Φυσαλίς - Physalis spp.

Γνωρίζετε ότι τα κινέζικα φαναράκια που κρέμονται από το φυτό Φυσαλίς περιέχουν καρπούς σαν ντοματάκια που τρώγονται;  Physalis alkekengi (Κινέζικο φανάρι)   Η Φυσαλίς (Physalis) είναι ένα γένος ανθοφόρων φυτών που ανήκει στην οικογένεια των σολανοειδών (Solanaceae), ενδημικό στα ζεστά κλίματα και τις υποτροπικές περιοχές όλου του κόσμου. Το γένος αυτό έχει εξίσου καλλωπιστική και φαγώσιμη χρήση, ανάλογα με το είδος και είναι ευρέως καλλιεργούμενο σε όλο τον κόσμο. Το χαρακτηριστικό του γένους είναι οι μικροί πορτοκαλί καρποί του που όλοι μοιάζουν στο μέγεθος, το σχήμα και την κατασκευή με μικρές ντομάτες, με τη διαφορά ότι βρίσκονται (μερικώς ή εντελώς) εσώκλειστοι σε έναν μεγάλο φλοιό με χάρτινη υφή, που προέρχεται από τον κάλυκα. Πολλά είδη του φυτού Φυσαλίς αποκαλούνται "groundcherries" (μτφρ.: χαμοκέρασα). Ένα όνομα για την Physalis peruviana είναι Cape gooseberry (μτφρ.: λαγοκερασιά του Ακρωτηρίου). Δεν πρέπει όμως να συγχέεεται με την πλειοψηφία των λαγοκερασιών, που ανήκουν στο γένος Ribes. Είναι ποώδη φυτά που αναπτύσσονται 0.4–3 μ. σε ύψος, παρόμοια στην κοινή ντοματιά - που είναι συγγενής τους - αλλά συνήθως με πιο σκληρά και πιο ευθυτενή κοτσάνια. Μπορεί να είναι είτε εποχιακά είτε πολυετή. Τα περισσότερα απαιτούν ήλιο όλη μέρα και μέτριες έως πολύ ζεστές θερμοκρασίες. Κάποια είδη είναι ευαίσθητα στην παγωνιά, αν και κάποια άλλα όπως το P. alkekengi (Κινέζικο φαναράκι) είναι ανθεκτικά σε δριμύ κρύο όταν πέσουν σε αδράνεια το χειμώνα. Η Φυσαλίς τυπικά αναπτύσσει ελαφρώς τριχωτά φύλλα, παχιά κοτσάνια και ντελικάτα πορτοκαλοκίτρινα άνθη. Όταν ο καρπός αναπτυχθεί, ωριμάζει μεσα σε ένα φουσκωτό κέλυφος. Τα χρώματά του ποικίλουν και συνήθως είναι κόκκινο, πορτοκαλί ή κίτρινο ή κάποιες φορές πιο εξωτικό όπως το μωβ. Οι καρποί κάποιων ειδών είναι φαγώσιμοι κι έχουν μια ελαφριά οξύτητα στη γεύση όπως οι ντομάτες. Κάποιοι έχουν νότες από τροπικά φρούτα όπως ο ανανάς ενώ άλλοι έχουν πιο γήινη γεύση. Οι καρποί της Φυσαλίς μπορούν να φαγωθούν χωρίς δισταγμό ωμοί και κομμένοι σε σαλάτες, μαγειρεμένοι, τηγανητοί, σαν σάλτσα, αποξηραμένοι και μαγειρεμένοι σαν κομπόστες ή μαρμελάδες. Κάποιες ποικιλίες είναι πιο ευχάριστες στη γεύση με ήπια γλυκύτητα, ενώ άλλες είναι πολύ γλυκές. Συγκεκριμένα τα Tomatillo (Physalis ixocarpa) είναι πολύ δημοφιλή στη Λατινική Αμερική και πλούσια σε βιταμίνη C, κάτι που τα κάνει εξαιρετικά για μια καλή διατροφή. Στην Κινέζικη ιατρική, η Φυσαλίς χρησιμοποιείται σαν φάρμακο για τα αποστήματα, το βήχα, τον πυρετό και τον πονόλαιμο καθώς και για άλλα πράγματα. Η P. subglabrata  θεωρείται από κάποιους παραισθησιογόνο φυτό και η καλλιέργειά του για σκοπούς άλλους εκτός του καλλωπιστικού είναι παράνομη στη Λουιζιάνα των Η.Π.Α. Ωστόσο, η χρήση του σαν παραισθησιογόνο δεν είναι πολύ διαδεδομένη. Η Physalis peruviana, κοινώς γνωστή ως απλά Φυσαλίς, είναι ενδημική της Νοτίου Αμερικής, αλλά καλλιεργήθηκε στη Νότιο Αφρική στο Ακρωτήρι της Καλής ελπίδας κατά το 1800, όπου και απέκτησε την ονομασία cape gooseberry. Ο καρπός είναι ένα μικρό στρογγυλό μούρο, περίπου στο μέγεθος ενός βώλου, με πολλούς μικρούς κίτρινους σπόρους. Όταν είναι ώριμο είναι γλυκό κι έχει έντονο κίτρινο χρώμα που το κάνει ιδανικό για σνακ, πίτες και μαρμελάδες. Είναι δημοφιλές στις φρουτοσαλάτες και κάποιες φορές συνδυάζεται με το αβοκάντο. Το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του είναι το περικάρπιο με τη χάρτινη υφή που περιβάλλει κάθε καρπό. Εξαιτίας της διακοσμητικής εμφάνισης του καρπού το φυτό χρησιμοποιείται κάποιες φορές σε εστιατόρια σαν εξωτική γαρνιτούρα στα επιδόρπια. Αν ο καρπός μείνει μέσα στο χάρτινο περικάρπιο, ο χρόνος ζωής του σε θερμοκρασία δωματίου είναι 30-45 μέρες. Η Physalis alkekengi  ή αλλιώς Κινέζικο φανάρι, είναι εύκολα αναγνωρίσιμη από το ανοιχτό πορτοκαλί η κόκκινο χάρτινο περικάρπιο που μοιάζει με τα κινέζικα φαναράκια. Είναι ένα φυτό ενδημικό από την νότια Ευρώπη έως την νότια Ασία και την Ιαπωνία. Είναι ένα ποώδες πολυετές φυτό που μεγαλώνει 40–60 εκ. σε ύψος, τα φύλλα του φυτρώνουν με σπειροειδή ταξινόμηση και έχουν 6-12 εκ. μήκος και 4-9 εκ. πλάτος. Τα άνθη του είναι λευκά και σχηματίζουν μια λοβωτή στεφάνη πλάτους 10-15 χιλιοστών. Έχει έναν βασικό φουσκωτό κάλυκα που ωριμάζει μέσα στο χαρτοειδές πορτοκαλί περίβλημα με 4-5 εκ. μήκος και πλάτος. Είναι ένα δημοφιλές καλλωπιστικό φυτό το οποίο έχει την ιδιότητα να εξαπλώνεται αρκετά εξαιτίας του ριζικού του συστήματος που απλώνει τις ρίζες του σε αρκετή απόσταση από το σημείο που αρχικά έχει φυτευτεί. έχει ξεφύγει από τα καλλιεργήσιμα όριά του σε πολλές περιοχές ανά τον κόσμο. Είναι φαγώσιμο αλλά έχει και ιατρικές χρήσεις, όμως λόγω κάποιων παρενεργειών όπως οι αποβολές και ο κοιλόπονος, πρέπει να χρησιμοποιείται με μέτρο. Η νεκρή πια αρχαία γλώσσα των Δακών έχει αφήσει λίγα ίχνη, αλλά ο Πεδανιός Διοσκουρίδης στο έργο του "Περί Ύλης Ιατρικής" κάνει λόγο για ένα φυτό που λέγεται Στρύχνος άλικακάβος, το οποίο από τους Δάκες ονομαζόταν kykolis (ή cycolis). Κάποιοι θεώρησαν πως αυτό το φυτό είναι η Physalis alkekengi, αλλά η Ashwagandha (Withania somnifera) προτάθηκε σαν εναλλακτικός υποψήφιος για τη θέση και όντως αυτό το ευρέως διαδεδομένο φυτό με φαρμακευτικές ιδιότητες φαίνεται πως ταιριάζει καλύτερα σε εκείνο που αναφέρει ο Διοσκουρίδης. Physalis ixocarpa (Tomatillo). Αυτό το πολυετές είναι ενδημικό του Μεξικού και χρησιμοποιούνταν από τους Αζτέκους. Αντίθετα με τους καρπούς από άλλα είδη Φυσαλίς, το περίβλημα του καρπού των Tomatillo που μοιάζει με Κινέζικα φαναράκια --στην περίπτωση αυτή γεμάτα με "μικρά πράσινα ντοματάκια" (1-2" διάμετρο) με μια γεύση τάρτας που εμφανίζεται μόλις μαγειρευτούν. Είναι βασικό συστατικό της Μεξικάνικης σάλτσας verde. Πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/Physalis http://www.wisegeek.com/what-is-physalis.htm http://en.wikipedia.org/wiki/Physalis_peruviana http://en.wikipedia.org/wiki/Physalis_alkekengi http://www.soupsong.com/ftomatil.html