Το μαρούλι (Lactuca sativa) ευδοκιμεί γενικά σε δροσερά και υγρά κλίματα. Έτσι στην Ελλάδα καλλιεργείται από το Φθινόπωρο μέχρι την Ανοιξη ενώ στην βόρεια Ευρώπη καλλιεργείται και τρώγεται τους καλοκαιρινούς μήνες. Για να έχουμε τρυφερά μαρούλια χρειάζεται καλός φωτισμός, δροσερές νύχτες και άφθονη εδαφική υγρασία στα σημεία που είναι φυτεμενα. Τα μαρούλια σπέρνονται σε σπορεία ή σε δίσκους σποράς όπου χρειάζεται περίπου 15–20 ημέρες από τη σπορά για να πετάξουν τα δύο πρώτα φυλλα και μετά μπορούν να μεταφυτευθούν. Η μεταφύτευση γίνεται κατευθίαν στο χώμα ή σε ζαρντινίερες και γλάστρες με βάθος τουλάχιστον 20 cm.H καλλιεργητική περίοδος των μαρουλιών διαρκεί 2-3 μήνες αλλά είναι πιο σύντομη όταν βρίσκονται σε θερμοκήπιο, γιατί εξασφαλίζονται μεγαλύτερες θερμοκρασίες κατά την διάρκεια του Χειμώνα. Τα φυλλώδη μαρούλια μαζεύονται μόλις μεγαλώσουν καλά τα φύλλα τους αλλά προσοχή να μην παραμεγαλώσουν γιατί τότε γίνονται σκληρά και πικρά. Τα κεφαλωτά μαρούλια πρέπει να συγκομισθούν πριν να αναπτυχθεί το ανθικό στέλεχος. Οταν τα μαρούλια είναι έτοιμα κόβονται με μαχαίρι λίγο κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Μετά το κόψιμο τα λασπωμένα και άρρωστα φύλλα απομακρύνονται αμέσως και μετά το υπόλοιπο μαρούλι μπορεί να διατηρηθεί στους 0-3 βαθμούς σε ψυγείο για 3 έως 4 εβδομάδες. Ετσι θεωρούμε ότι το μαρούλι είναι ένα λαχανικό που πρέπει να υπάρχει σε κάθε σπίτι και είναι πολύ εύκολο να καλλιεργηθεί.
Το μαρούλι είναι ένα από τα ευκολότερα στην καλλιέργεια λαχανικά της χειμωνιάτικής σαιζόν και δεν του αρέσει η πολλή ζέστη. Αντέχει στις ελαφριές παγωνιές, αλλά όμως οι ψηλές θερμοκρασίες προκαλούν τον σχηματισμό κοτσανιού με άνθη στο κέντρο του και πικρή γεύση.
Παρακάτω αναφερόνται όλες οι πληροφορίες της καλλιέργειας του μαρουλιού.
Το μαρούλι αναπτύσσεται καλά σε θερμοκρασίες από 13 έως 20 οC. Μπορεί να αναπτυχθεί σε πολλούς τύπους χώματος αλλά προτιμάει τα πλούσια αργιλώδη χώματα με μεγάλη περιεκτικότητα σε οργανική ουσία. Το χώμα πρέπει να έχει καλή αποστράγγιση. Τα βαριά χώματα μπορούμε να τα βελτιωσουμε με την προσθήκη χωνεμένης κοπριάς ή οργανικής κομπόστας. Όπως τα περισσότερα λαχανικά του κήπου ετσι και το μαρούλι προτιμά ελαφρα όξινα εδάφη με pH 6.0 έως 6.5.
Φύτευση σπόρων σε σπορείο.
Η καλύτερη θερμοκρασία για να φυτρώσουν οι σπόροι είναι από 15 εώς 28 οC. Οι σπόροι του μαρουλιού είναι πολύ μικροί και χρειάζονται καλά προετοιμασμένο χώμα για να φυτρώσουν. Γενικά είναι καλύτερα, να χρησιμοποιούμε σπόρους πιστοποιημένους και συσκευασμένους που έχουν υποστεί επεξεργασία με μυκητοκτόνα για να έχουμε μεγαλήτερη φυτροτικότητα. Η σπορά πρέπει να γίνεται σε σπορείο ώστε τα μικρα φυντάνια του μαρουλιού να προστατεύονται από τον άνεμο, επειδή τα νεαρά φυτά χάνουν γρήγορα την υγρασία τους όταν φυσάει. Πολλες φορές οι μεγάλοι σβώλοι χώματος δεν επιτρέπουν την καλή επαφή του σπόρου με το χώμα κι έτσι πολλοί σπόροι μπορεί να νην φυτρώσουν. Επίσης, η δημιουργία κρούστας στο χώμα πάνω από τους σπόρους μπορεί να δυσκολέψει το ξεκίνημα των νεαρών φυτών. Το πρόβλημα αυτό λύνεται αν σπείρουμε τους σπόρους σε ειδικό φυτόχωμα συσκευασμένο για λαχανικά αντί σε χώμα που θα πάρουμε από τον κήπου μας. Οι σπόροι μπορούν να φυτευτούν σε δίσκους σποράς ή σε τελάρα από φελιζόλ.
Γεμίζουμε τους δίσκους σποράς μέχρι 1,50 cm από το χείλος τους με το ειδικό φυτόχωμα ή κάποιο άλλο μείγμα φύτευσης. Πριν σπείρουμε, μουσκέυουμε ελαφρά το φυτόχωμα με λίγο νερό. Δεν χρειάζεται κάποιο λίπασμα σ’ αυτό το στάδιο επειδή οι σπόροι περιέχουν τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζονται για να φυτρώσουν. Μετά τη σπορά σκεπάζουμε τους σπόρους με μισό περίπου εκατοστό χώματος. Ποτίζουμε προσεκτικά και καλά για να βραχεί όλο το χώμα. Τοποθετούμε τους δίσκους σποράς σε ηλιόλουστο σημείο και κρατάμε το φυτόχωμα υγρό καθ’όλη τη διάρκεια του φυτρώματος. Αν το αφήσουμε να στεγνώσει, οι σπόροι μπορεί να μη φυτρώσουν εύκολα γιαυτό το ζήτημα της υγρασίας των σπόρων χρειάζεται πολύ προσοχή. Επίσης δεν πνίγουμε στο νερό τους σπόρους γιατί μπορεί να μην πετάξουν. Για να έχουμε συνεχωμενες σοδειές, στον χώρο που έχουμε προγραμματίσει για μαρούλια σπέρνουμε διαδοχικά σπόρους κάθε δύο εβδομάδες και μεταφυτεύουμε λίγα-λίγα τα μαρούλια μέχρι να γεμίσουμε όλο το χώρο μας.
Φύτευση μαρουλιών στο χώμα
Το πρώτο που πρέπει να αποφασίσουμε είναι σε πιο σημείο του κήπου θα φυτέψουμε τα φυντάνια (νεαρά μαρούλια) που θα αγοράσουμε ή θα τα μεγαλώσουμε στο σπορείο μέσα στο σπίτι ή την αποθήκη μας. Τα μαρούλια από σπόρο αναπτύσσονται εξίσου καλά και έτσι όταν τα ξεκινήσουμε από σπορείο θα μπορούμε να έχουμε περισσότερες από μία σοδειές.
Σε καλά προετοιμασμένο χώμα μεταφυτεύουμε τα φυντάνια σας κάνοντας τρύπες με ένα φτυαράκι σε σειρές. Οι τρύπες πρέπει να είναι αρκετά βαθιές ώστε να χωράει ολόκληρη η ριζική μπάλα. Η αφαίρεση του φυντανιού από τον δίσκο σποράς πρέπει να γίνεται απαλά και το φυντάνι να τοποθετείται κατευθείαν στην έτοιμη τρύπα. Με τα δάχτυλά μας, πατάμε ελαφρά το χώμα γύρω από τις ρίζες έτι ώστε τα φυντάνια να μείνουν όρθια. Οι σειρές φύτευσης των μαρουλιών πρέπει να απέχουν 45-50 cm για τα φυλλώδη μαρούλια και 60 cm για τους άλλους τύπους. Τα φυλλώδη μαρούλια (ρομάνα, πράσινες σαλάτες) πρέπει να έχουν αποστάσεις μεταξύ τους 15–20 cm, πάνω στη σειρά ανάλογα με το τελικό μέγεθός τους. Μετά το φύτεμα καλυπτουμε το χώμα με οργανική κομπόστα η οποία θα βοηθήσει να διατηρήσουμε τη θερμοκρασία και να περιορίσουμε τα ζιζάνια. Ποτίζουμε καλά με λάστιχό ή ποτηστήρι. Αν μελλοντικά τα ζιζάνια δημιουργήσουν προβλημα, τότε είτε τα ξεριζώνουμε με το χέρι είτε σκαλίζουμε επιφανειακά για να μη βλάψουμε τις ρίζες των μαρουλιών. Για να περιορίσουμε το σπόριασμα κατά τη ανοιξιάτικη σαιζόν, προσέχουμε ώστε τα μαρούλια να βρίσκονται στη σκιά ψηλότερων λαχανικών, όπως τομάτες, μελιτζάνες και καλαμπόκι.
Φύτευση μαρουλιών σε γλάστρες.
Εάν θέλουμε να έχουμε φρέσκα δροσερά μαρούλια στο μπαλκόνι μας, τότε θα πρέπει να πρέπει να μεταφυτεύσουμε τα νεαρά φυντάνια που θα αγοράσουμε σε γλάστρες η ζαρντινίερες και να τις τοποθετήσουμε σε ένα ηλιόλουστο σημείο του μπαλκονιού μας. Σε μια ζαρντινίερα μήκους ενός μέτρου μπορούμε να φυτεύσουμε μέχρι 5 μαρουλάκια, ενώ
σε γλάστρες διαμέτρου 25-30 cm φυτεύουμε 2 μικρά φυντάνια μαρουλιού. Χρησιμοποιούμε χώμα συσκευασμένο και απολυμασμένο ειδικό για λαχανικά, το οποίο θα το βρούμε σε φυτώρια ή γεωπονικά καταστήματα. Στο πυθμένα της γλάστρας τοποθετούμε πάντα ελαφρόπετρα ή γαρμπίλι για καλύτερη αποστράγγηση.
Λίπανση μαρουλιού
Το ριζικό σύστημα του μαρουλιού είναι περιορισμένο κι αυτό επιβάλλει τη σωστή παροχή υγρασίας και θρεπτικών ουσιών για να εξασφαλιστεί σωστή και καλή ανάπτυξη. Πριν από τη φύτευση στο χώμα, ρίχνουμε 1,50 κιλό σύνθετο κοκκώδες λίπασμα 11–15-15 για κάθε 10 τετραγωνικά μέτρα και το ανάκατεύουμε με το έδαφος. Ετσι θα βοηθήσουμε τα φυτά στα πρωτά στλαδια ανάπτυξης τους. Κατά την περίοδο ανάπτυξης τους επαναλαμβάνουμε την λίπανση για μια ακόμη φορά βάζοντας δίπλα στα φυτά ένα κιλό θειική αμμωνία (λίπασμα 21–0-0) ανά 10 μέτρα σειράς μαρουλιών (για 30-40 μαρούλια). Αν το χώμα του κήπου μας είναι αμμουδερό ή αν βρέξει πολύ, θα χρειαστεί να ξαναρίξουμε λίπασμα
μέσα στην ίδια καλλιεργητική περίοδο. Το άζωτο είναι πολύ σημαντικό στοιχείο για να μπορούν τα μαρούλια να δώσουν βαθυπράσινα φυλλα καλής ποιότητας. Οταν τα μαρούλια μεγαλώνουν σε γλάστρες τότε χρησιμοποιούμε μονό υδατοδιαλυτά λιπάσματα τύπου 30-10-10 με ριζοπότισμα κάθε 20-30 μέρες.
Πότισμα
Τα μαρούλια θέλουν γενικά συχνό πότισμα για να υπάρχει ομοιόμορφη υγρασία κατά την περίοδο της ανάπτυξής τους. Το πότισμα πρέπει να γίνεται το πρωί ώστε τα φύλλα να έχουν στεγνώσει μέχρι τις απογευματινές ώρες. Ρίχνουμε όσο νερό χρειάζεται για να υγρανθεί το χώμα σε βάθος μέχρι 15 cm. Αν το πότισμα είναι πιο επιφανειακό, το ριζικό σύστημα των μαρουλιών δεν θα πάει αρκετά βαθιά και έτσι τα φυτά δεν θα είναι πολύ ζωηρά και πράσινα. Η πιο κρίσιμη περίοδος για το πότισμα είναι κατά την αρχική ανάπτυξη των φυτών. Το μυστικό της επιτυχίας είναι η σταθερή και η ομοιόμορφη υγρασία για όλη την καλλιεργητική περίοδο.
Συγκομιδή μαρουλιών
Η σωστή στιγμή συγκομιδής είναι όταν τα μαρούλια φτάσουν στο πλήρες μέγεθος τους, αλλά τα φύλλα τους να είναι ακόμα τρυφερά. Η καλύτερη ώρα συγκομιδής είναι νωρίς το πρωί. Όταν τα εξωτερικά φύλλα των μαρουλιών είναι αρκετά ώριμα, ξεκολλιούνται εύκολα από το φυτό κι έτσι τα κεντρικά φύλλα μπορούν να συνεχίσουν να μεγαλώνουν. Ύστερα από λίγες ημέρες ολόκληρο το φυτό θα είναι ώριμο, οπότε μπορούτε να το κόψουμε (2 cm κάτω από το χώμα). Πρέπει να προσέχουμε αφ’ ενός τα μαρούλια να έχουν φτάσει στο πλήρες μέγεθος τους και αφ’ ετέρου να είναι τρυφερά. Αν τα αφήσουμε να παραωριμάσουν, τότε γίνονται πικρά και σκληρά. Καθώς τελειώνει η καλλιεργητική περίοδος και οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, τότε το μαρούλι αρχίζει να σποριάζει. Βγάζει στο κέντρο του ένα βλαστό με άνθη. Αν δεν θέλουμεε να μαζέψουμε τους δικούς μας σπόρους, για τις επόμενες σπορές τότε ξεριζώνουμε τα σποριασμένα μαρούλια και τα βάζουμε για κομποστοποίηση.
Φύτευση σπόρων σε σπορείο.
Η καλύτερη θερμοκρασία για να φυτρώσουν οι σπόροι είναι από 15 εώς 28 οC. Οι σπόροι του μαρουλιού είναι πολύ μικροί και χρειάζονται καλά προετοιμασμένο χώμα για να φυτρώσουν. Γενικά είναι καλύτερα, να χρησιμοποιούμε σπόρους πιστοποιημένους και συσκευασμένους που έχουν υποστεί επεξεργασία με μυκητοκτόνα για να έχουμε μεγαλήτερη φυτροτικότητα. Η σπορά πρέπει να γίνεται σε σπορείο ώστε τα μικρα φυντάνια του μαρουλιού να προστατεύονται από τον άνεμο, επειδή τα νεαρά φυτά χάνουν γρήγορα την υγρασία τους όταν φυσάει. Πολλες φορές οι μεγάλοι σβώλοι χώματος δεν επιτρέπουν την καλή επαφή του σπόρου με το χώμα κι έτσι πολλοί σπόροι μπορεί να νην φυτρώσουν. Επίσης, η δημιουργία κρούστας στο χώμα πάνω από τους σπόρους μπορεί να δυσκολέψει το ξεκίνημα των νεαρών φυτών. Το πρόβλημα αυτό λύνεται αν σπείρουμε τους σπόρους σε ειδικό φυτόχωμα συσκευασμένο για λαχανικά αντί σε χώμα που θα πάρουμε από τον κήπου μας. Οι σπόροι μπορούν να φυτευτούν σε δίσκους σποράς ή σε τελάρα από φελιζόλ.
Γεμίζουμε τους δίσκους σποράς μέχρι 1,50 cm από το χείλος τους με το ειδικό φυτόχωμα ή κάποιο άλλο μείγμα φύτευσης. Πριν σπείρουμε, μουσκέυουμε ελαφρά το φυτόχωμα με λίγο νερό. Δεν χρειάζεται κάποιο λίπασμα σ’ αυτό το στάδιο επειδή οι σπόροι περιέχουν τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζονται για να φυτρώσουν. Μετά τη σπορά σκεπάζουμε τους σπόρους με μισό περίπου εκατοστό χώματος. Ποτίζουμε προσεκτικά και καλά για να βραχεί όλο το χώμα. Τοποθετούμε τους δίσκους σποράς σε ηλιόλουστο σημείο και κρατάμε το φυτόχωμα υγρό καθ’όλη τη διάρκεια του φυτρώματος. Αν το αφήσουμε να στεγνώσει, οι σπόροι μπορεί να μη φυτρώσουν εύκολα γιαυτό το ζήτημα της υγρασίας των σπόρων χρειάζεται πολύ προσοχή. Επίσης δεν πνίγουμε στο νερό τους σπόρους γιατί μπορεί να μην πετάξουν. Για να έχουμε συνεχωμενες σοδειές, στον χώρο που έχουμε προγραμματίσει για μαρούλια σπέρνουμε διαδοχικά σπόρους κάθε δύο εβδομάδες και μεταφυτεύουμε λίγα-λίγα τα μαρούλια μέχρι να γεμίσουμε όλο το χώρο μας.
Φύτευση μαρουλιών στο χώμα
Το πρώτο που πρέπει να αποφασίσουμε είναι σε πιο σημείο του κήπου θα φυτέψουμε τα φυντάνια (νεαρά μαρούλια) που θα αγοράσουμε ή θα τα μεγαλώσουμε στο σπορείο μέσα στο σπίτι ή την αποθήκη μας. Τα μαρούλια από σπόρο αναπτύσσονται εξίσου καλά και έτσι όταν τα ξεκινήσουμε από σπορείο θα μπορούμε να έχουμε περισσότερες από μία σοδειές.
Σε καλά προετοιμασμένο χώμα μεταφυτεύουμε τα φυντάνια σας κάνοντας τρύπες με ένα φτυαράκι σε σειρές. Οι τρύπες πρέπει να είναι αρκετά βαθιές ώστε να χωράει ολόκληρη η ριζική μπάλα. Η αφαίρεση του φυντανιού από τον δίσκο σποράς πρέπει να γίνεται απαλά και το φυντάνι να τοποθετείται κατευθείαν στην έτοιμη τρύπα. Με τα δάχτυλά μας, πατάμε ελαφρά το χώμα γύρω από τις ρίζες έτι ώστε τα φυντάνια να μείνουν όρθια. Οι σειρές φύτευσης των μαρουλιών πρέπει να απέχουν 45-50 cm για τα φυλλώδη μαρούλια και 60 cm για τους άλλους τύπους. Τα φυλλώδη μαρούλια (ρομάνα, πράσινες σαλάτες) πρέπει να έχουν αποστάσεις μεταξύ τους 15–20 cm, πάνω στη σειρά ανάλογα με το τελικό μέγεθός τους. Μετά το φύτεμα καλυπτουμε το χώμα με οργανική κομπόστα η οποία θα βοηθήσει να διατηρήσουμε τη θερμοκρασία και να περιορίσουμε τα ζιζάνια. Ποτίζουμε καλά με λάστιχό ή ποτηστήρι. Αν μελλοντικά τα ζιζάνια δημιουργήσουν προβλημα, τότε είτε τα ξεριζώνουμε με το χέρι είτε σκαλίζουμε επιφανειακά για να μη βλάψουμε τις ρίζες των μαρουλιών. Για να περιορίσουμε το σπόριασμα κατά τη ανοιξιάτικη σαιζόν, προσέχουμε ώστε τα μαρούλια να βρίσκονται στη σκιά ψηλότερων λαχανικών, όπως τομάτες, μελιτζάνες και καλαμπόκι.
Φύτευση μαρουλιών σε γλάστρες.
Εάν θέλουμε να έχουμε φρέσκα δροσερά μαρούλια στο μπαλκόνι μας, τότε θα πρέπει να πρέπει να μεταφυτεύσουμε τα νεαρά φυντάνια που θα αγοράσουμε σε γλάστρες η ζαρντινίερες και να τις τοποθετήσουμε σε ένα ηλιόλουστο σημείο του μπαλκονιού μας. Σε μια ζαρντινίερα μήκους ενός μέτρου μπορούμε να φυτεύσουμε μέχρι 5 μαρουλάκια, ενώ
σε γλάστρες διαμέτρου 25-30 cm φυτεύουμε 2 μικρά φυντάνια μαρουλιού. Χρησιμοποιούμε χώμα συσκευασμένο και απολυμασμένο ειδικό για λαχανικά, το οποίο θα το βρούμε σε φυτώρια ή γεωπονικά καταστήματα. Στο πυθμένα της γλάστρας τοποθετούμε πάντα ελαφρόπετρα ή γαρμπίλι για καλύτερη αποστράγγηση.
Λίπανση μαρουλιού
Το ριζικό σύστημα του μαρουλιού είναι περιορισμένο κι αυτό επιβάλλει τη σωστή παροχή υγρασίας και θρεπτικών ουσιών για να εξασφαλιστεί σωστή και καλή ανάπτυξη. Πριν από τη φύτευση στο χώμα, ρίχνουμε 1,50 κιλό σύνθετο κοκκώδες λίπασμα 11–15-15 για κάθε 10 τετραγωνικά μέτρα και το ανάκατεύουμε με το έδαφος. Ετσι θα βοηθήσουμε τα φυτά στα πρωτά στλαδια ανάπτυξης τους. Κατά την περίοδο ανάπτυξης τους επαναλαμβάνουμε την λίπανση για μια ακόμη φορά βάζοντας δίπλα στα φυτά ένα κιλό θειική αμμωνία (λίπασμα 21–0-0) ανά 10 μέτρα σειράς μαρουλιών (για 30-40 μαρούλια). Αν το χώμα του κήπου μας είναι αμμουδερό ή αν βρέξει πολύ, θα χρειαστεί να ξαναρίξουμε λίπασμα
μέσα στην ίδια καλλιεργητική περίοδο. Το άζωτο είναι πολύ σημαντικό στοιχείο για να μπορούν τα μαρούλια να δώσουν βαθυπράσινα φυλλα καλής ποιότητας. Οταν τα μαρούλια μεγαλώνουν σε γλάστρες τότε χρησιμοποιούμε μονό υδατοδιαλυτά λιπάσματα τύπου 30-10-10 με ριζοπότισμα κάθε 20-30 μέρες.
Πότισμα
Τα μαρούλια θέλουν γενικά συχνό πότισμα για να υπάρχει ομοιόμορφη υγρασία κατά την περίοδο της ανάπτυξής τους. Το πότισμα πρέπει να γίνεται το πρωί ώστε τα φύλλα να έχουν στεγνώσει μέχρι τις απογευματινές ώρες. Ρίχνουμε όσο νερό χρειάζεται για να υγρανθεί το χώμα σε βάθος μέχρι 15 cm. Αν το πότισμα είναι πιο επιφανειακό, το ριζικό σύστημα των μαρουλιών δεν θα πάει αρκετά βαθιά και έτσι τα φυτά δεν θα είναι πολύ ζωηρά και πράσινα. Η πιο κρίσιμη περίοδος για το πότισμα είναι κατά την αρχική ανάπτυξη των φυτών. Το μυστικό της επιτυχίας είναι η σταθερή και η ομοιόμορφη υγρασία για όλη την καλλιεργητική περίοδο.
Συγκομιδή μαρουλιών
Η σωστή στιγμή συγκομιδής είναι όταν τα μαρούλια φτάσουν στο πλήρες μέγεθος τους, αλλά τα φύλλα τους να είναι ακόμα τρυφερά. Η καλύτερη ώρα συγκομιδής είναι νωρίς το πρωί. Όταν τα εξωτερικά φύλλα των μαρουλιών είναι αρκετά ώριμα, ξεκολλιούνται εύκολα από το φυτό κι έτσι τα κεντρικά φύλλα μπορούν να συνεχίσουν να μεγαλώνουν. Ύστερα από λίγες ημέρες ολόκληρο το φυτό θα είναι ώριμο, οπότε μπορούτε να το κόψουμε (2 cm κάτω από το χώμα). Πρέπει να προσέχουμε αφ’ ενός τα μαρούλια να έχουν φτάσει στο πλήρες μέγεθος τους και αφ’ ετέρου να είναι τρυφερά. Αν τα αφήσουμε να παραωριμάσουν, τότε γίνονται πικρά και σκληρά. Καθώς τελειώνει η καλλιεργητική περίοδος και οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, τότε το μαρούλι αρχίζει να σποριάζει. Βγάζει στο κέντρο του ένα βλαστό με άνθη. Αν δεν θέλουμεε να μαζέψουμε τους δικούς μας σπόρους, για τις επόμενες σπορές τότε ξεριζώνουμε τα σποριασμένα μαρούλια και τα βάζουμε για κομποστοποίηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου