Ο μάραθος η φινόκιο

Ο μάραθος είναι ένα φυτό που ανήκει στην οικογένεια των σκιαδοφόρων και η  επιστημονική του ονομασία  είναι Foeniculum vulgare.  Η καταγωγή αυτού του φυτού είναι η λεκάνη της Μεσογείου όπου και καλλιεργείται από τα αρχαία χρόνια. Ο μάραθος καλλιεργείται  συνήθως σαν βελτιωτικό της γεύσεως σε σαλάτες σαν μυρωδικό, αλλά και σε διάφορα φαγητά, λόγω του χαρακτηριστικού αρώματος που έχουν τα φύλλα του και της χαρακτηριστικής γεύσεως που δίνουν σε διάφορα φαγητά.  Οι σπόροι του έχουν ένα άρωμα που μοιάζει πολύ με το άρωμα του γλυκάνισου και γι αυτό χρησιμοποιούνται στην ποτοποιία την αρωματοποιία και την φαρμακευτική. Το φινόκιο διαφέρει από το κοινό μάραθο στο ότι οι βάσεις των φύλλων του σχηματίζουν βολβοειδή πάχυνση.

Τα βοτανικά στοιχεία του φυτού
Ο μάραθος είναι ένα ποώδες φυτό που έχει ύψος 0,5- 1,5 μέτρο του οποίου τα φύλλα μοιάζουν  πολύ με τον άνηθο. Ο βλαστός τους είναι όρθιος, γραμμωτός,  με μεγάλη διακλάδωση βλαστών. Τα άνθη του έχουν κίτρινο χρώμα, ευρίσκονται σε ταξιανθίες που σχηματίζουν  σκιάδια. Ο καρπός του είναι μικρός 4-7 χιλιοστά.   Ο μάραθος διακρίνεται σε τρείς  βασικές κατηγορίες: τον κοινό μάραθο, το φινόκιο και το άγριο μάραθο.
Στο  κοινό μάραθο ανήκουν όλες οι ποικιλίες μάραθου που καλλιεργούνται στην χώρα μας για τα φύλλα τους αλλά και για τους αρωματικούς τους σπόρους.
Το φινόκιο, καλλιεργείται κυρίως στην Ιταλία, την Γαλλία και την Ισπανία ενώ ελάχιστα στην Ελλάδα. Καλλιεργείται κυρίως για τον  ψευδοβολβό που σχηματίζουν οι παχύνσεις των φύλλων στη βάση τους.
Το φινόκιο πέραν από το μαγείρεμα τρώγεται και ωμό σε σαλάτες κυρίως λόγω της βολβοειδούς πάχυνσης των φύλλων του. Το κοινό μάραθο σε ευρίσκεται σε πολλές περιοχές της Ελλάδος. Μία ιταλική ποικιλία μάραθου χαρακτηρίζεται από γλυκιά γεύση και από τις πιο ογκώδεις παχύνσεις των φύλλων. Από τα σπέρματα αυτού του  είδους, παράγεται με απόσταξη ένα αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται στην ποτοποιία, την αρωματοποιία και την φαρμακευτική.

Εδαφοκλιματικές απαιτήσεις του φυτού
Ο μάραθος είναι φυτό ευαίσθητο όταν επικρατούν συνθήκες παγετού, ενώ γενικά γίνεται πιο αρωματικός όταν επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες. Στις βόρειες περιοχές της Ελλάδας η καλλιέργεια του θα πρέπει να γίνεται το Φθινόπωρο και την Άνοιξη ενώ στις νοτιότερες μπορεί να καλλιεργηθεί και τον χειμώνα. Γενικά η καλλιέργεια του πρέπει να γίνεται σε περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια. Ευδοκιμεί σε αφράτα και γόνιμα  εδάφη με ρΗ 5,5-6,5 τα οποία έχουν καλή στράγγιση, Τα οργανικά αλλά και τα αμμώδη ή αμμοπηλώδη είναι τα καλύτερα.
finokio

Καλλιεργητικές εργασίες
Ο σπόρος του φυτρώνει σε θερμοκρασίες 14—25ο C. Η σπορά γίνεται συνήθως από τον Ιούλιο μέχρι τις αρχές της άνοιξης.  Όταν γίνει τον Ιούλιο, η συγκομιδή γίνεται το φθινόπωρο ή στις αρχές του χειμώνα, τον Σεπτέμβριο για συγκομιδή στις αρχές της άνοιξης και στα τέλη του χειμώνα για συγκομιδή στις αρχές του καλοκαιριού. Η σπορά μπορεί να γίνει σε γραμμές ή στα πεταχτά σε βάθος 0,5 εκατοστά το δε φύτρωμα γίνεται μετά 2 εβδομάδες. Μεγαλύτερη επιτυχία έχει η καλλιέργεια όταν η σπορά γίνεται σε σπορείο και μεταφύτευση των φυταρίων στον αγρό. Οι αποστάσεις των φυτών είναι 45-50 εκατοστά μεταξύ των γραμμών και 20-30 εκατοστά επάνω στην γραμμή. Η μεταφύτευση γίνεται όταν τα φυτάρια έχουν ύψος 10-12 εκατοστά ύστερα  από 6-7 εβδομάδες μετά την σπορά στο σπορείο. Η διάρκεια της καλλιέργειας είναι 3-4 μήνες.
Μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται στην άρδευση η οποία πρέπει να γίνεται ανάλογα με τις συνθήκες περιβάλλοντος αλλά και τον τύπο του εδάφους,1-2 φορές την εβδομάδα.
Το φυτό αυτό δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία. Χρειάζεται όμως το άζωτο για την ανάπτυξη του φυλλώματος. Συνήθως χρησιμοποιείται μία ποσότητα  2,5- 3,5 τόνων καλά χωνευμένης κοπριάς το στρέμμα ή ανάλογη ποσότητα κομπόστ. Σε σύγκριση με το κοινό μάραθο, το φινόκιο έχει μεγαλύτερες ανάγκες σε κάλιο.
Χρειάζεται προσοχή στην καταπολέμηση των ζιζανίων επειδή αποτελούν σημαντικό πρόβλημα ειδικά όταν τα φυτά είναι ακόμη μικρά. Η καταστροφή των ζιζανίων γίνεται με σκαλίσματα.
Στην περίπτωση της φύτευσης απευθείας στον αγρό, πρέπει να γίνεται αραίωμα των φυτών ώστε να απέχουν 12-15 εκατοστά.
Στην περίπτωση του φινόκιο επειδή μας ενδιαφέρει ο βολβός που σχηματίζουν οι παχύνσεις των φύλλων να παραμείνει λευκός, γίνεται παράχωμα των φυτών.

Η θρεπτική και φαρμακευτική αξία του μάραθου –φινόκιο
Τα σπέρματα του χρησιμοποιούνται σαν ορεκτικό, ενώ τα φύλλα του χρησιμοποιούνται σαν διουρητικά ή σαν κατάπλασμα. Ένα αφέψημα μαράθου με μέλι χρησιμοποιείται εναντίον των ρυτίδων
Η χημική του σύνθεση των φύλλων του μάραθου είναι η κάτωθι:
Νερό 90%
Υδατάνθρακες 2%
Πρωτείνες 2%
Φυτικά έλαια 0,2%
Περιέχει επίσης βιταμίνη Α, C, E, K, B6 αλλά και πολλά ανόργανα άλατα.

Η συγκομιδή
Η συγκομιδή στο μάραθο γίνεται τμηματικά με το χέρι όταν τα φυτά έχουν αποκτήσει ύψος 40-45 εκατοστά ή γίνεται κοπή μόνο των φύλλων. Στο φινόκιο η συγκομιδή γίνεται όταν ο ψευδοβολβός αποκτήσει το επιθυμητό μέγεθος.
Τα φύλλα του μάραθου  δεν συντηρούνται για πολλές ημέρες στο κοινό ψυγείο, ενώ οι ψευδοβολβοί του φινόκιο συντηρούνται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Οικονομικά στοιχεία
Το μάραθο αποδίδει 1500-2000 κιλά το στρέμμα νωπών φύλλων ενώ το φινόκιο φθάνει τους 3000- 4000 κιλά το στρέμμα. Η καλλιέργεια του μάραθου μπορεί να δώσει ένα εισόδημα 700-800€ το στρέμμα.

πηγή: www.symagro.com