Ο BOTΡΥΤΗΣ ΤΗΣ ΝΤΟΜΑΤΑΣ..ΜΙΑ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ

Ο βοτρύτης είναι  ένας ευρύτατα διαδεδομένος μύκητας. 

Προσβάλλει πάρα πολλές καλλιέργειες και αποτελεί σοβαρό πρόβλημα και πραγματική απειλή για την εμπορεύσιμη παραγωγή. Εκτός από τις ποσοτικές απώλειες υποβαθμίζει και την ποιότητα των προϊόντων, ενώ ζημιώνει την παραγωγή και μετασυλλεκτικά κατά την αποθήκευση και την μεταφορά. Αποτελεί πρόβλημα ιδιαίτερα για τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες αλλά και για τις υπαίθριες.

Συμπτώματα

• Προκαλούνται στην αρχή καστανές υδατώδεις εκτεταμένες κηλίδες, που μπορεί να εξελιχθούν σε νεκρώσεις. 
• Χαρακτηριστική είναι η γκρίζα εξάνθιση (χνούδι) του μύκητα στα προσβεβλημένα όργανα. 
• Προσβάλλει όλα τα μέρη των φυτών (φύλλα, στελέχη, άνθη, καρπούς) και σε όλα τα στάδια ανάπτυξής τους.
• Ο βοτρύτης μπορεί να αναπτυχθεί και σαπροφυτικά σε υπολείμματα της καλλιέργειας και σε νεκρά μέρη των φυτών και από εκεί να μολύνει γειτονικούς υγιείς ιστούς. 

Παθογόνο – Συνθήκες ανάπτυξης

• Ο μύκητας είναι περισσότερο γνωστός με την ατελή του μορφή, ως Botrytis cinerea (Αδηλομύκητας) και με την εξάνθιση γκρίζου χρώματος (ασθένεια «τεφρά σήψη»).
• Σχηματίζει κονιδιοφόρους με μακρύ ποδίσκο και υαλώδη κονίδια σε σχηματισμό βότρυ στις διακλαδώσεις. 
• Στους προσβεβλημένους ιστούς μπορεί να σχηματιστούν επίσης τα μαύρα σκληρώτια του μύκητα.
• Τα κονίδιά του βλαστάνουν σε μεγάλο εύρος θερμοκρασιών (από 1-30 oC) αν και η ιδανική θερμοκρασία είναι 18 oC. 

• Είναι ξηροσπόρια και μεταφέρονται κυρίως με τον άνεμο. 
• Απελευθερώνονται με έναν υγροσκοπικό μηχανισμό, γι’ αυτό αφθονούν όταν υπάρχουν απότομες μεταβολές της υγρασίας στη διάρκεια της ημέρας. 
• Για την βλάστησή τους όμως είναι απαραίτητη η ύπαρξη σταγόνας νερού ή πολύ υψηλής σχετικής υγρασίας (τουλάχιστον 90%).
• Σε θερμοκρασίες 15-20 oC και παρουσία νερού ή υψηλής σχετικής υγρασίας (βροχή ή παρατεταμένος υγρός καιρός) η ανάπτυξη του μύκητα είναι πολύ γρήγορη και η μόλυνση ολοκληρώνεται μέσα σε λίγες ώρες.
• Με την βοήθεια της πλάκας προσκολλήσεως (appressorium) το ράμφος μόλυνσης διαπερνά την εφυμενίδα και την επιδερμίδα των φυτικών κυττάρων. 
• Στην φάση αυτή ο μύκητας παράγει ένζυμα που λύνουν την συνέχεια των φυτικών κυττάρων και διευκολύνουν την διείσδυσή του. 
• Ο μύκητας εισέρχεται και μολύνει επίσης από τα άνθη.
• Ο βοτρύτης μπορεί να εμφανισθεί δευτερογενώς μετά από προσβολές από έντομα ή από φυσικές ζημιές, π.χ. από χαλάζι, διεισδύοντας από τους ήδη τραυματισμένους ιστούς (οι πληγές των ιστών αποτελούν πύλες εισόδου του βοτρύτη).
• Η τέλεια μορφή του μύκητα Botryotinia fuckeliana ή Sclerotinia fuckeliana αναπτύσσεται από σκληρώτια που βλαστάνουν υπό ειδικές συνθήκες και σχηματίζουν αποθήκια.
• Ο μύκητας διαχειμάζει είτε με τη μορφή σκληρωτίων στο έδαφος ή ως σαπροφυτικό μυκήλιο σε νεκρά υπολείμματα καλλιέργειας ή σε διάφορους ξενιστές.
• Το βασικό μέσο πρόκλησης μολύνσεων είναι τα μακροκονίδια και το μυκήλιο, ενώ δευτερευόντως τα ασκοσπόρια. 

Τα μακροκονίδια χρειάζονται την παρουσία νερού για να βλαστήσουν και δεν επιζούν για πολύ.

Φυτικοί ιστοί υδαρείς, περίσσεια αζωτούχου λίπανσης, υψηλή πυκνότητα φύτευσης και κακός αερισμός της φυτείας ή μέσα στο θερμοκήπιο, είναι παράγοντες που αυξάνουν την ευαισθησία των φυτών και τις προσβολές από τον βοτρύτη.

Αντιμετώπιση

Ο βοτρύτης (ή σαπίλα) είναι αναμφίβολα πραγματική απειλή για την εμπορεύσιμη παραγωγή, ιδιαίτερα για τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες. 

Αυτό γιατί από τη μία η ασθένεια αναπτύσσεται πολύ γρήγορα και από την άλλη η αντιμετώπισή της δεν είναι εύκολη. 

Η παραμικρή καθυστέρηση από την έγκαιρη επέμβαση του βοτρύτη, συνήθως έχει δυσανάλογα σοβαρές επιπτώσεις (απώλεια παραγωγής, δυσκολία αντιμετώπισης, περιορισμένη επιτυχία, παραμονή της ασθένειας σε εστίες μέσα στο θερμοκήπιο και επαναμόλυνση, ανάγκη για περισσότερους και συχνότερους ψεκασμούς, υψηλότερο κόστος).

Με δυο λόγια ο βοτρύτης, ειδικά μέσα στο θερμοκήπιο, είναι ένα ιδιαίτερο πρόβλημα, στο οποίο επιβάλλεται να δίνουμε ξεχωριστή προσοχή.

Γενικά συστήνεται για την ορθολογική αντιμετώπιση του βοτρύτη και πρόληψη εμφάνισης ανθεκτικότητας από τον μύκητα να εναλλάσσονται στους ψεκασμούς μυκητοκτόνα με διαφορετικό τρόπο δράσης και από διαφορετικές ομάδες, να γίνεται καλός ψεκασμός, να εφαρμόζονται οι συνιστώμενες δόσεις και να τηρούνται οι οδηγίες που αναγράφονται στη συσκευασία.Τα πρώτα βήματα για την αντιμετώπιση του μύκητα είναι ο αερισμός και η ρύθμιση της θερμοκρασίας που να ευνοείται η καλλιέργεια της ντομάτας, αλλά να αποτρέπεται η εμφάνιση του μύκητα. Επιπλέον, ο βοτρύτης μπορεί να αντιμετωπιστεί και χημικά με εγκεκριμένα σκευάσματα που κυκλοφορούν στην αγορά. Σε αυτή την περίπτωση ο παραγωγός οφείλει να σταθεί προσεκτικός στη χρήση των εκάστοτε δραστικών ουσιών. Κι αυτό διότι ο μύκητας πολύ γρήγορα αναπτύσσει ανθεκτικότητα στα σκευάσματα. Επομένως κρίνεται πιο αποδοτική η εναλλαγή μεταξύ διαφορετικών δραστικών κάθε φορά.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

• Μαγειρική σόδα (όξινο ανθρακικό νάτριο) - Μυκητοκτόνο
• Χρησιμοποιήστε αυτό το φάρμακο για τη θεραπεία μυκήτων των φυτών.
• Ανακατέψτε 1 κουταλιά σούπας και 1 κουταλιά φυτικό λάδι σε 4 λίτρα νερό.
• Προσθέστε μερικές σταγόνες υγρό ή εντομοκτόνο σαπούνι στο μίγμα για να βοηθήσει να εξαπλωθεί πιο ομοιόμορφα στα φύλλα.
• Ψεκάστε τα μολυσμένα φυτά, συμπεριλαμβανομένων και των κάτω φύλλων.
• Το όξινο ανθρακικό κάλιο επίσης αντιμετωπίζει μύκητες και δεν προσθέτει άλατα (νατρίου) στο έδαφος.

Γάλα

Το γάλα είναι ένα πολύ καλό όπλο για τους μύκητες και τους ιούς των φυτών. Για την πρόληψη των μυκήτων, πασπαλίζουμε 2 κουταλιές γάλα σε σκόνη στο έδαφος γύρω από τα φυτά μας νωρίς στην περίοδο πριν εμφανιστούν οι ασθένειες. Αν δείτε μύκητες στα φύλλα της τομάτας, των τριανταφυλλιών, ή άλλων φυτών, ψεκάστε με αραιωμένο μείγμα γάλακτος (1 μέρος γάλα με 1 μέρος νερό) άμεσα στα μολυσμένα φύλλα. Μπορείτε ακόμη να χρησιμοποιήσετε το γάλα που έχει ξινίσει.

Πηγές:

http://www.giantsakiplants.gr/

http://www.ftiaxno.gr/