Το ερώτημα απασχολεί πολλούς: Πώς είναι δυνατόν μετά από μια τόσο βροχερή χρονιά όπως η προηγούμενη η Κρήτη να έχει πρόβλημα με το νερό; Απευθυνθήκαμε στο διευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Μωυσή Μυλωνά, ο οποίος μας υπενθύμισε ότι το 2015 ήταν μια άνυδρη χρονιά και έτσι μόνο με τα νερά του περασμένου χειμώνα η Κρήτη δε θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα. Μην ξεχνάμε ότι στη νότια και την ανατολική Κρήτη έριξε πολύ λίγο νερό, σε αντίθεση με τις άλλες περιοχές του νησιού.
Ο γνωστός επιστήμονας επισημαίνει ότι πρέπει να εστιάσουμε στον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα και αυτό πρέπει να είναι η βασική μας προτεραιότητα. Ο ίδιος βάζει και τη διάσταση του ποτίσματος των ελιών στην περίπλοκη εξίσωση. Μιλώντας στην εφημερίδα "Νέα Κρήτη", εκτιμά ότι έχουμε μετατρέψει τις ελιές από μεσογειακό φυτό σε ποτιστικό και ότι έτσι χάνουμε την ευκαιρία να εξοικονομήσουμε σημαντικές ποσότητες νερού. Σύμφωνα με τον ίδιο, το πρόβλημα για την Κρήτη αφορά κυρίως στα επιφανειακά ύδατα, με την επιτακτική ανάγκη να βρούμε τρόπους να μη γίνεται κατασπατάληση του νερού και βεβαίως να κρατηθούν αυτά τα ύδατα και να μη χάνονται στη θάλασσα. Πρέπει να προσπαθήσουμε να εμπλουτίσουμε τους υδροφορείς και να φροντίσουμε να μη δεσμεύουμε όλα τα επιφανειακά ύδατα, αλλά να αφήνουμε ποσότητες και για το οικοσύστημα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν πρέπει να αποστραγγίζονται τα φράγματα, αλλά να έχουν νερό και το καλοκαίρι.
«Πρέπει να επιβάλουμε την ορθολογιστική χρήση του νερού», τονίζει ο κ. Μυλωνάς, εκτιμώντας ότι σε πρώτη φάση η πρωτοβουλία, και λόγω του ότι εστιάζει στο θέμα του ποτίσματος, ανήκει σε φορείς που ασχολούνται με τη γεωργία, και μόνο αν και όταν το πρόβλημα φτάσει στο οικοσύστημα, για παράδειγμα, και στερεύουν πηγές, θα πρέπει να κινήσουν τα νήματα Ιδρύματα όπως το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Τώρα τι θα γίνει φέτος, αυτό θα φανεί από το πώς θα κινηθεί ο Νοέμβρης σε επίπεδα υετού και κυρίως οι βασικοί για τον υδροφόρο ορίζοντα κατεξοχήν βροχεροί μήνες Δεκέμβριος και Ιανουάριος. Σύμφωνα πάντως με το γνωστό επιστήμονα, «δε δικαιούμαστε να λέμε ότι δεν έχουμε νερό, όταν χώρες όπως το Ισραήλ έχουν καταφέρει να λύσουν το πρόβλημα. Πρέπει να εστιάσουμε στον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα και αυτό πρέπει να είναι η βασική μας προτεραιότητα».
Την ώρα που η ανομβρία δείχνει για άλλη μια φορά στην Κρήτη το άσχημο πρόσωπό της, υπάρχουν κάποιες απόψεις που λένε ότι η ελαιοκαλλιέργεια στην Κρήτη, όπως και στις μεσογειακές χώρες γενικότερα, μπορεί και επιβιώνει εδώ και χιλιάδες χρόνια, χωρίς να χρειάζεται από τον άνθρωπο να ποτίζει τις ελιές για να του δίνουν τον καρπό τους. Τι λένε, λοιπόν, για το σοβαρό αυτό ζήτημα οι γεωτεχνικοί;
Χρειάζονται πότισμα οι ελιές;
Υπάρχει, μάλιστα, μια άποψη που λέει ότι, αφού βρισκόμαστε σε τέτοιες δύσκολες περιόδους, δε χρειάζεται να συνεχίσουμε να καταναλώνουμε όλο αυτό το νερό που καταναλώνουμε για να ποτίζουμε τα ελαιόδεντρα. Και μάλιστα, μειώνοντας ή κόβοντάς τους το νερό, θα έχουμε ίσως και καλύτερα αποτελέσματα ως προς την ποιότητα του παραγόμενου ελαιολάδου.
Πόσο σωστή ή πόσο λανθασμένη είναι άραγε μια τέτοια άποψη, που πραγματικά την ακούμε και από ανθρώπους που δραστηριοποιούνται γύρω από τη φύση και το περιβάλλον και έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία στα θέματα αυτά;
Η εφημερίδα "Νέα Κρήτη" έθεσε τα συγκεκριμένα ερωτήματα στον κοσμήτορα της Σχολής Γεωπονίας του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Κρήτης, γεωπόνο Φίλιππο Βερβερίδη, που απαντάει ως εξής: «Το ότι υπάρχουν κάποια φυτά που έχουν μάθει να επιβιώνουν στη φύση, επειδή υπάρχει το νερό που παρέχεται από το βροχή, αυτό είναι άλλο θέμα. Τώρα, το αν ο άνθρωπος έχει παρέμβει για να ποτίσει με στόχο την αύξηση της παραγωγής, αυτό είναι επίσης μια διαφορετική προσέγγιση του θέματος. Τώρα αν είναι ποιοτικότερο το παραγόμενο προϊόν όταν το δέντρο δεν ποτίζεται σε σχέση με το προϊόν που θα παραχθεί όταν το δέντρο ποτίζεται, είναι κάτι που θα το δείξουν οι αναλύσεις. Δεν είναι κάτι το οποίο μπορούμε να το πούμε εξαρχής. Αλλά δεν είναι κανόνας αυτό το πράγμα...».
Ο Φίλιππος Βερβερίδης προσθέτει στο σημείο αυτό ότι «ο στόχος της γεωργίας και αυτό το οποίο ονομάζουμε εντατικοποίηση είναι ακριβώς για να αυξηθεί το εισόδημα και για να αυξηθεί η παραγωγή για να μπορεί και να θρέψει περισσότερους ανθρώπους. Έχουμε παράλληλα από την άλλη και μια αγορά η οποία ζητάει... Από τη στιγμή που υπάρχει η απαίτηση της αγοράς, όλη η γεωργία κινείται προς αυτή την κατεύθυνση...».
Στο σημείο αυτό, στο ερώτημά μας αν θα μπορούσαμε όμως σήμερα, επειδή έχουμε το φαινόμενο της ανομβρίας, να αποφασίζαμε να μειώσουμε ή και να κόψουμε εντελώς το νερό στην ελιά, ο Φίλιππος Βερβερίδης απαντάει ως εξής: «Υπάρχουν και ελιές μη ποτιστικές, όπως και αμπέλια μη ποτιστικά. Και στα αμπέλια τα μη ποτιστικά έχουμε προϊόντα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Τα αμπέλια της Σαντορίνης, για παράδειγμα, είναι μη ποτιστικά. Αυτό τι σημαίνει; Ότι δε δίνουν καλό κρασί; Δίνουν απλά ένα κρασί που έχει ένα ιδιαίτερο τοπικό χαρακτήρα. Αν ποτίζονταν τα αμπέλια αυτά, απλά θα άλλαζε το προφίλ. Από τη στιγμή που αλλάζουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στο παραγόμενο προϊόν, έχουμε ένα αποτέλεσμα που οφείλεται στο γεγονός αυτό. Κάτι δίνεις, κάτι παίρνεις. Δεν υπάρχει δηλαδή ένας χρυσός κανόνας ο οποίος τα εξηγεί όλα...». Ο κ. Βερβερίδης προσθέτει στο σημείο αυτό ότι, «αν θέλεις να ακολουθήσεις ένα σύστημα το οποίο είναι πιο κοντά στη λεγόμενη φυσική καλλιέργεια, εκεί προφανώς να ακολουθήσεις άλλες καλλιεργητικές τεχνικές, οι οποίες σου δίνουν ίσως κάτι ποιοτικότερο, αλλά δεν μπορούν να σου δώσουν την ποσότητα που θέλεις να έχεις σαν κι αυτή που βγάζουν κάποιοι ελαιοπαραγωγοί σήμερα...».
«Δε συνηθίζει το πότισμα»
Λένε πολλοί, εξάλλου, «συνήθισα την ελιά στο πότισμα και τώρα δεν μπορώ να της το κόψω»... Πόσο πραγματικότητα είναι αυτό και πόσο μύθος; Ο Φίλιππος Βερβερίδης απαντά: «Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα. Η ελιά αναπτύσσει ορισμένα χαρακτηριστικά, αλλά δεν έχει τους αισθητήρες που έχουν άλλοι ανώτεροι οργανισμοί. Ένα δέντρο προφανώς και μπορείς να το ποτίζεις και να αναπτύξει περισσότερα κλαδιά. Έχει ένα κύκλο παραγωγής. Σου δίνει παραγωγή κάθε δεύτερο χρόνο. Τώρα αν το ποτίζεις, που σημαίνει το "συνηθίζεις" στο πότισμα, αυτό δε σημαίνει ότι αν το παρατήσεις θα "πεθάνει". Θα επιστρέψει σε έναν κύκλο ζωής που είχε συνηθίσει πριν. Βέβαια, σίγουρα θα έχει ένα σοκ όταν του στερήσεις κάτι που του έδινες για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτι που ισχύει για οποιοδήποτε ζωντανό οργανισμό...».
Ρεπορτάζ: Χριστόφορος Παπαδάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου