ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ....

Αυτό το άρθρο αναρτήθηκε με σκοπό να βοηθήσει, σαν ιδέα, όσους σκέφτονται να ασχοληθούν με την καλλιέργεια της γης. 

 Ιπποφαές: Μια νέα ελπιδοφόρα καλλιέργεια της Μάνας Γης

Το ιπποφαές (επιστημονικά Hippophae sp. L.) είναι ένας ημιάγριος θάμνος με ιστορία χιλιάδων χρόνων και ποικίλες θαυματουργές ιδιότητες από την περίοδο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αν και στην σύγχρονη Ελλάδα χρησιμοποιείται μόλις την τελευταία διετία.
Η ονομασία στα λατινικά του γένους Hippophae είναι σύνθετη λέξη (ίππος-φάος) και σημαίνει φωτεινό - λαμπερό άλογο. 

Έχει όλα εκείνα τα εχέγγυα σαν καλλιέργεια και δίνει πολλές ελπίδες στους Έλληνες αγρότες μιας νέας προσοδοφόρας καλλιέργειας, που μοναδικό στόχο θα έχει την οικονομική ανάκαμψη της πολύπαθης και παραγκωνισμένης από τα κέντρα λήψης αποφάσεων ελληνικής υπαίθρου.

Ο καρπός της έχει πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C και μάλιστα 30 φορές περισσότερη από το πορτοκάλι, αλλά έχει πολλαπλάσια βιταμίνη C και από την τομάτα, φράουλα, ακτινίδιο, καρότο. Έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη Ε από το σιτάρι, το καλαμπόκι και την σόγια. Καλλιεργείται τα τελευταία χρόνια μόνο στην Βόρεια Εύβοια από φαρμακευτική εταιρεία που το διαθέτει προς πώληση στην αγορά ως συμπλήρωμα διατροφής σε μορφή κάψουλας...»

 

Ωστόσο αναμένεται με μεγάλη βεβαιότητα να καλλιεργηθεί και σε μεγάλες εκτάσεις στην γεωγραφική περιοχή της Θράκης για λογαριασμό ξένων φαρμακευτικών εταιρειών μέσω της συνήθους πρακτικής της συμβολαιακής γεωργίας. Το ιπποφαές συμπεριλαμβάνεται στην κατηγορία των υπερτροφών μαζί με την σπιρουλίνα, την αλόη, την γύρη, το τζίνσενγκ, ενώ Ρώσοι και Κινέζοι επιστήμονες το τοποθετούν στην πρώτη δεκάδα των πιο ισχυρών θεραπευτικών φυτών του κόσμου.

Το ιπποφαές είναι ένας πολυετής, φυλλοβόλος και αγκαθωτός θάμνος, που δεν ξεπερνά το ύψος του τα τρία μέτρα. Είναι εξαιρετικά ανθεκτικό σε ακραίες συνθήκες ξηρασίας και παγετού και μπορεί να φυτευθεί ακόμη και σε άγονα εδάφη με ελάχιστες απαιτήσεις καλλιεργητικής φροντίδας. Μπορεί να καταναλωθεί ως νωπός καρμός με υπόξινη γεύση, ή σε μορφή χυμού και μαρμελάδας.

Από το σπέρμα του παρασκευάζονται έλαια, ενώ από αποξηραμένα νεαρά φύλλα του φυτού φτιάχνεται ρόφημα τσαγιού. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, εξασφάλιζε αντοχή και ενέργεια στα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώ το φύλλωμα του θάμνου έδινε δύναμη, ταχύτητα και λαμπερό τρίχωμα στο ιππικό του Μακεδόνα Στρατηλάτη. Εκτεταμένη του καλλιέργεια γίνεται σήμερα σε πολλές ασιατικές χώρες, όπως στην Κίνα και την Ιαπωνία, αλλά και σε ευρωπαϊκές χώρες και έχει μια ευρεία γκάμα χρήσεων στην φαρμακοβιομηχανία( συμπλήρωμα διατροφής, συστατικό φαρμακευτικών και καλλυντικών σκευασμάτων), την ζαχαροπλαστική και την ποτοποιία.

Χρήστος Κ. Γκιουμουσίδης
Γεωτεχνικός – Δασολόγος
Master στην Περιβαλλοντική Πολιτική και Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Υπαίθρου

ΚΡΑΝΑ: Επένδυση σε καλλιέργεια που υπόσχεται κερδοφόρο μέλλον!

Σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες τελευταία, δίνεται ιδιαίτερη σημασία σε καρπούς διαφόρων θάμνων, όπως βατόμουρα, φραγκοστάφυλα κλπ που είναι πλούσιοι σε βιταμίνες, πολύτιμα ιχνοστοιχεία, χαρακτηρίζονται από ιδιάζουσα γεύση και άρωμα και καταβάλλονται προσπάθειες για συστηματική καλλιέργειά τους. Η κρανιά ανήκει στην παραπάνω κατηγορία καρποφόρων θάμνων.


* Η κρανιά είναι κατάλληλη για ημιορεινές και ορεινές περιοχές για παραγωγή παραδοσιακών προϊόντων υψηλής απόδοσης και θεωρείται πολλά υποσχόμενη καλλιέργεια για την υψομετρική ζώνη των 300-800 μέτρων περίπου.

* Tα κράνα χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα ως σήμερα για κεράσματα, για φαρμακευτικούς σκοπούς, για καρδιακές παθήσεις, πόνους κοιλιάς, στομαχικές κι εντερικές διαταραχές, ως χωνευτικό, για την περίοδο της εγκυμοσύνης, ως τονωτικό τις ώρες εργασίας και μετά από αθλητικές δραστηριότητες. 

* Το κράνο, περιέχει υψηλό επίπεδο φλαβανοειδών και ανθοκυάνης καθώς και βιταμίνης C και είναι πλούσιο σε καροτίνη, πηκτίνη και τανίνη και σίδηρο (Fe)

* Η κρανιά (Cornus mas) είναι ένα αυτόχθονο φυλλοβόλο δέντρο καλά προσαρμοσμένο στις κλιματεδαφικές συνθήκες της χώρας μας, που ευδοκιμεί σχεδόν σε όλα τα είδη των εδαφών από γόνιμα έως μέτρια γόνιμα, υγρά ή ξηρά αμμοπηλώδη έως βαριά αργιλώδη με pH 3,7-7,0. 

* Στη χώρα μας αυτοφύεται κυρίως στη βόρεια Ελλάδα. Μπορεί να τη συναντήσουμε ως θάμνο ή ως και δέντρο 5-12 μέτρων. Παρά το γεγονός ότι είναι φυτό της εύκρατης ζώνης αντέχει σε θερμοκρασίες έως και -30ο C. 

* Η κρανιά είναι ιδιαίτερα ανθεκτική και δεν έχει φυσικούς εχθρούς. Το πλεονέκτημα αυτό καθιστά την καλλιέργεια της βιολογική και τα προϊόντα της μπορούν να πιστοποιηθούν βιολογικά. Η καλλιέργεια δεν επιβαρύνει το περιβάλλον με φυτοφάρμακα και λιπάσματα και μπορεί να εκμεταλλευτεί ορεινές εκτάσεις, εξασφαλίζοντας ικανοποιητικό εισόδημα. 

* Η κρανιά σπάνια κλαδεύεται. Η συλλογή του καρπού γίνεται με άπλωμα διχτύων και δόνηση των κλαδιών. Σημειώνεται πως η καρποφορία αρχίζει από 4ο – 5ο έτος ενώ στο 15ο έτος μπορεί να ξεπεράσει τον 1 τόνο.

* Όσον αφορά την μεταποίηση και τα προϊόντα της κρανιάς αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν τουλάχιστον 12 διαφορετικά προϊόντα. Μερικά απ αυτά είναι το συμπυκνωμένο εκχύλισμα κράνων, το λικέρ κράνων ,η μαρμελάδα και το κρανοποτό. Όλα τα προϊόντα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά.

* Εκτός από τα παραπάνω ιδιαίτερα σημαντική είναι η ύπαρξη στην αγορά εταιριών που μέσω συμβολαιακής γεωργίας προσφέρουν στους παραγωγούς που θα εγκαταστήσουν φυτείες με κράνα την εξασφαλισμένη απορρόφηση της παραγωγής τους. 

 3 ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΒΟΤΑΝΩΝ ΜΕ ΠΛΟΥΣΙΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ

Τρία βότανα που φημίζονται για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, μοιάζουν να αποτελούν μια πρώτης τάξεως εναλλακτική πρόταση για νέα πηγή εισοδήματος.

Το τσάι του βουνού, το χαμομήλι και το μελισσόχορτο, μπορεί να είναι ευρέως γνωστά σε όλους μας ως εξαιρετικά ροφήματα με ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες, ωστόσο η καλλιέργειά τους εμφανίζει μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης με κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητες αποδόσεις που φθάνουν να ξεπερνούν τα 2.000 ευρώ ανά στρέμμα. Τα τελευταία χρόνια σε όλες τις διεθνείς αγορές η ζήτηση για προϊόντα φυσικής προέλευσης είναι αυξανόμενη.

Η Ελλάδα έχει εξαιρετικά πλούσια χλωρίδα σε ποικιλότητα και είδη αρωματικών φαρμακευτικών φυτών και ευνοϊκές κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες για την καλλιέργεια των περισσότερο γνωστών και εμπορικών ειδών.

Ο νεοεισερχόμενος παραγωγός προτείνεται να αρχίσει με περισσότερα του ενός είδη, τόσο ετήσια αλλά και πολυετή φυτικά υλικά. Τα ετήσια δίνουν την εμπειρία μέσω του πλήρους κύκλου της καλλιέργειας κατά το πρώτο έτος, από το πολλαπλασιαστικό υλικό έως τη συγκομιδή, καθ' ον χρόνο τα πολυετή αναπτύσσονται, για να δώσουν το μέγιστο και βέλτιστο της παραγωγής τους, συνήθως μετά τον δεύτερο χρόνο.

Εκτάσεις τεσσάρων-πέντε συνολικά στρεμμάτων είναι συνήθως πάρα πολύ μικρές για πραγματικά έσοδα, διαθέτοντας χύδην ξηρά αρωματικά φαρμακευτικά φυτά. Για να είναι κερδοφόρες οι πωλήσεις αυτών των υλικών, θα πρέπει να επεκταθεί η παραγωγή τους.

ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ

4 έως 6 ευρώ το κιλό η τιμή πώλησης

 

Με τη μέση απόδοση ανά στρέμμα να ανέρχεται σε 400 κιλά ξηρής δρόγης(ξηρά φύλλα) και τηντιμή πώλησης στην Ελλάδα να διαμορφώνεται από 4 έως 6 ευρώ το κιλό, η καλλιέργεια τουμελισσόχορτου υπόσχεται σημαντικά κέρδη. Το μελισσόχορτο είναι πολυετής πόα, αυτοφυής, είναι γνωστό ως κιτροβάλσαμο με άρωμα λεμονιού και χρησιμοποιείται για τη φαρμακευτική του αξία.

Το μελισσόχορτο, για να ευδοκιμήσει, απαιτεί εδάφη με τιμές pH 6-7, πλούσια, ποτιστικά, καλά στραγγιζόμενα, σε ημιορεινές και δροσερές πεδινές περιοχές. Με τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, το υπέργειο τμήμα καταστρέφεται, ενώ το πλούσιο, αβαθές ριζικό σύστημα επιζεί και βγάζει νέους βλαστούς την επόμενη άνοιξη. Είναι καλλιέργεια ιδιαίτερα απαιτητική σε θρεπτικά συστατικά και οργανική ουσία. Η αναγκαιότητα σε λίπανση προσδιορίζεται με εδαφολογική ανάλυση. Συνήθως απαιτείται προσθήκη αζώτου, φωσφόρου και καλίου. Αν το μελισσόχορτο καταπονηθεί από έλλειψη νερού, παίρνει σκούρο πράσινο χρώμα, μειώνεται η παραγωγή και υποβαθμίζεται η ποιότητα του προϊόντος, έτσι γίνεται πότισμα ανά 10-15 ημέρες.

Συγκομίζεται ολόκληρο το υπέργειο τμήμα με χορτοκοπτικό μηχάνημα, συλλέγεται και μεταφέρεται για ξήρανση (σε θερμοκρασίες μικρότερες 40οC), ή απευθείας απόσταξη. Τον πρώτο χρόνο της καλλιέργειας γίνεται μία συγκομιδή προς το τέλος του καλοκαιριού όταν ξεκινά η άνθιση. Από το δεύτερο έτος μπορούν να γίνουν δύο συγκομιδές, η πρώτη αρχές Ιουλίου και η δεύτερη τον Σεπτέμβριο. Η απόδοση μπορεί να φτάσει τα 1.200 κιλά νωπό βάρος ή 400 κιλά ξηρά φύλλα. Η παραγωγική ζωή της φυτείας είναι 5-6 χρόνια. Τα νωπά ή ξηρά φύλλα χρησιμοποιούνται ως καρύκευμα στη μαγειρική και ζαχαροπλαστική, για την παρασκευή ποτών. Είναι σημαντικό μελισσοτροφικό φυτό.

Η περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο του νωπού φυτικού υλικού κυμαίνεται από 0,01-0,13% το οποίο εξάγεται με απόσταξη. Το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία για να αποδώσει το άρωμα του λεμονιού. Πρόσφατα χρησιμοποιείται στη φαρμακολογία ως αντιβακτηριακό, αντισπασμωδικό και αντιοξειδωτικό.

                                      Χαμομήλι: Τα μυστικά για αποδοτική σοδειά

 

Το βιολογικό αποξηραμένο χαμομήλι πωλείται στην εγχώρια αγορά έως 8 ευρώ το κιλό, ενώ στις αγορές του εξωτερικού οι τιμές πώλησης διπλασιάζονται όταν βέβαια πληρούνται τα ποιοτικά κριτήρια.

Το χαμομήλι είναι ετήσια πόα προερχόμενη από την Ευρώπη και ευδοκιμεί καλύτερα σε πεδινές περιοχές με εύκρατο κλίμα σε σχέση με τις ορεινές. Παρουσιάζει αντοχή σε χαμηλές θερμοκρασίες. Δεν αναπτύσσεται ικανοποιητικά σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Το χαμομήλι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στους ανέμους κυρίως την περίοδο της άνθισής του, γι' αυτό θεωρείται απαραίτητη η τοποθέτηση ανεμοφράκτη ώστε να μειωθεί η ένταση του ανέμου.

Τα καλύτερα εδάφη είναι τα αμμοαργιλώδη με αρκετή οργανική ουσία. Στα αμμώδη η ανάπτυξή του περιορίζεται ενώ ακατάλληλα είναι τα βαριά εδάφη με πολλή υγρασία. Το χαμομήλι μπορεί να καλλιεργηθεί και σε ισχυρά όξινα εδάφη.

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο που σπέρνεται στο χωράφι στα πεταχτά ή με σπαρτικές μηχανές σιταριού ή με άλλο είδος μηχανής με κατάλληλη ρύθμιση ώστε οι γραμμές να απέχουν 40-50 cm.

Η σπορά του βοτάνου αυτού γίνεται από αρχές Οκτωβρίου έως τέλη Φεβρουαρίου. Για να έχουμε ομοιόμορφη σπορά ο σπόρος ανακατεύεται με στεγνή ποταμίσια άμμο.

Πριν την εγκατάσταση των φυτών στο χωράφι απαιτούνται 1-2 οργώματα έως ότου το χωράφι να είναι καλά ψιλοχωματισμένο.

Το χαμομήλι είναι φυτό ξηρικό αλλά η κανονική εδαφική υγρασία ευνοεί την ανάπτυξή του.

Οι ανάγκες σε λίπανση πρέπει να προσδιοριστούν μετά από εδαφολογική ανάλυση. Αν απαιτείται λίπανση, τότε το λίπασμα πρέπει να ρίχνεται σε μικρές ποσότητες ώστε να αποφευχθεί η μεγάλη ανάπτυξη των φυτών που οδηγεί σε υποβάθμιση στην ποιότητα του προϊόντος. Συνήθως χρησιμοποιείται φωσφορική αμμωνία και θειικό κάλιο. Αν η ποσότητα του αζώτου είναι υψηλή, τότε δημιουργείται μεγάλος αριθμός φύλλων ιδιαίτερα ανεπτυγμένων με συνέπεια να εμποδίζεται η συλλογή αλλά και να προκαλείται πτώση του φυτού.

Η συλλογή γίνεται με εργαλεία ή μηχανές ειδικές, τον Μάιο. Αν τα άνθη δεν είναι καλά ανοιγμένα και συλλεχθούν, τότε καταστρέφεται η ποιότητα γιατί κατά την αποξήρανση παίρνουν σκούρο χρώμα. Η συλλογή του χαμομηλιού πρέπει να γίνεται αργά το πρωί, ώστε τα φυτά να είναι απαλλαγμένα από τη δροσιά. Απαγορεύεται η συλλογή των φυτών μετά από βροχή. Το χαμομήλι δίνει κατά μέσο όρο παραγωγή 300-400 κιλά χλωρά φύλλα ανά στρέμμα και φτάνει έως και 100 κιλά ξηρά φύλλα ανά στρέμμα.

Η απόδοση του αιθέριου ελαίου κυμαίνεται συνήθως από 0,2-1,9%. Περίπου 120 συστατικά έχουν αναγνωριστεί στο χαμομήλι σαν δευτερογενείς μεταβολίτες.

Χρησιμοποιείται σαν ρόφημα, στην αρωματοθεραπεία, στην κοσμετολογία κ.α. Στην φαρμακευτική χρησιμοποιείται γιατί παρουσιάζει αντιφλεγμονώδη, αντισπασμολυτική, αντιβακτηριακή, ηρεμιστική, αντιαλλεργική, αντιοξειδωτική, αντιπυρετική, αντιμικροβιακή δράση.

Το κόστος των ριζωμάτων
Η αγορά ριζωμάτων και φυτωρίων από τα εξειδικευμένα φυτώρια συχνά κοστίζει αρκετά (αν υπολογισθεί κατά μέσο όρο ότι κοστίζουν περισσότερο από 0,15 - 0,25 ευρώ ανά φυτό στην Ελλάδα και 0,05 - 0,18 ευρώ σε εξειδικευμένα φυτώρια της Ε.Ε.). Με μια τυπική πυκνότητα φύτευσης, περίπου 4.000 φυτών ανά στρέμμα, η δαπάνη για το φυτικό υλικό εγκατάστασης μπορεί να είναι μεγαλύτερη από 600 - 1.000 ευρώ ανά στρέμμα.

Στις πολυετείς καλλιέργειες το κόστος για την απόκτηση πολλαπλασιαστικού υλικού βαρύνει κυρίως τον πρώτο χρόνο της καλλιέργειας, καθώς τα επόμενα χρόνια ο παραγωγός μπορεί από τις έτοιμες φυτείες να δημιουργήσει το δικό του πολλαπλασιαστικό υλικό και να επεκτείνει την καλλιέργεια.

ΤΣΑΪ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ

Διπλάσια η απόδοση για βιολογική καλλιέργεια

 

Με τη στρεμματική απόδοση στο τσάι του βουνού να είναι διπλάσια όταν η καλλιέργεια είναι βιολογική, τα έσοδα ανά στρέμμα σε ετήσια βάση μπορούν να φθάσουν τα 800 ευρώ.

Το φυτό ευδοκιμεί σε περιοχές με μεγάλο υψόμετρο, αντέχει στις χαμηλές θερμοκρασίες, προτιμά τα πετρώδη ασβεστολιθικά εδάφη αλλά αναπτύσσεται σε ποικιλία εδαφών. Εχει ελάχιστες απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία, και αντοχή στην έλλειψη νερού. Το φυτό είναι ανθεκτικό σε εχθρούς και ασθένειες όταν καλλιεργείται σε υψόμετρο άνω των 800 μέτρων.

Το τσάι του βουνού ή σιδερίτης είναι φυτό ποώδες, πολυετές και αυτοφυές των ορεινών περιοχών της χώρας μας. Με το όνομα τσάι του βουνού αναφέρονται διάφορα είδη του γένους Sideritis ssp. της οικογένειας Lamiaceae. Τα πιο σημαντικά είδη σιδερίτη που βρέθηκαν στην Ελλάδα είναι: Sideritis athoa (τσάι Αθω), Sideritis euboea (τσάι Ευβοίας), Sideritis scardiaca (τσάι Ολύμπου), Sideritis raeseri (τσάι Παρνασσού), Sideritis clandestina (τσάι Ταϋγέτου).

Η συγκομιδή γίνεται συνήθως τον Ιούλιο, όταν τα φυτά βρίσκονται σε πλήρη άνθιση και τα ανθοφόρα στελέχη αρχίζουν να ξυλοποιούνται, οπότε η περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο είναι μεγαλύτερη. Κόβεται ολόκληρη η ταξιανθία και μέρος του βλαστού, μήκους 5-6 εκ. με μαχαίρι ή δρεπάνι. Στη συνέχεια μεταφέρονται για ξήρανση σε υπόστεγα ώσπου να αποκτήσουν το επιθυμητό πρασινοκίτρινο χρώμα. Η διάρκεια παραγωγικής ζωής της φυτείας είναι 5-8 χρόνια, με την απόδοση τον 3ο-4ο χρόνο να φτάνει τα 100 κιλά ανά στρέμμα.

Ιδιότητες - Χρήσεις
Χρησιμοποιείται με τη μορφή αφεψήματος, που παράγεται με την προσθήκη μικρής ποσότητας ξηρής δρόγης σε νερό που βράζει. Το ρόφημα πλούσιο σε σίδηρο, τονωτικό, αποχρεμπτικό, με αντιθρομβωτική, αντιυπερτασική και αντιοξειδωτική δράση, καταναλώνεται κυρίως τη χειμερινή περίοδο για την αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος. Επίσης, θεωρείται σημαντικό μελισσοτροφικό φυτό.

Το θαυματουργό Blueberry 

Μας ήλθε από τη Σιβηρία πριν από περίπου οκτώ χρόνια, αλλά εξασφάλισε ήδη την ελληνική …υπηκοότητα με μόνιμη εγκατάσταση στη Δράμα! Υπόσχεται θαύματα στην υγεία μας –και τα κάνει! Δίνει βάσιμες ελπίδες σε καλλιεργητέςπου έβλεπαν παντού γύρω τους αδιέξοδα! Και, σύντομα, θα αποτελεί μια καλή πηγή εισαγωγής συναλλάγματος στη χώρα μας, αφού οι εξαγωγές του προϊόντος στην Ευρώπη είναι προ των πυλών!

Όλα αυτά τα κατάφερε το ρωσικό μύρτιλο –blueberry, όπως είναι διεθνώς γνωστό με την αγγλική ονομασία του- που χαρακτηρίζεται από τον αμερικανικό Οργανισμό «The World’s Healthiest Foods» («Οι πιο Υγιεινές Τροφές του Κόσμου»), ένα διεθνώς αναγνωρισμένο μη κερδοσκοπικό Ίδρυμα, ως «σούπερ φρούτο» και «αστέρι της διατροφής». Στη Ρωσία, πάλι, το αποκαλούν «πηγή αιώνιας νεότητας»!

Αυτά τα …προσόντα του blueberry, λοιπόν, παρακίνησαν τον Δραμινό ηλεκτρολόγο Νίκο Παπουτσή (φωτό) να επιχειρήσει πειραματικά την πρώτη καλλιέργεια ρωσικού μύρτιλου στη χώρα μας, το 2002. Οκτώ χρόνια αργότερα, ο Νίκος Παπουτσής είναι πλέον αναγνωρισμένος βιοκαλλιεργητής, επικεφαλής ομάδας συμπατριωτών του αγροτών, που διαθέτουν την πρώτη πιστοποιημένη βιολογική καλλιέργεια blueberry στην Ελλάδα.

«Ο γιος μου σπούδαζε μηχανολόγος στη Μόσχα και στις επισκέψεις μου εκεί γνωρίστηκα με καθηγητές του που μου σύστησαν το μύρτιλο ως «θαυματουργή τροφή». Εκεί εκτιμούν ιδιαίτερα τις ιδιότητές του και την εξαιρετική επίδρασή του στην υγεία, αλλά εμείς εδώ δεν το είχαμε καν ακουστά τότε… Όταν τους είπα να το φέρω στη Δράμα για δοκιμαστική μεταφύτευση, εξέφρασαν σοβαρές αμφιβολίες, γιατί είναι ένα φυτό που ευδοκιμεί στη Σιβηρία. Πώς θα μπορούσε να καλλιεργηθεί σε μεσογειακό κλίμα;», λέει στη Voria.gr ο κ. Παπουτσής, υπεύθυνος πλέον του Συνεταιρισμού Βιοκαλλιεργητών και Βιοκτηνοτρόφων ν. Δράμας.

Απ’ ό,τι έδειξε η συνέχεια, το ένστικτο του Νίκου Παπουτσή λειτούργησε αποτελεσματικά, αφού οι δρυμείς χειμώνες της Δράμας και οι πρώιμες ζέστες (σε σύγκριση με τη …Σιβηρία) του Μαΐου ευνόησαν την ανάπτυξη του blueberry στην περιοχή του Καλαμπακίου κι έτσι, στη σκιά του γειτονικού Παγγαίου, μέσα σ’ έναν από τους ευφορότερους κάμπους της Ευρώπης (την πεδιάδα Φιλίππων – Δράμας) γεννήθηκε μια νέα, άκρως ελπιδοφόρα καλλιέργεια.

«Τώρα πλέον καλλιεργούμε συνολικά 40 στρέμματα με blueberry, ενώ έχουμε αγοράσει ή μισθώσει άλλα 70, με προοπτική να τα υπερδιπλασιάσουμε σύντομα μέσα στο νομό Δράμας. Η ζήτηση είναι τόσο μεγάλη, που πιθανώς και άλλοι αγρότες της περιοχής μας θα συνεργαστούν μαζί μας, με προγράμματα συμβολαιακής γεωργίας, ώστε να μπορέσουμε ν’ ανταποκριθούμε στο άνοιγμα που κάνουμε τόσο στην ελληνική, όσο και στην ευρωπαϊκή αγορά –η οποία, προς το παρόν, εξυπηρετείται κυρίως με εισαγωγές από τις ΗΠΑ και τον Καναδά», μας είπε ο πρωτοπόρος καλλιεργητής.

Προσεχώς ετοιμάζεται μία καινούργια εγκατάσταση για τον Συνεταιρισμό που εκμεταλλεύεται το ελληνικό (δραμινό, για να κυριολεκτούμε) blueberry, στην περιοχή των Κυργίων του γειτονικού δήμου Δοξάτου Δράμας, με κτιριακούς χώρους 1.500 τ.μ., ενώ οι υπεύθυνοι εξετάζουν προτάσεις συνεργασίας και συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο της επιχείρησης, προκειμένου να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο η δυναμική της. Στις υπάρχουσες εγκαταστάσεις, εντός του χώρου της αρχικής φυτείας (30 στρέμματα), στο δήμο Καλαμπακίου, λειτουργεί συσκευαστήριο για μεταποίηση των ποσοτήτων του μύρτιλου που παράγονται.

Πάστα μύρτιλου (απόλυτα φυσικό παράγωγο, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή συντηρητικών –ενδείκνυται ιδιαίτερα για διαβητικούς), μαρμελάδα, γλυκό του κουταλιού, χυμοί blueberry με προσθήκη σταφυλιού ή ροδιού, τσάι μύρτιλου από τα –ακόμα πιο θαυματουργά!- αποξηραμένα φύλλα του φυτού, αποξηραμένα φύλλα σε συσκευασία για αφέψημα, κατεψυγμένοι καρποί μύρτιλου και, φυσικά, νωποί καρποί μύρτιλου (την εποχή της συγκομιδής του: τέλη Μαϊου – τέλη Αυγούστου) είναι τα προϊόντα που παράγει ο Συνεταιρισμός, με πιστοποιητικό aCert (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πιστοποίησης) ως βιολογικό προϊόν υψηλής ποιότητας.

«Η καλλιέργεια του blueberry είναι μία από τις ακριβότερες (περίπου 5.000 ευρώ το στρέμμα!), γι’ αυτό και τα προϊόντα του φτάνουν στον καταναλωτή σε τιμές που δεν είναι φτηνές. Π.χ. το βαζάκι πάστας blueberry (240 γραμ.) τιμάται γύρω στα 8 ευρώ, ενώ ένας χυμός 330 ml (σε γυάλινο μπουκάλι) κοστίζει στον καταναλωτή 3,50 ευρώ. Όμως, η ωφέλεια στην υγεία είναι τόσο μεγάλη, που πιστεύω ότι αξίζει με το παραπάνω να ξοδέψει κάποιος κάτι επιπλέον για ν’ αγοράσει αυτό το προϊόν, αντί για κάποιο άλλο συμβατικό που συνήθως όχι μόνο δεν κάνει καλό στην υγεία του (λόγω των συστατικών, συντηρητικών κ.λπ.), αλλά μερικές φορές την βλάπτει σοβαρά κιόλας!..», τονίζει ο Νίκος Παπουτσής.

Με σκληρή δουλειά μιας μικρής ομάδας (6-7 άνθρωποι όλοι κι όλοι!) έχει στηθεί ένα ισχυρό δίκτυο διανομής (μέσω καταστημάτων βιολογικών προϊόντων) σ’ όλη την Ελλάδα, αλλά και στην Κύπρο, που συνεχώς διευρύνεται, καθώς το προϊόν έχει γίνει πλέον περιζήτητο στις τάξεις των καταναλωτών –και ιδίως μεταξύ εκείνων που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας (σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, καρδιακές παθήσεις, άνοια – Alzheimer κ.α.). Επίσης, η άμεση ενέργεια που προσφέρει το ρωσικό μύρτιλο σε κάθε του μορφή (νωπό ή μεταποιημένο) το έχει κάνει δημοφιλές μεταξύ των αθλητών και, γενικά, σε όσους έχουν ανάγκη τόνωσης του οργανισμού τους με απόλυτα φυσικό τρόπο (μαθητές, άτομα σε ανάρρωση κ.α.), καθώς έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι τονώνει εξαιρετικά τον οργανισμό και ενισχύει τις λειτουργίες του εγκεφάλου.

Έρευνα του μεγάλου αμερικανικού Πανεπιστημίου Tufts το κατατάσσει ως το υπ’ αριθμόν 1 (μεταξύ 60 φρούτων που εξετάσθηκαν συστηματικά) σε αντιοξειδωτικές και αντιγηραντικές ιδιότητες -σχεδόν 40% περισσότερες από το κόκκινο κρασί. Επίσης, δεκάδες έρευνες (κυρίως αμερικανικών πανεπιστημίων και οργανισμών) έχουν εξακριβώσει τις ευεργετικές ιδιότητες του blueberry στην όραση, στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των ουρολοιμώξεων, στην πρόληψη των αλλεργιών, στην καταπολέμηση της «κακής» χοληστερόλης(LDL) και της αρτηριοσκλήρυνσης, στον έλεγχο της υπέρτασης κ.α. λόγω των φυτοοιστρογόνων που περιέχουν ο καρπός και τα φύλλα του φυτού. Η μεγάλη του περιεκτικότητα σε γλυκοζοειδή –και ειδικότερα η νεομυρτιλίνη- έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη (επικουρικά στην ιατρική θεραπεία –που σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να διακόπτεται, φυσικά).

Ακόμα, το φολικό οξύ και το οξύ elagum των καρπών του ρωσικού μύρτιλου ειδικά (να σημειωθεί ότι υπάρχουν πάνω από 30 είδη blueberry, συνολικά, αλλά δεν διαθέτουν όλα τις ίδιες ιδιότητες) έχει αποδειχθεί πειραματικά ότι επιβραδύνουν και προστατεύουν από την ανάπτυξη όγκων στο στομάχι, στον οισοφάγο, στους πνεύμονες, στη μήτρα και στις ωοθήκες!

Πλουσιότατο σε βιταμίνες (C, E), μαγγάνιο κι άλλα στοιχεία, το ρωσικό μύρτιλο επιβαρύνει τον οργανισμό με ελάχιστες θερμίδες, γι’ αυτό και θεωρείται ιδανικό συστατικό μιας υγιεινής δίαιτας σε καθημερινή βάση –σε όποια μορφή κι αν λαμβάνεται.

Έτσι, ένας καρπός που μας ήταν έως πρόσφατα άγνωστος μπαίνει δυναμικά στη διατροφή μας κι οι ρηξικέλευθοι βιοκαλλιεργητές της Δράμας δηλώνουν αποφασισμένοι να δουλέψουν ακόμα πιο σκληρά, για να μη λείπει αυτή η «θαυματουργή τροφή» από το τραπέζι μας!

 Καλλιέργεια ακτινιδίου: Εως και 3.200 ευρώ τα έσοδα ανά στρέμμα

 

Στα ύψη έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια η αξία του ελληνικού ακτινίδιου στο διεθνές χρηματιστήριο τιμών των αγροτικών προϊόντων, κερδίζοντας διαρκώς έδαφος στις ξένες αγορές.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ το 2000 η τιμή παραγωγού για το ακτινίδιο δεν υπερέβαινε τα 0,05-0,07 λεπτά ανά κιλό, τα τελευταία δύο χρόνια η τιμή για τους Ελληνες παραγωγούς φθάνει έως και 0,50 λεπτά ανά κιλό.

Πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη καλλιέργεια που βρίσκεται σε διαρκή ανάπτυξη με την εγχώρια παραγωγή να έχει διαρκώς αυξητικές τάσεις. Εκτιμάται ότι τα επόμενα χρόνια η παραγωγή θα φτάσει τους 150.000 τόνους και η Ελλάδα θα καταστεί μία εκ των σημαντικότερων χωρών παραγωγών στην Ευρώπη.

Το ακτινίδιο είναι καθαρά εξαγώγιμο προϊόν σε ποσοστό του 95% της παραγωγής του. Η Πιερία έχει την πρωτοκαθεδρία στην καλλιέργεια ακτινίδιου παράγοντας περίπου το 40% της εθνικής παραγωγής, ενώ σημαντικές καλλιεργητικές εκτάσεις διαθέτουν οι νομοί Ημαθίας, Πέλλας, Αρτας, Φθιώτιδας και Λάρισας. Σήμερα, η ετήσια ελληνική παραγωγή ανέρχεται γύρω στους 100.000 τόνους.

Οι εξαγωγές ξεκίνησαν προ 7-8 ετών και σήμερα το ελληνικό ακτινίδιο έχει κερδίσει έδαφος σε χώρες της Ε.Ε., όπως είναι η Ισπανία, η Γαλλία, η Γερμανία, αλλά και σε Ρωσία, Μέση Ανατολή, Καναδά, ΗΠΑ, Χονγκ Κονγκ και Σιγκαπούρη.

Ενα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα του ακτινίδιου σε σχέση με άλλα προϊόντα -όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Καβάλας, Κώστας Λεπίδας- είναι ότι διατηρείται σε κατάλληλους ψυκτικούς χώρους και έτσι μπορεί να διατεθεί στην αγορά ακόμα και ένα εξάμηνο από την συγκομιδή του. Δίνει έτσι τη δυνατότητα να το εμπορευτεί ακόμα και ένας παραγωγός.

Οι εξαγωγές ξεκίνησαν προ 7-8 ετών και σήμερα το ελληνικό ακτινίδιο έχει κερδίσει έδαφος σε χώρες της ΕΕ, όπως είναι η Ισπανία, η Γαλλία, η Γερμανία, αλλά και σε Ρωσία, Μέση Ανατολή, Καναδά, ΗΠΑ, Χονγκ Κονγκ και Σιγκαπούρη

«Σημείο κλειδί βέβαια για την επιτυχή ανάπτυξη της καλλιέργειας του ακτινίδιου και της σταθεροποίησης των τιμών σε κερδοφόρα επίπεδα είναι -συνεχίζει ο πρόεδρος της ΕΑΣ Καβάλας- η αύξηση της εγχώριας παραγωγής. Εκτός από ποιότητα και συνέπεια, χρειάζονται και μεγάλες ποσότητες προϊόντος για να εισχωρήσουμε σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Ο ίδιος θυμάται πως όταν προ ετών η παραγωγή της Ελλάδας ήταν μικρή, οι περισσότερες ποσότητες πήγαιναν Ιταλία σε σχεδόν εξευτελιστικές τιμές και όποτε οι Ιταλοί είχαν ανάγκη.

Σε υψηλά επίπεδα
Το ελληνικό ακτινίδιο απέκτησε δύναμη όταν άρχισε η παραγωγή να αυξάνεται και η ποιότητα να παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Τα ακτινίδια αν και είναι αυτοφυής καλλιέργεια στην Κίνα, οι πρώτοι που την αξιοποίησαν εμπορικά ήταν οι Νεοζηλανδοί, όντας οι πρώτοι που κατάλαβαν τη διατροφική τους αξία.

Οι Νεοζηλανδοί το καλλιέργησαν συστηματικά ενώ ο φυτοκόμος Hayward Wright πειραματίστηκε με τα φυτά και δημιούργησε τη διάσημη ποικιλία που φέρει το όνομά του. Στην Ευρώπη, η εντατική του καλλιέργεια ξεκίνησε μόλις τη δεκαετία του '70, ενώ στην Ελλάδα οι πρώτες φυτείες δημιουργήθηκαν το 1975.

Τα ακτινίδια συγκομίζονται από τα τέλη του Οκτωβρίου έως και τον Δεκέμβριο, έως ότου δηλαδή οι καρποί αποκτήσουν τα απαραίτητα σάκχαρα. Λόγω όμως της σχετικά εύκολης συντήρησης τους στα επαγγελματικά ψυγεία, διατίθενται στην αγορά σχεδόν όλο το χρόνο.

Πέρα από τη Hayward, που καλλιεργείται περισσότερο στη χώρα μας, αξιοσημείωτη είναι επίσης η ελληνική ποικιλία «Τσεχελίδης», που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια: δίνει μεγαλύτερους καρπούς, πιο ομοιόμορφους και πλούσιους σε θρεπτικά συστατικά, ιδίως σε βιταμίνη C. Το ακτινίδιο εξαιτίας του γεγονότος ότι είναι φυτό δίχως πολλούς εχθρούς και ασθένειες, δεν επιβαρύνεται με ψεκασμούς.

«Σοδειά» 3.200 ευρώ ανά στρέμμα

Εως 3.200 ευρώ μπορούν να φθάσουν τα έσοδα ανά στρέμμα στην καλλιέργεια ακτινιδίου, ανάλογα με την ποικιλία του προϊόντος και με βάση τις τρέχουσες τιμές της αγοράς.

Οι πλέον διαδεδομένες ποικιλίες ακτινιδίου που χρησιμοποιούν κατά κόρον οι Ελληνες παραγωγοί είναι η «Τσεχελίδης» και η «Hayward».

Οπως αναφέρει ο ειδικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ενωσης Νέων Αγροτών, Βασίλης Κόλλιας, η ελληνική ποικιλία «Τσεχελίδης» αποδίδει από 6 έως 8 τόνους ακτινιδίου. Με την ποικιλία «Hayward» τύπου 7 κάθε στρέμμα παράγει από 2,5 έως 4,5 τόνους ακτινίδιου.

Με τις τρέχουσες τιμές να κινούνται στα επίπεδα των 0,42 λεπτών το κιλό, η οικονομική απόδοση ανά στρέμμα με την ποικιλία «Τσεχελίδης» κυμαίνεται μεταξύ 2.400 και 3.200 ευρώ, ενώ με την ποικιλία «Hayward» η απόδοση φθάνει έως 1.600 ευρώ.

Το κόστος εγκατάστασης κινείται στα 1.500 ευρώ ανά στρέμμα περίπου και το ετήσιο κόστος παραγωγής στο οποίο περιλαμβάνονται λιπάσματα, αρδεύσεις, κλάδεμα και συγκομιδή ανέρχεται σε ετήσια βάση από 500 έως 800 ευρώ.

Το πρώτο σημαντικό που πρέπει να προσέξει κάποιος στην καλλιέργεια του ακτινίδιου όπως επισημαίνει στις «Επαγγελματικές Ευκαιρίες», ο Βασίλης Κόλλιας, αγρότης - παραγωγός και ειδικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ενωσης Νέων Αγροτών είναι οι θερμοκρασίες που επικρατούν στην περιοχή.

Το ακτινίδιο παθαίνει ζημιές από τις χαμηλές θερμοκρασίες την περίοδο της ανθοφορίας, δηλαδή τέλη Απρίλιου με μέσα Μαΐου. Αν είναι από 2 έως 0 καίγονται οι στήμονες, ενώ αν πέσει κάτω από -4 ξεραίνονται και οι νέοι βλαστοί, οπότε οι θερμοκρασίες αυτής της περιόδου είναι που ενδιαφέρουν περισσότερο. Τον χειμώνα αντέχει μέχρι και τους -17 με -20. Ειδικότερα, όμως μπορεί ο καθένας να ενημερωθεί για τις ακραίες θερμοκρασίες από τα γραφεία γεωργικής ανάπτυξης του συγκεκριμένου νομού.

Το δεύτερο και πιο σημαντικό από το κρύο, είναι το έδαφος. Πρέπει το ph να είναι μεταξύ 6 και 7, χωρίς δηλαδή ενεργό ασβέστιο. Το ακτινίδιο καλλιεργείται και σε εδάφη με ph έως 7,5 ή και 8, αλλά θα χρειάζονται αρκετά εδαφοβελτιωτικά. Το έδαφος πρέπει να έχει σύσταση αμμοπηλώδες, βαθύ, όχι πολύ επικλινές και δροσερό. Ως προς το νερό, να μην έχει υψηλή αλατότητα και να μην περιέχει χλώριο. Κατάλληλες εποχές φύτευσης είναι τρεις. Καλύτερη τα τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου, με φυτά σε σακουλάκι, γιατί ο καλλιεργητής μπαίνει στην παράγωγη έναν χρόνο νωρίτερα. Η δεύτερη είναι αρχές με μέσα Μαρτίου με γυμνόριζα φυτά και η τρίτη στις αρχές Μαΐου με φυτά σε σακούλα.

Φυτώρια υπάρχουν πολλά: Μπορεί κάποιος να καλλιεργήσει ακτινίδια hayward, ή να επιλέξει τα φυτώρια Καριπίδης-Τσεχελίδης με τις δικές τους ποικιλίες και για summer-kiwi την εταιρεία Κυριακίδη.

Ως προς την καλλιέργεια, αφού επιλεγεί ο τρόπος διαμόρφωσης, δηλαδή κρεβατίνα, ταφ ή παλμέτα, χρειάζονται να ληφθούν υπόψη τα εξής:

Θέλει τακτικό πότισμα, κάθε δύο με τρεις μέρες, ανάλογα τη θερμοκρασία που επικρατεί.

Τα χόρτα που φυτρώνουν κόβονται με χορτοκόπτη και δεν ραντίζονται με ζιζανιοκτόνα γιατί από λάθος χειρισμό μπορεί να γίνει ζημία στο φυτό.

Γίνονται προληπτικά 4 ριζοποτίσματα με χαλκούχα σκευάσματα ένα για κάθε μήνα από Μάιο μέχρι Αύγουστο

Αμεσο κλάδεμα μόλις πέσουν τα φύλλα τον χειμώνα και ποτέ μετά τις 15 με 20 Φεβρουαρίου, γιατί αν «δακρύσουν» οι βλαστοί, το δέντρο δεν καρπίζει και μένει ατροφικό γι' αυτή τη χρονιά.

Λιπάσματα βασικά π.χ. 11-15-15 αρχές Φεβρουαρίου και νιτρικά αρχές Μαΐου, αρχές Ιουνίου και λίγα αρχές Αυγούστου.

Οδηγίες για τη φροντίδα της καλλιέργειας

Η καλλιέργεια του ακτινιδίου είναι εύκολη, σε σχέση με άλλους καρπούς και συνάμα χρειάζεται πολλή προσοχή και φροντίδα. Αναπτύσσεται σε δέντρα τα οποία έχουν τις ιδιότητες του κλίματος να απλώνουν τα κλαδιά τους. Ετσι δίπλα από κάθε δέντρο υπάρχει και ένα δοκάρι, το οποίο κρατάει μια μακριά σιδερένια βέργα κατά μήκος του περιβολιού. Πάνω σε αυτές τις βέργες στηρίζονται δυνατά σύρματα, που χρησιμεύουν για να απλώσουν, επάνω τους, τα κλαδιά των δέντρων.

Το πότισμα των ακτινιδίων γίνεται αυτόματα από μια εγκατάσταση από μπεκ που διαθέτει το περιβόλι. Στη βάση κάθε δέντρου βρίσκεται ένα μικρό μπεκ, που τροφοδοτείται με νερό, μέσω πλαστικών σωλήνων που βρίσκονται δεμένοι κατά μήκος του περιβολιού, επάνω στις σιδερένιες βέργες. Αυτοί οι σωλήνες με την σειρά τους, τροφοδοτούνται από ένα σύστημα άρδευσης.

Ενα όπλο για τον οργανισμό

O καρπός του ακτινιδίου είναι πλούσιος σε κάλιο, μαγνήσιο, φώσφορο, φυτικές ίνες και ιχνοστοιχεία. Εκατό γραμμάρια καρπού δίνουν μόλις 44 θερμίδες, ενώ η περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη C καλύπτει την ημερήσια ανάγκη του οργανισμού. Με ικανοποιητικές ποσότητες σε κάλιο, μαγνήσιο, φώσφορο, φυτικές ίνες, ιχνοστοιχεία και βιταμίνη Ε, τα ακτινίδια βοηθούν στην καλύτερη άμυνα του οργανισμού, στη θωράκιση του κυκλοφορικού συστήματός μας, στην πέψη και στην εύρυθμη λειτουργία του εντέρου κ.λπ.

Πρόσφατες, μάλιστα, επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι άτομα που καταναλώνουν δύο με τρία ακτινίδια ημερησίως έχουν βελτιωμένη ικανότητα διόρθωσης του DNA των κυττάρων μετά από πρόκληση κάποιας βλάβης. Η ύπαρξη πολλών βιταμινών καθιστά το ακτινίδιο ως το καλύτερο μέσο για την άμυνα κατά των μικροβίων. Απομακρύνει τον κίνδυνο θρομβώσεων στο κυκλοφορικό σύστημα. Η κατανάλωση ακτινιδίων μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο θρομβώσεων του κυκλοφορικού και να ελαττώσει τα λιπαρά στο αίμα. Επίσης, είναι πλούσιο σε λουτεΐνη, μια ισχυρή αντιοξειδωτική ουσία που συντελεί στη βελτίωση της όρασης.

(Πηγή: Εθνος)