Σε μία από τις πλέον δυναμικές και ελπιδοφόρες καλλιέργειες για τη χώρα μας αναδεικνύεται τα τελευταία χρόνια το αμύγδαλο, καθώς η θέση του στη διεθνή και εγχώρια αγορά συνεχώς κερδίζει έδαφος.
Με αφορμή τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι συμβατικές καλλιέργειες τα τελευταία χρόνια (π.χ. το βαμβάκι), τόσο με την έλλειψη νερού που αυξάνει το κόστος παραγωγής όσο και με τη μείωση των επιδοτήσεων χρόνο με τον χρόνο, οι ξηροί καρποί και ιδιαίτερα το αμύγδαλο άρχισαν να κεντρίζουν το ενδιαφέρον των παραγωγών.
Έτσι, ο Νομός Λάρισας, και γενικότερα ο θεσσαλικός κάμπος, άρχισε να γεμίζει ολοένα και περισσότερο με αμύγδαλο, με αποτέλεσμα σήμερα ο νομός να κατέχει την πρώτη θέση στην εθνική παραγωγή. Τα τελευταία τρία χρόνια, οι φυτεύσεις αμυγδαλιάς παρουσιάζουν αλματώδη αύξηση, ενώ μόνο φέτος φυτεύτηκαν σε όλη τη χώρα 1 εκατομμύριο φυτά, με προοπτική τα επόμενα τρία χρόνια να αρχίσουν να βγαίνουν οι πρώτοι καρποί. Το άσχημο είναι, όπως δηλώνουν στην «ΥΧ» άνθρωποι της αγοράς, ότι αυτή η εντατική στροφή των αγροτών προς το αμύγδαλο γίνεται άναρχα, χωρίς σχεδιασμό και οργάνωση.
Ο ρόλος των ΟΠ και της Συμβολαιακής
Όπως συμβαίνει σε όλα τα προϊόντα, πόσω μάλλον σε μια σχετικά νέα καλλιέργεια για τα δεδομένα της ελληνικής γεωργίας, η Συμβολαιακή Γεωργία και η δημιουργία Ομάδων Παραγωγών θα μπορούσαν να λύσουν τα χέρια εκείνων που ξεκίνησαν να καλλιεργούν αμυγδαλιές. Δυστυχώς, όμως, στις ΟΠ έχει ενταχθεί μόνο ένα ποσοστό από 20%-5%, ενώ με ράθυμους ρυθμούς φαίνεται να κινείται και η πολιτεία στην προώθηση αυτού του προϊόντος στη διεθνή αγορά, η οποία ζητά ολοένα και περισσότερο το αμύγδαλο, από τη στιγμή που έχουν γίνει γνωστές οι ευεργετικές ιδιότητές του στον ανθρώπινο οργανισμό.
Αντιχαλαζική προστασία
Οι Θεσσαλοί παραγωγοί αμυγδάλου ζητούν επιδότηση αντιχαλαζικής προστασίας από τον ΕΛΓΑ, καθώς τα τελευταία χρόνια ο παγετός έχει πλήξει αισθητά το εισόδημά τους. Για παράδειγμα, ο περσινός παγετός στο Συκούριο αποτέλεσε βαρύ πλήγμα για την τοπική οικονομία του Δήμου Τεμπών, γιατί, πέρα από τη μείωση του εισοδήματος των αγροτών, υπήρξαν άμεσες συνέπειες σε επαγγελματίες, εμπόρους, βιοτέχνες και εργαζομένους, που η εργασία και το εισόδημά τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις οικονομικές δυνατότητες των αγροτών. Σημειώνεται πως στην ευρύτερη περιοχή της δημοτικής ενότητας Νέσσωνος παράγεται ετησίως το 16%-18% της ελληνικής παραγωγής.
Οι «παίκτες» στη Λάρισα
Στον Νομό Λάρισας σήμερα υπάρχουν τρεις Ομάδες Παραγωγών αμυγδάλου. Η πρώτη συστάθηκε με τη βοήθεια εργοστασίου τυποποίησης ξηρών καρπών (Agronuts), η δεύτερη από ένα κατάστημα πώλησης ξηρών καρπών στη Λάρισα (Ντίνας) και η τρίτη πρόσφατα –η οποία παρουσιάστηκε από την «ΥΧ»– από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Ελασσόνας, με έδρα το Σαραντάπορο.
Για να σκεφτεί κανείς τη δυναμική του αμυγδάλου στον Νομό Λάρισας, εδώ και χρόνια δραστηριοποιείται στο Συκούριο το εργοστάσιο της Agronuts, ενώ πριν από λίγο καιρό στη Νέα Λεύκη (κοντά τη Νίκαια) κατασκευάζεται (σε φάση ολοκλήρωσης) ακόμα ένα εργοστάσιο τυποποίησης και επεξεργασίας φιστικιού Αιγίνης, με πρόβλεψη να επεκταθεί στην πορεία και στο αμύγδαλο. Πληροφορίες αναφέρουν και τρίτο επιχειρηματία στον Νομό Λάρισας που σκέφτεται να επενδύσει στην τυποποίηση και επεξεργασία του αμυγδάλου. Στη Θεσσαλία, το αμύγδαλο κυριαρχεί σε εκτάσεις που βρίσκονται στη Ματαράγκα Καρδίτσας, στα Κανάλια και το Σέσκλο Μαγνησίας, ενώ το τελευταίο διάστημα κερδίζει έδαφος και σε πολλά χωριά των Τρικάλων.
Αν εξαιρέσει κανείς την περσινή σοδειά, η οποία χτυπήθηκε από τον παγετό του Μαρτίου σε ποσοστό 70% και ακόμη να καταβληθούν οι αποζημιώσεις (δεν έχουν κοινοποιηθεί καν οι εκτιμήσεις των γεωπόνων), τα προηγούμενα χρόνια η παραγωγή ήταν καλή και αντίστοιχες ήταν και οι τιμές που απόλαυσαν οι παραγωγοί. Για παράδειγμα, πέρυσι, ελλείψει βέβαια επαρκούς ποσότητας, η αμυγδαλόψιχα αγοράστηκε έναντι 10 ευρώ/κιλό και ο φλοιός (τσόφλι) με 4 ευρώ\κιλό, όταν το κόστος παραγωγής δεν ξεπερνά στην χειρότερη περίπτωση το 1 ευρώ\κιλό.
Οι τιμές και τα συμβόλαια
Μάλιστα, κάποιες τυποποιητικές μονάδες (βλ. Agronuts) στα συμβόλαιά τους προσφέρουν τιμή ασφαλείας το 1,7 ευρώ, αν και η τελική συμφωνία «κλειδώνει» πάντα παραπάνω. Να σημειωθεί ότι τα συμβόλαια, πλέον, που κλείνουν οι παραγωγοί με τις βιομηχανίες ανέρχονται τουλάχιστον σε 12ετία ή 15ετία. Εάν αποφασίσουν οι παραγωγοί να συσπειρωθούν γύρω από τις Ομάδες Παραγωγών, τότε τα αποτελέσματα θα είναι ακόμη καλύτερα, με μείωση του κόστους παραγωγής και καλύτερη διαπραγματευτική ικανότητα στη συμφωνία με τους εμπόρους. Ουσιαστικά, αν εξαιρέσει κανείς το 2011, οπότε σημειώθηκε η χειρότερη χρονιά της 15ετίας, οι επόμενες χρονιές προσέφεραν στους παραγωγούς ένα καλό εισόδημα.
Πατάει φρένο η καλλιέργεια σε Ισπανία και Ιταλία
Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να είναι με διαφορά ο μεγαλύτερος «παίκτης» στην παγκόσμια αγορά αμυγδάλου, με μερίδιο που φτάνει το 80%. Το σύνολο της παραγωγής της ξεπερνά τους 800.000 τόνους ετησίως, προέρχεται αποκλειστικά από την Καλιφόρνια και εξάγεται σε 90 χώρες, με το 1/3 των εξαγωγών να αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ισπανία είναι η πρώτη σε παραγωγή χώρα της ΕΕ, ωστόσο, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του USDA, δεν θα πρέπει να αναμένονται σημαντικές αυξήσεις τα επόμενα χρόνια, δεδομένου ότι πολλοί παραγωγοί στρέφονται σε άλλες καλλιέργειες. Την περσινή σεζόν (2014-2015), η ισπανική παραγωγή έφτασε τους 60.212 τόνους και φέτος (2015-2016) εκτιμάται ότι θα κυμανθεί στους 63.242 τόνους, δηλαδή 5% υψηλότερα.
Η ιταλική παραγωγή αναμένεται να αυξηθεί φέτος στους 12.000 τόνους (από 10.000 τόνους το 2014-2015), λόγω των εξαιρετικά ευνοϊκών καιρικών συνθηκών. Ωστόσο, και εδώ οι μακροπρόθεσμες προοπτικές δεν είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές, καθώς πολλοί παραγωγοί θεωρούν την καλλιέργεια μη συμφέρουσα και αναζητούν εναλλακτικές στα κηπευτικά, στο οινοποιήσιμο σταφύλι και στα εσπεριδοειδή. Επιπλέον, πολλοί αμυγδαλεώνες βρίσκονται σε περιοχές όπου ο εκμηχανισμός της καλλιέργειας καθίσταται δύσκολος.
Αφετηρία τα 300 ευρώ ανά στρέμμα για το κόστος
Aπό τα 300 ευρώ ανά στρέμμα ξεκινάει, σύμφωνα με παραγωγούς, το κόστος της καλλιέργειας, με το νούμερο αυτό να συμπεριλαμβάνει τα εφόδια (λίπασμα, φυτοπροστατευτικά), την άρδευση, το κλάδεμα και τη συγκομιδή. Σε αυτά θα πρέπει να προσθέσει κανείς και το κόστος του δενδρυλλίου, το οποίο κυμαίνεται από 2 έως 2,5 ευρώ. Δεδομένου ότι σε κάθε στρέμμα αντιστοιχούν περί τις 40 αμυγδαλιές, το κόστος της φύτευσης ανέρχεται σε τουλάχιστον 80 ευρώ ανά στρέμμα.
Οι αποδόσεις διαφέρουν ανάλογα με τα εδάφη («αδύναμα» ή «δυνατά»). Για παράδειγμα, στη δημοτική ενότητα Νέσσωνος, όπου τα εδάφη είναι αμμώδη, η απόδοση κινείται –σε μια μέτρια χρονιά– μεταξύ επτά και οκτώ κιλών ανά δέντρο, δηλαδή κατά μέσο όρο στα 300 κιλά ανά στρέμμα. Σε άλλες περιοχές, ωστόσο, μπορεί να φτάσει και τα 15 κιλά ανά δέντρο. Η αμυγδαλιά αρχίζει να δίνει καρπούς από τον έκτο χρόνο και μετά.
Διεθνής αγορά
Η συνολική παραγωγή της χώρας μας υπολογίζεται, αυτήν τη στιγμή, στους 12.000 τόνους, με το 60% να προέρχεται από τη Θεσσαλία και, ειδικότερα, τους νομούς της Λάρισας –όπου καταγράφεται την τελευταία τριετία και μεγάλη αύξηση φυτεύσεων– και της Μαγνησίας. Η επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης της καλλιέργειας σε Ισπανία και Ιταλία αφήνουν στο ελληνικό αμύγδαλο ένα παράθυρο ευκαιρίας για να εδραιώσει τη θέση του στη διεθνή αγορά.
Κυρίαρχη καλλιέργεια στον Δήμο Νέσσωνος
Το 80% του πληθυσμού στον Δήμο Νέσσωνος ασχολείται με την αμυγδαλοκαλλιέργεια, αφού ο μικρός κλήρος των 20 στρεμμάτων ανά οικογένεια δεν αφήνει περιθώρια για τις λεγόμενες δυναμικές καλλιέργειες, όπως βαμβάκι, καλαμπόκι κ.λπ.
Στην ευρύτερη περιοχή, καλλιεργούνται 14.000 στρέμματα αμυγδαλιές και άλλα 10.000 στρ. ροδακινιές, βερικοκιές και αχλαδιές.
Έτσι, λοιπόν, το αμύγδαλο για την τοπική κοινωνία του Νέσσωνος (Συκουρίου) αποτελεί μοχλό ανάπτυξης της τοπικής κοινωνίας, γι’ αυτό και η δημοτική αρχή Τεμπών προσπαθεί να αναβαθμίσει χρόνο με τον χρόνο τη Γιορτή Αμυγδάλου με πολυποίκιλες εκδηλώσεις.
Σε αυτές τα βλέμματα των επισκεπτών συγκεντρώνουν οι γυναικείοι συνεταιρισμοί του δήμου, οι οποίοι παράγουν προϊόντα με βασικό συστατικό το αμύγδαλο.
Για να υπάρξει προστιθέμενη αξία στην προσπάθειά τους, η πολιτεία θα πρέπει να βοηθήσει την παραγωγή και την παράδοση, ώστε αυτές να μπολιαστούν με την εξωστρέφεια, η οποία με τη σειρά της θα προσδώσει νέα, σημαντικά, πλεονεκτήματα στα ίδια τα προϊόντα.
12.000 τόνους παράγει η Ελλάδα
60% προέρχεται από τη Θεσσαλία
15 κιλά ανά δέντρο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου