Κριθάρι

 

Το κριθάρι είναι δημητριακός καρπός του αγγειόσπερμου, μονοκοτυλήδονου φυτού του είδους Κριθή η κοινή (Hordeum vulgare) της οικογένειας των Ποοειδών (Poaceae) ή Αγρωστωδών (Gramineae). Καλλιεργείται και χρησιμοποιείται από τα πολύ παλιά χρόνια και σε μεγάλη ποικιλία κλιμάτων. Σήμερα χρησιμοποιείται ιδιαίτερα για την παρασκευή ψωμιού, μπύρας αλλά και ζωοτροφών. Σύμφωνα με στοιχεία του 2006, στην Ελλάδα παράγονται 250.000 τόνοι σε 1.017 χιλ. στρέμματα.

Το κριθάρι ήταν ένα από τα πρώτα δημητριακά που καλλιεργήθηκαν από τον άνθρωπο στην «Εύφορη Ημισέληνο» (αλλιώς ονομαζόμενη η Εγγύς Ανατολή − γη η οποία σήμερα εκτείνεται στο Ιράκ, τη Συρία, την Παλαιστίνη, το Ισραήλ και το Λίβανο) και για χιλιάδες χρόνια αποτελούσε μια από τις κύριες τροφές του. Ο σπόρος εμφανίστηκε στο ίδιο χρονικό διάστημα όπως το μονόκοκκο και δίκοκκο σιτάρι (Triticum monococcum, Triticum boeoticum ή αλλιώς baeoticum και Triticum dicoccum, αντιστοίχως). Οι σημερινές ποικιλίες φαίνεται να προέρχονται από το άγριο κριθάρι (Hordeum vulgare, υποείδος Spontaneum), το οποίο φυτρώνει από την Κασπία Θάλασσα και τον Καύκασο μέχρι την Ερυθρά Θάλασσα και από τη Βόρεια Αφρική και την Κρήτη στα δυτικά μέχρι το Θιβέτ στα ανατολικά. Τα αρχαιότερα ευρήματα σπόρων άγριου κριθαριού προέρχονται από το Ohalo ΙΙ, οικισμό στο νότιο άκρο της Θάλασσας της Γαλιλαίας, τα υπολείμματα χρονολογούνται από την επιπαλαιολιθική περίοδο, περίπου από το 8500 π.Χ. Το πρώτο εξημερωμένο κριθάρι εμφανίζεται σε στρώμα της Ακεραμικής Νεολιθικής στην Εγγύς Ανατολή, όπως τα στρώματα Προκεραμικής Νεολιθικής Β′ στο Τελ Αμπού Huraira (αραβ. تل أبو هريرة ) στη Συρία. Η μπύρα από κριθάρι ήταν πιθανώς το πρώτο ποτό που αναπτύχθηκε από νεολιθικό άνθρωπο. Κριθάρι έχει καλλιεργηθεί στην κορεατική χερσόνησο από την Πρώιμη Περίοδο Αγγειοπλαστικής Mumun (περ. 1500-850 π.Χ.) μαζί με κεχρί, σιτάρι, όσπρια κ.α.

Το τετράστοιχο κριθάρι (Hordeum vulgare ή tetrastichon) είναι διαδεδομένο ως σήμερα στη Ρωσία, το Τουρκεστάν, τη Βόρειο Αφρική, αλλά και στη Βόρειο Αμερική. Σε αυτόν τον τύπο ανήκουν οι ποικιλίες που αντέχουν στο κρύο περισσότερο από κάθε άλλο κριθάρι, ενώ το εξάστοιχο κριθάρι (Hordeum hexastichon), μορφή που καλλιεργείται από πολύ παλιά εποχή εως σήμερα στη νότια Ευρώπη και την ανατολική Ασία, απεικονίζεται καθαρά σε μερικά από τα αρχαιότερα νομίσματα στην Ευρώπη. Παράλληλα με το δίκοκκο σιτάρι, το κριθάρι ήταν ένα από τα βασικά δημητριακά στην αρχαία Αίγυπτο για ψωμί και μπύρα. Το γενικό όνομα για το κριθάρι ήταν jt (σύμφωνα με υποθέσεις προφερόταν "ιτ", με μακρό ήχο "ι") , ενώ στην Άνω Αίγυπτο αναφέρεται šma και ήταν ένα σύμβολο της χώρας. Ο όρος των Σουμερίων ήταν akiti.

Το κριθάρι παραγόταν ευκολότερα από άλλα δημητριακά, αλλά γινόταν πιο δύσκολα ψωμί. Παρείχε ένα θρεπτικό, αλλά πολύ βαρύ ψωμί, ώστε έπρεπε συχνά να ψήνεται πριν το άλεσμα, παράγοντας ένα χοντρό αλεύρι (ἄλφιτα) που χρησιμοποιούνται για να κάνουν τη μᾶζα. Είναι γνωστές πολλές συνταγές για τη μᾶζα, ονομασία αρχαίων ελληνικών πιάτων τα οποία σερβίρονταν ωμά ή μαγειρεμένα, σαν ζωμός, με ζυμαρικά ή πίτες. Όπως και τα ψωμιά από σιτάρι, θα μπορούσε να γίνεται πιο πολυτελής με τυρί ή μέλι.

Σύμφωνα με το Δευτερονόμιο 8:08, το κριθάρι είναι ένα από τα «επτά είδη» καλλιεργειών που χαρακτηρίζουν τη γονιμότητα της Χαναάν, το κριθάρι έχει εξέχοντα ρόλο στις θυσίες που περιγράφονται στην Πεντάτευχο (π.χ. βιβλίο των Αριθμών 5:15). Η θρησκευτική σημασία επεκτάθηκε κατά το Μεσαίωνα στην Ευρώπη με το κριθάρι να χρησιμοποιείται και στον τομέα της δικαιοσύνης.

Στο βιβλίο «Όπλα, μικρόβια και ατσάλι», το οποίο κέρδισε Βραβείο Πούλιτζερ, ο Jared Diamond υποστηρίζει ότι η διαθεσιμότητα του κριθαριού μαζί με άλλα εξημερωμένα είδη φυτών και ζώων στη νοτιοδυτική Ευρασία συνέβαλε σημαντικά σε γενικά μοτίβα στην ιστορία της ανθρωπότητας, τα οποία έχει ακολουθήσει τα τελευταία περίπου 13.000 χρόνια, συγκεκριμένα, ότι πρόκειται έναν από τους λόγους που οι πολιτισμοί της Ευρασίας, ως σύνολο, έχουν επιβιώσει και κατακτήσει άλλους. Το 16ο αιώνα η επέκταση της καλλιέργειας του σιταριού στην ηπειρωτική Ευρώπη και η εισαγωγή της πατάτας οδήγησαν σε ανάπτυξη ποικίλων τύπων ζυμαρικών από σιμιγδάλι και ελάττωση της χρήσης κριθαριού στη μαγειρική.

Πηγή: el.wikipedia.org

Tα οφέλη του κριθαριού

Υπάρχουν διάφοροι τύποι κριθαριού και μπορείτε να το βρείτε στα παντοπωλεία δίπλα στα φασόλια και τις φακές.
Εκτός από τις γαστρονομικές χρήσεις του, είναι μια μεγάλη πηγή υγιεινής διατροφής γεμάτο με θρεπτικά συστατικά και αντιοξειδωτικές ουσίες και έχει πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες.

Όταν πρόκειται για την περιποίηση της επιδερμίδας, το κριθάρι είναι εξαιρετικά επωφελές, καθώς είναι γεμάτο με βιταμίνη C, αντιοξειδωτικά και μέταλλα. Έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τη φλεγμονή και δημιουργεί ασπίδα στο δέρμα προστατευοντάς το  από τους εξωτερικούς ρύπους.

Διατηρεί την ελαστικότητα του δέρματος:
Το κριθάρι περιέχει σελήνιο, που διατηρεί την ελαστικότητα του δέρματος και προστατεύει από τις ελεύθερες ρίζες.

Βελτιώνει τον τόνο του δέρματος:Με την ενίσχυση της ελαστικότητας του δέρματος, το κριθάρι διευκολύνει τη σύσφιξη του δέρματος, κάνοντας το δέρμα σας πιο απαλό δίνοντας μια νεανική εμφάνιση.

Αντιγηραντικές ιδιότητες:
Τα αντιοξειδωτικά του κριθαριού βοηθούν στην επιβράδυνση των σημαδιών της γήρανσης. Το νερό του κριθαριού ξεπλένει τις τοξίνες από το σώμα, έτσι ώστε να έχετε ένα καθαρό δέρμα χωρίς ρυτίδες.

Θεραπευτικές ιδιότητες:
Το κριθάρι είναι μια πλούσια πηγή ψευδαργύρου που επιταχύνει τις θεραπευτικές ιδιότητες του σώματος. Το χόρτο του κριθαριού όταν λαμβάνεται από το στόμα ή εφαρμόζεται σε πάστα μπορεί να θεραπεύσει τραύματα στο πρόσωπο μέσα σε 5-6 μήνες.

Οφέλη για τα μαλλιά:
Τα υγιή μαλλιά είναι μέρος ενός υγιούς σώματος. Η ανεπάρκεια των θρεπτικών συστατικών ή παρατεταμένη ασθένεια μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα μαλλιά σας, οδηγώντας σε προβλήματα όπως, λέπτυνση, αλωπεκία, απώλεια μαλλιών, πρόωρο γκριζάρισμα, πιτυρίδα κλπ.

Ετσι, οι θύλακες των τριχών χρειάζονται θρεπτικά συστατικά για τη διατήρηση της υγείας τους και για την ανάπτυξη των μαλλιών. Το κριθάρι περιέχει όλα τα ζωτικής σημασίας θρεπτικά συστατικά όπως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, φυτικές ίνες, καθώς και βιταμίνες και αντιοξειδωτικά που είναι πολύ σημαντικά για την υγεία των μαλλιών.

Επαναφέρει το χρώμα στα μαλλιά:
Η κατανάλωση του χόρτου του κριθαριού βοηθά στην αποκατάσταση του χρώματος των μαλλιών σας. Επιπλέον, το κριθάρι περιέχει χαλκό, ορυκτό που εμπλέκεται στο σχηματισμό της μελανίνης, μια χρωστική ουσία η οποία παρέχει το χρώμα στα μαλλιά.

Προωθεί την ανάπτυξη των μαλλιών:
Το κριθάρι είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία θειαμίνης και νιασίνης που βοηθούν στην ανάπτυξη των μαλλιών. Περιέχει επίσης Procyanidin Β-3, το οποίο απομονώνεται από το κριθάρι και ταυτοποιείται ως διεγερτικό της ανάπτυξης των μαλλιών.

Καταπολεμά την τριχόπτωση:
Η αναιμία είναι μία από τις πιο κοινές αιτίες της τριχόπτωσης. Το κριθάρι περιέχει σίδηρο και χαλκό τα οποία αυξάνουν την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων, έτσι αποτρέπει την αναιμία και, κατά συνέπεια, την τόνωση της ανάπτυξης των μαλλιών.

Το διαβάσαμε στο neadiatrofis.gr