Κρίταμο, χαρακτηριστικά, ιδιότητες και ιδέες για νέες γεύσεις

Το Κρίταμο ή Κρίθμον, επιστημονικά Crithmum maritimum, είναι μικρό πολυετές παχύφυλλο φυτό που φυτρώνει σε παραθαλάσσια, βραχώδη ή και αμμουδερά μέρη της Μεσογείου και του Ευρωπαϊκού Ατλαντικού. Τα φύλλα και οι βλαστοί του είναι παχύς, λείοι και έχουν χρώμα ανοιχτοπράσινο. Τα άνθη του, κιτρινοπράσινα, βγαίνουν το καλοκαίρι και σχηματίζουν "σκιάδιο". Ο βλαστός και τα φύλλα του αναδίδουν μια ευχάριστη μυρωδιά.

Το κρίταμο ήταν γνωστό από την αρχαιότητα για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, αλλά και ως έδεσμα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η περιγραφή του Διοσκουρίδη είναι πολύ χαρακτηριστική: ''....θαμνώδες βοτάνιον, που απλώνεται σε πλάτος και έχει ύψος ενός πήχυ''. Φυτρώνει σε παραθαλάσσιους τόπους και έχει πολύ στιλπνά φύλλα και υπόλευκα, σαν της γλιστρίδας, πιο πλατιά και πιο επιμήκη με αλμυρή γεύση, ''.....λαχανεύεται εφθόντε και ωμόν εσθιόμενον και ταριχεύεται εν άλμη". Οι σπόροι του φυτού έχουν μεγάλη ομοιότητα με το κριθάρι, γι' αυτό οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν «κρίθμον». Ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος είχαν σε μεγάλη εκτίμηση το κρίταμο. Ο Σαίξπηρ, στο βασιλιά Λιρ, (IV στ. 15) με αφορμή το κρίταμο κάνει αναφορά στον αγροτικό κόσμο που κατόρθωνε να ζει μαζεύοντάς το με κίνδυνο της ζωής του από τους πιο απόκρημνους Λευκούς Βράχους του Ντόβερ: ''...στα μισά του δρόμου, κατέρρευσε ένας αγρότης που μάζευε κρίταμο. Τρομερή δουλειά!''.

Το Κρίταμο, περιέχει αιθέρια έλαια, μεταλλικά άλατα, ιώδιο και βιταμίνες. Συστατικά που θεωρούνται από τους διαιτολόγους ότι είναι ορεκτικά και τονωτικά. Δηλαδή κατάλληλα για μια ωραία σαλάτα. Ακόμη και σήμερα, όπως και στην αρχαία Ελληνική κουζίνα, το κρίταμο σερβίρεται στις παραθαλάσσιες περιοχές, συνήθως με το όνομα «αρμύρα», ενώ οι βλαστοί και τα άνθη του τηγανίζονται στις ομελέτες, προσδίδοντας ιδιαίτερη γεύση. Σε πολλές περιοχές το φτιάχνουν τουρσί, μέσα σε ξίδι και άλμη, και συνοδεύει τους θαλασσινούς μεζέδες.

Στη βοτανοθεραπεία, από τα χρόνια του Ιπποκράτη (4ος αι.π.Χ.) μέχρι τις μέρες μας, χρησιμοποιείται ως θεραπευτικό για ηπατικές, εντερικές και νεφρικές δυσλειτουργίες, αλλά και ως ορεκτικό σε μαγειρευμένη μορφή, όπως σε σαλάτες αλλά και σε αρωματικές ή πικάντικες σάλτσες που συνοδεύουν ψάρια ή κρέατα.

Να και δύο συνταγές (από το βιβλίο της Ειρ. Λαμπράκη,1987):

Ρεβίθια με κρίταμο

Υλικά

• 1 φλυτζάνι ρεβίθια,
• 1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο,
• κρίταμο κατά βούληση,
• ελιές κατά βούληση - κομμένες σε ροδέλες.

Διαδικασία

• Βάζουμε σε νερό τα ρεβύθια και τα αφήνουμε όλη την νύκτα
• Τσιγαρίζουμε το κρεμμύδι και μόλις πάρει χρώμα ρίχνουμε μέσα τα ρεβίθια,
• Ανακατεύουμε και μετά ρίχνουμε λίγο καυτό νερό
• Προσθέτουμε νερό όσο γίνονται μέχρι να μαλακώσουν καλά,
• Τα ανακατεύουμε με κρίταμο και ελιές. 

Πέρκα με σαφράν και κρίταμο

• Σε μια κατσαρόλα λιώνουμε λίγο βούτυρο
• Σοτάρουμε τα φιλέτα της πέρκας και από τις δύο πλευρές.

Για τη σάλτσα

• Λιώνουμε σε ένα μικρό δοχείο λίγο βούτυρο
• Προσθέτουμε το γάλα και πασπαλίζουμε με το αλεύρι, το σαφράν και λίγο αλάτι.
• Ανακατεύουμε καλά και αφήνουμε να βράσει σε χαμηλή φωτιά μέχρι να πήξει.
• Ζεματίζουμε τα κρίταμα για περίπου 5 λεπτά και τα σουρώνουμε.
• Σερβίρουμε την πέρκα με τη σάλτσα και συνοδεύουμε με τα κρίταμα.

Ρεβύθια με ρύζι και κρίταμο

Eνας πιο περίτεχνος τρόπος για να απολαύσετε τα κρίταμα, είναι εκείνος όπου τα κρίταμα ανακατεύονται με βρασμένο ρύζι και ρεβίθια, γαρνίρονται με μαριναρισμένο γαύρο και σερβίρονται ως κρύα σαλάτα.

Πηγή:http://www.fytokomia.gr/

Κρίταμο τουρσί

Το κρίταμο το βρίσκουμε πάνω στα βράχια, δίπλα στη θάλασσα, γύρω γύρω στα ακρογιάλια. Μπορείτε να το μαζέψετε τον Ιούνιο και να το φτιάξετε τουρσί. Έτσι, θα το απολαμβάνετε όλο το χρόνο. Γενικά το χρησιμοποιούμε σε όλες τις σαλάτες. Ταιριάζει πολύ με την ντομάτα και ιδιαίτερα με τη βραστή πατάτα, αλλά και σκέτο σαν μεζεδάκι είναι εξαιρετικό.

Υλικά Συνταγής

• 250 γραμμ. κρίταμα
• 1/2 λίτρο νερό
• 1 φλ. τσαγιού λευκό ξίδι
• 1 κ.σ. αλάτι (ανθός αλατιού)

• Εκτέλεση

  1η εκδοχή: Απαλό τουρσί
  Διαλέγουμε τα πιο τρυφερά βλαστάρια με τα φύλλα τους και τα καθαρίζουμε από τυχόν κιτρινισμένα φύλλα. Τα πλένουμε πολύ καλά.
  Βράζουμε 1/2 λίτρο νερό και 1 φλιτζάνι ξίδι σε μια κατσαρόλα. Μόλις πάρει βράση, ρίχνουμε τα κρίταμα και τα ζεματίζουμε για 1΄. Τα βγάζουμε από το νερό και αφήνουμε το ξίδι και το νερό να κρυώσουν καλά. Γεμίζουμε τα βάζα με το ζεματισμένο κρίταμο. Προσθέτουμε σε κάθε βάζο 1 κ.σ. αλάτι (ανθός αλατιού) και συμπληρώνουμε με το κρύο πλέον ξιδόνερο. Το διατηρούμε για πολύ καιρό στο ψυγείο μας.
  2η εκδοχή: Δυνατό τουρσί
  Πλένουμε πολύ καλά τα κρίταμα. Σε κατσαρόλα βράζουμε αλατισμένο νερό και ζεματάμε τα κρίταμα ίσα που να πάρουν βράση. Τα βγάζουμε σε μπολ με κρύο νερό για να κοπεί ο βρασμός τους. Τα στραγγίζουμε καλά. Τα βάζουμε σε βάζο και τα καλύπτουμε με ξίδι. Το φυλάμε για μία νύχτα στο ψυγείο.
  Την επόμενη ημέρα στραγγίζουμε καλά τα κρίταμα από το ξίδι. Γεμίζουμε το βάζο με ελαιόλαδο και το φυλάμε στο ψυγείο.
• Πηγή:http://www.argiro.gr/