Σύκα: φρέσκα και αποξηραμένα

Απο τις βιβλικές αναφορές, με το φύλλο συκής μέχρι τις ιστορικές, στην «Ειρήνη» του Αριστοφάνη, τα σύκα αποτελούν όχι μόνο πηγή έμπνευσης αλλά και μόνιμη λιχουδιά στην ελληνική επικράτεια. Φρούτο το καλοκαίρι…μεζές το χειμώνα, το σύκο είναι ένα προϊόν με τεράστια γευστική και θρεπτική αξία.

Πλούσια σε αντιόξινα συστατικά ως καλοκαιρινά φρέσκα φρούτα, τα σύκα βρίσκουν τους χειμερινούς τους «αντίπαλους» στα αποξηραμένα τα οποία είναι επίσης ιδανική πηγή μετάλλων και βιταμινών. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ποιες είναι τελικά αυτές οι «θαυματουργές» ιδιότητες που κάνουν τα σύκα αστείρευτη πηγή ενέργειας για τον ανθρώπινο οργανισμό; Και τελικά ποιο είναι καλύτερο: το φρέσκο ή το αποξηραμένο σύκο;

Φρέσκα σύκα
Τα φρέσκα σύκα έχουν χαμηλή θερμιδική αξία με τα 100 γραμ. να έχουν μόλις 74 θερμίδες. Περιέχουν διαλυτές φυτικές ίνες, βιταμίνες και χρωστικά αντιοξειδωτικά που συμβάλλουν στην καλύτερη δυνατή υγεία και ευεξία του ατόμου.

Ειδικότερα δε τα μαύρα σύκα, τα οποία είναι και πιο γλυκά, είναι πλούσια σε πολυφαινολικά αντιοξειδωτικά, όπως είναι οι λουτεΐνη, ταννίνες, καροτένια αλλά και το χλωρογενικό οξύ το οποίο ενισχύει τη «χρησιμοποίηση» του λίπους, έναντι των υδατανθράκων, για την παραγωγή ενέργειας, μειώνοντας την απορρόφηση της γλυκόζης. Με άλλα λόγια συμβάλλει στην πραγματοποίηση περισσότερων καύσεων.

Όμως τα φρέσκα σύκα είναι και αστείρευτη πηγή βιταμινών που βοηθούν τον ανθρώπινο οργανισμό να ενισχύσει την άμυνά του ή ακόμα και να καταπολεμήσει συγκεκριμένες ασθένειες. Διαθέτουν σε αφθονία αντιοξειδωτικές βιταμίνες, όπως η βιταμίνη Α, Ε, και Κ συμβάλλοντας στον «περιορισμό» των ελεύθερων ριζών και προστατεύοντας στην ουσία από διάφορες μορφές καρκίνου, διαβήτη, εκφυλιστικές ασθένειες και λοιμώξεις. Στα συν περιλαμβάνεται και η πλούσια περιεκτικότητά του φρέσκου σύκου σε κάλιο, που συμβάλλει στη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης.

Αποξηραμένα σύκα
Βέβαια και τα αποξηραμένα σύκα έχουν το δικό τους μερίδιο …θρεπτικών ουσιών που λειτουργεί προς όφελος του ανθρώπινου οργανισμού. Αν και θερμιδικά είναι σαφώς πιο επιβαρυμένα από τα φρέσκα, με 249 θερμίδες ανά 100 γραμμάρια, τα αποξηραμένα σύκα είναι εξαιρετική πηγή μετάλλων, βιταμινών και αντιοξειδωτικών ουσιών. Στην πραγματικότητα, τα αποξηραμένα φρούτα είναι μία «αποθήκη» ενέργειας.

Μελέτες έχουν δείξει ότι το χλωρογενικό οξύ που περιέχουν βοηθά στη μείωση των επιπέδων σακχάρου και γλυκόζης στο αίμα ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Επιπλέον τα αποξηραμένα σύκα είναι μοναδική πηγή μετάλλων όπως είναι το ασβέστιο, ο χαλκός, το κάλιο, το μαγγάνιο, ο σίδηρος, το σελήνιο και ο ψευδάργυρος με το κάλιο μάλιστα να είναι το στοιχείο εκείνο που ελέγχοντας τη ροή του αίματος «διαχειρίζεται» κατά κάποιον τρόπο τον καρδιακό ρυθμό και την αρτηριακή πίεση.

Ο χαλκός από την άλλη είναι απαραίτητο ιχνοστοιχείο για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων ενώ ο σίδηρος απαιτείται για την κυτταρική οξείδωση. Το ασβέστιο τέλος είναι κύριος παράγοντας για την πυκνότητα των οστών.

Σύκα: θρεπτικά σε όποια μορφή
Τόσο τα φρέσκα όσο και τα αποξηραμένα σύκα είναι ευεργετικά για τον άνθρωπο. Σε όποια μορφή και αν καταναλωθούν, τα σύκα περιέχουν αρκετά καλά επίπεδα βιταμίνης Β, η οποία λειτουργεί ως αρωγός του ρυθμού μεταβολισμού του ατόμου.

Επιπλέον η τρυπτοφάνη, που περιέχουν, απαλλάσσει τον άνθρωπο από τις διαταραχές του ύπνου και κυρίως την αϋπνία, ενώ ανακουφίζει από την κούραση και τονώνει τη μνήμη. Η κατανάλωση των σύκων προτείνεται και σε μακροχρόνιες ασθένειες όπως είναι η αναιμία ενώ λόγω της καθαρτικής τους επίδρασης είναι χρήσιμα για τη θεραπεία της χρόνιας δυσκοιλιότητας.

Ακόμα, η πηκτίνη που περιέχουν τα σύκα βοηθούν στη μείωση της χοληστερόλης στο αίμα ενώ τα ψημένα σύκα μπορούν να θεραπεύσουν φλεγμονές, όπως είναι τα αποστήματα. Επιπλέον το «γάλα» που βγάζουν τα φύλλα της συκιάς είναι ιδανικό καταπραϋντικό για τσιμπήματα από μέλισσες και σφήκες.

Τέλος τα σύκα θεωρούνται θησαυρός για το σύνολο της ευημερίας και ευτυχίας του ανθρώπου ενώ είναι και ένα από τα ιδανικότερα αφροδισιακά.

Πηγή:pentapostagma.gr

 Συκιά

Η συκιά είναι από τα αρχαιότερα δέντρα που καλλιέργησε ο άνθρωπος (7000 π.Χ. στην Ιεριχώ). Είναι το πρώτο δέντρο που αναφέρεται στην Βίβλο. Στην ελληνική μυθολογία σχετίζεται με γεγονότα και θεούς που μαρτυρούν τη "χθόνια καταγωγή" και στις Ινδίες είναι δέντρο ιερό.

Η Συκιά δεν είναι κανένα εντυπωσιακό δέντρο. Ίσα - ίσα που περνάει απαρατήρητη με τον γκρίζο κορμό της και τα θαμπά μεγάλα και αδρά της φύλλα. Ανήκει στην οικογένεια των Μωρεωδών (Moracean), το γένος των φίκων. Κατάγεται από την Καριά της Μ. Ασίας γι’ αυτό και λέγεται "φίκος ο καρικός" (Ficus carica) και καλλιεργείται εδώ και χιλιάδες χρόνια για τους ιδιαίτερα θρεπτικούς "καρπούς" της που τρώγονται φρέσκοι ή αποξηραμένοι. Στην πραγματικότητα αυτό που τρώνε είναι ο ανθός της και όχι ο καρπός της.

Με τις πρώτες καλοκαιρίες της άνοιξης ανοίγουν τα μπουμπούκια, πολύχρωμα και προκλητικά, στέλνοντας στον αέρα ελκυστικές μυρωδιές. Όσο αυξάνεται η ζέστη στην ατμόσφαιρα, δένουν και τους καρπούς τους. Η συκιά δεν ακολουθεί αυτόν τον δρόμο. Δεν έχει μπουμπούκια που ανθίζουν, ούτε λουλούδια με πολύχρωμα πέταλα να έλκουν τα έντομα, να γονιμοποιούνται και να δημιουργούν καρπό. Η συκιά "ανθίζει" προς τα μέσα. Μικρά φουσκωτά "σακουλάκια" ,τα σύκα, γεμάτα στήμονες, σποράκια και χυμούς, που κάποια στιγμή, αν δεν τα φάμε, προκαλούν τα έντομα, με την γλύκα τους, να διεισδύσουν. Μετά σαπίζουν και πέφτουν στη γη.

Τα ώριμα μαλακά σύκα είναι κακοστόμαχα, καθαρτικά της κοιλιάς, εύκολα όμως η καταρροή από αυτά σταματάει, προκαλούν εξανθήματα και ιδρώτα, ξεδιψούν και σβήνουν την θερμότητα. Τα δε ξηρά είναι θρεπτικά, θερμαντικά, προκαλούν δίψα, είναι ευκοίλια και ακατάλληλα για τις καταρροές του στομαχιού και της κοιλιάς, κατάλληλα όμως για την τραχεία, το
λάρυγγα, την ουροδόχο κύστη και τα νευρά, καθώς και για αυτούς που λόγο μακράς ασθένειας έχουν κακό χρώμα και για τους ασθματικούς και επιληπτικούς και υδρωπικούς, καθαρίζουν με την απόχρεμψη τα περιττώματα του θώρακα βρασμένα με ύσσωπο αν ποθούν, αρμόζει και στους παλαιούς βήχες και τις χρόνιες παθήσεις του πνεύμονα, μαλακώνουν την κοιλιά αν κοπανιστούν με σόδα και κνήκο και φαγωθούν.

Το δε αφέψημά τους αρμόζει στις φλεγμονές του λαιμού, ως γαργάρα, ενώ προστίθεται και στο ωμό κριθάλευρο για γυναικείους υποκαπνισμούς μαζί με μοσχοσίταρο ή αλεύρι από ξεφλουδισμένο κριθάρι, μαζί με απήγανο γίνονται κλύσμα για τους κολικούς.

Σαν κατάπλασμα βρασμένα και λιωμένα διαλύουν τα σκληρώματα και τις παρωτίτιδες, μαλακώνει τα τοπικά φλεγμονώδη αποστήματα του δέρματος, χωνεύουν τη μασχαλιαία και βουβωνική λεμφαδενίτιδα (οιδήματα των αδένων) και ακόμα περισσότερο μαζί με ίριδα ή σόδα ή ασβέστη. Και ωμά αν κοπανιστούν μαζί με αυτά που έχουν ειπωθεί, έχουν τις ίδιες επιδράσεις. Μαζί με φλούδι ροδιού καθαρίζουν τα πτερύγια και μαζί με ανθό χαλκού θεραπεύουν τα ανίατα ρευματικά και κακοήθη έλη στη κνήμη. Αν ψηθούν δε σε κρασί και ανακατευθούν με αψίνθιο και κριθαρένιο αλεύρι ωφελούν σαν κατάπλασμα τους υδρωπικούς. Καμένα και αναμεμιγμένα με κερί θεραπεύει τις χιονίστρες, λιωμένα δε και ωμά μαζί με υγρό σιναπιού (sinapsis alba) παρμένα και τοποθετημένα στα αυτιά, θεραπεύουν τους ήχους και τοις φαγούρες.

Ο γαλακτώδης χυμός της άγριας και της ήμερης συκιάς πήζει το γάλα σαν την πυτιά, διαλύει δε και το πηγμένο όπως και το ξύδι, προκαλεί έλκη (πληγές) στο σώμα και ανοίγει τις πληγές, είναι καθαρτικός της κοιλιάς και χαλαρωτικός της μήτρας όταν πίνεται με λείο άμυλο. Είναι ωφέλιμος στις ποδάγρες σαν κατάπλασμα μαζί με αλεύρι από μοσχοσίταρο και ξύδι. Καθαρίζει δε και τη λέπρα και λειχήνες, τις φακίδες, τους αλφούς (κατά τόπους λευκοπάθεια του δέρματος) και τη ψώρα μαζί με κριθάλευρο

Και τους δαγκωμένους από σκορπιό, δηλητηριώδη ζώα και λυσσασμένα σκυλιά ωφελεί όταν στάζετε στην πληγή (ο γαλακτώδης χυμός) και ωφελεί και τους πονόδοντους όταν προστεθεί σε μαλλί και τοποθετηθεί μέσα στην τρύπα και εξαφανίζει τις μυρμηγκιές αν επαλειφθεί με λίπος γύρω γύρω η σάρκα.

Τα ίδια κάνει και ο χυμός από τα τρυφερά κλαδιά της άγριας συκιάς, όταν είναι φουσκωμένα, πριν ακόμα βλαστίσει το μάτι. Κομμένοι κοπανίζονται και ο χυμός αφού ξεραθεί στη σκιά φυλάγεται.
Χρησιμοποιούνται δε στα φάρμακα που ανοίγουν πληγές και το γαλάκτωμα και ο χυμός.

Τα απαλά άκρα των κλαδιών, όταν βράζονται μαζί με βοδινά κρέατα, τα κάνουν εύκολα στο βράσιμο.

Τα άγρια σύκα, τα από μερικούς καλούμενα ερινέοι, βρασμένα σαν κατάπλασμα μαλακώνουν κάθε νεοπλασία και οίδημα των αδένων του λαιμού, ωμά σαν κατάπλασμα μαζί με σόδα και αλεύρι εξαφανίζουν τις μυρμηγκιές και τις νεοπλασίες.

Τα φύλλα έχουν τις ίδιες ιδιότητες. Μαζί με ξίδι και αλάτι σαν κατάπλασμα θεραπεύει τα έλκη και εξανθήματα στο κεφάλι, την πιτυρίδα και τις ματωμένες φλύκταινες των ποδιών.

Τρίβονται με αυτά και οι σαρκώδεις επιφύσεις και οι τραχύτητες των βλεφάρων, και στη λεύκη γίνεται κατάπλασμα με τα φύλλα ή τα κλαδιά της μαύρης συκιάς, κάνει και για τα δαγκώματα από σκυλιά μαζί με μέλι. Τα άγρια σύκα επαναφέρουν και τα οστά μαζί με φύλλα άγριας παπαρούνας και διαλύουν τα τοπικά αποστήματα του δέρματος (καλόγερους) μαζί με κερί, μαζί με ρόβι και κρασί φτιαγμένα κατάπλασμα αρμόζουνε σε δαγκώματα από αρουραίο ή σαρανταποδαρούσα.

Γίνεται και σκόνη από την άγρια και την ήμερη συκιά, αν καούν τα κλαδιά, από την στάχτη. Πρέπει να την μουσκέψουμε πολύ και να την αφήσουμε να παλιώσει.
Αρμόζει δε στα εγκαύματα και στη γάγγραινα, καθαρίζει και διαλύει τα περιττώματα.
Πρέπει να τη χρησιμοποιούμε με βρεγμένο σφουγγάρι τοποθετώντας το επάνω, σε άλλους όμως και ως κλύσμα, όπως σε αυτούς που πάσχουν από δυσεντερία, χρόνιες καταρροές, κοίλα μεγάλα και διαβρωτικά έλκη, γιατί καθαρίζει επουλώνει και κολλάει τις σάρκες, όπως ταιριάζει στις πληγές που τρέχουν αίμα.
Και πίνεται για την διάλυση των θρομβώσεων και για τα πεσίματα, ρήγματα και σπάσματα, ποσότητα από αυτήν πρόσφατα διυλισμένη με ένα κύαθο νερού και με την προσθήκη λίγου λαδιού.
Βοηθάει όταν δίνεται σκέτη σε όσους έχουν κολικούς και δυσεντερία σε ποσότητα ενός κύαθου, είναι κατάλληλη για επάλειψη μαζί με κρασί για τις παθήσεις των νεύρων και τους σπασμούς και πίνεται για όσους έχουν πιει γύψο ή έχουν τσιμπηθεί από αράχνες. Τα ίδια παρέχουν και οι υπόλοιπες σκόνες, κυρίως της βελανιδιάς και όλες είναι στυπτικές.

Η συκιά είναι φυλλοβόλο δέντρο, με επίσημη ονομασία Ficus carica και ανήκει στην οικογένεια των Μορεειδών.

Ο κορμός της δεν είναι ευθύς όπως των περισσότερων καρποφόρων δέντρων αλλά διακλαδίζεται. Αναλόγως την ποικιλία το ύψος της κυμαίνεται από τα 3 ως 6-7μ. και το πλάτος από 2-5μ. Τα φύλλα είναι μεγάλα, σε σχήμα καρδιάς που φέρουν χωρίσματα (λοβούς), 3 ως 5 συνήθως. Γενικά, είναι δέντρο που αντέχει τους ανέμους και το ξύλο της δεν καίγεται εύκολα από τη φωτιά.

Γιατί να την επιλέξουμε για το κτήμα μας?

Γιατί είναι αρκετά εύκολη στην καλλιέργειά της και κυρίως, για τους εξαιρετικά νόστιμους και θρεπτικούς καρπούς της, τα σύκα, που τρώγονται νωπά ή αποξηραμένα. Τα νωπά σύκα είναι πλούσια σε σάκχαρα, πρωτεΐνες, θερμίδες, βιταμίνες (Α, Β1, Β2, C), μεταλλικά στοιχεία (κάλιο, ασβέστιο, φώσφορο) και αντιοξειδωτικές ουσίες ενώ στα ξερά τριπλασιάζεται η θρεπτική τους αξία. Αυτός είναι και ο λόγος που ορειβάτες, πεζοπόροι, αλπινιστές κ.α. κουβαλάνε πάντα μαζί τους ξερά σύκα, καθώς η κατανάλωσή τους δίνει άμεσα ενέργεια στον ταλαιπωρημένο οργανισμό τους.

Κλίμα/έδαφος

Η συκιά καλλιεργείται κυρίως σε παραμεσόγειες χώρες και σε πεδινές, ημιορεινές και ορεινές περιοχές. Έτσι, οι πρώτες χώρες σε παραγωγή σύκων παγκοσμίως είναι οι Τουρκία, Ιταλία, Ισπανία, Αλγερία κ.α. Στην Ελλάδα καλλιεργείται κυρίως σε Πελοπόννησο (Μεσσηνία, Λακωνία), Εύβοια (Ταξιάρχες και Κύμη), Πήλιο και σε νησιά του Αιγαίου. Συνήθως κάθε περιοχή καλλιεργεί και τις δικές της ποικιλίες ή έχει τις δικές της ονομασίες. Στην Πελοπόννησο καλλιεργείται κυρίως η Καλαμών, στην Εύβοια η Σμυρνέϊκη και η Κύμης, στην Αττική τα Βασιλικά μαύρα, στην Μαγνησία τα Αργαλαστής, στη Λέσβο τα Αϊδινίου, Πολίτικα κλπ. Η συκιά αρχίζει να καρποφορεί από το 4ο-5ο έτος από τη φύτευσή της και δίνει πλήρη παραγωγή από το 8ο-10ο έτος και τουλάχιστον για 50 χρόνια.

Ποικιλίες συκιάς

Καταρχήν, υπάρχουν οι αγριοσυκιές ή αρρενοσυκιές που ωριμάζουν τα σύκα τους 3 φορές/έτος, πλην όμως τα σύκα αυτά δεν είναι φαγώσιμα. Βρώσιμα είναι τα σύκα της ήμερης συκιάς ή θηλυκιάς. Οι ποικιλίες της ημεροσυκιάς είναι πάρα πολλέ (άνω των 600) και διαχωρίζονται ανάλογα με το πόσες παραγωγές σύκων/έτος έχουν (μονόφορες, πολύφορες), το χρώμα της επιδερμίδας τους (λευκό, μαύρο) και τον προορισμό τους (για νωπά, ξηρά σύκα ή διπλής κατεύθυνσης). Από τις μονόφορες και λευκές (για την ακρίβεια, κιτρινοπράσινες) ποικιλίες οι πιο καλές είναι: η Σμυρνέϊκη (με σφαιρικό και μεγάλο σύκο με λεπτή φλούδα, πολύ γευστικό, για ξηρή και νωπή κατανάλωση), η Κύμης (μεσαίο-αχλαδόμορφο και πολύ γλυκό σύκο, σκάει η φλούδα με τις βροχές, για παραγωγή κυρίως ξηρών σύκων), η Καλαμών (για ξηρή κατανάλωση, στρογγυλό, μεσαίου μεγέθους και με σκληρή επιδερμίδα σύκο που δεν σκάει εύκολα) και η Αργαλαστής (σφαιρικό σύκο, σχετικά μεγάλο, πολύ γευστικό και για κατανάλωση νωπού και ξηρού σύκου).

Στις καλές μαύρες, μονόφορες ποικιλίες είναι η Βασιλική μαύρη, τα Μαύρα Μαρκοπούλου (με μεγάλα, μακρουλά, πολύ γλυκά και κόκκινης σάρκας σύκα, με ραβδώσεις στην επιδερμίδα και επιπόλαιες σχισμές όταν ωριμάσουν, μονόφορη) και η ξενική Mission, όλα για νωπή κατανάλωση. Όλες οι προαναφερόμενες ποικιλίες ωριμάζουν τα σύκα τους σταδιακά, από τέλη Ιουλίου ως αρχές Σεπτέμβρη, με εξαίρεση τα Καλαμών και Μαρκοπούλου που η συγκομιδή τους επεκτείνεται ως τον Οκτώβριο.

Τέλος, άσπρα δίφορα σύκα είναι τα Βασιλικά Λευκά Μαρκοπούλου και τα Αυγόσυκα ή Φρακασάνες ή Αποστολιάτικα (τοπικές ονομασίες), με μεγάλα αλλά όχι πολύ νόστιμα σύκα τον Ιούνιο και με μικρότερους αλλά πιο γευστικούς καρπούς τον Αύγουστο, για νωπή κατανάλωση.

Χωρίς τον ψήνα...δεν τρώμε σύκα!

Όλες αυτές οι ποικιλίες έχουν την ιδιαιτερότητα ότι χωρίς την παρουσία ενός εντόμου δεν μπορούν να ωριμάσουν τους καρπούς τους. Ο ψήνας λοιπόν, ένα μικρό υμενόπτερο, βγαίνει με γύρη κολλημένη πάνω στο σώμα του από τα αρσενικά σύκα της αγριοσυκιάς και επισκέπτεται τα ανώριμα ακόμα σύκα της ημεροσυκιάς και έτσι τα γονιμοποιεί. Χωρίς αυτήν την εργασία, τα σύκα μας θα πέσουν νωρίς από τα δέντρα, μόλις αποκτήσουν 2-3εκ. διάμετρο. Για το λόγο αυτό θα πρέπει είτε να φυτέψουμε μια αγριοσυκιά κοντά στη συκιά μας είτε να κρεμάσουμε αγριόσυκα στο δέντρο μας. Η εργασία αυτή ονομάζεται όρνιασμα ή ε: σε ένα δίχτυ δένουμε 5-6 ορνούς και κρεμάμε 2-3 τέτοια δίχτυα σε κάθε δέντρο, κάθε 3-4 ημέρες και για 15 ημέρες, ξεκινώντας το 1ο δεκαήμερο του Ιουνίου. Η συλλογή των ορνών να γίνεται αργά το απόγευμα και η ανάρτησή τους στην ποικιλία μας το ίδιο βράδι ή το αργότερο την επόμενη ως τις 9 το πρωί, γιατί μετά ο ψήνας ξεκινάει τις πτήσεις του από τα αγριόσυκα.

Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή για το έτος 2006, η καλλιεργούμε έκταση στην Ελλάδα είναι 65.000 στρέμματα, τα δέντρα περίπου 2 εκατομμύρια και η ετήσια παραγωγή 12.000 τόνοι νωπών και 10.000 τόνοι ξερών σύκων.

Κλάδεμα

Είναι πολύ σημαντικό στα πρώτα κλαδέματα μετά τη φύτευση, να διαμορφώσουμε τη συκιά σε σχήμα ανοιχτού κυπέλλου και η διακλάδωση των βραχιόνων να ξεκινάει αρκετά χαμηλά, στα 40-50 εκ. από το έδαφος. Τα σύκα μαζεύονται με το χέρι και όχι με ράβδισμα, οπότε θα πρέπει το δέντρο να είναι χαμηλό για να μπορέσουμε να τα φτάνουμε. Το κλάδεμα γίνεται Γενάρη-Φλεβάρη για τις ζεστές και Μάρτιο για τις πιο κρύες περιοχές. Την ίδια περίοδο γίνεται και το κλάδεμα καρποφορίας στα ενήλικα δέντρα. Το κλάδεμα αυτό είναι ελαφρύ (αφαιρούμε τα κακοσχηματισμένα, άρρωστα, ξερά κλαδιά και αυτά που εισέρχονται προς το εσωτερικό του δέντρου, η συκιά δεν αντιδρά πολύ καλά στο βαρύ κλάδεμα και στις χοντρές τομές λόγω της πολλής εντεριώνης που περιέχει) και μόνο κάθε 3-4 χρόνια αφαιρούμε τα χοντρά κλαδιά που μεγαλώνουν το μέγεθος του δέντρου σε ύψος και πλάτος. Επαλείφουμε/απολυμαίνουμε τις μεγάλες τομές με ειδική πάστα επούλωσης πληγών που βρίσκουμε σε καταστήματα γεωργικών εφοδίων.

Λίπανση

Ρίχνουμε λίπασμα τύπου 5-10-5, Γενάρη-Φλεβάρη μήνα (*). Τα λιπάσματα να περιέχουν και ασβέστιο, αλλιώς κάθε 3-4 χρόνια ρίχνουμε γεωργικό ασβέστη (*).

Κλίμα – έδαφος

Όχι ιδιαίτερα απαιτητικό δέντρο, αντέχει στα ξηρικά και ασβεστώδη εδάφη, αποφεύγουμε όμως τα πολύ σφιχτά, χαλικώδη εδάφη, στα οποία δεν αποστραγγίζει καλά το νερό. Απαιτεί θερμό-δροσερό καλοκαίρι και σχετικά ήπιο χειμώνα, δεν φυτεύουμε συκιές σε περιοχές όπου η θερμοκρασία πέφτει κάτω από τους -10οC (καταστρέφεται το δέντρο) και όπου είναι οι συχνές οι βροχές από μέσα Ιουλίου ως Σεπτέμβριο (εποχή ωρίμανσης των σύκων, σκίζονται).

Πολλαπλασιασμός

Με μοσχεύματα: μοσχεύματα 30-40 εκ. που κόβονται χειμώνα, τοποθετούνται σε άμμο που την κρατάμε υγρή για να ριζοβολήσει, μετά σε προστατευμένο χώρο και φύτευση στην οριστική θέση τον μεθεπόμενο Μάρτιο. 

Με εμβολιασμό: για να κάνουμε μια άγρια συκιά ήμερη ή όταν θέλουμε να αλλάξουμε την ποικιλία της συκιάς μας. Για καλύτερα αποτελέσματα αγοράζουμε την αγαπημένη μας ποικιλία σύκων από φυτώρια.

Πότισμα

Τα 3 πρώτα έτη ποτίζουμε 4-5 φορές/έτος, από Μάϊο ως Σεπτέμβριο. Όταν μεγαλώσει η συκιά 2-3 ποτίσματα/έτος είναι αρκετά, το αργότερο ως την έναρξη ωρίμανσης των σύκων (δηλ. ως τέλη Ιουλίου, αλλιώς θα σκάνε τα σύκα από το πολύ νερό, ιδιαίτερα αν βρέχει κιόλας).

Φυτοπροστασία

Μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα ο κηροπλάστης (ψώρα υπόλευκη με σχήμα σαν όστρακο χελώνας που εμφανίζεται στα φύλλα και στα νεαρά κλαδιά και βλαστούς) και με δύο μικρές μυίγες που προσβάλλουν και τρώνε τα σύκα, τη λογχαία και τη μυίγα της Μεσογείου (*).

Συγκομιδή - αποξήρανση

Για νωπή κατανάλωση μαζεύουμε τα σύκα ώριμα, όταν έχουν το τυπικό χρώμα της ποικιλίας και όταν μπορούμε να τα συμπιέσουμε με το χέρι. Τα τρώμε άμεσα, συντηρούνται μόνο για λίγες ημέρες στο ψυγείο, σε θερμοκρασία 1-2οC και υγρασία 90%. Η συκιά ωριμάζει τα σύκα της από τα κατώτερα φύλλα και προς τα πάνω. Όταν τα θέλουμε για ξηρά, τα αφήνουμε να υπερ-ωριμάσουν πάνω στο δέντρο και τα μαζεύουμε όταν αρχίσουν να ζαρώνουν και να πέφτουν με ελαφρύ τίναγμα των κλαδιών. Στη συνέχεια, απλώνουμε σε ξύλινα τελάρα τα σύκα και τα αφήνουμε να ξεραθούν στον ήλιο για 7-10 ημέρες, γυρνώντας τα 1-2 φορές/ημέρα (είτε ολόκληρα, όπως κάνουν στον Ταξιάρχη ή τα κόβουμε στη μέση και τα ενώνουμε, όπως στην Κύμη). Το βράδι και όταν βρέχει τα βάζουμε σε κλειστό/ξερό χώρο, για να μην απορροφούν υγρασία και για προστασία από νυχτόβια έντομα. Απολυμαίνουμε τα σύκα εμβαπτίζοντάς τα για 1’ σε καζάνι με νερό θερμοκρασίας 60-70οC, στο οποίο έχουμε διαλύσει 5% αλάτι και θυμάρι. Τα αφήνουμε να στεγνώσουν και τα αποθηκεύουμε σε ξηρό και ζεστό μέρος. Συντηρούνται αρκετούς μήνες.

Μικρά αλλά σημαντικά!

χρησιμοποιούμε γάντια στο μάζεμα των σύκων, ο γαλακτώδης χυμός που βγαίνει από το σημείο κοπής και οι μικρές τρίχες στην κάτω επιφάνεια των φύλλων δημιουργούν ερεθισμούς, κνησμό και αλλεργίες

όταν κόβουμε τα σύκα και βγαίνει από το σημείο κοπής γαλακτώδης χυμός, τότε το σύκο είναι ακόμα ανώριμο για κατανάλωση.

δεν φυτεύουμε πολύ κοντά σε κτίρια, αποθήκες, διαδρόμους γιατί το ισχυρό και επιφανειακό ριζικό σύστημα της συκιάς ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα στις κατασκευές αυτές 

τα μη εμπορεύσιμα σύκα, τα ‘’απόσυκα’’, χρησιμοποιούνται για την παρασκευή οινοπνεύματος

πλένουμε άμεσα με σαπούνι ή/και ξύδι τα χέρια ή όποιο σημείο του σώματός μας έρθει σε επαφή με τον ερεθιστικό χυμό της συκιάς

εκτός από νωπά και ξηρά, τα σύκα χρησιμοποιούνται και στη ζαχαροπλαστική, ποτοποιία (η σουμάδα στην Χίο-ποτό, η συκομαϊδα στην Κέρκυρα-τάρτα και οι παστελαριές στα νησιά του Αιγαίου-γλυκό έδεσμα

(*) Προσοχή!!

- Οι δοσολογίες των λιπασμάτων και των βελτιωτικών εδάφους εξαρτώνται από τον τύπο του λιπάσματος ή του εδαφοβελτιωτικού, το είδος και το στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειάς μας και τον τύπο εδάφους που έχουμε.

- Πιθανά προβλήματα φυτοπροστασίας αντιμετωπίζονται είτε με σκευάσματα εμπορίου (φυσικό πύρεθρο, σκευάσματα χαλκού, υγρό και σκόνη θείου κ.λπ.) είτε με παρασκευάσματα που μπορούμε να φτιάξουμε μόνοι μας (διάλυμα μαλακού σαπουνιού, αυτοσχέδιες παγίδες σύλληψης εντόμων, εκχυλίσματα από φυτά κ.λπ.).

- Διαβάζουμε προσεκτικά την ετικέτα των λιπασμάτων, βελτιωτικών εδάφους και κυρίως των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, ακολουθώντας πιστά τις αναγραφόμενες οδηγίες χρήσης.

- Προτού αγοράσουμε ένα φυτοπροστατευτικό προϊόν ελέγχουμε πρώτα την ημερομηνία λήξης του.

- Φοράμε γάντια, καπέλο, προστατευτικά γυαλιά και ρούχα που να καλύπτουν τα χέρια και τα πόδια μας, προτού ψεκάσουμε με τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα.