Ας δούμε τα πράγματα ήρεμα και απλά. Η κρίση συνεχίζεται, διέξοδος δεν φαίνεται στον ορίζοντα και η μιζέρια εγκαθίσταται παντού. Ενα μέρος του πληθυσμού μπορεί και τα βγάζει πέρα χωρίς πρόβλημα, αλλά η μεγάλη πλειονότητα βιώνει δύσκολες μέρες.
Οι πόλεις ζουν πιο έντονα την κρίση, τα χωριά τη βγάζουν λίγο καλύτερα, αλλά τα οικονομικά μέτρα αφορούν πλέον όλους: ασφαλιστικό, φορολογικό, λογαριασμοί ΔΕΚΟ, οικογενειακές υποχρεώσεις, παλιά δάνεια, καθημερινές συναλλαγές κλπ, δημιουργούν ένα ασφυκτικό περιβάλλον παντού, και στα χωριά.
Ολοι είναι αναγκασμένοι να επανεξετάσουν τις δαπάνες, να καθορίσουν τις προτεραιότητες, να συζητήσουν για τις προοπτικές της επιχείρησης, της εργασίας, των προμηθειών, του κόστους. Είναι απαραίτητο να ζητούμε τη γνώμη των ειδικών (λογιστών, γεωπόνων, οικονομολόγων), αλλά και των έμπειρων επαγγελματιών του χώρου, οι παγίδες και οι εκπλήξεις είναι πολλές.
Ποιό είναι όμως το μεγάλο πρόβλημα; Δεν πάω στα μακρο-οικονομικά (χρέος, κράτος, επενδύσεις, συντάξεις) αυτά δεν λύνονται αύριο, αλλά στα τρέχοντα. Το μεγάλο ζήτημα είναι η ανεργία των νέων κι εδώ θα σταθώ. Το θέμα έχει οικονομικές, κοινωνικές, προσωπικές διαστάσεις. Η οικογένεια ζει το δράμα, η ψυχολογία του ανέργου επηρεάζεται, ο κοινωνικός περίγυρος, το χωριό, η γειτονιά, όλοι τάχουν χαμένα.
Ο άνεργος νέος συχνά μεταναστεύει, το δείχνουν οι στατιστικές αλλά και η εμπειρία του καθένα. Επιστήμονες, τεχνίτες, επαγγελματίες και ανειδίκευτοι προτιμούν να φύγουν στο εξωτερικό για επιβίωση, αφού δεν βλέπουν φως στην Ελλάδα. Το κόστος για τον νέο, την οικογένεια, τη χώρα είναι τεράστιο. Μια νέα γενιά ελλήνων μεταναστών δημιουργείται, η οικονομία και η κοινωνία στερούνται τις γνώσεις τους, την εμπειρία τους, τη δύναμή τους.
Επειδή οι πόλεις δεν προσφέρουν θέσεις για εργασία, πολλοί, ανάμεσα στους οποίους και ο υπογράφων, είχαν σκεφτεί τη λύση της στροφής στον πρωτογενή τομέα. Οι νέοι που το επιθυμούν, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αγροτικές επιχειρήσεις, να παράγουν και να κάνουν και μεταποίηση των προϊόντων τους, να βελτιώσουν την οικονομική τους κατάσταση, να προκόψουν και να κάνουν και οικογένεια στο χωριό, στην επαρχία.
Η εμπειρία της κρίσης δεν είναι θετική στο θέμα αυτό. Δεν υπάρχει μεγάλη στροφή στον αγροτικό χώρο, οι λίγοι που τόλμησαν βρίσκονται μετέωροι λόγω γραφειοκρατίας, έλλειψης οικονομικής ρευστότητας, αδυναμίας προσαρμογής στα δεδομένα του χωριού και άλλων γνωστών προβλημάτων. Λίγοι πέτυχαν, με σκληρή εργασία, οικογειακή υποστήριξη ή άλλα ειδικά χαρακηριστικά.
Δεν είναι λύση φυσικά η παραίτηση, η ανεργία στην πόλη και το χαρτζιλίκι των παππούδων, ούτε η μετανάστευση αποτελεί λύση για όλους. Η εργασία στο εξωτερικό, για όσους γνωρίζουν, απαιτεί μεγάλη προσπάθεια, έχει προσωπικό κόστος, απαιτήσεις, προσαρμογή, κι έτσι δεν μπορούν όλοι να προκόψουν. Γι αυτό πολλοί επιστρέφουν προβληματισμένοι.
Η Πολιτεία δεν θέλει ή δεν μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα. Το παιχνίδι των επιδοτήσεων, δικαιωμάτων, φορολόγησης, ασφαλιστικού κοκ, είναι απογοητευτικό για τους νέους. Η γραφειοκρατία αυξάνεται παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις και οι νέοι είναι παγιδευμένοι ανάμεσα στις υποχέσεις χωρίς αντίκρυσμα (νέοι αγρότες με δεκάδες προϋποθέσεις, βιολογικά προγράμματα που δεν πληρώνονται ποτέ, σχέδια βελτίωσης ακόμα υπό συζήτηση , κοκ) και στη σκληρή καθημερινότητα.
Πώς θα προσελκύσουμε τους νέους στην αγροτική παραγωγή; Το θέμα είναι κυρίως κοινωνιολογικό, θέμα αξιών και μετά, θέμα τρέχουσας πολιτικής. Με τόσους νέους άνεργους έλληνες, εισάγουμε εποχιακούς εργάτες για τη συλλογή φρούτων ή και υπηκόους ξένων χωρών για σταθερές θέσεις εργασίας (π.χ. τσοπάνηδες):οι νέοι προτιμούν τις πόλεις, το χαρτζηλίκι του παππού, δεν θέλουν ευθύνες, δεν βλέπουν φως και τα κορίτσια δεν θέλουν σύζυγο ...αγρότη. Η Πολιτεία δεν βοηθάει, η γραφειοκρατία είναι απελπιστική, ακόμα και η οικογένεια διώχνει τους νέους από την αγροτική παραγωγή.
Κι όμως χωρίς νέους αγρότες δεν υπάρχει μέλλον για τη χώρα. Ο αγροτικός τομέας είναι ο μόνος που μπορεί να δώσει λύσεις, λύσεις για επιβίωση, για παραγωγή, για προκοπή. Τί χρειάζεται λοιπόν;
-Η Ελλάδα βιώνει μια βαθιά κρίση, οι κοινωνικές επιπτώσεις της οποίας είναι δραματικές. Η ανεργία των νέων ειδικότερα ξεπερνά το 50%, εκατοντάδες χιλιάδες νέοι επιστήμονες εγκατέλειψαν τη χώρα και μετανάστευσαν σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες κι αυτοί που έμειναν ζουν με την βοήθεια της οικογένειας. Η γενιά των 400€ βιώνει το δράμα της, αλλά δεν βλέπει διέξοδο, ενώ έχει στην πλάτη της τα χρέη που δημιούργησαν οι παλαιότεροι.
-Η κατάσταση της χώρας είναι σήμερα οριακή: δραστική μείωση εισοδημάτων, υπερ-φορολόγηση και δυσανάλογα υψηλές ασφαλιστικές εισφορές, υψηλή ανεργία, συμβόλαια εργασίας με χαμηλούς μισθούς, κοινωνικό κράτος υπό διάλυση. Η κοινωνία βιώνει δράματα, ενώ το κράτος δεν προχωρά σε ριζικές αλλαγές με στόχο την βιώσιμη ανάπτυξη.
-Η πραγματική οικονομία (αγροτική παραγωγή, μεταποίηση/ΜΜΕ) συρρικνώνεται και η ανασφάλεια κερδίζει συνεχώς έδαφος. Η ανασφάλεια αυτή οδηγεί πολλούς νέους στην αναζήτηση παράτυπων μορφών εργασίας, δηλαδή στην παραοικονομία, κι αυτό συνεπάγεται στη συνέχεια πρόσθετα προβλήματα με τη διοίκηση και τις υπηρεσίες. Καθιερώνεται έτσι ένας φαύλος κύκλος.
-Το τραπεζικό σύστημα όπως λειτουργεί δεν δίνει καμμιά ελπίδα στους νέους: δεν γίνονται χρηματοδοτήσεις νεών πρωτοβουλιών, τα υπάρχοντα επιτόκια δανεισμού είναι ασύμφορα, οι εγγυήσεις και τα ποσοστά ιδίας συμμετοχής που ζητούνται από τους νέους είναι εξωπραγματικές, ο ανταγωνισμός με τις άλλες χώρες της ευρωζώνης είναι στην ουσία άνισος.
-Τα ελάχιστα προγράμματα στήριξης της νεανικής επιχειρηματικότητας είναι αποσπασματικά, ξεπερασμένα και πολύ γραφειοκρατικά. Δεν διασφαλίζονται οι συνέργειες μεταξύ των προγραμμάτων, τα χρηματικά μέσα είναι ανεπαρκή μπροστά στο μέγεθος της κρίσης, οι ευκαιρίες απασχόλησης ελάχιστες. Πολλές ιδιωτικές επιχειρήσεις λόγω ανταγωνισμού και υπερ-φορολόγησης μειώνουν τις θέσεις εργασίας ή μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό (Βουλγαρία, Κύπρος)
-Αν η κατάσταση αυτή συνεχισθεί, η νέα γενιά στην Ελλάδα θα μεγαλώσει σε συνθήκες φτωχοποίησης, η απόκλιση από την Ευρώπη θα διευρυνθεί και η ιδεολογική εκμετάλλευση της κρίσης από τα πολιτικά άκρα θα δημιουργήσει ένα απρόβλεπτο αντι-ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο.
Πρόταση
Η νέα υγιής οικονομική τάση είναι αυτή της δημιουργίας μικρών επιχειρήσεων, πρωτοβουλιών αυτο-απασχόλησης και επιχειρηματικών δικτύων. Χρειάζεται μια ριζική επανεξέταση όλων των ζητημάτων που απασχολούν τη νέα γενιά στον τομέα της εργασίας. Κύριος στόχος πρέπει να είναι ένα παραγωγικό σοκ, μέσω της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, της αυτο-απασχόλησης, των επιχειρηματικών δικτύων. Ένα συνολικό διακλαδικό πρόγραμμα πρέπει να δημιουργήσει συνέργειες και να άρει τις γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες και τις αντιφάσεις και να λειτουργήσει με σαφή κίνητρα υπέρ της νεανικής πρωτοβουλίας (νομικό καθεστώς νέων επιχειρήσεων, φορολογία, ασφαλιστικές εισφορές, μικρο-δάνεια, επιχορηγήσεις, κοκ). Στους τομείς προτεραιότητας (γεωργία, μεταποίηση, τουρισμός, περιβάλλον, υπηρεσίες κοινωνικής υφής) να δοθούν πρόσθετα κίνητρα εκ μέρους του δημοσίου ώστε να δημιουργηθεί μια κρίσιμη μάζα νέων επιχειρήσεων που παράγουν ποιοτικά προϊόντα. Στον αγροτικό τομέα μόνο το 6% των αγροτών είναι κάτω των 35 ετών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να αναλάβει μια τέτοια πρωτοβουλία (οικονομική κρίση και νεανική επιχειρηματικότητα) και να βοηθήσει με την εμπειρία της καθώς και με πρόσθετους οικονομικούς πόρους που θα δημιουργήσουν τις απαραίτητες συνέργειες μεταξύ των διαφόρων προγραμμάτων και των τομέων. Θα προκύψει έτσι μια valeur ajoutée κι αυτή πρέπει να αξιοποιηθεί με έξυπνο τρόπο. Η Ελλάδα, αλλά και οι άλλες χώρες της ΕΕ, χρειάζεται μια τέτοια πρωτοβουλία, η ευρωπαϊκή νεολαία έχει ανάγκη τώρα από έμπρακτη στήριξη, με τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Κείμενο: Αθανάσιος Θεοδωράκης- Πολιτικός επιστήμονας
Ολοι είναι αναγκασμένοι να επανεξετάσουν τις δαπάνες, να καθορίσουν τις προτεραιότητες, να συζητήσουν για τις προοπτικές της επιχείρησης, της εργασίας, των προμηθειών, του κόστους. Είναι απαραίτητο να ζητούμε τη γνώμη των ειδικών (λογιστών, γεωπόνων, οικονομολόγων), αλλά και των έμπειρων επαγγελματιών του χώρου, οι παγίδες και οι εκπλήξεις είναι πολλές.
Ποιό είναι όμως το μεγάλο πρόβλημα; Δεν πάω στα μακρο-οικονομικά (χρέος, κράτος, επενδύσεις, συντάξεις) αυτά δεν λύνονται αύριο, αλλά στα τρέχοντα. Το μεγάλο ζήτημα είναι η ανεργία των νέων κι εδώ θα σταθώ. Το θέμα έχει οικονομικές, κοινωνικές, προσωπικές διαστάσεις. Η οικογένεια ζει το δράμα, η ψυχολογία του ανέργου επηρεάζεται, ο κοινωνικός περίγυρος, το χωριό, η γειτονιά, όλοι τάχουν χαμένα.
Ο άνεργος νέος συχνά μεταναστεύει, το δείχνουν οι στατιστικές αλλά και η εμπειρία του καθένα. Επιστήμονες, τεχνίτες, επαγγελματίες και ανειδίκευτοι προτιμούν να φύγουν στο εξωτερικό για επιβίωση, αφού δεν βλέπουν φως στην Ελλάδα. Το κόστος για τον νέο, την οικογένεια, τη χώρα είναι τεράστιο. Μια νέα γενιά ελλήνων μεταναστών δημιουργείται, η οικονομία και η κοινωνία στερούνται τις γνώσεις τους, την εμπειρία τους, τη δύναμή τους.
Επειδή οι πόλεις δεν προσφέρουν θέσεις για εργασία, πολλοί, ανάμεσα στους οποίους και ο υπογράφων, είχαν σκεφτεί τη λύση της στροφής στον πρωτογενή τομέα. Οι νέοι που το επιθυμούν, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αγροτικές επιχειρήσεις, να παράγουν και να κάνουν και μεταποίηση των προϊόντων τους, να βελτιώσουν την οικονομική τους κατάσταση, να προκόψουν και να κάνουν και οικογένεια στο χωριό, στην επαρχία.
Η εμπειρία της κρίσης δεν είναι θετική στο θέμα αυτό. Δεν υπάρχει μεγάλη στροφή στον αγροτικό χώρο, οι λίγοι που τόλμησαν βρίσκονται μετέωροι λόγω γραφειοκρατίας, έλλειψης οικονομικής ρευστότητας, αδυναμίας προσαρμογής στα δεδομένα του χωριού και άλλων γνωστών προβλημάτων. Λίγοι πέτυχαν, με σκληρή εργασία, οικογειακή υποστήριξη ή άλλα ειδικά χαρακηριστικά.
Δεν είναι λύση φυσικά η παραίτηση, η ανεργία στην πόλη και το χαρτζιλίκι των παππούδων, ούτε η μετανάστευση αποτελεί λύση για όλους. Η εργασία στο εξωτερικό, για όσους γνωρίζουν, απαιτεί μεγάλη προσπάθεια, έχει προσωπικό κόστος, απαιτήσεις, προσαρμογή, κι έτσι δεν μπορούν όλοι να προκόψουν. Γι αυτό πολλοί επιστρέφουν προβληματισμένοι.
Η Πολιτεία δεν θέλει ή δεν μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα. Το παιχνίδι των επιδοτήσεων, δικαιωμάτων, φορολόγησης, ασφαλιστικού κοκ, είναι απογοητευτικό για τους νέους. Η γραφειοκρατία αυξάνεται παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις και οι νέοι είναι παγιδευμένοι ανάμεσα στις υποχέσεις χωρίς αντίκρυσμα (νέοι αγρότες με δεκάδες προϋποθέσεις, βιολογικά προγράμματα που δεν πληρώνονται ποτέ, σχέδια βελτίωσης ακόμα υπό συζήτηση , κοκ) και στη σκληρή καθημερινότητα.
Πώς θα προσελκύσουμε τους νέους στην αγροτική παραγωγή; Το θέμα είναι κυρίως κοινωνιολογικό, θέμα αξιών και μετά, θέμα τρέχουσας πολιτικής. Με τόσους νέους άνεργους έλληνες, εισάγουμε εποχιακούς εργάτες για τη συλλογή φρούτων ή και υπηκόους ξένων χωρών για σταθερές θέσεις εργασίας (π.χ. τσοπάνηδες):οι νέοι προτιμούν τις πόλεις, το χαρτζηλίκι του παππού, δεν θέλουν ευθύνες, δεν βλέπουν φως και τα κορίτσια δεν θέλουν σύζυγο ...αγρότη. Η Πολιτεία δεν βοηθάει, η γραφειοκρατία είναι απελπιστική, ακόμα και η οικογένεια διώχνει τους νέους από την αγροτική παραγωγή.
Κι όμως χωρίς νέους αγρότες δεν υπάρχει μέλλον για τη χώρα. Ο αγροτικός τομέας είναι ο μόνος που μπορεί να δώσει λύσεις, λύσεις για επιβίωση, για παραγωγή, για προκοπή. Τί χρειάζεται λοιπόν;
Πρωτοβουλία για την νεανική επιχειρηματικότητα
-Η Ελλάδα βιώνει μια βαθιά κρίση, οι κοινωνικές επιπτώσεις της οποίας είναι δραματικές. Η ανεργία των νέων ειδικότερα ξεπερνά το 50%, εκατοντάδες χιλιάδες νέοι επιστήμονες εγκατέλειψαν τη χώρα και μετανάστευσαν σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες κι αυτοί που έμειναν ζουν με την βοήθεια της οικογένειας. Η γενιά των 400€ βιώνει το δράμα της, αλλά δεν βλέπει διέξοδο, ενώ έχει στην πλάτη της τα χρέη που δημιούργησαν οι παλαιότεροι.
-Η κατάσταση της χώρας είναι σήμερα οριακή: δραστική μείωση εισοδημάτων, υπερ-φορολόγηση και δυσανάλογα υψηλές ασφαλιστικές εισφορές, υψηλή ανεργία, συμβόλαια εργασίας με χαμηλούς μισθούς, κοινωνικό κράτος υπό διάλυση. Η κοινωνία βιώνει δράματα, ενώ το κράτος δεν προχωρά σε ριζικές αλλαγές με στόχο την βιώσιμη ανάπτυξη.
-Η πραγματική οικονομία (αγροτική παραγωγή, μεταποίηση/ΜΜΕ) συρρικνώνεται και η ανασφάλεια κερδίζει συνεχώς έδαφος. Η ανασφάλεια αυτή οδηγεί πολλούς νέους στην αναζήτηση παράτυπων μορφών εργασίας, δηλαδή στην παραοικονομία, κι αυτό συνεπάγεται στη συνέχεια πρόσθετα προβλήματα με τη διοίκηση και τις υπηρεσίες. Καθιερώνεται έτσι ένας φαύλος κύκλος.
-Το τραπεζικό σύστημα όπως λειτουργεί δεν δίνει καμμιά ελπίδα στους νέους: δεν γίνονται χρηματοδοτήσεις νεών πρωτοβουλιών, τα υπάρχοντα επιτόκια δανεισμού είναι ασύμφορα, οι εγγυήσεις και τα ποσοστά ιδίας συμμετοχής που ζητούνται από τους νέους είναι εξωπραγματικές, ο ανταγωνισμός με τις άλλες χώρες της ευρωζώνης είναι στην ουσία άνισος.
-Τα ελάχιστα προγράμματα στήριξης της νεανικής επιχειρηματικότητας είναι αποσπασματικά, ξεπερασμένα και πολύ γραφειοκρατικά. Δεν διασφαλίζονται οι συνέργειες μεταξύ των προγραμμάτων, τα χρηματικά μέσα είναι ανεπαρκή μπροστά στο μέγεθος της κρίσης, οι ευκαιρίες απασχόλησης ελάχιστες. Πολλές ιδιωτικές επιχειρήσεις λόγω ανταγωνισμού και υπερ-φορολόγησης μειώνουν τις θέσεις εργασίας ή μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό (Βουλγαρία, Κύπρος)
-Αν η κατάσταση αυτή συνεχισθεί, η νέα γενιά στην Ελλάδα θα μεγαλώσει σε συνθήκες φτωχοποίησης, η απόκλιση από την Ευρώπη θα διευρυνθεί και η ιδεολογική εκμετάλλευση της κρίσης από τα πολιτικά άκρα θα δημιουργήσει ένα απρόβλεπτο αντι-ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο.
Πρόταση
Η νέα υγιής οικονομική τάση είναι αυτή της δημιουργίας μικρών επιχειρήσεων, πρωτοβουλιών αυτο-απασχόλησης και επιχειρηματικών δικτύων. Χρειάζεται μια ριζική επανεξέταση όλων των ζητημάτων που απασχολούν τη νέα γενιά στον τομέα της εργασίας. Κύριος στόχος πρέπει να είναι ένα παραγωγικό σοκ, μέσω της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, της αυτο-απασχόλησης, των επιχειρηματικών δικτύων. Ένα συνολικό διακλαδικό πρόγραμμα πρέπει να δημιουργήσει συνέργειες και να άρει τις γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες και τις αντιφάσεις και να λειτουργήσει με σαφή κίνητρα υπέρ της νεανικής πρωτοβουλίας (νομικό καθεστώς νέων επιχειρήσεων, φορολογία, ασφαλιστικές εισφορές, μικρο-δάνεια, επιχορηγήσεις, κοκ). Στους τομείς προτεραιότητας (γεωργία, μεταποίηση, τουρισμός, περιβάλλον, υπηρεσίες κοινωνικής υφής) να δοθούν πρόσθετα κίνητρα εκ μέρους του δημοσίου ώστε να δημιουργηθεί μια κρίσιμη μάζα νέων επιχειρήσεων που παράγουν ποιοτικά προϊόντα. Στον αγροτικό τομέα μόνο το 6% των αγροτών είναι κάτω των 35 ετών.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να αναλάβει μια τέτοια πρωτοβουλία (οικονομική κρίση και νεανική επιχειρηματικότητα) και να βοηθήσει με την εμπειρία της καθώς και με πρόσθετους οικονομικούς πόρους που θα δημιουργήσουν τις απαραίτητες συνέργειες μεταξύ των διαφόρων προγραμμάτων και των τομέων. Θα προκύψει έτσι μια valeur ajoutée κι αυτή πρέπει να αξιοποιηθεί με έξυπνο τρόπο. Η Ελλάδα, αλλά και οι άλλες χώρες της ΕΕ, χρειάζεται μια τέτοια πρωτοβουλία, η ευρωπαϊκή νεολαία έχει ανάγκη τώρα από έμπρακτη στήριξη, με τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Κείμενο: Αθανάσιος Θεοδωράκης- Πολιτικός επιστήμονας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου