Η μελιτζάνα κατάγεται από την Ν.Α. Ασία και πιθανότατα από τις Ινδίες, ενώ φαίνεται πως καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στην Κίνα. Καλλιεργείται σε παγκόσμια κλίμακα για τους εδώδιμους καρπούς της, που έχουν ποικίλες χρήσεις τόσο στην μαγειρική όσο και στη ζαχαροπλαστική. Επιπλέον, έχει χρησιμοποιηθεί και για φαρμακευτικούς σκοπούς, όπως για παρασκευή αλοιφών, ενώ τα φύλλα της έχουν χρησιμεύσει και ως υποκατάστατο του καπνού. Πέρα όμως από τις διατροφικές της αξίες το φυτό της μελιτζάνας έχει και θεραπευτικές ιδιότητες κι έτσι τα φύλλα της χρησιμοποιούνται ως κατάπλασμα κατά των αιμορροΐδων και των εγκαυμάτων, ενώ έχει και διουρητικές και καθαρτικές ιδιότητες. Στις τροπικές περιοχές καλλιεργείται ως πολυετές φυτό, ενώ σε εύκρατα κλίματα καλλιεργείται ως ετήσιο.
Μορφολογία του φυτού
Η μελιτζάνα είναι θαμνώδες φυτό και οι βλαστοί του έχουν ορθόκλαδη ανάπτυξη.Το ύψος του φυτού κυμαίνεται από 60 εκατοστά έως και 1 μέτρο. Το ριζικό σύστημα μπορεί να φτάσει τα 100, ίσως και τα 120, εκατοστά βάθος. Οι βλαστοί είναι τρυφεροί και πράσινοι στην αρχή, ενώ ξυλοποιούνται αργότερα. Γενικά είναι εύθραυστοι κι έτσι είναι σχεδόν απαραίτητο να δέχονται κάποια υποστήριξη, ιδίως κατά την περίοδο της καρποφορίας του.
Τα φύλλα είναι ακέραια και τοποθετημένα κατ’ εναλλαγή πάνω στο βλαστό.Είναι μεγάλα σε μέγεθος, ελλειψοειδή και φέρουν έντονο χνοασμό τόσο στην άνω όσο και στην κάτω επιφάνεια, ενώ μπορεί να φέρουν άκανθες πάνω στις νευρώσεις. Τα άνθη εμφανίζονται μόνα τους ή σε μικρές ταξιανθίες (2-3). Είναι αυτογονιμοποιούμενα και σε πολύ μικρό ποσοστό σταυρογονιμοποιούμενα. Αυτό σημαίνει ότι δεν απαιτείται η ύπαρξη των εντόμων για τη γονιμοποίηση του άνθους.
Ο καρπός της μελιτζάνας είναι ράγα. Ανάλογα με την ποικιλία, το σχήμα, όσο και το χρώμα του, ο καρπός παρουσιάζει μεγάλη ποικιλομορφία. Έτσι υπάρχουν καρποί, σφαιρικοί ωοειδής ή απιοειδής. Το χρώμα του μπορεί να είναι από ανοιχτό μέχρι βαθύ ιώδες. Ακόμα υπάρχουν ποικιλίες λευκού ή πράσινου χρώματος καρπού.
Καλλιέργεια της μελιτζάνας
Η μελιτζάνα είναι φυτό θερμής εποχής κι επομένως απαιτεί υψηλές θερμοκρασίες για να αναπτυχθεί. Η φύτευση μπορεί να ξεκινήσει από τον Απρίλιο μέχρι και τον Μάιο, ανάλογα με τις συνθήκες της περιοχής. Αρκετό καιρό πριν την φύτευση καλό είναι να οργωθεί το έδαφος σε βάθος 30-40 εκατοστών και η εργασία αυτή να συνδυαστεί με προσθήκη φρέσκιας κοπριάς. Πριν τη φύτευση των νεαρών φυταρίων στο λαχανόκηπο το έδαφος θα πρέπει να έχει φρεζαριστεί και να έχουν αφαιρεθεί τυχόν ζιζάνια. Τα φυτά που θα αγοράσετε για το λαχανόκηπο σας θα πρέπει να είναι άριστης ποιότητας, οπτικά εύρωστα, να μην είναι πολύ ψηλά και να μην έχουν ξηλοποιημένους βλαστούς. Ακόμη δεν θα πρέπει να έχουν ανθίσει διότι αυτά τα άνθη μετά τη μεταφύτευση θα αναπτυχθούν αργά και ίσως επηρεάσουν την γενική ευρωστία του φυτού. Οι ιδανικές αποστάσεις φύτευσης για τη μελιτζάνα είναι 70 εκατοστά μεταξύ των γραμμών και 50-60 εκατοστά επί των γραμμών.
Κατάλληλο έδαφος για τη μελιτζάνα
Γενικά η μελιτζάνα αναπτύσσεται καλά σε όλους τους τύπους εδαφών, εκτός από τα πολύ αργιλώδη. Συνίσταται να φυτεύονται σε αμμοπηλώδη έως πηλώδη, εμπλουτισμένα με οργανική ουσία. Το έδαφος θα πρέπει να είναι καλά αεριζόμενο κι αποστραγγιζόμενο. Για την καλύτερη ανάπτυξη των φυτών το pH του εδάφους θα πρέπει να κυμαίνεται από 5.8 έως 7.0. Η προσθήκη κόμποστ και καλύτερα κόμποστ γαιοσκωλήκων είναι ευεργετική για την ανάπτυξη των λαχανικών.
Η οργανική λίπανση είναι πολύ βασική για την μελιτζάνα. Θεωρείται πως θα πρέπει να προστεθεί κοπριά 3000-4000 κιλά το στρέμμα. Επιπρόσθετα κατά την εξέλιξη της καλλιέργειας θα πρέπει να προστίθενται ανά τακτά χρονικά διαστήματα κι ανόργανα λιπάσματα.
Ανάγκες της μελιτζάνας σε νερό.
Οι ανάγκες της μελιτζάνας σε νερό εξαρτώνται άμεσα από την ποικιλία. Είναι βασικό, το έδαφος να μην είναι ξερό αλλά και ούτε πολύ υγρό.Υπερβολικά ποτίσματα μπορεί να προκαλέσουν βλαστομανία (έκπτυξη πολλών και ακανόνιστων βλαστών), ενώ χαμηλή εδαφική υγρασία μπορεί να επηρεάσει το χρώμα και τη γεύση του καρπού. Μετά τη φύτευση των νεαρών φυτών στο λαχανόκηπο σας, θα πρέπει να τα ποτίζετε συστηματικά και με αρκετό νερό, για να τα βοηθήσετε να εγκατασταθούν ομαλά στο έδαφος. Επιπλέον, συνίσταται η εγκατάσταση αυτόματου ποτίσματος με σταγόνες, καθώς με αυτό τον τρόπο δεν γίνεται υπερβολική κατανάλωση νερού, το φυτό δέχεται καλύτερα την ποσότητα αυτή και δεν βρέχονται τα φύλλα ή άλλα υπέργεια όργανα.
Η συγκομιδή των καρπών
Η συλλογή των καρπών αρχίζει από το τέλος Μαΐου για τις πρώιμες ποικιλίες και συνεχίζεται το καλοκαίρι, ίσως και αργότερα. Οι μελιτζάνες που κόβονται πρέπει να είναι ώριμες, γυαλιστερές εξωτερικά, να μην είναι χτυπημένες ή να μην είναι προσβεβλημένες από έντομα ή μύκητες. Μπορείτε να δείτε εάν ένας καρπός είναι ώριμος, πιέζοντας τον ελαφρά με τον αντίχειρα. Εάν η σάρκα του επανέρχεται πίσω, τότε ο καρπός δεν είναι ώριμος, ενώ εάν δεν επιστρέψει στην αρχική θέση και το κοίλωμα παραμένει, τότε ο καρπός είναι ώριμος. Η συλλογή του καρπού θα πρέπει να γίνεται λίγο πριν το στάδιο όπου δεν επανέρχεται η σάρκα στην αρχική της θέση. Οι ώριμες και υπερώριμες μελιτζάνες θα πρέπει να αφαιρούνται διότι μειώνουν σημαντικά την παραγωγικότητα όλου του φυτού. Καλό είναι να συλλέγετε τον καρπό, κόβοντας τον με ένα μαχαιράκι ή ψαλίδι.
Ποικιλίες μελιτζάνας
Οι πιο γνωστές ποικιλίες και υβρίδια που καλλιεργούνται στη χώρα μας είναι η Τσακώνικη (ποικιλία Άργους), υβρίδια τύπου φλάσκας, η ποικιλία Λαγκαδάκαι αρκετές άλλες. Επιπλέον, εάν επισκεφθείτε ένα κέντρο κήπου θα βρείτε πολλά διαφορετικά υβρίδια που θα ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου