Ασθένειες & εχθροί των πυρηνοκάρπων

Ασθένειες των πυρηνοκάρπων

Στις αρχές της άνοιξης μετά την πλήρη άνθηση, κυρίως στη ροδακινιά και τη αμυγδαλιά εμφανίζεται μια ασθένεια που είναι γνωστή ως «εξώασκος ή καρούλιασμα». Το μεγαλύτερο μέρος του φυλλώματος παρουσιάζει ανώμαλη πάχυνση, παραμόρφωση και ελαφρά ρόδινο χρώμα το οποίο λίγο πριν πέσουν τα φύλλα γίνεται γκρίζο. Η φυλλόπτωση ακολουθείτε μεν από ταχεία δημιουργία νέου φυλλώματος, αλλά αυτό είναι σε βάθος της καρπόδεσης. Στη δαμασκηνιά τα ίδια συμπτώματα παρατηρούνται στους καρπούς, οι οποίοι παραμένουν πράσινοι και τελικά μαραίνονται και πέφτουν. Ο μύκητας που προκαλεί τα συμπτώματα, διαχειμάζει στο δένδρο, στο φλοιό ή στα λέπια των οφθαλμών και την άνοιξη, παρουσία υγρού και βροχερού καιρού, κάνει τις νέες μολύνσεις. Οι σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες της άνοιξης ευνοούν την εξέλιξη της ασθένειας, η οποία είναι από τις πλέον συχνές των πυρηνοκάρπων.

Το «κορύνεο» είναι μια ασθένεια σοβαρή και πολύ διαδεδομένη σε όλα τα πυρηνόκαρπα και στις περισσότερες περιοχές καλλιέργειας τους. Προσβάλλει τους βλαστούς, τα άνθη, τα φύλλα, τους οφθαλμούς και τους καρπούς κάνοντας μολύνσεις τόσο την άνοιξη όσο και το φθινόπωρο. Στα φύλλα οι αρχικές νεκρωτικές κηλίδες εξελίσσονται σε οπές, αφού το εσωτερικό νεκρό τμήμα πέφτει. Αντίθετα στους καρπούς, οι ιστοί στις κηλίδες είναι βυθισμένοι και σκεπασμένοι με κόμμι, ενώ στους βλαστούς οι κηλίδες εξελίσσονται σε έλκη και σε αυτά διαχειμάζει ο μύκητας.

Ο βροχερός καιρός την άνοιξη και το φθινόπωρο είναι απαραίτητος για την διασπορά του μύκητα και τις νέες μολύνσεις. Το «ωίδιο» με τη χαρακτηριστική αλευρώδη επικάλυψη στα φύλλα, στους οφθαλμούς και τους καρπούς, προκαλεί παραμορφώσεις, κακή έκπτυξη των οφθαλμών και σχίσιμο της επιφάνειας των καρπών. Διαχειμάζει στους οφθαλμούς και δεν είναι αναγκαία η παρουσία βροχής ή υγρασίας για την έναρξη των μολύνσεων.

Επίσης στα φύλλα και στους καρπούς πορτοκαλοκίτρινες κηλίδες προκαλεί και «σκωρίαση». Σταδιακά οι κηλίδες, εξαιτίας των σπορίων του μύκητα που δημιουργούνται, γίνονται μαύρες και οι ιστοί είναι πολύ σκληροί. Από τα υπολείμματα των φύλλων και τα έλκη των βλαστών όπου διαχειμάζει ο μύκητας ξεκινούν οι νέες μολύνσεις την άνοιξη παρουσία βροχής αλλά αφού πρώτα η θερμοκρασία έχει ανέβει.

Ιδιαίτερα καταστρεπτική για την κερασιά, κυρίως όταν επικρατεί βροχερός καιρός, είναι η προσβολή από «μονίλια». Προσβάλλονται τα άνθη, τα οποία μαραίνονται, ξηραίνονται και παραμένουν συνήθως πάνω στο δένδρο. Επίσης από την εμφάνιση τους μέχρι και τη συγκομιδή, οι καρποί μπορεί να προσβληθούν. Αρχικά εμφανίζεται μια καστανή κηλίδα στη σάρκα, στην οποία πάνω αναπτύσσονται τα σπόρια του μύκητα και σταδιακά ο καρπός αφυδατώνεται και παραμένει στο δένδρο (μουμιοποιημένοι καρποί).

Στις αρχές του καλοκαιριού, με την άνοδο της θερμοκρασίας είναι πιθανόν να παρατηρηθούν μαράνσεις ολόκληρων κλάδων στα πυρηνόκαρπα, καθώς και φυλλόπτωση αλλά συχνά μόνο από τη μια πλευρά του δένδρου. Εάν κάνουμε κάποια τομή στο ξύλο των ξερών τμημάτων θα παρατηρήσουμε ότι τα αγγεία στο εσωτερικό τους έχουν έναν έντονο καστανό μεταχρωματισμό, ενώ θα έπρεπε να είναι λευκά. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα από τον μύκητα «Verticillium» ο οποίος διατηρείτε στο έδαφος για πολλά χρόνια, μεταφέρεται με το νερό της άρδευσης και με την κατεργασία του εδάφους και μολύνει τα δένδρα από τις ρίζες. Την προσβολή εμείς όμως δεν μπορούμε να την προσέξουμε ώστε να κάνουμε κάτι εγκαίρως.

Τα περισσότερα πυρηνόκαρπα προσβάλλονται επίσης και από το βακτήριο Pseudomonas syringae, το οποίο στις αρχές της άνοιξης, κυρίως όταν επικρατεί βροχερός και υγρός καιρός, προκαλεί αρχικά μικρές κηλίδες στους κλάδους που εξελίσσονται τελικά σε έλκη με σχισμένη επιφάνεια, καλυμμένη με κόμμι. Οι οφθαλμοί και οι βλαστοί του προσβεβλημένου κλάδου τελικά ξεραίνονται. Το φθινόπωρο με την πτώση της θερμοκρασίας και την παρουσία του ανέμου και της βροχής γίνονται και νέες μολύνσεις. Ο μύκητας παραμένει στα έλκη που δημιουργεί στον φλοιό.

Οι «ευλογιά ή σάρκα» είναι η πλέον σημαντική ιολογική ασθένεια που προσβάλει τα πυρηνόκαρπα. Οι καρποί προσβεβλημένων δένδρων βερικοκιάς παρουσιάζουν έντονη παραμόρφωση και ανομοιόμορφη ωρίμανση και χαρακτηριστικά κίτρινα σημεία επάνω στον καστανόχρωμο πυρήνα. Στα ροδάκινα μόνο κατά την περίοδο ωρίμανσης των καρπών εμφανίζονται κιτρινέρυθρες κηλίδες στην επιδερμίδα. Η ίωση η οποία εξασθενεί σταθερά τα δένδρα μεταδίδεται με μολυσμένο πολλαπλασιαστικό υλικό και επίσης με τις αφίδες από μολυσμένα δένδρα. Ουσιαστική αντιμετώπιση της δεν υπάρχει και για αυτό πρέπει να σιγουρευθούμε ότι τα δενδρύλλια που αγοράζουμε είναι υγιή.

Εντομολογικοί εχθροί

Οι αφίδες είναι από τους σημαντικότερους εχθρούς της ροδακινιάς. Προσβάλλουν την άνοιξη τις κορυφές των τρυφερών βλαστών και τα νεαρά φύλλα και αναπτύσσουν ταχύτατα μεγάλους πληθυσμούς. Είναι χαρακτηριστική η συστροφή των φύλλων την οποία προκαλούν καθώς και τα μελιτώματα που αφήνουν επάνω στο φύλλωμα και τους καρπούς.

Τα πυρηνόκαρπα γενικά προσβάλλονται από δύο γένη κοκκοειδών, τα οποία διαχειμάζουν στα δένδρα και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού με τις έρπουσες προνύμφες που έχουν εκκολαφθεί προσβάλλουν τον κορμό και τα μεγαλύτερα κλαδιά. Δημιουργούν πυκνές αποικίες εξασθενώντας έτσι τα δένδρα και ευνοούν την δευτερογενή ανάπτυξη μυκήτων.

Ο καπνώδης είναι ένα ιδιαίτερα καταστρεπτικό έντομο για όλα αυτά τα δένδρα. Το ενήλικα τρέφεται την άνοιξη στο φύλλωμα των πυρηνοκάρπων προκαλώντας αποφύλλωση και καταστροφή μέρους των οφθαλμών. Ωοτοκεί το καλοκαίρι στη βάση του κορμού, κοντά στο έδαφος και οι νεαρές προνύμφες κατευθύνονται στον κορμό ή στη βάση της ρίζας, όπου δημιουργούν στοές στο φλοιό και στο ξύλο. Η ζημιά που προκαλούν μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα το θάνατο νεαρών δενδρυλλίων.

Ο πλέον γνωστός εχθρός των καρπών της κερασιάς είναι ένα μικρό δίπτερο που ωοτοκεί στους ώριμους καρπούς. Η νεαρή προνύμφη που εκκολάπτεται, δημιουργεί στοά στον καρπό προκειμένου να βγει έξω και τον καταστρέφει εντελώς. Η ζημιά μπορεί να είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη ορισμένες χρονιές.

Σημαντικό πρόβλημα προκαλεί τέλος και ένα μικρό λεπιδόπτερο που ονομάζεται βλαστορρίκτης της ροδακινιάς. Τα ενήλικα ωοτοκούν την άνοιξη στο φύλλωμα και στους νεαρούς βλαστούς. Οι νεαρές προνύμφες δημιουργούν στοές στο κέντρο των τρυφερών βλαστών και τους οδηγούν στην ξήρανση. Αργότερα δημιουργούν στοές και στο εδώδιμο τμήμα του καρπού.

Αντιμετώπιση των ασθενειών και εχθρών στα πυρηνόκαρπα

Η βασικότερη εργασία, η οποία θα μειώσει τις πηγές μόλυνσης για τα δένδρα και άρα και τον κίνδυνο της προσβολής είναι η απομάκρυνση των υπολειμμάτων από τον κήπο ή το χωράφι που έχουμε, καθώς σε αυτά διαχειμάζει η πλειονότητα των εντομολογικών εχθρών και μυκητολογικών ασθενειών. Καλό είναι να αφαιρούνται και οι βλαστοί και οι κλάδοι που έχουν ξεραθεί από οποιοδήποτε αίτιο και μαζί με τα φύλλα που πέφτουν από τα δένδρα να καίγονται.

Επίσης η τα τακτική απομάκρυνση των ζιζανίων θα μειώσει τις πηγές μόλυνσης για τα δένδρα. Για τις περισσότερες από τις μυκητολογικές ασθένειες που αναφέρθηκαν, απαιτούνται σε ορισμένα χρονικά διαστήματα εφαρμογές με χαλκούχα ή βορδιγάλειο πολτό ή οξυχλωριούχο χαλκό. Τόσο για αυτές τις επεμβάσεις όσο και για τους ψεκασμούς για τους εντομολογικούς εχθρούς, καλό είναι να συμβουλευόμαστε κάποιο γεωπόνο, ώστε με τις λιγότερες δυνατές επεμβάσεις και το καταλληλότερο φυτοφάρμακο να έχουμε το ταχύτερο και καλύτερο αποτέλεσμα.

Ενδείκνυται επίσης σε υγρές περιοχές, όταν γίνονται τομές κλαδέματος, να επαλείφονται με κάποιο κατάλληλο μυκητοκτόνο ώστε να αποτραπεί η είσοδος παθογόνων από αυτές. Τέλος, η έγκαιρη καταπολέμηση των αφίδων είναι απαραίτητη διότι μεταφέρουν ιούς οι οποίοι δεν μπορούν να καταπολεμηθούν αργότερα.

Πηγή: Φυτά & Σπίτι