Καλλιέργεια Ηλίανθου | Καλλιεργητικές Τεχνικές

Ο ηλίανθος (Helianthus annuus), καλλιεργείται στη χώρα μας, με κύριο σκοπό την παραγωγή βιοκαυσίμων (βιοντήζελ), βάσει της κοινοτικής οδηγίας 2030/30ΕΚ, που προωθεί την διείσδυση των βιοκαυσίμων, ως ανανεώσιμα καύσιμα, με στόχο την σταδιακή υποκατάσταση του συνολικού ντήζελ κατά 5,75% το 2010 και 10% το 2020.

Η πρώτη σημαντική αύξηση της καλλιεργήσιμης έκτασης σημειώθηκε το 2009, ενώ από το 2010 και μετά η έκταση αυτή σταθεροποιήθηκε στις 650-700 χιλιάδες στρέμματα σε πανελλήνιο επίπεδο, καλλιεργούμενος κυρίως στη Β. Ελλάδα, με κυριότερες περιοχές παραγωγής τους Νομούς Έβρου (50% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων), Σερρών, Ξάνθης και Δράμας. Η σταθερότητα αυτή οφείλεται στην προσαρμοστικότητα που δείχνει σε ποικίλους τύπους εδαφών, όπου με χαμηλές εισροές (άρδευση, λίπανση) μπορεί να πετύχει ικανοποιητικές αποδόσεις, που συνοδεύονται από ανάλογες τιμές (0,35-0,42 ευρώ ανά κιλό), που διέπονται από καθεστώς συμβολαιακής γεωργίας. Επίσης η καλλιέργεια του ηλίανθου προσφέρει στη χώρα μας σημαντικές ποσότητες ζωοτροφής (ηλιάλευρο).

Καλλιεργητικές Τεχνικές

Εδάφη

Ο ηλίανθος μπορεί να ευδοκιμήσει σε πολλούς τύπους εδαφών. Τα βαθιά και στραγγιζόμενα εδάφη, που έχουν παράλληλα ικανότητα συγκράτησης νερού, δίνουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Σε φτωχά ξερικά χωράφια, το νερό στη διάρκεια του καλοκαιριού είναι ο πιο κρίσιμος παράγοντας. Το άριστο εύρος pH είναι 6,5-7,5. Άριστη είναι η προσαρμογή του σε γόνιμα οργανικά εδάφη, που συνοδεύονται από μεγάλες αποδόσεις.

Εποχή σποράς

Η σπορά γίνεται νωρίς την άνοιξη και όταν η θερμοκρασία εδάφους σταθεροποιηθεί στους 8° C. Με την πρώιμη σπορά αυξάνονται οι στρεμματικές αποδόσεις και η ελαιοπεριεκτικότητα του σπόρου. Επίσης δίνεται η δυνατότητα στο φυτό να αξιοποιήσει τις βροχές Μαΐου – Ιουνίου μια που το κρίσιμο στάδιο για την παραγωγή του ηλίανθου είναι το τελείωμα της ανθοφορίας. Η κατάλληλη εποχή σποράς είναι το διάστημα 15 Μαρτίου – 15 Απριλίου, ανάλογα βέβαια με την περιοχή.
Τρόπος σποράς
Η σπορά γίνεται γραμμικά με πνευματικές μηχανές. Οι αποστάσεις μεταξύ των γραμμών είναι 75 cm και επί της γραμμής σποράς 20 – 22 cm για γόνιμα – ποτιστικά χωράφια και 25 cm για πιο φτωχά και αδύνατα ξηρικά χωράφια.

Αριθμός επιθυμητών φυτών ανά στρέμμα:
• για ξηρική καλλιέργεια 4.500 – 5.000 φυτά στο στρέμμα και
• για ποτιστική καλλιέργεια 5.500 – 6.000 φυτά στο στρέμμα

Ποσότητα σπόρου: 350 – 500 gr / στρέμμα
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ένας σάκος 150.000 σπόρων καλύπτει περίπου 22 – 28 στρέμματα.

Θρέψη-Λίπανση

Από τα θρεπτικά στοιχεία που δίνονται με την λίπανση, το Άζωτο είναι αυτό που επηρεάζει περισσότερο την ανάπτυξη του ηλίανθου, ενισχύοντας την φυλλική επιφάνεια και αυξάνοντας το μέγεθος της κεφαλής Ο Φώσφορος επηρεάζει θετικά την ανάπτυξη των ριζών, αυξάνει τον αριθμό ανθέων ανά κεφαλή καθώς και την περιεκτικότητα του σπόρου σε έλαιο. Οι ανάγκες σε Κάλιο είναι μεγάλες, ωστόσο το στοιχείο αυτό κατανέμεται ως επί το πλείστον στα φυτικά υπολείμματα που μένουν στο χωράφι μετά τη συγκομιδή, με αποτέλεσμα να επανέρχεται στο έδαφος σε μεγάλο ποσοστό. Από τα ιχνοστοιχεία, σημαντικότερο είναι το Βόριο, έλλειψη του οποίου είναι δυνατόν να παρατηρηθεί σε εδάφη αμμουδερά, ασβεστούχα και με pH πάνω από 7. Η εμφάνιση τροφοπενίας Βορίου εξαρτάται και από την ευαισθησία του καλλιεργούμενου υβριδίου. Σε περίπτωση υποψίας ανεπάρκειας Βορίου, προτείνεται διαφυλλικός ψεκασμός με Βόριο στο στάδιο των 10-14 φύλλων.
Κανόνας λίπανσης που ισχύει για το Άζωτο, είναι 4,5 κιλά Ν για κάθε 100 κιλά παραγωγή ηλιόσπορου. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι ο ηλίανθος έχει την ικανότητα να απορροφά σχεδόν το 50% του Ν από το έδαφος, οπότε λίπανση Ν της τάξης των 6-10 μονάδων N/στρ (κριτήριο αποτελεί και η προηγούμενη καλλιέργεια), αρκεί για μια ικανοποιητική απόδοση. Για το Φώσφορο και το Κάλιο προτείνεται λίπανση 3-5 μονάδων ανά στρέμμα.
Η εφαρμογή της λίπανσης μπορεί να γίνει, είτε όλη στη βασική λίπανση, είτε να δίνεται μια ποσότητα με επιφανειακή λίπανση στο στάδιο των 10-12 φύλλων. Μπορεί να γίνει και γραμμική λίπανση κατά τη σπορά, αλλά η γραμμή του λιπάσματος να απέχει τουλάχιστον 5εκ. από την γραμμή σποράς, για την αποφυγή φυτοτοξικότητας.

Άρδευση

Το κρίσιμο στάδιο αναγκών της καλλιέργειας σε νερό είναι η περίοδος που αρχίζει 20 ημέρες πριν το μέσο της άνθησης, έως και 20 μέρες μετά. Ωστόσο η πιο κρίσιμη περίοδος ως προς τις απαιτήσεις του φυτού σε νερό, είναι η εποχή της άνθησης και της πλήρωσης των σπόρων. Δεν ποτίζουμε ποτέ, καλλιέργεια ηλίανθου που έχει εύρωστη ανάπτυξη πριν την άνθηση στο στάδιο του οφθαλμού (R2-R3). Ο αριθμός των αρδεύσεων καθορίζεται από τον τύπο του εδάφους, την ανθεκτικότητα του υβριδίου στην ξηρασία και τις καιρικές συνθήκες της κάθε χρονιάς Συνήθως απαιτούνται 1-2 αρδεύσεις σε χωράφια που συγκρατούν υγρασία και 3-4 σε αμμουδερά χωράφια. Γενικά ισχύει το γεγονός ότι ο ηλίανθος μπορεί να δώσει μεγάλη παραγωγή και με ελάχιστη ή μηδενική άρδευση. Η άρδευση μπορεί να γίνει με ροή, καταιωνισμό ή σταγόνες.
Πρέπει να τονιστεί ότι λόγω της βαθιάς ρίζας που διαθέτει ο ηλίανθος, εξαντλεί την εδαφική υγρασία περισσότερο από άλλες καλλιέργειες, γεγονός που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για τις επόμενες καλλιέργειες κυρίως ξηρών περιοχών.

Συγκομιδή – Αποδόσεις

Για την συγκομιδή χρησιμοποιούνται οι συμβατικές αλωνιστικές μηχανές καλαμποκιού με την προσθήκη μαχαιριού κατάλληλου για τον αλωνισμό του ηλίανθου (ηλιομάχαιρο).
Η συγκομιδή – αλωνισμός, γίνεται όταν υγρασία των σπόρων είναι 9% ή 8-10%. Συγκομιδή με μεγαλύτερη υγρασία δυσχεραίνει την αποθήκευσή του, ενώ σε πολύ χαμηλή υγρασία παρατηρούνται απώλειες σπόρων, που την επόμενη χρονιά οδηγούν στην εμφάνιση φυτών εθελοντών.
Οι στρεμματικές αποδόσεις σε ξηρικά άγονα χωράφια κυμαίνονται από 100-250 κιλά/στρ, ενώ σε γόνιμα χωράφια, ποτιστικά, που έχουν δεχθεί όλες τις καλλιεργητικές φροντίδες κυμαίνεται από 300 έως 500 κιλά/στρέμμα.

Οικονομικότητα καλλιέργειας

Τα έξοδα της καλλιέργειας είναι περίπου 50-60 ευρώ/στρ. (σπόρος, λίπασμα, ζιζανιοκτονία, άρδευση, καλλιεργητικές εργασίες), ενώ τα έσοδα από μια καλλιέργεια που αποδίδει 400 κιλά/στρ. είναι 140 ευρώ/στρ. (0,35 ευρώ/κιλό).

Πηγή.http://agrosimvoulos.gr/