Καλλιέργεια Παντζαριού | Καλλιεργητικές Τεχνικές

Χαρακτηριστικά

Το παντζάρι (ή κοκκινογούλι ή κηπευτικό τεύτλο) καλλιεργείται για τις σαρκώδεις γογγυλόριζες του (πλούσιες σε υδατάνθρακες) και τα φύλλα του, τα οποία καταναλώνονται ως βραστή σαλάτα. Η επιστημονική του ονομασία είναι Beta vulgaris var. esculenta και είναι συγγενές με το ζαχαρότευτλο, το κτηνοτροφικό τεύτλο και το σέσκουλο. Στην ελληνική αγορά υπάρχουν διάφοροι τύποι παντζαριού με κυριότερο τον τύπο «Detroit», που δίνει πρώιμα στρογγυλά παντζάρια καλής διαμέτρου με ομοιόμορφο κόκκινο χρώμα. Επίσης έχει κοντό φύλλωμα με γυαλιστερό πράσινο χρώμα το οποίο δημιουργεί μια όμορφη οπτική αντίθεση με το κατακόκκινο χρώμα της σάρκας. Παλαιότερα καλλιεργούνταν σημαντικές εκτάσεις μια ποικιλία που ήταν γνωστή ως Αιγυπτιακό Παντζάρι, το οποίο σε αντίθεση με τα παντζάρια τύπου «Detroit», έχει πεπλατυσμένη γογγυλόριζα η οποία δεν μπόρεσε να γίνει αποδεκτή από τον Έλληνα καταναλωτή.

Εδαφοκλιματικές Απαιτήσεις

Η καλύτερη ποιότητα (έντονα κόκκινη γογγυλόριζα) επιτυγχάνεται σε θερμοκρασίες αέρα 10-18°C. Για την βλάστηση του σπόρου η ελάχιστη απαιτούμενη θερμοκρασία εδάφους είναι 5°C, ενώ οι ευνοϊκές θερμοκρασίες έχουν εύρος από 10-30°C, με μέγιστο όριο τους 35. Αν υπάρξει μια ψυχρή περίοδος (4-10°C) για 2 εβδομάδες ή περισσότερο το φυτό θα σχηματίσει υπέργεια ανθοφόρα στελέχη κάτι που είναι επιθυμητό μόνο για καλλιέργειες που στόχο έχουν την σποροπαραγωγή. Όσον αφορά το έδαφος καταλληλότερα είναι τα αμμώδη ή αμμωπηλώδη, μέσης ή ελαφριάς σύστασης με αντίδραση όξινη έως ελαφρώς αλκαλική (pH 6-7,5). Δεν ανέχεται βαριά εδάφη που νεροκρατούν, ούτε εδάφη συμπαγή ή με πολλές πέτρες στα οποία παρεμποδίζεται η ομαλή ανάπτυξη της γογγυλόριζας.

Καλλιεργητικές Τεχνικές

Σπορά

Η σπορά του μπορεί να γίνει όλο το χρόνο, ωστόσο αποφεύγονται οι πολύ ζεστοί μήνες του καλοκαιριού, γιατί οι υψηλές θερμοκρασίες συχνά προκαλούν την εμφάνιση λευκών ομόκεντρων κύκλων στο εσωτερικό του παντζαριού. Οι συχνότερες περίοδοι σποράς είναι από το Μάρτιο – Μάιο και από τα τέλη καλοκαιριού μέχρι τα μέσα του Φθινοπώρου. Ένα σημείο που πρέπει να προσέξουμε είναι ότι ο καρπός του παντζαριού (που χρησιμοποιείται ως σπόρος) είναι συγκάρπιο (δηλ. περιέχει αρκετά σπέρματα μαζί) με αποτέλεσμα μετά την σπορά να φυτρώνουν στην ίδια θέση περισσότερα του ενός φυτά και να χρειάζεται αραίωμα. Μια πρακτική που ακολουθείται είναι η τριβή του συγκάρπιου ώστε να ξεχωρίσουν τα σπέρματα που περιέχει (2-3) και να αποφύγουμε να είναι δυνατόν το αραίωμα. Απαιτείται περίπου 1,5 κιλό σπόρου το στρέμμα, σε βάθος 1 – 2,5 εκατοστά και σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 25 – 30 εκ. Ο σπόρος ανάλογα με την θερμοκρασία του εδάφους βλαστάνει μετά από 8-15 ημέρες.

Tα νεαρά φυτάρια εμφανίζονται σε 8-15 ημέρες από τη σπορά. Η βλάστηση του σπόρου μπορεί να γίνει σε ένα εύρος θερμοκρασιών 8-30°C. Η διάρκεια της καλλιέργειας στο χωράφι, από τη σπορά έως τη συγκομιδή, κυμαίνεται από 2,5 – 5 μήνες. 

Λίπανση

Με τη βασική λίπανση προστίθεται ολόκληρη η ποσότητα φωσφόρου και καλίου και μέρος της ποσότητας του αζώτου. Μία καλλιέργεια με μέση παραγωγή 3 τόνους/ στρέμμα αφαιρεί από το έδαφος 7,5 κιλά αζώτου, 3 κιλά φωσφόρου και 13 κιλά καλίου. Το παντζάρι έχει ανάγκη από ικανοποιητική υγρασία σε όλη την διάρκεια της καλλιέργειας. Το κορεσμένο όμως έδαφος θα δημιουργήσει προβλήματα στην ανάπτυξη της γογγυλόριζας. Αποφεύγονται τα ποτίσματα πριν από τη συγκομιδή γιατί αυξάνεται ο κίνδυνος να σχιστούν οι γογγυλόριζες, να μειωθεί η αποθηκευτική τους ικανότητα και να υποβαθμιστούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους. Έλλειψη της υγρασίας κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας, υποβαθμίζειποιοτικά τις γογγυλόριζες, καθώς γίνονται τραχιές και ινώδεις.

Αραίωμα φυτών

Μόλις τα φυτά αποκτήσουν 3-4 πραγματικά φύλλα αραιώνονται, έτσι ώστε τελικά οι αποστάσεις μεταξύ των φυτών πάνω στη γραμμή να είναι 5-8 εκ. Είναι απαραίτητη καλλιεργητική τεχνική καθώς κάθε σπόρος είναι μία συγκαρπία (περισσότερα από ένα σπέρματα) και τελικά δίνει περισσότερα από ένα φυτό.

Συγκομιδή

Τα παντζάρια συγκομίζονται μόλις αποκτήσουν εμπορεύσιμο μέγεθος. Όσο πιο μικρές συγκομίζονται οι γογγυλόριζες τόσο πιο τρυφερές είναι. Η συγκομιδή γίνεται σταδιακά και εφαρμόζεται με εξαγωγή ολόκληρων των φυτών από το έδαφος.

Απόδοση – Συντήρηση

Η απόδοση του παντζαριού κυμαίνεται από 2-4 τόνους στο στρέμμα. Αμέσως μετά τη συγκομιδή τα παντζάρια καθαρίζονται από τα κατεστραμμένα φύλλα, πλένονται και μεταφέρονται απευθείας στην αγορά προς πώληση. Η γογγυλόριζα μπορεί να συντηρηθεί για αρκετό διάστημα στο ψυγείο. Σε θερμοκρασία 4-8ºC και σχετική υγρασία 60-70% διατηρείται για τουλάχιστον 2 μήνες. Πιο ευαίσθητη στη συντήρηση είναι βρασμένη παρά ωμή.

Πηγή>http://agrosimvoulos.gr/