Το σπαράγγι και η καλλιέργειά του.

Το άγριο σπαράγγι ήταν γνωστό στην Ελλάδα εδώ και 2000 χρόνια. Η καλλιέργεια του ήμερου διαδόθηκε από τις χώρες της Μεσογείου στη Βόρεια Αμερική και στη Βόρεια Ευρώπη.
Είναι φυτό δίοικο, σε άλλα εμφανίζονται τα θηλυκά άνθη και σε άλλα τα αρσενικά.
Αναπτύσσει πλούσιο, σαρκώδες ριζικό σύστημα. Το υπέργειο τμήμα του ξεραίνεται σε χαμηλές θερμοκρασίες και ξαναβλασταίνει όταν αυτή ανέβει, από τους λανθάνοντες οφθαλμούς που βρί­σκονται κάτω από το έδαφος σ'ένα σχηματισμό που ονομάζεται κορόνα.
Η φυτεία ζει 10-12 χρόνια, μπορεί και 14με 16. Από τον 3ο χρόνο και για 6 χρόνια δίνει πολύ καλή παραγωγή ακολουθώντας ανο­δική πορεία, μετά αρχίζει η κάμψη της απόδοσης. Αποδίδει βλαστούς την Ανοιξη.
Μετά την περίοδο της συγκομιδής οι αναπτυσσόμενοι βλαστοί αποτελούν τους άξονες του φυτού. Από τις μασχάλες βγαίνουν τα καλούμενα κλαδόφυλλα με αραχνοειδή επιφάνεια. Χρησιμεύουν σαν όργανα αφομοίωσης, αναπνοής και διαπνοής.
Από τις μασχάλες επίσης των φύλλων βγαίνουν τα άνθη. Τα άνθη είναι μικρά, πρασινοκίτρινα και έχουν 6 ενωμένα πέταλα. Τα θηλυκά παράγουν μικρούς στρογγυλούς καρπούς (ράγες) αρχικά πράσινους και όταν ωριμάσουν κόκκινους.

Κλιματικές απαιτήσεις

Ευδοκιμεί καλύτερα σε περιοχές που έχουν χαμηλές θερμοκρασίες για 3-4 μήνες. Διάστημα απαραίτητο για να μπει το φυτό στην περίοδο του ληθάργου, (καλλιεργείται σε χώρες όπως η Γερμανία, Ολλανδία, Αγγλία, Ουγγαρία και αλλού). Η μέση ημερήσια θερ­μοκρασία εδάφους επηρεάζει την ταχύτητα ανάπτυξης των βλα­στών και την παραγωγή η οποία αυξάνεται καθώς αυξάνει η θερμοκρασία την Ανοιξη π.χ. αν αυτή είναι κατά μέσο όρο 15,5 οC τότε απαιτούνται 5,5 μέρες για να δημιουργηθεί βλαστός 15 cm ενώ στους 25 οC απαιτούνται 2 μέρες. Παράλληλα όσο ψηλότερες είναι τόσο πιο γρήγορα ανθίζουν τα σπαράγγια.

Απαιτήσεις - προετοιμασία εδάφους

Τα σπαράγγια ευδοκιμούν σε όλους τους τύπους εδαφών προκειμένου όμως να δώσουν πλούσια παραγωγή και καλή ποιότητα βλαστών, (ιδιαίτερα στην περίπτωση των λευκών σπαραγγιών) θα πρέπει να προτιμούνται τα αμμώδη. Ενώ για την παραγωγή πράσινων μπορούν να καλλιεργηθούν και τα πηλώδη, ιλυοπηλώδη και ιλυώδη εδάφη. Ταιριάζουν καλά σε ηλιόλουστα, βαθιά, καλοστραγγιζόμενα εδάφη, με πολύ οργανική ουσία. Προτιμούν ΡΗ 6,5-7 αλλά μπορούν να εκμεταλλευτούν και τα αλκαλικά εδάφη. Πολλοί παραγωγοί προσθέτουν στο έδαφος χλωριούχο νάτριο το οποίο βοηθά στην αφομοίωση του καλίου και τον ασβε­στίου.

Σαν μόνιμη φυτεία απαιτεί προσεκτική προετοιμασία εδάφους. Επειδή φυτεύονται πολύ πυκνά και από τον δεύτερο κιόλας χρόνο το πυκνό ριζικό τους σύστημα καλύπτει όλο σχεδόν το έδαφος (με αποτέλεσμα η κατεργασία τον να είναι αδύνατη χωρίς να υποστούν ζημιές οι ρίζες), πριν τη φύτενση γίνεται κατεργασία σε βάθος 30 cm, ισοπέδωση και τσάπισμα των αγριόχορτων.

Ο ανταγωνισμός των αγριόχορτων κατά τη διάρκεια των 6 πρώτων βδομάδων ανάπτυξης της καλλιέργειας αναγκάζει το φυτό να παράγει λιγότερα φύλλα την πρώτη χρονιά και μειώνει τον αριθμό των βλασταριών στις επόμενες 2 σεζόν. Γι' αυτό πρέπει να κρατάμε τα αγριόχορτα μακριά από τα σπαράγγια.
Οσον αφορά τη λίπανση, απαιτούν μεγάλες ποσότητες αζώτου,
καλίου και φωσφόρου.

Θεωρείται απαραίτητη η προσθήκη 5-6 τόνων κοπριάς ή κόμποστ στο στρέμμα και ριζοπότισμα με εκχύλισμα κόμποστ. Επιπρόσθετα ψεκασμός στα φύλλα με υγρό εκχύλισμα φyκιών 2- 3 φορές στην περίοδο ανάπτυξης.

Πολλαπλασιασμός - φύτευση

Τα σπαράγγια πολλαπλασιάζονται με σπορά και μεταφύτευση. Η σπορά γίνεται την Ανοιξη σε ανοιχτά σπορεία όπου τα φυτά παραμένουν για έναν ολόκλη­ρο χρόνο. Ο σπόρος αργεί να φυτρώσει. Με ευνοϊκή θερμο­κρασία αέρα μεταξύ 20ο - 30 οC απαιτούνται 2-6 βδομάδες. Το έδαφος πρέπει να ζεσταθεί καλά 15,5 -26,6 οC. Το φύτρωμα διευ­κολύνεται αν βρέξουμε το σπόρο για 3-4 μέρες σε νερό θερμοκρα­σίας 30 - 35 οC.

Η σπορά γίνεται σε γραμμές, σε βάθος 3-4 cm αποστάσεις με­ταξύ των γραμμών 20-30 cm και επί των γραμμών 5-10 cm. Ακο­λουθούν βοτανίσματα, σκαλί σματα και ποτίσματα μέχρι το Φθινόπωρο, οπότε τα φυτά ή αφήνονται επί τόπου μέχρι την Ανοιξη ή ξεριζώνονται και αποθη­κεύονται.

Προτιμούνται τα αρσενικά φυτά γιατί είναι πρωιμότερα και πιο παραγωγικά. Τα θηλυκά δίνουν μεγαλύτερους βλαστούς αλλά κουράζονται γρηγορότερα. Μια φυτεία με αρσενικά μόνο φυτά δίνει 30% περισσότερα βλαστάρια από μια ανάμεικτη. Για να εξασφαλίσουμε μόνο αρσενικά καλ­λιεργώντας φυτά που έχουμε παρά­γει μόνοι μας από σπόρο, πρέπει να ελέγξουμε τα θηλυκά στο σπορείο ή στο χωράφι.

Τα αρσενικά άνθη είναι μεγαλύ­τερα και μακρύτερα (Εικ. 1).Αφού τα ξεχωρίσουμε εγκαθιστούμε στη φυτεία μόνο τα αρσενικά φυτά. Α­παραίτητη προϋπόθεση για τον κα­θορισμό του φύλου των φυτών είναι να περάσουν 2 χρόνια στο σπορείο.
Στη δεύτερη περίπτωση ξεριζώνου­με όλα τα θηλυκά φυτά από τη φυτεία και την επόμενη Ανοιξη μετα­φυτεύουμε αρσενικά στα κενά που δημιουργήθηκαν.

Συνήθως όμως ξεκινάμε τη φυτεία αγοράζοντας πιστοποιημένα ριζώματα, (Εικ. 2) (περίπου 1300/στρ) ενός έτους, τα οποία εμβαπτίζουμε σε εκχύλισμα κόμποστ για 5 λεπτά πριν τη φύτευση για λόγους πρόληψης ασθενειών. Η περίοδος φύτευσης εκτείνεται από αρχές Μαρτίου έως τέλος Απριλίου. Σε περιοχές με όψιμους παγετούς πρέπει να καθυστερεί.
Κατά τη φύτευση τα ριζώματα τοποθετούνται με τους οφθαλ­μούς προς τα πάνω και τις κύριες ρίζες απλωμένες.

Η φύτευση γίνεται σε γραμμές όπου ανοίγεται αυλάκι βάθους 25- 30 cm ή ανοίγονται λάκκοι ίδιου βάθους σε αποστάσεις 30 cm. Οι αποστάσεις μεταξύ των γραμμών μπορεί να είναι 90-120 cm. Στην περίπτωση που γίνεται καλλιέργεια σε μεγάλες εκτάσεις και χρησιμοποιούνται μηχανήματα όπως καλλιεργητής για το βοτάνι­σμα, (πάντα με 1-2 νύχια για να αναμοχλεύει το έδαφος εκεί που πατά ο τροχός γιατί ο αερισμός του εδάφους είναι βασική προϋπό­θεση για να ζήσει η φυτεία πολλά χρόνια), οι αποστάσεις μπορεί να είναι 1,6-1,8 m με 2,3-2,5 m.

Πριν το φύτεμα γεμίζουμε το αυλάκι κατά το 1/3 με καλοχω­νεμένη κοπριά ή κόμποστ, το­ποθετούμε τα ριζώματα και κα­λύπτουμε με 5-6 cm κοπριά ή κόμποστ προσθέτοντας σκόνη ασβεστόλιθου ή λιθόθαμνο.
Συνεχίζουμε να προσθέτου­με κοπριά ή κόμποστ, 2-3 φορές ως το τέλος του καλοκαιριού μέ­χρι να γεμίσουν τα αυλάκια. Αν δεν βρέξει την επόμενη μέρα από τη φύτευση ποτίζουμε το χωράφι.

Το Φθινόπωρο αρχίζει η εδαφοκάλυψη των φυτών με κό­μποστ ή κοπριά για να σχηματιστούν σαμάρια κατά μήκος των πρώην αυλακιών και αυλάκια άρδευσης μεταξύ τους.
Η εργασία αυτή επαναλαμβάνεται τέλη χειμώνα με αρχές Ανοιξης, (οι Αλκυονίδες μέρες θεωρούνται οι καλύτερες), πριν εμφανιστούν τα βλαστάρια και ξανά το φθινόπωρο.

Σε περιοχές με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα για να αποφεύγονται τα παγώματα, καλό είναι να σαμαρώνονται οι φυτείες πριν τους παγετούς και να μην κόβονται τα στελέχη που ξηραίνονται, (το υπέργειο τμή­μα των σπαραγγιών παγώνει στους Ο οC).
Για ακόμη καλύτερη προ­στασία μπορούμε να καλύ­ψουμε τα φυτά με άχυρο ή άλλη ελαφριά εδαφοκάλυψη.

Τα στελέχη απομακρύνο­νται και καταστρέφονται πριν εμφανιστεί η καινούρια βλά­στηση την Ανοιξη γιατί μπορεί να έχει προσβληθεί από ασθέ­νειες ή να υπάρχουν επάνω της αβγά εντόμων. Επίσης θα πρέπει να έχουμε, υπόψιν μας ότι η κορόνα χρόνο με το χρό­νο βρίσκεται πιο κοντά στην επιφάνεια του εδάφους. Για να μην καταστραφούν οι οφθαλμοί φροντίζουμε να γίνεται εδαφοκάλυψη 15 cm κάθε Ανοιξη.

Τα ποτίσματα στα σπαράγγια είναι λίγα και γίνονται με διήθη­ση. Συνήθως γίνεται ένα κατά την έναρξη της συγκομιδής, ένα προς το τέλος της, ένα προς το καλοκαίρι και ένα το φθινόπωρο.
Στη συμβατική καλλιέργεια το Φεβρουάριο γίνεται κάλυψη των σαμαριών με διαφανές πλαστικό για πρωϊμιση της παραγωγής κατά ένα μήνα.

Παραγωγή σπόρου

Τα σπαράγγια σταυρογονιμοποιούνται με τα έντομα. Καλό είναι να απομονώνονται μερικά αρσενικά και θηλυκά φυτά σε αναλογία 1:5, να φυτεύονται ξε­χωριστά και να παίρνεται ο σπόρος αυτών των φυτών για τον πολλαπλασιασμό τον φυ­τού.

Ο σπόρος ωριμάζει τον Οκτώβρη - Νοέμβρη. Τον μα­ζεύουμε μαζί με την κόκκινη ράγα (εικ. 3) και τον ξεχωρί­ζουμε απ' αυτήν τρίβοντας τον με τα χέρια μας. Μετά τον ξε­πλένουμε με άφθονο τρεχούμε­νο νερό. Οι καρποί περιέχουν 4-6 σπόρους. Ενα γραμμάριο περιέχει 50-65 σπόρους. Η βλαστική τους ικανότητα διαρκεί 3 χρόνια.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ

Φυσιολογικές παθήσεις

Πικρά σπαράγγια με πολύ σκληρή επιδερμίδα. Τα συμπτώ­ματα αυτά εμφανίζονται όταν το έδαφος που καλλιεργούνται είναι σφικτό και ξερό.

Κούφια και λεπτά βλαστάρια. Πιθανόν οφείλεται σε έλλειψη βο­ρίου.

Φυτά ευάλωτα σε ασθένειες ό­πως φουζαρίωση και ριζοκτόνια.
Ενας από τους λόγους μπορεί να είναι και η έλλειψη χαμηλών θερμοκρασιών. Τα σπαράγγια πρέπει να περνάνε περίοδο ληθάργου που να διαρκεί τουλάχιστον 2 μήνες.

Μικρά βλαστάρια. Μπορεί να οφείλεται σε τρεις λόγους: να είναι νεαρή η φυτεία, να υπάρχει έλλει­ψη θρεπτικών στοιχείων ή να έχει γίνει υπερβολική συγκομιδή. Θα πρέπει να συγκομίζουμε ελαφρά τα πρώτα χρόνια για να αναπτυ­χθούν δυνατές ρίζες και να προσ­θέτουμε μεγάλες ποσότητες κόμποστ.

Τα βλαστάρια καφετιάζουν, μαλακώνονν, μαραίνονται ή ξη­ραίνονται. Τα σπαράγγια μάλλον έχουν πληγεί από χαμηλές θερμο­κρασίες. Σ' αυτή την περίπτωση τα κόβουμε και τα πετάμε. Αν προβλέπονται κρύες νύχτες κά­νουμε εδαφοκάλυψη με οργανικά υλικά ή εφημερίδες.

Κίτρινα φύλλα, αργή ανάπτυ­ξη των φυτών. Υποδηλώνει έλλειψη αζώτου ή έδαφος που νεροκρατεί. Μπορούμε να ψεκάσουμε με εκχύλισμα από ιχθυάλευρα ή να κάνουμε ριζοπότισμα με εκχύ­λισμα κόμποστ για να καλύψουμε την έλλειψη. Αν το έδαφος νεροκρατεί καλλιεργούμε σε υπερυψωμένο έδαφος.

Εχθροί

Φαγωμένα τα τρυφερά μέρη των βλαστών. Ισως υπάρχει προ­σβολή από τον κριόκερο. (Εικ. 4) Ενα μικρό σκαθάρι τον οποίον τα ακμαία και οι προνύμφες εκτός από τους βλαστούς προκαλούν ζημιές στα φύλλα και στις ράγες. Η συγκαλλιέργεια με τις ντομάτες τα απωθεί ενώ ταυτόχρονα τα σπαράγγια λειτουργούν σαν φυσικό νηματοδοκτόνο και κρατούν μακριά τους νηματώδεις από τις ντομάτες. Σε μικρούς κήπους με σπαράγγια μπορούμε να αφήσουμε να βόσκουν κότες, πάπιες και φραγκόκοτες που τρώνε το έντομο. Φυσικοί εχθροί του επίσης είναι η παρασιτική σφήκα και η πασχαλίτσα.

Σκόνισμα των φυτών με οστεάλευρα ή φωσφορικά πετρώματα δουλεύει απωθητικά και συγχρόνως λιπαίνει την καλλιέργεια. Επίσης πάντα για μικρές εκτάσεις στο ξεκίνημα όσο είναι μικρά τα φυτά μπορούν να απλωθούν προστατευτικά δίχτυα. Καθώς μεγα­λώνουν τα απομακρύνουμε γιατί η καλλιέργεια είναι λιγότερο ευπρόσβλητη.
Ψεκασμοί με το φυτό Deris Eliptica έχει δώσει καλά αποτελέ­σματα σε σοβαρές προσβολές. Επίσης μπορεί να γίνει ψεκασμός με ροτενόνη.

Ασθένειες

Μικροί βλαστοί - σάπισμα των ριζών - ξήρανση του υπέργειο τμήματος.
Εχουμε προσβολή από φουζαρίωση. (Εικ. 5) Το κυριότερο χαρακτηριστικό της είναι το σάπισμα του εσωτερικού των σαρκωδών ριζών, ενώ το εξωτερικό μένει σχεδόν ανέπαφο.
Αυτό είναι το τελευταίο σύμπτωμα. Πριν απ' αυτό η προσβολή προσδιορίζεται από τον καστανόμαυρο αποχρωματισμό των ρι­ζών.
Είναι η σοβαρότερη ασθένεια των σπαραγγιών. Δεν υπάρχει θε­ραπεία. Προσβάλλει κυρίως τις καλλιέργειες σε βαριά και συνε­κτικά εδάφη. Μπορεί να προέρχε­ται από προσβεβλημένα φυτώρια σπαραγγιών. Σε περίπτωση προ­σβολής απομακρύνουμε και κα­ταστρέφουμε τα προσβεβλημένα φυτά. Σε χωράφι με φυτά ευαίσθητα στο Φουζάριο καλλιεργούμε σπαράγγι μετά από 8 χρόνια.
Χρησιμοποιούμε ανθεκτικές ποικιλίες. Απολυμαίνουμε το σπό­ρο για 2 λεπτά σε διάλυμα χλωρίνης, (1 μέρος χλωρίνη σε 9μέρη νερό) και κατόπιν τον ξεπλένουμε για 1 λεπτό κάτω από τρεχού­μενο νερό.
Αναφέρεται ότι η πρόσθεση χλωριούχου νατρίου στο έδαφος που καλλιεργείται σπαράγγι (1 κιλό στα 100m2) μπορεί να οδη­γήσει σε ύφεση την εξέλιξη του φουζαρίου και να ευνοήσει την ανάπτυξη των ριζών του σπαραγγιού.

Ιώδης και ερυθροϊωδης γρωματισμός του υπόγειου μέρους. Πιθανή προσβολή από ιώδη ριζοκτονίαση. Η ασθένεια αυτή προ­σβάλει επίσης τα τεύτλα, τα καρότα, τη μηδική και διάφορα είδη δέντρων. Είναι αρκετά σοβαρή ασθένεια σε βαθμό που να απο­κλείει την καλλιέργεια των σπαραγγιών από ορισμένα εδάφη. Στη Γαλλία είχαν προσβληθεί τεράστιες εκτάσεις από ριζώματα που είχαν ασθένειες όπως ριζοκτόνια και φουζαρίωση. Χαρακτηριστι­κό της είναι ο ιώδης και ερυθροϊωδης χρωματισμός του υπόγειου μέρους, ενώ συχνά σχηματίζεται πλέγμα νημάτων σαν κορδόνια που περιβάλει τις ρίζες. Το υπέργειο τμήμα εξασθενεί, αποκτά κιτρινωπό χρώμα και αμέσως μετά μαραίνονται τα υπέργεια πράσινα τμήματα των σπαραγγιών. Ο μύκητας αναπτύσσεται σε υγρά και όξινα εδάφη. Η προσβολή ευνοείται όταν το φθινόπωρο είναι υγρό και θερμό και όταν προηγηθεί καλλιέργεια ευαίσ­θητη στη ριζοκτόνια. Αντιμετω­πίζεται προληπτικά με τη χρή­ση ανθεκτικών ποικιλιών, απολυμασμένων φυτών, αγρανά­παυση ή αμειψισπορά.

Πράσινες, κόκκινες και με­λανές κηλίδες στους βλαστούς
Πιθανή προσβολή από το μύ­κητα που προκαλεί τη σκωρία­ση του σπαραγγιού. (Εικ. 6)
Προξενεί καστανόχρωμες κηλίδες και εξανθήματα που σιγά-  σιγά εξελίσσονται σε νεκρώ­σεις βλαστών. Μπορεί να πε­ριοριστεί με ψεκασμούς 1% βορδιγάλειου πολτού και ανθεκτικές ποικιλίες.

Κιτρίνισμα, ξήρανση και πτώση των βελόνων του σπαραγγιού.
Εχουμε προσβολή από βοτρυτίδα (Εικόνα 7). Στο τέλος ξηραί­νεται ολόκληρο το υπέργειο μέρος τον φυτού. Η ασθένεια αυτή προσβάλλει τα φυτά μετά από πότισμα ή δυνατή βροχή

Διαδοχικές καλλιέργειες
Μπορείνα καλλιεργηθεί σε χωράφι μετά από σιτάρι ή κα­λαμπόκι. Οχι μετά από τεύτλα ή πατάτες.

Συγκαλλιέργεια
Η συγκαλλιέργεια με την ντομάτα απωθεί το σκαθάρι των σπαραγγιών, τον κριοκε ρο. Ο μαϊντανός και ο βασιλι­κός ευνοούν την ανάπτυξή τους. Ενώ δεν ταιριάζουν μαζί τους τα σκόρδα, τα κρεμμύδια και τα πράσα.

Συγκομιδή

Τα πρώτα βλαστάρια κόβονται τον τρίτο χρόνο ώστε το φυτό να εγκατασταθεί καλά και να αποκτήσει γερό ριζικό σύστημα. (Εικ.8)
Τα χαρακτηριστικά που επιδιώκονται είναι χοντρός βλαστός και τρυφερό κεφάλι καλά κλειστό επάνω (να μην έχει αρχίσει η έκπτυξη) και λευκό χρώμα (αντό εξαρτάται βασικά από την επιμελημένη συγκομιδή).

Τα πρώτα βλαστάρια κόβονται τον τρίτο χρόνο από τη σπορά ή δεύτερο από τη φύτευση τον ριζώματος και διαρκεί 2 βδομάδες. Η συγκομιδή ξεκινάει 10 με 15 Απριλίου. Πρόωρη συλλογή στρε­σάρει τα φυτά και τα κάνει ευπρόσβλητα σε έντομα. Την επόμενη χρονιά η συγκομιδή διαρκεί 4 βδομάδες και τα υπόλοιπα χρόνια μπορεί και 8.

Θα πρέπει να περιορίσουμε την περίοδο συγκομιδής σ'εκείνα τα χρονικά όρια που θα επιτρέψουν στο φυτό να αποκτήσει τελικούς βλαστούς και άξονες που θα μπορούν να αποταμιεύουν θρεπτικά στοιχεία για τα επόμενα χρόνια.

Αν κατά τη διάρκεια της συγκομιδής παρατηρήσουμε ότι οι βλαστοί γίνονται υπερβολικά αδύνατοι, πρέπει να διακόψουμε και να αφήσουμε τα φυτά να ησυχάσουν μέχρι την επόμενη χρονιά.

Η συλλογή γίνεται αποκλει­στικά με τα χέρια πρωινές ώρες. Η κοπή των βλαστών γίνεται με ειδικά μαχαίρια λίγο κάτω από το έδαφος και στο μισό περίπου της απόστασης της έκφυσης του βλαστού από το ρίζωμα μέχρι την επιφάνεια του εδάφους.

Θα πρέπει υποχρεωτικά την εποχή συγκομιδής να περνάμε κάθε μέρα και να ελέγχουμε αν υπάρχουν βλαστοί για κόψιμο. Αν δεν πάμε μια μέρα, οι βλαστοί θα βγούν έξω και θα πρασινί­σουν. Κατά μέσο όρο χρειάζεται ένας εργάτης για 5 στρέμματα.
Οι κομένοι βλαστοί έχουν μήκος 20-25 cm

Πριν γίνει οποιαδήποτε διαλογή συνήθως εμβαπτίζονται και παραμένουν στο νερό 2-4 ώρες για να σταματήσει η αλλαγή του χρώματος. Το νερό πρέπει να διατηρείται κρύο (2- 5 οC). Σε όλη τη διάρκεια παραμονής κάθε παρτίδος, αλλιώς αποκτούν δυσά-
ρeστη οσμή. Μετά κόβονται στη βάση τους και αφού γίνει μια διαλογή ξεχωρίζοντας σπασμένα και προσβεβλημένα, κατατάσ­σονται σε κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθος (μήκος και πάχος), το σχήμα (ευθεία - κυλινδρικά - σχήμα κορυφής) και το χρώμα (εντελώς λευκά - βιολέ - πράσινα).

Συσκευάζονται σε ματσάκια τον μισού κιλού και τοποθετούνται όρθια σε κιβώτια.

Συντηρούνται σε ψυγείο 1ο - 2oC και σχετική υγρασία 95%. Η συντήρηση κρατά έως 10 μέρες χωρίς να υποβαθμίζει την ποιότητα.

Τα σπαράγγια που περισσεύουν ή θεωρούνται δεύτερης ποιό­τητας, μπορούν ή να κονσερβοποιηθούν ή να αφυδατωθούν ή να καταψυχθούν. Μια καλή φυτεία μπορεί να δώσει γύρω στα 500 κιλά στο στρέμμα.

Βιβλιογραφία

- High - Yield GARDENING. MARJORIE B HUNT and BRENDA BORTZ
-  Gardening for All - Seasons New Alchemy Institute.
-  The ENCYCLOPEDIA OF Natural insect and Disease control ROGER B. YEPSEN JR
-  THE ORGANIC GARDENIER'S HANDBOOK OF NATYRAL INSECT AND DISEASE CONTROL Barbara W. Ellis and Fern Marshall Bradley
-  G ARDEN PROBLEM SOLVER JEFF BALL
-  COLOR HANDBOOK OF GARDEN INSECTS ANNA CARR
- Γενική και Ειδική Λαχανοκομία Θρασύβουλου Δ. Ραπτόπουλου. -Σύγχρονη Γεωργική Τεχνολογία (περιοδικό)


Φυσιολογικές ιδιότητες του σπαραγγιού

Δ.Π.-Σ.Ο.

Περιέχει κομμιορητίνη (ασπαραγίνη), σαπωνίνη, βιταμίνες Α και Β, ανόργανα άλατα, Μαγγάνιο, Κάλιο, Σίδηρο, Φώσφορο, ίχνη Φθορίου

Είναι: Διουρητικό, Καθαρτικό, Δυναμωτικό, Ορεκτικό και Ρευστοποιητικό του αίματος. Αποτελεί πηγή ιχ­νοστοιχείων. Καθαρίζει το αίμα, νεφρά, συκώτι, έντε­ρο, πνευμόνια, δέρμα. Ρυθμίζει τους παλμούς της καρδιάς. Ελαττώνει τη γλυκοζουρία.

Ετσι ενδείκνυται για αναιμίες, φυσική και διανοη­τική ατονία, ανάρρωση, έλλειψη μεταλλικών στοιχείων, ηπατική και νεφρική ανεπάρκεια, καθαρισμό νεφρών από άμμο, αρθριτισμό, υδρωπικία, ρευματισμούς, ποδά­γρα, χρόνιες βρογχίτιδες, φυματίωση, δερμάτωση, πα­χύρρευστο αίμα, ταχυκαρδίες, διαβήτη και δηλητηριά­σεις.
Χρησιμοποιείται επίσης για την αϋπνία και στους πονοκεφάλους.

Χρήση
Ωμό σε σαλάτες ή με τη μορφή χυμών.

Σημείωση
Το σπαράγγι αντενδείκνυται ή τουλάχιστον πρέπει να χρησιμοποιείται με μέτρο, στις περιπτώσεις φλόγω­σης του ουροποιητικού, όπως έχουμε στην κυστίτιδα και σύμφωνα με τη γνώμη κάποιων στην περίπτωση οξείας ρευματικής αρθρίτιδας, επειδή είναι ερεθιστι­κό.
Χρησιμοποιούμε το λευκωπό ρίζωμα (συλλέγεται στα τέλη Ανοιξης - αρχές Καλοκαιριού), τα καστανωπά ριζώματα που περιέχουν ασπαραγγίνη και τις φρέσκες κορυφές (συλλέγονται στις αρχές καλοκαι­ριού).
Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται χλωρό και όχι αποξηραμένο που έχει χάσει κάποιες ιδιότητες. Μπορούμε όμως να το αποξηράνουμε κόβοντάς το σε μικρά κομματάκια. Στη συνέχεια το φυλάμε σε καλά σφραγισμένα δοχεία.
Το κονσερβοποιημένο σίγουρα χάνει τις περισσό­τερες φαρμακευτικές και δυναμωτικές ιδιότητές του οπότε είναι ουσιαστικά άχρηστο για φαρμακευτική χρήση.
Τα άγρια είδη είναι πολλές φορές πιο νόστιμα, περιέχουν πολύ ασπαραγίνη αλλά δεν έχουν μελετη­θεί οι άλλες ιδιότητές τους.
Βραστάρι: Μια κουταλιά κοφτή σε ένα φλιτζάνι νερό, 2-3 φλιτζ/ημερ.
Για την αϋπνία, πίνουμε 1 ποτήρι χλιαρό αφέψημα από τα λουλούδια και τον βλαστό.

 Πηγή>http://www.topikopoiisi.com/