιου αποξηραίνεται.

Πηγή:http://www.rwf.gr/

Η «θαυματουργή» σπιρουλίνα στην Κρήτη-Παραγωγή στο Ρέθυμνο

Φύκι… «διαμάντι» για την υγεία μας εμφανίζεται τώρα και στην Κρήτη! Όχι μόνο του φυσικά, αλλά με την προσωπική δουλειά ενός νέου ανθρώπου στο Μαρουλά Ρεθύμνου, που ετοιμάζεται και ολοκληρώνει σε λίγες μέρες μια μεγάλη επένδυση για την καλλιέργεια σε ειδικές δεξαμενές και εντός θερμοκηπίου της σπιρουλίνας. Αυτό είναι το φύκι που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενός σχεδόν θαυματουργού συμπληρώματος διατροφής, με το μοναδικό εργοστάσιο της χώρας μας, στις Σέρρες, να προχωρά άμεσα στην απορρόφηση σε μορφή σκόνης της πρώτης ύλης από την κρητική μονάδα, για να δημιουργεί τα χάπια της σπιρουλίνας, ξεπερνώντας σε περιεκτικότητα σκευάσματος ακόμα και τους Αμερικανούς!
Η περιεκτικότητα της ελληνικής σπιρουλίνας είναι 500 mg και μόλις 300 mg έχει η αμερικανική, γεγονός που δείχνει ότι η επένδυση της Κρήτης βρίσκεται στο σωστό δρόμο και η παραγωγή της σπιρουλίνας φαίνεται πως στη χώρα μας έχει τεράστιες προοπτικές. Το γεγονός αυτό κατάλαβε πρώτος στο νησί μας, προχωρώντας στο επενδυτικό αυτό σχέδιο, ο αγρότης από το Μαρουλά Ρεθύμνου Γιώργος Μαραβελάκης, ένας νέος άνθρωπος, που αναμένεται σε περίπου 40 μέρες να είναι καθ” όλα έτοιμος για την έναρξη των εργασιών της λειτουργίας της μονάδας του.
Η σημασία
Και έχει σημασία η σύγκριση με την περιεκτικότητα της αμερικανικής σπιρουλίνας, δεδομένου ότι οι Αμερικανοί ήταν οι πρώτοι που δημιούργησαν χάπια από σπιρουλίνα, τα οποία – μεταξύ άλλων – τροφοδοτούσαν και τη ΝΑSΑ για τη διατροφή των αστροναυτών κατά τα ταξίδια τους στο διάστημα…
Διότι η σπιρουλίνα ανήκει στην κατηγορία των βρώσιμων φυκιών, δηλαδή αυτών που υπάρχει η δυνατότητα να καλλιεργηθούν και περιέχει ένα ευρύ φάσμα βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων, καθώς και όλα τα απαραίτητα αμινοξέα. Πρόκειται για 100% φυσικό προϊόν, μη γενετικώς τροποποιημένο, χωρίς πρόσθετα συντηρητικά και χρωστικές. Η σπιρουλίνα είναι ιδιαιτέρως εύπεπτη και κατάλληλη για όλες τις ηλικίες.
«Είναι σημαντική επένδυση αυτή στον τόπο μας», λέει στη «Ν.Κ.» η αντιπεριφερειάρχης Κρήτης Μαρία Λιονή. «Είναι μια μεγάλη επένδυση στο Μαρουλά Ρεθύμνου, που δείχνει ότι υπάρχει όρεξη και ενδιαφέρον για πρωτοποριακές και νέες καλλιέργειες στο νησί μας»…
Μεγάλη απόφαση
«Λόγω της κρίσης ψαχνόμουν, για να καταλήξω τελικά σε αυτή τη μεγάλη απόφαση», λέει στη «Νέα Κρήτη» ο Γιώργος Μαραβελάκης. «Έψαξα διάφορες καλλιέργειες, όπως το ιπποφαές και άλλες, και μέσα από την έρευνα που έκανα διαπίστωσα ότι η σπιρουλίνα ταιριάζει πολύ με την Κρήτη, όσον αφορά στο κλίμα που χρειάζεται για να επιβιώσει και να αναπτυχθεί. Και άρχισα να το ψάχνω πιο πολύ. Απλά, εκτός από το κόστος, διαπίστωσα ότι απαιτεί και μία τεχνογνωσία πολύ εξειδικευμένη και πολύ σπάνια. Έπρεπε λοιπόν να βρω τον κατάλληλο συνεργάτη, και μίλησα με τον κ. Τζιρόπουλο, ο οποίος έχει ήδη μονάδα παραγωγής στη Νιγρίτα Σερρών, και αποφασίσαμε να συνεργαστούμε»…
Για το συγκεκριμένο είδος φυκιού, ο κ. Μαραβελάκης λέει: «Η σπιρουλίνα είναι φύκι που θεωρείται η πιο θρεπτική τροφή στον κόσμο. Έχει πάρα πολλές βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και γενικά θεωρείται το καλύτερο συμπλήρωμα διατροφής. Παρέχει την απόλυτη ενέργεια που χρειάζεται κάποιος. Είναι απόλυτα φυσικό προϊόν. Το χρησιμοποιεί η ΝΑSΑ για τους αστροναύτες της. Έχει ιδιότητες πάρα πολύ μοναδικές και πάρα πολύ ωφέλιμες για τον άνθρωπο»…
Μεγαλύτερη περιεκτικότητα
Αλλά το γεγονός ότι το ελληνικό προϊόν είναι ακόμα πιο ωφέλιμο από το αμερικανικό για τον ανθρώπινο οργανισμό το λέει ένας φαρμακοποιός. Και συγκεκριμένα ο Νίκος Πετράκης – τον οποίο επισκεφτήκαμε στο φαρμακείο του στην Ούλαφ Πάλμε στο Ηράκλειο – ο οποίος και τονίζει: «Το είδος αυτό έχει επεκταθεί και στην Ελλάδα. Υπάρχει στη βόρεια Ελλάδα μια μονάδα πολύ καλά οργανωμένη και έχει πολύ καλά αποτελέσματα.
Παράγει προϊόντα τα οποία απευθύνονται σε ανθρώπους δύο κατηγοριών: σε αυτούς που έχουν θυρεοειδή και σε αυτούς που δεν έχουν. Στην πρώτη κατηγορία το συμπλήρωμα διατίθεται χωρίς ιώδιο, δεδομένου ότι το ιώδιο επιβαρύνει την υγεία όσων έχουν πρόβλημα θυρεοειδούς, και στους άλλους ανθρώπους χωρίς αυτό το πρόβλημα έχουμε τη σπιρουλίνα με ιώδιο. Είναι ένα πολύ καλό προϊόν από φύκια που καλλιεργούνται κάτω από φυσικές συνθήκες. Και για τους λόγους αυτούς πάει πολύ καλά και η εμπορική του διάθεση. Μάλιστα στα 120 δισκία, το αμερικανικό προϊόν είναι σε καθαρή σπιρουλίνα εμπλουτισμένο με 300 mg, ενώ το ελληνικό διατροφικό σκεύασμα έχει σε περιεκτικότητα 500 mg σε καθαρή σπιρουλίνα».
ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΥΤΙΜΟ

Οι ευεργετικές δράσεις της σπιρουλίνας
Η σπιρουλίνα περιέχει ένα ευρύ φάσμα βιταμινών, μετάλλων και ιχνοστοιχείων, καθώς και όλα τα απαραίτητα αμινοξέα. Πρόκειται για 100% φυσικό προϊόν, μη γενετικώς τροποποιημένο, χωρίς πρόσθετα συντηρητικά και χρωστικές. Η σπιρουλίνα είναι ιδιαιτέρως εύπεπτη και κατάλληλη για όλες τις ηλικίες.
Η σπιρουλίνα καταναλώνεται ως τρόφιμο εδώ και αιώνες. Πρώτοι οι Αζτέκοι και οι Μάγιας είχαν ανακαλύψει τις ευεργετικές ιδιότητες της σπιρουλίνας και την είχαν εντάξει στη διατροφή τους.
Σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο την έχουν συμπεριλάβει στο καθημερινό διαιτολόγιό τους.
Οι ευεργετικές ιδιότητες της σπιρουλίνας:
* Υψηλά επίπεδα ενέργειας και αντοχής.
* Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.
* Καλύτερες επιδόσεις σε εργασία και μελέτη: Ενισχύει τη συγκέντρωση. Βελτιώνει τις επιδόσεις. Κρατά σε εγρήγορση.  
* Αθλητική δραστηριότητα: Καλύτερες επιδόσεις. Αποκατάσταση του οργανισμού έπειτα από έντονη σωματική άθληση και καταπόνηση.
Η σπιρουλίνα, ως 100% φυσικό προϊόν, δεν περιέχει ύποπτες ή απαγορευμένες συνθετικές ουσίες.
* Εξαίρετη πηγή βιοδιαθέσιμου σιδήρου.
* Ενίσχυση γυναικείου οργανισμού κατά τη διάρκεια της εμμηνόρροιας και της εμμηνόπαυσης.
* Υγιή επιδερμίδα, πυκνά μαλλιά.
* 100% φυσικό βοήθημα αδυνατίσματος: Η σπιρουλίνα, περιέχοντας σε συμπυκνωμένη μορφή ευρέως φάσματος θρεπτικά συστατικά, αναπληρώνει τις ελλείψεις που μπορεί να δημιουργηθούν στον οργανισμό, χωρίς να τον επιβαρύνει θερμιδικά.
Οι ευεργετικές δράσεις της σπιρουλίνας οφείλονται τόσο στην αυτόνομη δράση των συστατικών της, όσο και στην αρμονική φυσική συνέργειά τους.
Η σπιρουλίνα περιέχει πλήθος βιοδραστικών θρεπτικών συστατικών, όπως υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη, σίδηρο, σελήνιο, γ-λινολενικό οξύ, β-καροτένιο (προβιταμίνη Α), βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη Ε κ.ά.
www.neakriti.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου