Κλαδέματα οπωροφόρων

Ορισμός:Η δενδροκομική εργασία με την οποία αφαιρούνται τμήματα του δένδρου για την επίτευξη ισχυρού σκελετού σε κατάλληλο σχήμα και διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ βλάστησης και καρποφορίας

ΣΚΟΠΌΣ

καλλιεργητής πρέπει να αποφασίσει για το είδος, την ποικιλία και το υποκείμενο που θα φυτευτεί κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού πρέπει να υιοθετηθεί ένα κατάλληλο σύστημα διαμόρφωσης με σκοπό να ελεγχθεί το τελικό μέγεθος και σχήμα του δένδρου. Οι αποφάσεις θα αφορούν περίοδο 15-30 ετών και κάθε αλλαγή μετά τη βασική διαμόρφωση του δένδρου θα διακόψει την παραγωγή. στη σύγχρονη δενδροκομία με την εισαγωγή των πυκνών φυτεύσεων το κλάδεμα αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία και οι αντικειμενικοί του σκοποί έχουν τροποποιηθεί κύρια επιδίωξη του σύγχρονου κλαδέματος είναι η κατά το δυνατόν πρωιμότερη είσοδος των δένδρων στην καρποφορία (μικρή περίοδος νεανικότητας), έστω και αν αυτό είναι σε βάρος της μακροβιότητας του δένδρου

ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΚΛΑΔΈΜΑΤΟΣ

• κλαδευτικό ψαλίδι
• κλαδευτικό πριόνι
• σκάλες ανάλογα με το μέγεθος του δένδρου
• ψαλίδια που λειτουργούν με πεπιεσμένο αέρα σε ένα δοχείο προσαρμοσμένο στο γεωργικό ελκυστήρα
• μηχανοκίνητα αλυσοπρίονα

ΒΑΣΙΚΈΣ ΑΡΧΈΣ ΚΛΑΔΕΎΜΑΤΟΣ

• το κλάδεμα αφαιρεί φυτική μάζα και έτσι τα κλαδεμένα δένδρα είναι μικρότερα σε σύγκριση με τα ακλάδευτα
• η αφαίρεση μέρους της κόμης περιορίζει την έκταση του ριζικού συστήματος
• όσο πιο αυστηρές γίνονται οι βραχύνσεις τόσο το μήκος της νέας βλάστησης είναι μεγαλύτερο και η γωνία με τον κεντρικό βλαστό είναι μικρότερη
• καθυστερεί την είσοδο των νεαρών δένδρων στην καρποφορία, ενώ στα δένδρα που καρποφορούν μειώνει τις αποδόσεις αυξάνοντας το ποσοστό των εμπορεύσιμων καρπών
• πρέπει να προσαρμόζεται στις ιδιαίτερες απαιτήσεις κάθε ποικιλίας αλλά και στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής, οι οποίες μπορεί να ευνοούν την βλάστηση και όχι τη καρποφορία
• το κλάδεμα διαμόρφωσης σχήματος γίνεται σε νεαρά δένδρα, ενώ το κλάδεμα καρποφορίας γίνεται σε ανεπτυγμένα δένδρα που έχουν μπει στην παραγωγή

Μήκος ριζών

Επίδραση του κλαδέματος στη βλάστηση των πλάγιων οφθαλμών

 Όσο πιο αυστηρή είναι η βράχυνση τόσο το μήκος της νέας βλάστησης είναι μεγαλύτερο

Επίδραση του κλαδέματος στη βλάστηση των πλάγιων οφθαλμών

ΚΛΆΔΕΜΑ ΔΙΑΜΌΡΦΩΣΗΣ ΣΧΉΜΑΤΟΣ

• Κύπελλο
• Παλμέτα
• Άτρακτος

Κύπελλο

• Φυτά με κοιμώμενο οφθαλμό ή ημι-ανεπτυγμένα κατά τη φύτευση
• Φυτά ανεπτυγμένα κατά τη φύτευση

Κύπελλο-Φυτά με κοιμώμενο οφθαλμό

• όταν ο βλαστός του εμβολίου αποκτήσει ύψος 40-50 cm αποκόπτεται σε ύψος 30 cm ώστε να προκληθεί έκπτυξη πλάγιων ταχυφυών βλαστών (αναστολή κυριαρχίας της κορυφής)
• γίνεται στο τέλος Μαΐου με αρχές Ιουνίου ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος για την ανάπτυξη των ταχυφυών βλαστών, οι οποίοι θα αποτελέσουν τους μελλοντικούς βραχίονες του δένδρου

Διαμόρφωση σε κύπελλο (2ο έτος)

Διαμόρφωση σε κύπελλο (3ο έτος)

Κύπελλο- Φυτά ανεπτυγμένα

• τα φυτά αποκόπτονται σε ύψος 40 cm, ενώ αν υπάρχουν ταχυφυείς βλαστοί σε απόσταση 5-10 cm από το σημείο τομής, αυτοί αποκόπτονται σε 2-3 οφθαλμούς για να ληφθούν βλαστοί που θα αποτελέσουν τους βραχίονες του δένδρου
• τον Ιούνιο σχεδόν όλοι οι βλαστοφόροι οφθαλμοί θα έχουν εκπτυχθεί σε ροζέτες φύλλων ή σε βλαστούς. Οι ανώτεροι οφθαλμοί δίνουν τους πιο ζωηρούς βλαστούς που σχηματίζουν μικρή γωνία με τον κεντρικό άξονα. Αυτοί είναι ακατάλληλοι συνήθως για βραχίονες και γι’ αυτό αποκόπτονται στα 5-7 cm για να αναπτυχθούν οι λιγότερο ζωηροί βλαστοί που βρίσκονται κάτω από αυτούς και σχηματίζουν μεγαλύτερη γωνία με τον κεντρικό άξονα του φυτού.
• επιλέγονται οι τρεις βραχίονες του δένδρου, οι οποίοι πρέπει να σχηματίζουν μεταξύ τους γωνία περίπου 120ο και με την κατακόρυφο γωνία 45-60ο και να είναι ομοιόμορφοι ως προς το μέγεθός τους
• με το αραίωμα αφήνετε τέτοιος αριθμός καρπών ώστε με το βάρος τους να αυξηθεί η γωνία του με την κατακόρυφο και να μειωθεί η δύναμη του
• ο πιο αδύνατος βραχίονας μένει ακλάδευτος και αφαιρούνται όλοι οι καρποί που θα σχηματιστούν για να τη μείωση της βλάστησης και αλλαγή της κατεύθυνσής του
• συνήθως οι βραχίονες κλαδεύονται σε απόσταση 60-70 cm από τη πρώτη διακλάδωση
• οι ετήσιοι βλαστοί που προορίζονται για βραχίονες τους κάμπτουμε με τεχνητούς τρόπους μετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύματος βλάστησης
• επιπρόσθετα με χαραγή του φλοιού πάνω ή κάτω από ένα βλαστοφόρο οφθαλμό καθορίζει την ζωηρότητα του βλαστού που θα προκύψει

Κύπελλο ροδακινιάς

• κατά το δεύτερο χρόνο φροντίζουμε να σχηματιστεί ένας βλαστός στην επέκταση του κάθε βραχίονα και με ανάλογη κλίση, ενώ στα πλάγια από την ίδια πλευρά του κάθε βραχίονα αφήνετε ένας καλά ανεπτυγμένος βλαστός, ο οποίος θα αποτελέσει ένα από τους υποβραχίονες του κάθε βραχίονα
• κατά το αραίωμα των ροδάκινων αφαιρούμε όλους τους καρπούς από τους βλαστούς που προορίζονται για υποβραχίονες, ώστε να μην αλλάξει η κλίση τους και για να αποκτήσουν ευρωστία
• Τον χειμώνα του 2ου έτους τέμνουμε τους βραχίονες σε απόσταση 60-70 cm από την τομή του προηγούμενου έτους ενώ στα πλάγια και σε αντίθετη κατεύθυνση από τον πρώτο υποβραχίονα αφήνουμε έναν καλά ανεπτυγμένο βλαστό που θα αποτελέσει τον δεύτερο υποβραχίονα του κάθε βραχίονα. Όπως και για τον πρώτο υποβραχίονα φροντίζουμε κατά το αραίωμα να μην αφήνουμε καρπούς στον βλαστό αυτό
• Με τον τρόπο αυτό στο τέλος του τρίτου χρόνου έχουμε σε κάθε δένδρο τρεις βραχίονες με δύο υποβραχίονες ο καθένας σε απόσταση 60-70 cm από τον άλλο βραχίονα και σε αντίθετη κατεύθυνση ώστε να καλύπτεται πλήρως όλος ο χώρος.
• Τα επόμενα χρόνια φροντίζουμε να κόβουμε τους βραχίονες σε ύψος που επιτρέπει την πραγματοποίηση των υπόλοιπων καλλιεργητικών εργασιών όπως το αραίωμα και η συγκομιδή με μικρό σχετικά κόστος

Κύπελλο μηλιάς

Κύπελλο ροδακινιάς

Κύπελλο στην κερασιά

Παλμέτα

• Παλμέτα με λοξούς βραχίονες
• Ελεύθερη παλμέτα

Παλμέτα μηλιάς-πυκνή φύτευση

• είναι σημαντικό να διατηρηθεί η κυριαρχία του κεντρικού οδηγού έναντι των πλάγιων βραχιόνων
• οι πλάγιοι βραχίονες πρέπει να έχουν αναλογικά μικρότερη διάμετρο σε σχέση με τον κεντρικό άξονα και να σχηματίζουν με αυτόν γωνία 40-60ο
• η μείωση των τομών έχει ως αποτέλεσμα το δένδρο να αρχίζει να παράγει νωρίς και έτσι μειώνεται η βλάστηση

Άτρακτος

ΚΛΆΔΕΜΑ ΚΑΡΠΟΦΟΡΊΑΣ

• Χειμερινό κλάδεμα
• Θερινό κλάδεμα

Θερινό κλάδεμα

• αποσκοπεί στο φρενάρισμα της τάσης των δένδρων να δημιουργήσουν ζωηρή βλάστηση σε βάρος της καρποφορίας
• μειώνει την αύξηση πολύ περισσότερο από ίδιου βαθμού χειμερινού κλαδέματος, επειδή απομακρύνεται ενεργή φυλλική επιφάνεια και μειώνεται η συγκέντρωση θρεπτικών στοιχείων στους ξυλώδεις ιστούς
• κατάλληλο θερινό κλάδεμα αποτελεί συμπλήρωμα σε άλλες καλλιεργητικές πρακτικές για έλεγχο της ζωηρότητας των βλαστών
• βελτιώνει σημαντικά το χρωματισμό των καρπών σε δένδρα μεγάλης ζωηρότητας
• δένδρα μικρής ζωηρότητας δεν πρέπει να δέχονται θερινό κλάδεμα
• θερινό κλάδεμα πραγματοποιείται σε δένδρα καλής έως μεγάλης ζωηρότητας
• αντικειμενικός στόχος πρέπει να είναι η απομάκρυνση μη επιθυμητής, πολύ ζωηρής κατακόρυφης βλάστησης της τρέχοντος έτους με έμφαση στις κορυφές των δένδρων

Τρόπος εφαρμογής θερινού Κλαδέματος

• Κορυφολόγημα ετήσιων βλαστών
• Κλάδεμα στην κορυφή του κεντρικού άξονα
• Πρώιμα θερινά κλαδέματα
• Όψιμα θερινά κλαδέματα

Κορυφολόγημα ετήσιων βλαστών

• γίνεται τον μήνα Ιούνιο στην περίοδο των πιο μεγάλων ημερών
• τσίμπημα των νέων βλαστών που έχουν αποκτήσει μήκος περίπου 30 εκατοστά
• η επέμβαση αυτή βοηθά στον σχηματισμό ανθοφόρων οφθαλμών, κάτω από το σημείο της τομής

Κλάδεμα στην κορυφή του κεντρικού άξονα

• εφαρμόζεται στο τέλος Ιουνίου σε δένδρα που έχουν τάση για ζωηρή ανάπτυξη προς την κορυφή
• αφαιρούνται γύρω από την κορυφή όλοι οι νέοι βλαστοί. Η επέμβαση αυτή εξασθενεί την κορυφή προς όφελος των κατώτερων μερών του δένδρου και επιπλέον την έκπτυξη γύρω από την κορυφή νέων πιο αδύνατων βλαστών
• στις ποικιλίες που δεν έχουν την τάση ζωηρής ανάπτυξης προς την κορυφή συνιστάται ελαφρύ κορυφολόγημα των καρποφόρων κλαδιών που βρίσκονται κοντά στη βάση της κόμης του δένδρου και σχηματίζουν πολύ κλειστή γωνία με τον κεντρικό άξονα

Πρώιμα θερινά κλαδέματα

• η αφαίρεση λαίμαργων βλαστών με κατακόρυφη κατεύθυνση στο εσωτερικό του δένδρου απομακρύνονται τον Μάιο-Ιούλιο όταν έχουν μήκος 20-25 cm είτε με το χέρι είτε με κλαδευτικό ψαλίδι
• το εσωτερικό της κόμης του δέντρου διατηρείται ανοικτό για τη διείσδυση της ηλιακής ακτινοβολίας, ενώ μειώνεται η ποσότητα του χειμερινού κλαδέματος

Όψιμα θερινά κλαδέματα

• εφαρμόζονται μετά τη διακοπή της βλάστησης
• στις φθινοπωρινές ποικιλίες μηλιάς ως κατάλληλος χρόνος θερινού κλαδέματος θεωρείται ο Αύγουστος
• βοηθά στον καλό χρωματισμό των καρπών αλλά και τον σχηματισμό ανθοφόρων οφθαλμών, αφού απομακρύνεται από τις κορυφές των δένδρων πολύ ζωηρή βλάστηση που σκιάζει

Χειμερινό κλάδεμα

• πραγματοποιείται από την πτώση των φύλλων το φθινόπωρο μέχρι την έναρξη διόγκωσης των οφθαλμών την άνοιξη
• σε περιοχές όπου η θερμοκρασία κατέρχεται σε χαμηλά επίπεδα και μπορεί να προκαλέσει ζημιά εφαρμόζεται όψιμα, επειδή οι τομές κλαδέματος καθιστούν πιο ευπαθείς τους βλαστούς στις χαμηλές θερμοκρασίες
• σε περιοχές που πλήττονται από ανοιξιάτικους παγετούς, το κλάδεμα μπορεί να πραγματοποιηθεί κατά την έκπτυξη των ανθοφόρων οφθαλμών. Με βάση το μέγεθος των ζημιών από τις χαμηλές θερμοκρασίες ρυθμίζεται ο βαθμός κλαδέματος

Χειμερινό κλάδεμα-Γιγαρτόκαρπα

πραγματοποιείται στην περίοδο του πλήρη λήθαργου, επειδή αυξάνεται ο κίνδυνος προσβολής των τομών του κλαδέματος από το βακτηριακό κάψιμο (Erwinia amylovora) εάν αυτό γίνει όταν ξεκινήσει η κίνηση των χυμών του δένδρου

Προϋποθέσεις εφαρμογής σωστού χειμερινού κλαδέματος

• γνώση τρόπου καρποφορίας
• γνώση τρόπου γονιμοποίησης (σταύρο-, αυτογονιμοποιούμενο)
• γνώση ικανοποιητικού ποσοστό καρπόδεσης (μηλιά 8-10%, αμυγδαλιά 50-70%)
• διάκριση βλαστοφόρων από ανθοφόρους ή μικτούς οφθαλμούς, όταν αυτοί είναι ακόμα σε λήθαργο εκτίμηση δυνατότητας παραγωγής του κάθε δένδρου και να αφήσουμε στο δένδρο ανάλογο αριθμό καρποφόρων οργάνων

Χειμερινό κλάδεμα μηλιάς-αχλαδιάς

• φέρουν την παραγωγή τους σε μικτούς οφθαλμούς που βρίσκονται επάκρια κοντών βλαστών (αιχμές, λαμβουρδες, ασκοί)
• τα καρποφόρα όργανα βρίσκονται σε ξύλο ηλικίας μεγαλύτερη των 2 ετών και τα δένδρα πρέπει να κλαδεύονται μάλλον ελαφρά για να αναπτύξουν τέτοιους κοντούς βλαστούς
• αυστηρό κλάδεμα έχει σαν αποτέλεσμα την δημιουργία πολλών βλαστών μεγάλου μήκους, στους οποίους ο ακραίος οφθαλμός είναι βλαστοφόρος και όχι μικτός με αποτέλεσμα να μην έχουμε καρποφορία
• αφαιρέσεις-απαλείψεις βλαστών ηλικίας ενός έτους και άνω από τη βάση τους και λαίμαργων βλαστών
• σταδιακή απομάκρυνση βλαστών ηλικίας δύο ή περισσοτέρων ετών εφόσον έχουν μεγαλώσει αρκετά και με το βάρος των καρπών τους έχουν κλίση κάτω από την οριζόντια θέση
• αφήνονται σαν αντικαταστάτες ετήσιοι βλαστοί με κλίση 30- 45º ως προς την κατακόρυφο, οι οποίοι όταν δώσουν παραγωγή, με το βάρος των καρπών θα πάρουν περίπου οριζόντια θέση
• βραχύνσεις γίνονται σε βλαστούς ηλικίας μεγαλύτερης των δύο ετών και άνω (ποτέ σε ετήσιους βλαστούς) στα 2/3 του μήκους του βλαστού (κλάδεμα επαναφοράς)

Χειμερινό κλάδεμα ροδακινιάς

• τα άνθη της ροδακινιάς βρίσκονται κυρίως στα πλάγια ετήσιων βλαστών και οι καρποφόροι βλαστοί πρέπει να ανανεώνονται κάθε χρόνο
• επιλέγονται ετήσιοι βλαστοί μήκους 25-45 cm, οι οποίοι εκφύονται από βραχίονες και υποβραχίονες, σε αποστάσεις που δεν εμποδίζουν ο ένας τον άλλο όταν αποκτήσουν φυλλική επιφάνεια
• όσοι από τους επιλεγμένους βλαστούς έχουν μήκος μεγαλύτερο από 50 cm βραχύνονται αφαιρώντας μέρος του βλαστού.
• εάν υπάρχουν ταχυφυείς βλαστοί στους ετήσιους βλαστούς που επιλέγουμε, αυτοί πρέπει να αφαιρούνται γιατί δεν δίνουν ικανοποιητικής ποιότητας καρπούς
• εάν δεν υπάρχουν βλαστοί του επιθυμητού μήκους, τότε επιλέγονται και μικρότερου μήκους βλαστοί καθώς και λεπτοκλάδια
• οι υπόλοιποι βλαστοί, όπως κατεστραμμένοι ή προσβεβλημένοι από ασθένειες βλαστοί καθώς και εκείνοι που δεν έχουν σωστή κατεύθυνση απομακρύνονται
• το κλάδεμα ξεκινάει από τη κορυφή του βραχίονα προς τα κάτω, επιλέγοντας ένα βλαστό που να κατευθύνεται προς το εξωτερικό της κόμης και να είναι σε ύψος που καθιστούν ευκολότερες τις εργασίες του αραιώματος και το κλαδέματος
• οι ζωηροί (λαίμαργοι) βλαστοί με κατακόρυφη κατεύθυνση απομακρύνονται από τη βάση (μπορεί να γίνει με το θερινό κλάδεμα). Όταν αυτοί βρίσκονται σε κατάλληλη θέση, μπορούν να μείνουν για αντικατάσταση βραχιόνων. Στην περίπτωση αυτή αποκόπτονται σε ένα πλάγιο ταχυφυή βλαστό και απομακρύνονται κάποιοι από τους υπόλοιπους ταχυφυείς βλαστούς.
• Πηγή:http://agroboard.blogspot.gr