Γιατί τρώμε την Καθαρά Δευτέρα λαγάνα; - Ποια η ιστορία της και τι συμβολίζει;

 

Καταναλώνεται την Πρωτονήστιμη Δευτέρα της Σαρακοστής

Η λαγάνα, ο άζυμος αυτός άρτος, παίζει αναμφίβολα κυρίαρχο ρόλο στο νηστίμο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας

Η λαγάνα, παρασκευάζεται χωρίς προζύμι, και έναν τέτοιο πρόχειρο άρτο χρησιμοποίησαν και οι Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή.

Έκτοτε επιβαλλόταν από το Μωσαϊκό Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

Η ιστορία της λαγάνας διατρέχει όλη τη διατροφική παράδοση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ο Αριστοφάνης στις «Εκκλησιάζουσες» λέει «Λαγάνα πέττεται» δηλαδή: «Λαγάνες γίνονται». Ο δε Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως: «Το γλύκισμα των φτωχών».

Το έθιμο της λαγάνας παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και συνηθίζεται να παρασκευάζεται με μεράκι από τον αρτοποιό της γειτονιάς, τραγανή λαχταριστή και σουσαμένια και καταναλώνεται κατά την Καθαρά Δευτέρα, την Πρωτονήστιμη Δευτέρα της Σαρακοστής.

Η ονομασία της «Καθαρά» προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, ως «ημέρα κάθαρσης».

Στη συνέχεια τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν μέχρι τη λήξη της νηστείας. Επίσης κατά την ημέρα αυτή εξέρχονταν όλοι οικογενειακώς στην ύπαιθρο και έστρωναν κάτω στη γη και έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά όπως χαλβά, ελιές, ταραμά και λαγάνα.

Από την Καθαρά Δευτέρα προετοιμάζεται ο άνθρωπος μετά τις εορτές και την καλοφαγία των Απόκρεων, να καθαρίσει την ψυχή και το σώμα του για να φτάσει στο τέρμα δηλαδή στο Πάσχα και να αναστηθεί ξανά με την Ανάσταση του Κυρίου.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λαγάνα που έχει το σχήμα της «κυρα-Σαρακοστής», που παριστάνει μια μακριά γυναίκα που έχει ένα σταυρό στο κεφάλι, δεν έχει στόμα γιατί είναι όλο νηστεία. Τα χέρια της είναι σταυρωμένα για τις προσευχές, έχει επτά πόδια που συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της νηστείας.

Έθιμο που συνηθιζόταν για να μετρούν το χρόνο κατά την περίοδο της Σαρακοστής ήταν κάθε Σάββατο να κόβουν το ένα πόδι και το τελευταίο το έκοβαν το Μ. Σάββατο όπου το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός της επόμενης χρονιάς.

Η νόστιμη και λαχταριστή για όλους μας λαγάνα είναι ένα προϊόν άξιο σεβασμού και με πραγματική πλούσια ιστορία, θα είναι μεγάλη απώλεια για τις επερχόμενες γενεές να ξεχάσουν τις παραδόσεις μας, να ξεχάσουν τις παλιές σαρακοστιανές μυρουδιές. Οι αρτοποιοί της γειτονιάς πιστοί στις παραδόσεις μας παρασκευάζουν την Καθαρά Δευτέρα τη λαγάνα συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση του εθίμου, ώστε οι νέες γενεές να έχουν την ευκαιρία να ακούσουν, να μυρίσουν και να γευτούν τη Σαρακοστή γιατί οι Σαρακοστιανές μυρωδιές είναι έμμεσοι φορείς μιας βαθιάς πνευματικότητας.

(Μαρία Γκιουδφέση, Βοϊακή γή, Μάρτιος-Απρίλιος 2003, τεύχος αριθ. 182)

Πηγή: dogma.gr

Πεντανόστιμη λαγάνα - Η πιο απλή και εύκολη συνταγή!

Διαρκούν τραγανές και μετά από 3 ώρες!

Φτιάξτε φανταστικές λαγάνες τραγανές από έξω και αφράτες από μέσα, με τη συνταγή που σας προτείνουμε.

Ο Πάνος Παπαδάκης και η Ομάδα Live Kitchen μας εγγυόνται ότι είναι η ιδανική συνταγή για λαγάνα και που όλοι μπορούμε να φτιάξουμε μόνοι μας στο σπίτι την Καθαρά Δευτέρα.

Είναι τραγανή απ’ έξω και αφράτη από μέσα.

 

Υλικά για (2 λαγάνες)

• 900 γρ. αλεύρι για τσουρέκι
• 50 γρ. νωπή μαγιά η 16 γρ ξηρή
• 500 γρ. νερό σε θερμοκρασία δωματίου
• 1 κτγ ζάχαρη
• 12 γρ. αλάτι - Περίπου 2,5 κτγ
• 1 κτσ ελαιόλαδο
• Ελαιόλαδο
• Σουσάμι
• 40 γρ. νερό
• 1 κτγ ζάχαρη
• Σουσάμι

 

Εκτέλεση:

Σε ένα μπολ ρίχνουμε το νερό την ζάχαρη και σπάμε καλά τις νωπές μαγιές μέσα στο μείγμα.

Ανακατεύουμε πολύ καλά να διαλυθούν πολύ μέσα στο νερό.

Έπειτα ρίχνουμε την μισή ποσότητα από το αλεύρι για τσουρέκια και ανακατεύουμε πολύ καλά το μείγμα.

Κάνουμε τον φούρνο στόφα ανάβοντάς τον στους 100 c  στις αντιστάσεις για 1 λεπτό.

Μετά από 1 λεπτό τον κλείνουμε και βάζουμε μέσα το μείγμα να ξεκουραστεί για να ενεργοποιηθεί η μαγιά για περίπου 20 λεπτά.

Μετά από 20 λεπτά βγάζουμε το μείγμα και ρίχνουμε το υπόλοιπο αλεύρι .Προσθέτουμε το ελαιόλαδο και το αλάτι και ανακατεύουμε μέχρι να γίνει μια εύπλαστη ζύμη.

Την σκεπάζουμε με μια μεμβράνη και την βάζουμε μέσα στον φούρνο κάνοντάς τον στόφα με την ίδια διαδικασία.

Την αφήνουμε να φουσκώσει για 1 1/2 ώρα. Αφού φουσκώσει χωρίζουμε την ζύμη σε 2 ίσα μέρη.

Παίρνουμε το πρώτο ζυμάρι και το ανοίγουμε με τα χέρια μας. Αναποδογυρίζουμε ένα ταψί κουζίνας και τοποθετούμε πάνω του μια λαδόκολλα.

Αλείφουμε στην λαδόκολλα ελαιόλαδο και πασπαλίζουμε σουσάμι. Βάζουμε επάνω την λαγάνα και την σκεπάζουμε με μια μεμβράνη.

Την αφήνουμε για 30 λεπτά να ξεκουραστεί.

Στη συνέχεια πατάμε με τα δάχτυλά μας τη λαγάνα.

Έχουμε προθερμάνει τον φούρνο στον αέρα στους 180 c και έχουμε τοποθετήσει ένα ταψί κουζίνας από την ανάποδη πλευρά.

Αλείφουμε με ζάχαρόνερο και πασπαλίζουμε με μπόλικο σουσάμι. Βάζουμε προσεκτικά την λαγάνα όπως είναι μαζί με την λαδόκολλα μέσα στον φούρνο πάνω στο ταψί που καίει. Κλείνουμε τον φούρνο και την ψήνουμε για 20-25 λεπτά. Την ίδια ακριβώς διαδικασία κάνουμε και με την δεύτερη λαγάνα.

Οι λαγάνες μόλις ψηθούν είναι έτοιμες, τραγανές από έξω και αφράτες από μέσα.