Η μπάμια

Η μπάμια (Hibiscus esculentus L) ανήκει στην οικογένεια των Malvaceae. Είναι φυτό που καλλιεργείται από τα αρχαία χρόνια στις Ινδίες και την Αίγυπτο από όπου και εξαπλώθηκε και στις χώρες της Μεσογείου.

Σήμερα καλλιεργείται σε μεγάλες εκτάσεις στη Βραζιλία, στις Ινδίες, στις ΗΠΑ, αλλά και σε χώρες της Αφρικής.

Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής της μπάμιας καταναλώνεται σαν νωπός καρπός ενώ ένα σημαντικό μέρος επίσης μεταποιείται με κονσερβοποίηση, κατάψυξη, παραγωγή τουρσιού. Οι μπάμιες που έχουν μικρότερο μήκος από 10 εκ. χρησιμοποιούνται στην κονσερβοποίηση.

Οι καρποί που καταναλώνονται σαν νωποί έχουν μήκος 3-6 εκ. επειδή είναι πιο τρυφεροί και δεν έχουν ίνες.

Στις Ινδίες οι μπάμιες χρησιμοποιούνται επίσης αποξηραμένες και κονιορτοποιημένες σαν σκόνη καρπών σε διάφορα φαγητά.

Οι μπάμιες χαρακτηρίζονται από την μεγάλη τους περιεκτικότητα σε ακόρεστα λιπαρά οξέα. Επίσης οι ίνες από τους βλαστούς του φυτού χρησιμοποιούνται για παραγωγή σχοινιών. Οι μπάμιες είναι πλούσιες σε βιταμίνες και κυρίως σε βιταμίνη C, αλλά και σε Β1, Β6 και φυλλικό οξύ. Περιέχουν επίσης γλουταθειόνη , λουτείνη, καροτινιειδή, όπως επίσης και ανόργανα άλατα ασβέστιο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, κ.α.

Η βοτανική περιγραφή του φυτού

Είναι ένα ετήσιο φυτό, αν και υπάρχουν και πολυετείς ποικιλίες στην Αφρική. Η μπάμια μπορεί να φθάσει σε ύψος 0,5 έως 2 μέτρων. Η μπάμια αναπτύσσει ένα ημιξυλώδη βλαστό. Το ριζικό της σύστημα είναι πλούσιο και γι αυτό το φυτό είναι ανθεκτικό στην ξηρασία. Αποτελείται από μία κεντρική ρίζα και πολλές πλάγιες.

Τα φύλλα της είναι μεγάλα παλαμοειδή, με διαστάσεις 10-25 εκ. που φέρουν 3-5 λοβούς. Τα φύλλα της φέρουν τριχίδια. Τα άνθη της μπάμιας είναι κίτρινα, μεγάλα και σχηματίζονται στις μασχάλες των φύλλων.

Η άνθηση γίνεται 35- 55 ημέρες μετά την βλάστηση των σπόρων. Στην χώρα μας οι μπάμιες ανθίζουν από τις αρχές του καλοκαιριού μέχρι το φθινόπωρο, ενώ τα άνθη της είναι αυτογόνιμα, αλλά σε ένα μικρό ποσοστό παρατηρείται σταυρεπικονίαση.

Ο καρπός της μπάμιας είναι επιμήκης κάψα, που φέρει γωνίες. Έχει πέντε χώρους και είναι πενταγωνικός. Οι διαστάσεις του ανάλογα με την ποικιλία, όταν βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη, είναι 10-30 εκ. ο καρπός περιέχει 30-90 σπόρους.

Ποικιλίες

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Ελλάδα. Οι κυριότερες είναι:

Μπογιατίου.

Καλλιεργείται κυρίως στην Αττική και είναι πρώιμη. Δίνει καλής ποιότητας καρπούς.

Πυλαίας.

Καλλιεργείται κυρίως στην Μακεδονία. Είναι πρώιμη ποικιλία. Ο καρπός της είναι καλής ποιότητας, έχει μικρό μέγεθος και την προτιμούν οι μεταποιητικές βιομηχανίες.

Μπ-35.

Είναι ποικιλία που προέρχεται από επιλογή σε τοπική ποικιλία. Είναι παραγωγική, πρώιμη ποικιλία, κατάλληλη και για ξερική καλλιέργεια.

Βελούδο

Έχει το πλεονέκτημα ότι δεν έχει τριχίδια, είναι δημιούργημα των υπηρεσιών του Υπουργείου Γεωργίας. Μέτριας παραγωγικότητας ποικιλία μεσοπρώιμη.

Λασιθίου

Καλλιεργείται κυρίως στην Κρήτη. Καρποί μικρού έως μέτριου μεγέθους.

Υπάρχουν επίσης πολλές ξένες ποικιλίες όπως είναι: η Perkins Spinelles, η Pusa sawari, κ.α.

Εδαφοκλιματικές απαιτήσεις

Είναι φυτό ευαίσθητο στις χαμηλές θερμοκρασίες. Είναι φυτό που απαιτεί υψηλές θερμοκρασίες. Η διάρκεια της ημέρας επηρεάζει την ανάπτυξη των φυτών. Οι ημέρες μικρής διάρκειας ευνοούν την πρωιμότητα των καρπών και το μικρό μήκος των καρπών.

Η μπάμια δεν απαιτεί ιδιαίτερο είδος εδάφους. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε ελαφρά ή σε αργιλώδη εδάφη, με ρΗ 6,5-7.

Μπορεί να καλλιεργηθεί σαν ποτιστική αλλά και σαν ξερική καλλιέργεια.



Καλλιεργητικές τεχνικές

Η μπάμια πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Μπορεί να σπέρνεται άμεσα στο χωράφι ή σε σπορείο. Απαιτούνται 2,5-3 κιλά σπόρων το στρέμμα. Η απευθείας στο χωράφι σπορά γίνεται τον Απρίλιο- Μάιο, ενώ στο σπορείο στα τέλη του χειμώνα.

Η σπορά γίνεται σε γραμμές που απέχουν 40-50 εκ. και φυτό από φυτό σε κάθε γραμμή τα φυτά απέχουν 20-25 εκ. ενώ σε κάθε θέση τοποθετούν 2-3 σπόρους. Η φύτευση σε σπορείο και η μεταφύτευση των φυταρίων είναι καλύτερη τεχνική επειδή πρωιμίζει η παραγωγή με αποτέλεσμα να απολαμβάνει υψηλότερες τιμές ο παραγωγός.

Η μπάμια είναι ανθεκτική στην ξηρασία, αλλά η μεγάλη ξηρασία επιδρά δυσμενώς στο ύψος της παραγωγής. Η άρδευση μπορεί να γίνει με σταγόνες, ή με καταιονισμό ή με αυλάκια.

Η λίπανση που πρέπει να εφαρμόζεται είναι μία ποσότητα 2-3 τόνους κοπριάς το στρέμμα, 5-6 κιλά άζωτο, 5-6 κιλά φωσφόρο και 4-5 κιλά κάλιο.

Πρέπει να γίνεται καταπολέμηση των ζιζανίων με σκαλίσματα.

Οι βασικότεροι εχθροί της μπάμιας είναι οι αφίδες, ο τετράνυχος, διάφορα έντομα εδάφους, ενώ οι κυριότερες ασθένειες είναι η σεπτόρια, το ωίδιο και διάφορες αδρομυκώσεις.

Συγκομιδή

Οι καρποί της μπάμιας για νωπή κατανάλωση στην Ελλάδα συγκομίζονται όταν έχουν μικρό μέγεθος 3-4 εκ. επειδή τότε έχουν μεγαλύτερη τιμή στην αγορά.

Για βιομηχανική χρήση συγκομίζονται μπάμιες σε τρία μεγέθη. 3-6 εκ, 7-9 εκ και 9-12 εκ.

Γενικά οι αμερικανικές ποικιλίες είναι περισσότερο μεγαλόκαρπες σε σχέση με τις ελληνικές.

Οι αποδόσεις της μπάμιας στη χώρα μας κυμαίνονται μεταξύ 500 -700 κιλών το στρέμμα στις ξερικές και 700-1000 κιλά το στρέμμα στις ποτιστικές.

Ο καρπός της μπάμιας συντηρείται για 7-10 ημέρες στους 7-10ο C και σε σχετική υγρασία 85-90%.

Η εμπορία της μπάμιας

Το κόστος εγκατάστασης και καλλιέργειας είναι 500-800€ το στρέμμα. Η συγκομιδή του έχει μία δυσκολία επειδή συγκομίζεται με τα χέρια και έχει σχετικά μεγάλο κόστος. Οι τιμές παραγωγού είναι 1,5-1,8€ το κιλό. Επίσης υπάρχει και καλλιέργεια με το σύστημα της συμβολαιακής γεωργίας. Το 2012 σύμφωνα με παραγωγούς οι τιμές είναι ανάλογες με το μήκος των καρπών. Οι καρποί με μήκος 6-9 εκ. έχουν τιμή 0,9€ το κιλό ενώ αυτές που έχουν μήκος 3-5 εκ έχουν τιμές 1,5€ το κιλό.

Πηγή>http://www.symagro.com/