Κρίταμος

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΡΙΤΑΜΟΣ
Ο Κρίταμος είναι ένα φυτό γνωστό από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες αλλά και για την ιδιαίτερη χαρακτηριστική γεύση του.

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΚΡΙΤΑΜΟΥ
Περιέχει θρεπτικά συστατικά όπως ιώδιο, βιταμίνες ε, c , κ καθώς και μεταλλικά άλατα. Επίσης είναι πλούσιο σε υψηλής ποιότητας αντιοξειδωτικές ουσίες και σε λιπαρά ω -3.Τονωνει την ανανέωση του δέρματος , είναι ευεργετικό για το συκώτι και τις νεφρικές δυσλειτουργίες και έχει αφροδισιακές ιδιότητες.

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΚΑΙ ΓΕΥΣΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΙΑΣΜΟΙ
Είναι ιδανικός μεζές για το ούζο , συνοδεύει άριστα ψαριά και θαλασσινά. Σερβίρεται σε χωριάτικες σαλάτες και σε βραστά λαχανικά προσθέτοντας ένα μοναδικό αρώματα αιθέρια έλαια που περιέχει γίνονται απαραίτητο συστατικό σε αρωματικές η πικάντικες σάλτσες για το γαρνίρισμα ψαριών η κρεάτων. Συνδυάζεται με παξιμάδι , φέτα , γραβιέρα , ομελέτες , μπορείτε να τον απολύσετε με βρασμένο ρύζι, ρεβίθια , φακές και φασόλια η απλά μονό του σαν κρύα σαλάτα.

Ο κρίταμος περιέχει πολλά θρεπτικά συστατικά, όπως είναι το ιώδιο, και οι βιταμίνες E, C και Κ και τα μεταλλικά άλατα. Επίσης περιέχει υψηλής ποιότητας αντιοξειδωτικές ουσίες και λιπαρά ωμέγα- 3.

Ο κρίταμος θεωρείται πολυφάρμακο. Το ιώδιο που περιέχει ο κρίταμος είναι απαραίτητο για τη σύνθεση των ορμονών του θυρεοειδούς. Ο κρίταμος είναι άριστο διουρητικό και καθαριστικό του αίματος, και ευεργετικός για το συκώτι. Το εκχύλισμα και το αιθέριο έλαιο του κρίταμου χρησιμοποιούνται στην κοσμητολογία.

Το κρίταμο διαθέτει ένα εύρος ιδιοτήτων και εφαρμογών σε καλλυντικά προϊόντα. Παίζει ρόλο στη διέγερση του μηχανισμού επούλωσης του δέρματος και βοηθά στη ρύθμιση της παραγωγής κερατίνης προσφέροντας λάμψη στην επιδερμίδα και βελτιώνοντας τον τόνο. Επιπλέον, έχει επίδραση στην αποχρωμάτωση των καφέ κηλίδων του δέρματος.

Πλούσιο σε αμινοξέα και φαινολικές ενώσεις, ενισχύει την αντιοξειδωτική προστασία και τονώνει αποτελεσματικά την ανανέωση του δέρματος παρέχοντας άριστα αντιγηραντικά αποτελέσματα.

Στη βοτανοθεραπεία, από τα χρόνια του Ιπποκράτη (4ος αι.π.Χ.) μέχρι τις μέρες μας, χρησιμοποιείται ως θεραπευτικό για ηπατικές, εντερικές και νεφρικές δυσλειτουργίες. Σύγχρονες έρευνες απέδειξαν ότι ο κρίταμος έχει και αφροδισιακές ιδιότητες.

Χρησιμοποιείται ως ορεκτικό εμμηναγωγό και αποτοξινωτικό του οργανισμού. Η βιταμίνη Κ που περιέχει ο κρίταμος είναι απαραίτητη για τον κατάλληλο σχηματισμό των οστών και την πήξη του αίματος. Η βιταμίνη Κ μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης ενισχύοντας τη δραστηριότητα του ασβεστίου και διευκολύνοντας τη δόμηση των οστών. Η βιταμίνη C που περιέχει ο κρίταμος είναι γνωστή για πολλές λειτουργίες στο ανθρώπινο σώμα.

Ενδεικτικά κάποιες από τις διαδικασίες στις οποίες συμμετέχει η εν λόγω βιταμίνη: • Σύνθεση κολλαγόνου - το ενδοκυτταρικό «τσιμέντο» του σώματος.
• Ανάπτυξη και αποκατάσταση των ιστών και επούλωση των πληγών.
• Δημιουργία αντισωμάτων και διέγερση των λευκών αιμοσφαιρίων.
• Δημιουργία κορτικοστεροειδών ορμονών στα επινεφρίδια.
• Απορρόφηση του σιδήρου και η απαραίτητη συσσώρευσή του στο μυελό των οστών, τη σπλήνα και το ήπαρ.
• Ως αντιοξειδωτικό θρεπτικό συστατικό, προστατεύει τις υδατοδιαλυτές ουσίες από οξείδωση επιτρέποντας τη δική του οξείδωση.
• Ως αντιισταμινικό, μειώνει την επίδραση της ισταμίνης που παράγεται από το ανοσοποιητικό σύστημα.

Τέλος τα Ω-3 που περιέχει ο κρίταμος είναι γνωστό ότι μπορούν να βελτιώσουν την πνευματική υγεία βοηθώντας στην μόνωση των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο, επιτρέποντας έτσι τα νευρικά κύτταρα να επικοινωνούν το ένα με το άλλο. Άτομα τα οποία έχουν «ανεπάρκεια» σε ωμέγα 3 μπορεί να υποφέρουν από κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, σχιζοφρένεια.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συνοδευτικό με το ούζο ή το κρασί. Αποτελεί μια εξαιρετική προσθήκη σε λαχανικά, ιδίως στην πατατοσαλάτα και την ντοματοσαλάτα, στις οποίες και δίνει μοναδική γεύση.

ο κρίταμος ανήκει στην κατηγορία των υπερτροφών. Οι επιστήμονες έχουν χαρακτηρίσει τον κρίταμο ως την τροφή του μέλλοντος, αφού αποτελεί μια ιδιαίτερα πλούσια πηγή βιταμίνης C.

Η ιστορία του κρίταμου χρονολογείται από την αρχαιότητα. Στην αρχαία Ελλάδα διάσημοι γιατροί, όπως ο Διοσκουρίδης, ο πατέρας της φαρμακολογίας και ο περίφημος βοτανολόγος Πλίνιος αναφέρονται στο φυτό και τις πολύτιμες ιδιότητες του. Είχαν σε μεγάλη εκτίμηση το κρίταμο, . Από την εποχή του Ιπποκράτη θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά φάρμακα και μέχρι σήμερα χρησιμοποιείται για τη διουρητικές και αποτοξινωτικές του ιδιότητες. Απαντάται και στη μυθολογία και κυρίως στην ιστορία του Προμηθέα.

Οι σύγχρονοι μετρ της γαστρονομίας τον χαρακτηρίζουν ως έναν «απαράμιλλο θησαυρό γεύσης», μιας και είναι πλούσιος σε αρώματα, παρουσιάζοντας μια γευστική πολυπλοκότητα. Χρησιμοποιούν τον κρίταμο και σαν ορεκτικό , συνοδευτικό αλλά και στο κυρίως πιάτο αφού τον θεωρούν δώρο της φύσης προς των άνθρωπο.

Έντονα αρωματικό βότανο, συμβάλει στην αντιμετώπιση των καφέ κηλίδων, προσφέρει λάμψη και βελτιώνει τον τόνο του δέρματος.

To Crithmum maritimum ή Κρίθμον το παραθαλάσσιον, είναι κοινώς γνωστό ως κρίταμο. Πρόκειται για ένα εδώδιμο άγριο φυτό που απαντάται στις χώρες της Μεσογείου και των δυτικών ακτών της Ευρώπης όπως η Ελλάδα και οι Κανάριοι Νήσοι αντίστοιχα, στις νότιες και δυτικές ακτές της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας και στη Βόρεια Αφρική και στη Μαύρη Θάλασσα. Είναι ένα πολυετές φυτό με μπλε – πράσινα κλαδιά και φύλλα και κίτρινα – πράσινα λουλούδια. Το κρίταμο κατατάσσεται στα αλόφυτα διότι ευδοκιμεί σε εδάφη με πολύ υψηλή αλατότητα. Έχει αναπτύξει συστήματα άμυνας και προσαρμογής προκειμένου να επιβιώσει στα σκληρά οικοσυστήματα όπου αναπτύσσεται.

Μυθολογία

Σύμφωνα με τη μυθολογία ο Δίας θύμωσε τόσο πολύ με τον Προμηθέα, ο οποίος είχε το θράσος να του προσφέρει ένα πιάτο γεμάτο κόκαλα με λίπος αντί για ένα καλό κομμάτι κρέας, ώστε αφαίρεσε τα προνόμια της φωτιάς από τη Γη τιμωρώντας έτσι τους ανθρώπους πολύ σκληρά. Στη συνέχεια, ο Προμηθέας με πονηριά κατόρθωσε να κλέψει τη φωτιά πίσω από τον Όλυμπο, κρύβοντάς την στο εσωτερικό μιας σχισμής ενός κρίταμου, και να τη δώσει πίσω στην ανθρωπότητα. Για τις ενέργειές του τιμωρήθηκε αυστηρά από το Δία, ο οποίος τον έδεσε σε ένα βράχο, ενώ ένας αετός έτρωγε το συκώτι του κάθε μέρα. Έκτοτε το κρίταμο συνδέεται με τον άνθρωπο και τη χρήση της φωτιάς για να επιβιώσει και να εκπολιτιστεί.

Παραδοσιακές χρήσεις

Η ιστορία του κρίταμου χρονολογείται από την αρχαιότητα. Στην αρχαία Ελλάδα διάσημοι γιατροί, όπως ο Διοσκουρίδης, ο πατέρας της φαρμακολογίας και ο περίφημος βοτανολόγος Πλίνιος αναφέρονται στο φυτό και τις πολύτιμες ιδιότητες του. Είχαν σε μεγάλη εκτίμηση το κρίταμο, που περιέχει αιθέρια έλαια, μεταλλικά άλατα, ιώδιο και βιταμίνες, συστατικά ορεκτικά, τονωτικά, ότι πρέπει για μια ωραία σαλάτα. Από την εποχή του Ιπποκράτη, το κρίταμο θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά φάρμακα και μέχρι σήμερα χρησιμοποιείται για τη διουρητικές και αποτοξινωτικές τους ιδιότητες. Οι σπόροι του φυτού έχουν μεγάλη ομοιότητα με το κριθάρι, γι’ αυτό οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν «κρίθμον».

Το φυτό αναφέρεται από τον John Gerard στο Materia Medica (1597). Ο Nicholas Culpeper περιγράφει το φυτό (1653) ως ένα ευχάριστο, ζεστό φυτό με πικάντικη γεύση και χωνευτική δράση. Το κρίταμο είναι πιθανότατα ένα από τα είδη που αναφέρονται από τον Σαίξπηρ στο Βασιλιά Ληρ. Σήμερα το κρίταμο χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική ειδικά για την νησιωτική Ελλάδα, καθώς τα φύλλα και οι βλαστοί του είναι εξαιρετική σαλάτα.

Ιδιότητες και σύγχρονες χρήσεις

Περιέχει πολλά θρεπτικά συστατικά, όπως είναι το ιώδιο, και οι βιταμίνες E, C και Κ και τα μεταλλικά άλατα. Επίσης περιέχει υψηλής ποιότητας αντιοξειδωτικές ουσίες και λιπαρά ωμέγα- 3 και χρησιμοποιείται στην φαρμακευτική ως διουρητικό και καθαριστικό του αίματος, ενώ είναι και ευεργετικό για το συκώτι.

Το εκχύλισμα και το αιθέριο έλαιο του κρίταμου χρησιμοποιούνται στην κοσμητολογία. Το κρίταμο διαθέτει ένα εύρος ιδιοτήτων και εφαρμογών σε καλλυντικά προϊόντα. Παίζει ρόλο στη διέγερση του μηχανισμού επούλωσης του δέρματος και βοηθά στη ρύθμιση της παραγωγής κερατίνης προσφέροντας λάμψη στην επιδερμίδα και βελτιώνοντας τον τόνο. Επιπλέον, έχει επίδραση στην αποχρωμάτωση των καφέ κηλίδων του δέρματος. Πλούσιο σε αμινοξέα και φαινολικές ενώσεις, ενισχύει την αντιοξειδωτική προστασία και τονώνει αποτελεσματικά την ανανέωση του δέρματος παρέχοντας άριστα αντιγηραντικά αποτελέσματα.

Οι νεαροί βλαστοί και τα φύλλα του συλλέγονται από Απρίλιο έως Ιούνιο και διατηρούνται στην άλμη. Χρησιμοποιούνται στις σαλάτες. Επίσης βλαστοί και άνθη τηγανίζονται και γίνονται ομελέτες. Στη φαρμακευτική χρησιμοποιείται ως ορεκτικό, διουρητικό, αντιμικροβιακό, καθαριστικό του αίματος και ευεργετικό στο συκώτι. Σύμφωνα με τον Αντώνη Αλιμπέρτη στο βιβλίο του «Θεραπευτικά, αρωματικά και εδώδιμα φυτά της Κρήτης» το αιθέριο έλαιό του είναι πολύ καλό αφροδισιακό. Mε τα κρίταμα κάνει κανείς πολύ ωραίο αλάτι. Αρκεί να τα αποξηράνει και να τα τρίψει, έχουν κρατήσει την αλμύρα και γίνονται φοβερό καρύκευμα.

Αλάτι από κρίταμο

Συνταγή από www.alekati.gr

Υλικά: Φρέσκα κρίταμα.

Εκτέλεση: Αποξηραίνουμε τα κρίταμα στον ήλιο ώσπου να γίνουν εντελώς ξερά.

Αλέθουμε τα αποξηραμένα κρίταμα στο μπλέντερ. Τοποθετούμε την σκόνη σε βάζο. Η σκόνη είναι αλμυρή όπως και τα κρίταμα.

Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη σκόνη αντί για αλάτι σε σαλάτες και σε διάφορες συνταγές.

Πηγές :fytokomia.gr –alekati.gr– proionta-tis-fisis.blogspot.com – enallaktikidrasi.gr

Καλλιέργεια κριτάμου

Προετοιμασία εδάφους

Απαιτείται βαθύ όργωμα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Σε περίπτωση συμβατικής καλλιέργειας, απαιτείται λίπανση (50 kg/στρ.) με λίπασμα σύστασης σε άζωτο-φώσφορο-κάλιο, 11-15-15. Για βιολογικές καλλιέργειες μπορεί να χρησιμοποιηθεί καλά χωνεμένη κοπριά ή σκευάσματα εγκεκριμένα για βιολογικές καλλιέργειες. Ψιλοχωμάτισμα θα πρέπει να προηγηθεί της φύτευσης.[1]

Φύτευση

Η εγκατάσταση γίνεται την άνοιξη με φυτά ηλικίας τουλάχιστον δύο μηνών. Τα φυτάρια φυτεύονται σε αποστάσεις 0,30m μεταξύ των γραμμών και 0,60–0,70m επί της γραμμής και ποτίζονται αμέσως. Η επιθυμητή πυκνότητα φύτευσης είναι 3.000-4.000 φυτά/στρ.[1]

Καταπολέμηση ζιζανίων

Η καταπολέμηση ζιζανίων στο κρίταμο γίνεται με ξεβοτάνισμα και με τη χρήση προφυτρωτικών και μεταφυτρωτικών ζιζανιοκτόνων. Η εδαφοκάλυφη με πλαστικό δεν ενδείκνυται.[1]

Άρδευση

Η άρδευση δεν είναι απαραίτητη, όταν όμως εφαρμοσθεί, η ανάπτυξη του φυτού είναι μεγαλύτερη. Μεγάλες ποσότητες νερού δεν απαιτούνται στην καλλιέργεια του κρίταμου. Η άρδευση γίνεται κυρίως με τη μέθοδο στάγδην.[1]

Συγκομιδή

Συλλέγονται οι τρυφερές κορυφές, που αποτελούν το εδώδιμο τμήμα όταν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για κονσερβοποίηση ή νωπή κατανάλωση και όλο το υπέργειο τμήμα με τις ταξιανθίες όταν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή εκχυλίσματος. Είναι εφικτή η συγκομιδή σε 2 ή 3 περιόδους: η 1η τον Μάϊο-Ιούνιο, η 2η τον Ιούλιο-Αύγουστο και το φθινόπωρο. Η απόδοση σε νωπό βάρος μπορεί να φτάσει τα 1.000-1.300 kg/στρ, (335 g /φυτό κατά μέσο όρο) για μια συγκομιδή, ενώ αν πραγματοποιηθεί και δεύτερη ή τρίτη συγκομιδή, η στρεμματική απόδοση είναι μεγαλύτερη. Η σχέση νωπού/ξηρού βάρους είναι 1:4. Ο αριθμός ταξιανθιών μπορεί να φτάσει τις 40 ανά φυτό.

Κριταμο τουρσί:

Τι χρειαζόμαστε:

• 3 κούπες περίπου κρίταμο
• 1/2 κούπα + 3 κουταλιές σούπας αλάτι
• 1 κούπα νερό
• ξύδι όσο πάρει

• Πώς το κάνουμε:

  
  
  1. Βάζετε μπόλικο νερό σε κατσαρόλα, μαζί με την μισή κούπα αλάτι, να βράσει. Ρίχνετε το κρίταμο, το αφήνετε 10 - 15 δευτερόλεπτα και το στραγγίζετε.
  2. Στεγνώνετε το κρίταμο με πετσέτες ή χαρτί κουζίνας και το βάζετε σε βάζο. Ανακατεύετε τις 3 κουταλιές αλάτι με την μία κούπα νερό και το ρίχνετε στο βάζο με το κρίταμο. Συμπληρώνετε με το ξύδι και κλείνετε το βάζο.
  3. Φυλάτε το βάζο σε σκοτεινό μέρος. Μετά από 1 μήνα είναι έτοιμο.
  4. Πηγή:www.sintagespareas.gr