| Παραδοσιακός γάμος |
Πριν μερικές δεκαετίες, πολλά από τα πατροπαράδοτα έθιμα του γάμου διατηρούνταν στα χωριά της πατρίδας μας.
Πριν το γάμο γίνονταν ο αρραβώνας. Πολλές οικογένειες, κυρίως αγροτικές κατέφευγαν στα προξενειά με συγγενικά πρόσωπα η ειδικούς προξενητές άνδρες η γυναίκες. Αν συμφωνούσαν οι γονείς του κοριτσιού με το γαμπρό που τους προξένευαν, την ίδια μέρα όριζαν την ημερομηνία του αρραβώνα.
Ο αρραβώνα γίνονταν στο σπίτι της νύφης και τότε συμφωνούσαν για την προίκα και όριζαν την ημερομηνία του γάμου, που γινόταν πάντα Κυριακή.
Όταν ερχόταν η εβδομάδα του γάμου ο γαμπρός έπρεπε να δει τη νύφη παρά μόνο στην εκκλησία.
Τη Δευτέρα πήγαινε το σόι της νύφης στο Λάκκο και έπλενε τα προικιά της. Την Τρίτη και την Τετάρτη τα σιδέρωναν και τα καταμετρούσαν. Την Πέμπτη «ανιέπιαναν» τα προζύμια για να ζυμώσουν την Παρασκευή τα κλίκια, που ήταν 3. Την Παρασκευή το πρωί δύο παλικάρια απ΄ το σόι της νύφης πήγαιναν στο βουνό και έκοβαν “μπρούσλιανο” (είδος κισσού), τον έφερναν στο σπίτι και τον έβαζαν στο κλίκι.
Το Σάββατο το πρωί στο σπίτι της νύφης έδεναν σχοινιά στην αυλή και άπλωναν την προίκα. Την είχαν απλωμένη μέχρι να βασιλέψει ο ήλιος, για να δει ο κόσμος ότι η νύφη ήταν χρυσοχέρα και είχε καλή προίκα.
Το βράδυ αφού μάζευαν τα προικιά τα ξαναμετρούσαν, τα κατέγραφε στο προικοσύμφωνο ο γραμματέας της Κοινότητας και τα έβαζαν μέσα σε σεντούκια. Το ίδιο βράδυ από του γαμπρού το σόι με τη συνοδεία οργάνων έφερναν τα δώρα στη νύφη, μέσα σε πανέρια (εσώρουχα γαμπρού και νύφης, που θα φορούσαν την Κυριακή). Αυτό το βράδυ το κάθε σόι γλεντούσε στα δύο σπίτια των μελλόνυμφων χωριστά.
Την Κυριακή το πρωί δύο αγόρια από κάθε σόι με δύο μπουκάλια κρασί (κλοντήρια) κλεισμένα με γαρύφαλλα γυρνούσαν σ΄ όλο το χωριό προσκαλώντας συγγενείς και φίλους του ζευγαριού στο γάμο.
Το μεσημέρι από του γαμπρού το σόι ξεκινούσαν δύο η τέσσερα άλογα και γυρνούσαν όλο το χωριό καλπάζοντας, ώστε ο κόσμος να καταλάβει ότι ξεκινάει ο γάμος και ότι πρόκειται να φορτώσουν την προίκα.
Πριν ξεκινήσει ο γάμος πήγαινε ο κουρέας να ξυρίσει το γαμπρό. Το ξύρισμα του γαμπρού γινόταν με επισημότητα. Τραγούδια του γάμου συνόδευαν το ξύρισμα και το ντύσιμο του γαμπρού ενώ συγγενείς και φίλοι γέμιζαν το σπίτι. Την ίδια ώρα στο σπίτι της νύφης γινόταν ο στολισμός της με τραγούδια και κεράσματα.
Από την ώρα που άρχιζαν να μαζεύονται οι πρώτοι καλεσμένοι, στο σπίτι του γαμπρού στη σκάλα του σπιτιού στέκονταν δύο κορίτσια η μία με δίσκο γεμάτο ποτήρια με ρακί και η άλλη με λουκούμια και κερνούσαν τον κόσμο, που εύχονταν «ώρις σας καλιές». Τα όργανα έπαιζαν και ο κόσμος χόρευε και τραγουδούσε μέχρι να ξεκινήσουν για την εκκλησία.
Η συνοδεία του γαμπρού ξεκινούσε με τά άλογα μπροστά για να πάει να πάρει τον κουμπάρο και όλοι μαζί πήγαιναν στο σπίτι της νύφης. Αφού έπαιρναν τον κουμπάρο, με τα όργανα και τα άλογα μπροστά, πήγαιναν να πάρουν τη νύφη. Ανέβαινε ο γαμπρός στο σπίτι της νύφης, όπου τον περίμενε ο πεθερός. Του διάβαζε το προικοσύμφωνο, του μετρούσε τα χρήματα η τις λίρες που του είχε τάξει. Έβαζαν στον ώμο του κουμπάρου τα δώρα του από την προίκα της νύφης. Όταν τελείωναν έβγαινε η νύφη από το δωμάτιό της. Στο διάστημα αυτό το σόι του γαμπρού φόρτωνε την προίκα σε άλογα η μουλάρια και ξεκινούσαν για την εκκλησία. Προπορευόταν ένα παιδί επάνω στο άλογο, που κρατούσε έναν καθρέφτη.
Ακολουθούσε η προίκα, τα όργανα, ο κουμπάρος, ο γαμπρός, η νύφη, οι συμπέθεροι και οι λοιποί καλεσμένοι.
Η πομπή χώριζε στα μισά της διαδρομής και η μεν προίκα κατευθύνονταν προς το σπίτι του ζευγαριού, οι δε υπόλοιποι προς την εκκλησία. Η νύφη πετούσε το ένα κλίκι στους καλεσμένους πίσω της στην αυλή του σπιτιού της, και το δεύτερο στο προαύλιο της εκκλησίας.
Η στέψη γινόταν στην εκκλησία ενώ παλιότερα γινόταν και στα σπίτια, (π. χ. σε χήρους).
Μετά το γάμο πήγαιναν στο σπίτι του γαμπρού. Εκεί η πεθερά υποδεχόταν τη νύφη δίνοντας της μέλι να μελώσει το σπίτι σχηματίζοντας ένα σταυρό στο κεφαλάρι της πόρτας και βάζοντας την να πατήσει ένα σίδερο για να είναι “σιδερένια”, κι ένα ρόδι για να είναι καρπερή.
Τότε γινόταν κι ο «νταρός» δηλαδή η προσφορά δώρων από τη νύφη στους στενούς συγγενείς του γαμπρού και σε άλλους καλεσμένους και αυτοί της έδιναν για φιλοδώρημα φλουριά η χρήματα.
Στη συνέχεια, αφού έβαζαν στα ζωνάρια τα δώρα τους συνήθως χειροποίητες μάλλινες κάλτσες, πήγαιναν όλοι στην πλατεία του χωριού (χοροστάσι) όπου ακολουθούσε γλέντι και χορός. Το κέντρο της πλατείας ήταν γεμάτο τραπέζια και καθίσματα για τους καλεσμένους και γύρω στηνόταν ο χορός. Πρώτος έσερνε το χορό ο κουμπάρος, μετά ο γαμπρός και μετά η νύφη.
Τη Δευτέρα το πρωί η μάνα του γαμπρού έβγαζε στο μπαλκόνι τα σεντόνια που κοιμήθηκε το ζευγάρι για να δει ο κόσμος, που πήγαινε τα δώρα στο σπίτι, ότι η νύφη της ήταν παρθένα.
Επίσης τη Δευτέρα το πρωί πήγαιναν κοπέλλες από το σόι της νύφης και έστρωναν τα προικιά. Μετά την ξαναέντυναν νύφη. Βγαίνοντας από το σπίτι έκανε υπόκλιση προς τη μεριά του ήλιου και όλοι μαζί πήγαιναν στο Λάκκο (ποτάμι) του χωριού. Η νύφη κρατούσε ένα κανατάκι έπαιρνε νερό και έριχναν μέσα ένα φλουρί. Μετά το πετούσε προς τα παιδιά που ήταν εκεί. Αν το φλουρί το έπιανε αγόρι, θα γεννούσε αγόρι, αν κορίτσι, θα γεννούσε κορίτσι. Επιστρέφοντας στο σπίτι, όποιον έβρισκαν στο δρόμο του έκανε «μετάνοια».
Το βράδυ μαζεύονταν στην πλατεία όπου γλεντούσαν και χόρευαν για άλλη μια φορά.
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου