Η ροδιά είναι ένα δέντρο που, επειδή σχηματίζει βραχίονες και διακλαδίζεται πολύ χαμηλά και ζωηρά, έχει θαμνώδη βλάστηση και ανάπτυξη. Όταν καλλιεργείται χρειάζεται πάντα διαμόρφωση του σχήματός της κάτι που ξεκινάμε να το κάνουμε την στιγμή που το δενδρύλλιο είναι ακόμα μικρό. Με το κλάδεμα της ροδιάς προτιμάμε να της δίνουμε το σχήμα ελεύθερου κυπέλλου. Σε αυτό το άρθρο θα μάθουμε περισσότερα για το πώς γίνεται το κλάδεμα διαμόρφωσης σε νεαρά δέντρα, αλλά και καρποφορίας ή ανανέωσης σε μεγαλύτερης ηλικίας δέντρα.
Γιατί κλαδεύουμε την ροδιά;
Γενικά, μια ροδιά μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 5 με 6 μέτρα και έχει ζωηρή ανάπτυξη σχηματίζοντας αρκετούς πλάγιους κλάδους. Σε τέτοια δέντρα που δεν φροντίζονται η βλάστηση της κόμης είναι άτακτη και τα κλαδιά μπερδεύονται μεταξύ τους ή στρέφουν και λυγίζουν προς τα κάτω κυρίως λόγω του βάρους των ροδιών που φέρουν όταν καρποφορούν.
Η ζωηρή βλάστηση δεν αφήνει το φως του ήλιου να κατανέμεται ισομερώς, ξοδεύει τους χυμούς του δέντρου, δεν επιτρέπει τον αερισμό της κόμης, δεν ευνοεί την καρποφορία και οδηγεί στην εμφάνιση ασθενειών και άλλων ζημιών που μπορεί να πλήξουν το φύλλωμα και τους καρπούς του δέντρου. Πολλά από τα κλαδιά τραυματίζονται και σπάνε από το βάρος όταν αναπτύσσονται σε λάθος γωνία και το δέντρο καταπονείται και έχει μια άγρια εμφάνιση.
Έτσι, λοιπόν είναι σημαντικό να κλαδεύουμε αυτά τα δέντρα σωστά, εάν θέλουμε να πάρουμε μια καλή παραγωγή ροδιών και να διατηρήσουμε το λειτουργικό σκελετό και ήμερο σχήμα στο δέντρο μας. Και το κλάδεμα κάνει αυτό ακριβώς, εξισορροπεί την παραγωγή και την βλάστηση με τρόπο τέτοιο ώστε να έχουμε το μέγιστο δυνατό όφελος.
Πότε κλαδεύονται οι ροδιές;
Η καλύτερη εποχή για να κλαδέψετε τις ροδιές σας είναι στο τέλος του χειμώνακαι πριν αρχίσουν να φουσκώνουν οι οφθαλμοί. Οι παγετοί και η περίοδος με τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες θα πρέπει να έχουν περάσει, ώστε να μην βάλετε σε κίνδυνο το δέντρο σας.
Τα κλαδέματα διαμόρφωσης και καρποφορίας γίνονται την περίοδο που αναφέρουμε, ενώ μέσα στην καλλιεργητική περίοδο μπορούμε να κάνουμε μερικές διορθωτικές κινήσεις, όπως αφαίρεση παραφυάδων που θα φυτρώσουν στη βάση του δέντρου και λαίμαργων βλαστών.
Όταν κλαδέψουμε από την αρχή σωστά το δέντρο και διατηρούμε κάθε χρόνο το σχήμα του, χρειάζεται κλάδεμα μόνο μια φορά την χειμερινή περίοδο. Σε κάθε περίπτωση, να μην κλαδεύετε ποτέ κατά την περίοδο του φθινοπώρου γιατί η ροδιά είναι ευαίσθητη στις χαμηλές θερμοκρασίες και θα πάθει ζημιά από τις ανοικτές πληγές.
Πώς κλαδεύουμε την ροδιά;
Η ροδιά απαιτεί μερικές βραχύνσεις κλάδων όταν μπει στην παραγωγή, αλλά όταν είναι ακόμη νεαρό δέντρο χρειάζεται απαραίτητα κλάδεμα διαμόρφωσης για να πάρει το σχήμα της και να μην ζωηρέψει η βλάστησή της.
Το αυστηρό κλάδεμα μειώνει την παραγωγή, έτσι αν σκοπός σας είναι να έχετε ικανοποιητική παραγωγή δεν πρέπει να υπερβάλλετε στην εφαρμογή του. Στις περιπτώσεις που έχετε τα δέντρα αυτά στην αυλή σας, ίσως δεν σας ενδιαφέρει τόσο η παραγωγή, αλλά θέλετε ένα καλαίσθητο αποτέλεσμα για καλλωπιστικούς λόγους, τότε μπορείτε να αφαιρέσετε αρκετά κλαδιά για να δώσετε έμφαση στο σχήμα της.
Κλαδέψτε τα δέντρα ανάλογα με την ηλικία τους, το χρόνο και το εργατικό δυναμικό που διαθέτετε και την εμπειρία σας και χρησιμοποιήσετε τα κατάλληλα εργαλεία, κλαδευτήρια και πριόνια, παίρνοντας πάντα τις κατάλληλες προφυλάξεις μιας και η ροδιά έχει άκανθες αναλόγως την ποικιλία.
Το κλάδεμα διαμόρφωσης της ροδιάς
Η διαδικασία αυτή ξεκινά κατά τον πρώτο χρόνο φύτευσης του δενδρυλλίου και συνεχίζεται και τα επόμενα τρία πρώτα χρόνια από την εγκατάστασή του στον οπωρώνα μας μέχρι το δέντρο να γίνει πλήρως παραγωγικό.
Με το κλάδεμα αυτό θα δώσουμε το βασικό σχήμα στο δέντρο μας και τη δομική αντοχή του σκελετού του. Είναι η στιγμή που θα πρέπει να αποφασίσουμε αν θέλουμε να αφήσουμε ένα μικρό κορμό με τους βραχίονες να αρχίζουν 40-60 εκατοστά από το έδαφος ή να αφήσουμε να αναπτυχθούν 4-5 στελέχη πολύ χαμηλά στη βάση, ακολουθώντας τη φυσική ανάπτυξη του δέντρου, ώστε αυτό να έχει μικρότερο τελικό ύψος και πιο θαμνώδη ανάπτυξη.
Έτσι λοιπόν, τον πρώτο χρόνο επιλέγουμε ένα στέλεχος καλά αναπτυγμένοαφαιρώντας όλα τα υπόλοιπα στην περίπτωση που θέλουμε να έχει το δέντρο μας ένα κορμό ή στη δεύτερη περίπτωση, που θέλουμε το δέντρο μας να έχει πιο θαμνώδη ανάπτυξη, επιλέγουμε 5-6 στελέχη και αφαιρούμε όλα τα υπόλοιπα. Κάνουμε βράχυνση στα στελέχη που επιλέξαμε στα 50 με 60 εκατοστά για να ενθαρρύνουμε την πλευρική διακλάδωση και την εμφάνιση πλευρικών βλαστών αργότερα, κάτι το οποίο θα δυναμώσει τα δέντρα, θα τα κάνει πιο παραγωγικά όταν μπουν στην παραγωγή και θα διευκολύνει τη συγκομιδή.
Οι παραφυάδες τα πρώτα χρόνια και αργότερα θα φυτρώνουν συνεχώς στη βάση και τα λαίμαργα στους κλάδους. Αφαιρέστε όλη αυτή τη βλάστηση που ξοδεύουν την ενέργεια των δέντρων καθ ‘όλη την καλλιεργητική περίοδο.
Το χειμώνα του δεύτερου έτους μετά τη φύτευση κάνουμε το επόμενο κλάδεμα που θα δώσει και το τελικό και ολοκληρωμένο σχήμα στο δέντρο μας. Κλαδέψτε το στην περίοδο του ληθάργου, πριν αρχίσει να αναπτύσσεται η βλάστηση την άνοιξη. Αρχικά, αφαιρέστε τα μικρά κλαδιά που έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν σπάσει ή έχουν ξεραθεί και φαίνονται άρρωστα και αδύναμα. Στη συνέχεια επιλέξτε τρεις έως πέντε δυνατούς και καλά ανεπτυγμένους βλαστούς σε κάθε κύριο στέλεχος για να γίνουν οι κύριοι κλάδοι του δέντρου. Να έχετε στο μυαλό σας τη δομή ενός ανοιχτού κυπέλλου για κάθε δέντρο κάνοντας αυτή την εργασία. Αυτό θα είναι το σχήμα του δέντρου σας. Αφαιρέστε όλους τους άλλους βλαστούς, και κλάδέψτε τα κλαδιά που είχατε επιλέξει τον προηγούμενο χρόνο στο ένα τρίτο του μήκους τους. Η τεχνική αυτή ενθαρρύνει την ανάπτυξη λογχοειδών βλαστών (κοντά σε μήκος κλαδιά) που θα φέρουν τους ανθοφόρους οφθαλμούς και κατ’ επέκταση τους καρπούς τα επόμενα έτη. Επίσης, ανοίγει τα δέντρα, ώστε να περνάει το φως και να αερίζεται η κόμη στο εσωτερικό της.
Ξανά, αφαιρέστε όλες τις παραφυάδες και τους λαίμαργους βλαστούς που αναπτύσσονται προς τα πάνω καθ’ όλη την καλλιεργητική περίοδο.
Κλάδεμα καρποφορίας σε μεγαλύτερα δέντρα για μεγαλύτερη παραγωγή
Το κλάδεμα από το τρίτο έτος από τη φύτευση του δέντρου σκοπό έχει την παραγωγή και την καλύτερη καρπόδεση των ροδιών. Μάλιστα από αυτό το έτος θα αρχίσουμε να βλέπουμε τους πρώτους καρπούς.
Το δέντρο μας έχοντας πάρει πλέον τη μορφή και τη δομή του, χρειάζονται πλέον ένα ελαφρύ κλάδεμα συντήρησης. Η ρόδια ανθίζει και καρποφορεί στη νέα βλάστηση και στα λογχοειδή που φέρονται σε ξύλο κλάδων 2 έως 3 ετών και βρίσκονται στην εξωτερική πλευρά της κόμης του δέντρου. Αν κάνουμε ένα αυστηρό κλάδεμα σε τακτική βάση μειώνουμε τους καρπούς του δέντρου. Επίσης, το αυστηρό κλάδεμα θα εκθέσει τους καρπούς στον ήλιο για πολλές ώρες μέσα στην ημέρα, πράγμα που δεν θέλουμε γιατί είναι ευαίσθητοι σε αυτό πάρα πολύ.
Αυτό που κάνουμε είναι ένα ελαφρύ κορυφολόγημα στους επιμήκεις κλάδους, ώστε να ενθαρρύνουμε τον σχηματισμό ανθοφόρων οφθαλμών στα κλαδιά που θα βλαστίσουν πάνω τους μέσα στο έτος. Το επόμενο έτος από τους οφθαλμούς αυτούς θα προέλθει η παραγωγή. Το σωστό κλάδεμα της προηγούμενης χρονιάς θα φέρνει την παραγωγή της επόμενης χρονιάς. Μερικές φορές χρειάζεται να ανανεώσουμε κάποιους από τους παραγωγικούς κλάδους, τότε τους κλαδεύουμε χαμηλά και αφήνουμε έναν γειτονικό πλάγιο βλαστό, που αναπτύσσεται με κατεύθυνση προς τα έξω, να τον αντικαταστήσει κάνοντάς του ένα ελαφρύ κορυφολόγημα. Απο αυτόν θα προέλθει ο κοντοβραχίονας των επόμενων ετών που θα φέρει τους καρπούς.
Έτσι φροντίστε να κλαδέψετε με φειδώ και τα ακριβώς απαραίτητα. Αφαιρέστε όλα τα σπασμένα και τραυματισμένα κλαδιά, αυτά που είναι αδύναμα και έχουν κατεύθυνση προς τα κάτω, αυτά που μπερδεύονται μεταξύ τους και ξεφεύγουν από το σχήμα που έχετε δώσει στο δέντρο σας. Αφαιρείτε τις παραφυάδες και τα λαίμαργα όλο το χρόνο.
Τι πρέπει να προσέχετε όταν κλαδεύετε
Να προσέχετε να κάνετε καθαρές και λείες τομές, ώστε αυτές να επουλωθούν γρηγορότερα και να είναι λιγότερο ευάλωτες στον παρασιτισμό από έντομα και μολύνσεις από ασθένειες. Χρησιμοποιήστε κλαδευτήρια και πριόνια με αιχμηρές λάμες ή φροντίστε να τα τροχίσετε πριν την εργασία. Χρησιμοποιήστε τα κλαδευτήρια για τα μικρά κλαδιά και τα πριόνια για τα κλαδιά με μεγαλύτερη διάμετρο.
Να φροντίζετε πάντα να απολυμαίνετε τις λάμες των εργαλείων του κλαδέματοςκαι ό,τι έρχετε σε επαφή με τις τομές με οινόπνευμα ή κάποιο άλλο απολυμαντικό της αγοράς πριν και μετά το κλάδεμα κάθε δέντρου ξεχωριστά. Εάν υποπτεύεστε ότι το δέντρο που κλαδεύετε έχει κάποια ασθένεια ή εχθρό, απολυμαίνετε τις λεπίδες πριν και μετά από κάθε τομή. Η απολύμανση βοηθά στην πρόληψη της εξάπλωσης των ασθενειών και των παρασίτων από το ένα δέντρο στο άλλο.
Μετά το τέλος της εργασίας είναι απαραίτητο να προστατεύσουμε τι πληγές από τα παθογόνα. Έτσι, συστήνεται να ψεκάσουμε με ένα χαλκούχο σκεύασμα (πχ βορδιγάλειο πολτό) που μπορούμε να το συνδυάσουμε με θερινό πολτό (ο βορδιγάλειος πολτός δεν συνδυάζεται) ή να αλείψουμε τις μεγάλες τομές με ειδική αντιμικροβιακή πάστα.
Του Θανάση Αργυρόπουλου (Γεωπόνος ΑΠΘ)
