Βιολογική κτηνοτροφία. Νομοθεσία – προϋποθέσεις
Βιολογική κτηνοτροφία με βάση την ισχύουσα νομοθεσία είναι ένα σύστημα εκτροφής βασισμένο στη φυσική διαβίωση των ζώων. Οι ζωοτροφές που χρησιμοποιούνται παράγονται με βιολογικό τρόπο και η χρήση φαρμάκων και ορμονών περιορίζεται στο ελάχιστο. Επιπλέον η βιολογική κτηνοτροφία είναι αντίθετη στη γενετική τροποποίηση, προστατεύει το περιβάλλον και διακρίνεται για την ποιότητα και την υγιεινή των προϊόντων.
Η ανάπτυξη της βιολογικής κτηνοτροφία συμβαδίζει με την ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας καθώς η τροφή των ζώων δεν καλύπτεται μόνο από τη βόσκηση αλλά και από παραγόμενες βιολογικές ζωοτροφές.
Η Ελλάδα παρουσιάζει συγκριτικό πλεονέκτημα για την ανάπτυξη της βιολογικής κτηνοτροφίας σε σχέση με άλλες χώρες, για τους ακόλουθους λόγους.
1. Το κλίμα, το έδαφος και το ανάγλυφο της χώρας είναι κατάλληλα για την ανάπτυξη της βιολογικής κτηνοτροφίας.
2. Σε πολλές περιοχές της χώρας ασκείται η παραδοσιακή ή εκτατική κτηνοτροφία που εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε βιολογική.
3. Η Ελλάδα είναι χώρα πλούσια σε φυσικούς πόρους και μπορεί να καλύψει σε σημαντικό βαθμό τις ανάγκες των ζώων σε τροφή και νερό.
1. Το κλίμα, το έδαφος και το ανάγλυφο της χώρας είναι κατάλληλα για την ανάπτυξη της βιολογικής κτηνοτροφίας.
2. Σε πολλές περιοχές της χώρας ασκείται η παραδοσιακή ή εκτατική κτηνοτροφία που εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε βιολογική.
3. Η Ελλάδα είναι χώρα πλούσια σε φυσικούς πόρους και μπορεί να καλύψει σε σημαντικό βαθμό τις ανάγκες των ζώων σε τροφή και νερό.
Στη βιολογική κτηνοτροφία η προστασία του περιβάλλοντος έχει πρωταρχική σημασία. Για το λόγο αυτό ο αριθμός των ζώων ανά μονάδα επιφανείας είναι περιορισμένος, ώστε να αποφεύγεται η υπερβόσκηση και η διάβρωση του εδάφους, αλλά και να ελαχιστοποιείται η ρύπανση, κυρίως των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων.
Οι προδιαγραφές βιολογικής κτηνοτροφίας για τα αιγοπρόβατα, τα βοοειδή, τους χοίρους και τα πουλερικά αφορούν στην καταγωγή των ζώων, τη διατροφή, την πρόληψη των ασθενειών και την κτηνιατρική αγωγή, τις πρακτικές κτηνοτροφικής διαχείρισης, τη διαχείριση των κτηνοτροφικών αποβλήτων και τους χώρους κίνησης και στέγασης των ζώων.
Σε ότι αφορά την καταγωγή, τα αιγοπρόβατα, τα βοοειδή, οι χοίροι και τα πουλερικά μιας βιολογικής κτηνοτροφικής μονάδας, πρέπει να προέρχονται από βιολογικές εκτροφές.
Τα ζώα που υπάρχουν ήδη στη μονάδα, μπορούν να μετατραπούν σε βιολογικά αφού εκτραφούν για κάποιο διάστημα με βιολογικό τρόπο. Για τα αιγοπρόβατα, τους χοίρους και τα βοοειδή γαλακτοπαραγωγής το διάστημα αυτό είναι τουλάχιστον 6 μήνες. Για τα βοοειδή κρεατοπαραγωγής τουλάχιστον 12 μήνες. Για τα πουλερικά κρεατοπαραγωγής 10 εβδομάδες και τα ωοπαραγωγής 6 εβδομάδες.
Όταν η μονάδα δημιουργείται για πρώτη φορά, μπορούν να εισαχθούν συμβατικά ζώα μικρής ηλικίας. Τα αμνοερίφια πρέπει να είναι μικρότερα των 2 μηνών και τα βοοειδή μικρότερα των 6 μηνών. Τα χοιρίδια πρέπει να μην έχουν απογαλακτιστεί και να έχουν βάρος μικρότερο από 35 Kg και τα πουλερικά να είναι μικρότερα των τριών ημερών.
Τα ζώα που υπάρχουν ήδη στη μονάδα, μπορούν να μετατραπούν σε βιολογικά αφού εκτραφούν για κάποιο διάστημα με βιολογικό τρόπο. Για τα αιγοπρόβατα, τους χοίρους και τα βοοειδή γαλακτοπαραγωγής το διάστημα αυτό είναι τουλάχιστον 6 μήνες. Για τα βοοειδή κρεατοπαραγωγής τουλάχιστον 12 μήνες. Για τα πουλερικά κρεατοπαραγωγής 10 εβδομάδες και τα ωοπαραγωγής 6 εβδομάδες.
Όταν η μονάδα δημιουργείται για πρώτη φορά, μπορούν να εισαχθούν συμβατικά ζώα μικρής ηλικίας. Τα αμνοερίφια πρέπει να είναι μικρότερα των 2 μηνών και τα βοοειδή μικρότερα των 6 μηνών. Τα χοιρίδια πρέπει να μην έχουν απογαλακτιστεί και να έχουν βάρος μικρότερο από 35 Kg και τα πουλερικά να είναι μικρότερα των τριών ημερών.
Για την ανανέωση του κοπαδιού, επιτρέπεται η εισαγωγή άτοκων θηλυκών ζώων συμβατικής εκτροφής, σε μικρό ποσοστό κάθε χρόνο (20% για τα αιγοπρόβατα και τους χοίρους και 10% για τα βοοειδή).
Θεωρητικά, στη βιολογική κτηνοτροφία η βόσκηση είναι ο ιδανικός τρόπος διατροφής των ζώων. Ωστόσο όταν οι βοσκότοποι είναι περιορισμένοι και η εποχή δεν ευνοεί τη βόσκηση, οι διατροφικές ανάγκες των ζώων καλύπτονται από ζωοτροφές που παράγονται από βιολογικές καλλιέργειες. Το σιτηρέσιο μπορεί να περιέχει σε ποσοστό μέχρι 30% ζωοτροφές από καλλιέργειες που βρίσκονται στη διαδικασία μετατροπής σε βιολογικές. Αν οι καλλιέργειες αυτές ανήκουν στην ίδια εκμετάλλευση, το ποσοστό αυτό μπορεί να ανέλθει ακόμα και στο 100%. Επιπλέον καθημερινά στην τροφή των ζώων πρέπει να περιέχεται χονδροαλεσμένη, νωπή, αποξηραμένη ή ενσιρωμένη ζωοτροφή, που στα αιγοπρόβατα και τα βοοειδή πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον το 60% της ξηράς ουσίας που καταναλώνουν καθημερινά. Τα νεογέννητα θηλαστικά πρέπει να τρέφονται με φυσικό γάλα (τα αιγοπρόβατα για τουλάχιστον 45 μέρες, τα βοοειδή για τουλάχιστον 3 μήνες και οι χοίροι για τουλάχιστον 40 μέρες).
Θεωρητικά, στη βιολογική κτηνοτροφία η βόσκηση είναι ο ιδανικός τρόπος διατροφής των ζώων. Ωστόσο όταν οι βοσκότοποι είναι περιορισμένοι και η εποχή δεν ευνοεί τη βόσκηση, οι διατροφικές ανάγκες των ζώων καλύπτονται από ζωοτροφές που παράγονται από βιολογικές καλλιέργειες. Το σιτηρέσιο μπορεί να περιέχει σε ποσοστό μέχρι 30% ζωοτροφές από καλλιέργειες που βρίσκονται στη διαδικασία μετατροπής σε βιολογικές. Αν οι καλλιέργειες αυτές ανήκουν στην ίδια εκμετάλλευση, το ποσοστό αυτό μπορεί να ανέλθει ακόμα και στο 100%. Επιπλέον καθημερινά στην τροφή των ζώων πρέπει να περιέχεται χονδροαλεσμένη, νωπή, αποξηραμένη ή ενσιρωμένη ζωοτροφή, που στα αιγοπρόβατα και τα βοοειδή πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον το 60% της ξηράς ουσίας που καταναλώνουν καθημερινά. Τα νεογέννητα θηλαστικά πρέπει να τρέφονται με φυσικό γάλα (τα αιγοπρόβατα για τουλάχιστον 45 μέρες, τα βοοειδή για τουλάχιστον 3 μήνες και οι χοίροι για τουλάχιστον 40 μέρες).
Η διατροφή των ζώων στη βιολογική κτηνοτροφία, στοχεύει στην εξασφάλιση της ποιοτικής παραγωγής και δεν επιδιώκει τη μεγιστοποίηση της παραγωγής. Για το λόγο αυτό στη βιολογική κτηνοτροφία απαγορεύεται η καταναγκαστική διατροφή των ζώων.
Στη βιολογική κτηνοτροφία τα ζώα δεν καταναλώνουν ορμόνες, αυξητικούς παράγοντες, ηρεμιστικά, αντιβιοτικά, ζωικά υποπροϊόντα, τροφές που περιέχουν φυτοφάρμακα και μεταλλαγμένους σπόρους.
Βασικές αρχές για την πρόληψη ασθενειών:
- Η κατάλληλη επιλογή των φυλών και των τύπων των ζώων. Επιλέγονται εκείνα που προσαρμόζονται εύκολα στις συνθήκες της κάθε περιοχής και ταυτόχρονα είναι ανθεκτικά σε ασθένειες και προβλήματα υγείας.
- Η χρήση ισορροπημένων και ποιοτικών ζωοτροφών.
- Η τακτική άσκηση των ζώων.
- Η τήρηση των κανόνων υγιεινής της εγκατάστασης.
- Η εξασφάλιση της κατάλληλης πυκνότητας της εκτροφής ώστε να αποφεύγεται ο συνωστισμός.
Σε ότι αφορά την κτηνιατρική αγωγή, απαγορεύεται η προληπτική χρήση φαρμάκων και αντιβιοτικών, ενώ φάρμακα και αντιβιοτικά μπορούν να χορηγηθούν μόνο με την ευθύνη κτηνιάτρου και έως τρεις φορές το χρόνο. Στην περίπτωση που χρησιμοποιηθεί κάποιο φάρμακο, η περίοδος αναμονής για την κατανάλωση του προϊόντος είναι διπλάσια από αυτή που ορίζει η νομοθεσία για τη συμβατική κτηνοτροφία. Στη βιολογική κτηνοτροφία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ομοιοπαθητικά ή φυτοθεραπευτικά προϊόντα.
Στη βιολογική κτηνοτροφία η διαχείριση της μονάδας πρέπει να βασίζεται σε φυσικές μεθόδους και να μην προκαλείται άγχος στα ζώα. Η αναπαραγωγή γίνεται με φυσικό τρόπο και οι περισσότερες μέθοδοι τεχνητής ή υποβοηθούμενης αναπαραγωγής απαγορεύονται. Η κοπή της ουράς, των δοντιών, των κεράτων και του ράμφους πραγματοποιούνται μόνο όταν το επιτρέψει ο φορέας ελέγχου, για λόγους ασφαλείας και βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης των ζώων. Οι ενέργειες αυτές πραγματοποιούνται από ειδικευμένο προσωπικό και πρέπει να προκαλείται στα ζώα όσο το δυνατόν λιγότερος πόνος. Ο μόνιμος ενσταυλισμός και το δέσιμο των ζώων απαγορεύονται, εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις που επιτρέπουν το δέσιμο υπό προϋποθέσεις και για μικρό χρονικό διάστημα. Η μεταφορά των ζώων πρέπει να γίνεται με τρόπο που να περιορίζει στο ελάχιστο το άγχος των ζώων. Η ηλεκτρική διέγερση που στη συμβατική κτηνοτροφία χρησιμοποιείται για να εξαναγκάσει τα ζώα να κινηθούν κατά τη φόρτωση και την εκφόρτωση, στη βιολογική κτηνοτροφία απαγορεύεται. Επίσης απαγορεύεται και η χορήγηση αλλοπαθητικών ηρεμιστικών κατά τη μεταφορά, πριν και κατά τη σφαγή. Την περίοδο πριν τη σφαγή αλλά και κατά τη σφαγή, ο χειρισμός των ζώων δεν πρέπει να προκαλεί άγχος.
Συγκεκριμένες είναι και οι συνθήκες σταυλισμού των ζώων τα οποία πρέπει να έχουν πρόσβαση σε βοσκοτόπους ή υπαίθριους χώρους ελεύθερης κίνησης. Η πρόσβαση σε τροφή και νερό πρέπει να είναι εύκολη και τα κτήρια πρέπει να έχουν άφθονο φυσικό αερισμό και φωτισμό. Τα επίπεδα θερμοκρασίας, υγρασίας, σκόνης και αερίων μέσα στα κτήρια πρέπει να διατηρούνται σε επίπεδα που δεν προκαλούν όχληση ή ζημιές στα ζώα. Οι εγκαταστάσεις, ο εξοπλισμός και τα εργαλεία πρέπει να καθαρίζονται και να απολυμαίνονται με εγκεκριμένα προϊόντα. Οι εξωτερικοί χώροι, όπου είναι αναγκαίο, πρέπει να παρέχουν προστασία από τις καιρικές συνθήκες (βροχή, άνεμο, ήλιο). Επιπλέον ανάλογα με την εκμετάλλευση, ορίζονται και τα τετραγωνικά μέτρα ανά ζώο που απαιτούνται για τις κτηριακές εγκαταστάσεις και τους υπαίθριους χώρους.
Τα πουλερικά απαγορεύεται να διατηρούνται σε κλωβούς και πρέπει να έχουν περάσει τουλάχιστον το 1/3 της ζωής τους σε υπαίθριο χώρο. Τα ωοτόκα ζώα μπορούν να βρίσκονται σε συνθήκες φωτισμού μέχρι 16 ώρες τη μέρα και πρέπει να τους εξασφαλίζονται τουλάχιστον 8 συνεχόμενες νυχτερινές ώρες για ξεκούραση.
Στην Ελλάδα τα βιολογικά πτηνοτροφία αφορούν κυρίως μικρές οικογενειακές μονάδες. Ιδιαίτερη σημασία για τον πτηνοτρόφο βιολογικών πουλερικών είναι η εξασφάλιση συνεργασίας με κάποιο σφαγείο της περιοχής του, αλλά και η συνεργασία με κάποιο οργανισμό πιστοποίησης των προϊόντων της μονάδας. Σε πιο οργανωμένες παραγωγές ο πτηνοτρόφος συνεργάζεται με εταιρίες τυποποίησης αλλά και διακίνησης των προϊόντων στα σημεία πώλησης. Στην πράξη οι συνεργασίες δεν είναι πάντοτε εύκολες. Για παράδειγμα, πολλά σφαγεία έχουν ελάχιστη ποσότητα πτηνών που δέχονται κάθε φορά, τη οποία οι μικρές οικογενειακές φάρμες ενδεχομένως να μην μπορούν να καλύψουν. Επιπλέον ο οργανισμός πιστοποίησης των προϊόντων του βιολογικού πτηνοτροφείου το πιο πιθανό είναι να θελήσει να ελέγξει και το χώρο του σφαγείου και γι’ αυτό απαιτείται η συναίνεση του σφαγείου. Πολλοί είναι και οι πτηνοτρόφοι βιολογικών πουλερικών που θεωρούν ότι μπορεί με τις διάφορες συνεργασίες να εξασφαλίζεται η διάθεση των προϊόντων τους, αλλά η άμεση πώληση στον καταναλωτή αφήνει μεγαλύτερο κέρδος.
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Η έκταση που μπορεί να κατέχει μία βιολογική πτηνοτροφική μονάδα αλλά και ο αριθμός των πουλερικών της ορίζονται από το νόμο. Φυσικά μία βιολογική εκμετάλλευση μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερες από μία μονάδες σε κάποια απόσταση η μία από την άλλη.
Ο αριθμός των πτηνών εξαρτάται από το προϊόν της εκμετάλλευσης. Έτσι στον ίδιο θάλαμο δεν μπορούν να συνυπάρχουν περισσότερα από 4.800 κοτόπουλα για παραγωγή κρέατος, 3.000 κότες για παραγωγή αυγών, 4.000 πάπιες, 5.200 φραγκόκοτες, 2.500 γαλοπούλες ή χήνες ή καπόνια. Επιπλέον μία μονάδα δεν μπορούν να περιλαμβάνει περισσότερα από 16.000 πτηνά πάχυνσης ή κρεατοπαραγωγής όπως αλλιώς λέγονται, μοιρασμένα σε τέσσερεις θαλάμους. Ο αντίστοιχος αριθμός για τα πτηνά που παράγουν αυγά είναι 9600 και πάλι μοιρασμένα σε τέσσερεις θαλάμους. Απαιτούμενος χώρος Για τις όρνιθες παραγωγής αυγών το εμβαδόν των κτηρίων υπολογίζεται ως εξής:
1. 1 m2 αρκεί για 6 κότες.
2. Επιπλέον ο στεγασμένος χώρος (θάλαμος ή κοτέτσι) πρέπει να έχει τις απαραίτητες κούρνιες για να κοιμούνται οι κότες (18cm ανά πτηνό) και φωλιές ώστε να μπορούν να απομονωθούν, να νοιώσουν ασφάλεια και να γεννήσουν τα αυγά τους χωρίς άγχος. Μία φωλιά μπορούν να τη μοιράζονται 7-8 κότες ενώ όταν υπάρχουν κοινές φωλιές, κάθε κότα θα πρέπει να έχει στη διάθεσή της 120 cm2.
Στον υπαίθριο χώρο κάθε όρνιθα χρειάζεται τουλάχιστον 4m2, ενώ αν η μονάδα είναι μεγάλη τα πτηνά μπορούν να προαυλίζονται εκ περιτροπής. Για τα πουλερικά πάχυνσης μπορούν να συνυπάρχουν το πολύ 10 σε κάθε m2 εντός του κτηρίου, με την προϋπόθεση το συνολικό βάρος τους να μην ξεπερνά τα 21 K. Στον υπαίθριο χώρο για κάθε κοτόπουλο χρειάζονται 4 m2, για κάθε πάπια 4,5 m2, για κάθε γαλοπούλα 10 m2 και για κάθε χήνα 15 m2.
Τέλος για τους νεοσσούς που εκτρέφονται για την παραγωγή κρέατος σε κινητές μονάδες, σε κάθε m2 στεγασμένου χώρου μπορούν να συνυπάρχουν 16 πτηνά με προϋπόθεση το συνολικό βάρος τους να μην ξεπερνάει τα 30 K, ενώ κάθε πτηνό χρειάζεται 2,5 m2 προαύλιου χώρου. Αντίστοιχες προδιαγραφές υπάρχουν για τις ταΐστρες και τις ποτίστρες της μονάδας (γραμμικές ταΐστρες 10 cm/πτηνό, κυκλικές ταΐστρες 1 cm/πτηνό, ποτίστρες με θηλές 1/10 πτηνά).
Η έκταση που μπορεί να κατέχει μία βιολογική πτηνοτροφική μονάδα αλλά και ο αριθμός των πουλερικών της ορίζονται από το νόμο. Φυσικά μία βιολογική εκμετάλλευση μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερες από μία μονάδες σε κάποια απόσταση η μία από την άλλη.
Ο αριθμός των πτηνών εξαρτάται από το προϊόν της εκμετάλλευσης. Έτσι στον ίδιο θάλαμο δεν μπορούν να συνυπάρχουν περισσότερα από 4.800 κοτόπουλα για παραγωγή κρέατος, 3.000 κότες για παραγωγή αυγών, 4.000 πάπιες, 5.200 φραγκόκοτες, 2.500 γαλοπούλες ή χήνες ή καπόνια. Επιπλέον μία μονάδα δεν μπορούν να περιλαμβάνει περισσότερα από 16.000 πτηνά πάχυνσης ή κρεατοπαραγωγής όπως αλλιώς λέγονται, μοιρασμένα σε τέσσερεις θαλάμους. Ο αντίστοιχος αριθμός για τα πτηνά που παράγουν αυγά είναι 9600 και πάλι μοιρασμένα σε τέσσερεις θαλάμους. Απαιτούμενος χώρος Για τις όρνιθες παραγωγής αυγών το εμβαδόν των κτηρίων υπολογίζεται ως εξής:
1. 1 m2 αρκεί για 6 κότες.
2. Επιπλέον ο στεγασμένος χώρος (θάλαμος ή κοτέτσι) πρέπει να έχει τις απαραίτητες κούρνιες για να κοιμούνται οι κότες (18cm ανά πτηνό) και φωλιές ώστε να μπορούν να απομονωθούν, να νοιώσουν ασφάλεια και να γεννήσουν τα αυγά τους χωρίς άγχος. Μία φωλιά μπορούν να τη μοιράζονται 7-8 κότες ενώ όταν υπάρχουν κοινές φωλιές, κάθε κότα θα πρέπει να έχει στη διάθεσή της 120 cm2.
Στον υπαίθριο χώρο κάθε όρνιθα χρειάζεται τουλάχιστον 4m2, ενώ αν η μονάδα είναι μεγάλη τα πτηνά μπορούν να προαυλίζονται εκ περιτροπής. Για τα πουλερικά πάχυνσης μπορούν να συνυπάρχουν το πολύ 10 σε κάθε m2 εντός του κτηρίου, με την προϋπόθεση το συνολικό βάρος τους να μην ξεπερνά τα 21 K. Στον υπαίθριο χώρο για κάθε κοτόπουλο χρειάζονται 4 m2, για κάθε πάπια 4,5 m2, για κάθε γαλοπούλα 10 m2 και για κάθε χήνα 15 m2.
Τέλος για τους νεοσσούς που εκτρέφονται για την παραγωγή κρέατος σε κινητές μονάδες, σε κάθε m2 στεγασμένου χώρου μπορούν να συνυπάρχουν 16 πτηνά με προϋπόθεση το συνολικό βάρος τους να μην ξεπερνάει τα 30 K, ενώ κάθε πτηνό χρειάζεται 2,5 m2 προαύλιου χώρου. Αντίστοιχες προδιαγραφές υπάρχουν για τις ταΐστρες και τις ποτίστρες της μονάδας (γραμμικές ταΐστρες 10 cm/πτηνό, κυκλικές ταΐστρες 1 cm/πτηνό, ποτίστρες με θηλές 1/10 πτηνά).
Προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούν οι εγκαταστάσεις:
– στη βιολογική πτηνοτροφία τα πουλερικά πρέπει να έχουν συνεχή και εύκολη πρόσβαση σε νερό και τροφή. Επιπλέον πρέπει να έχουν πρόσβαση σε ανοιχτούς χώρους βοσκής αλλά και άσκησης κατά το 1/3 της ζωής τους τουλάχιστον. Απαγορεύεται η διατήρηση των πτηνών σε κλοβοστοιχίες και άλλους χώρους με παρόμοιες συνθήκες.
Υπαίθριος χώρος: πρέπει να είναι περιφραγμένος και φυσικά να έχει βλάστηση που μπορούν να καταναλώσουν τα πτηνά. πρέπει να διαθέσει ποτίστρες και ταΐστρες, ενώ απαραίτητα είναι και τα υπόστεγα προκειμένου τα ζώα να προστατεύονται από τις καιρικές συνθήκες όπως τον έντονο ήλιο και τη βροχή. Στεγασμένος χώρος: Εκτός από το απαιτούμενο εμβαδόν πρέπει να εξασφαλίζουν σωστό αερισμό και φυσικό φωτισμό. Επιπλέον πρέπει να έχει καλή μόνωση για να εξασφαλίζει όσο το δυνατόν πιο ζεστό χειμώνα και πιο δροσερό καλοκαίρι. Πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλοι είσοδοι/έξοδοι ανάλογα με τα τετραγωνικά του κτηρίου (για κάθε 100 m2 πρέπει να υπάρχει άνοιγμα τουλάχιστον 4 m). Το δάπεδο πρέπει να είναι ομαλό και να μην γλιστράει, ενώ το 1/3 τουλάχιστον πρέπει να καλύπτεται από άχυρα, ροκανίδια άμμο ή τύρφη.
– Μεταξύ των εκτροφών πρέπει να υπάρχουν καινά διαστήματα έτσι ώστε να μπορεί να αναπληρωθεί η βλάστηση των υπαίθριων χώρων αλλά και να καθαρίζονται και να απολυμαίνονται τα κτήρια. ΤΙΠ: Η καθαριότητα στο εσωτερικό των κτηρίων αποτελεί προϋπόθεση για τη καλή υγειά των πτηνών. Επίσης τα άρρωστα πτηνά, θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα να διαβιούν σε ξεχωριστό χώρο από τα υγιή.
-: Στη βιολογική πτηνοτροφία υπάρχουν σαφείς κανόνες για τον φωτισμό στο εσωτερικό των κτηρίων, έτσι ώστε τα πτηνά να μεγαλώνουν φυσικά και να μην εξαναγκάζονται σε συνεχή παραγωγή αυγών. Έτσι υποχρεωτικά πρέπει να τους εξασφαλίζονται τουλάχιστον 8 ώρες συνεχούς σκότους και το πολύ μέχρι 16 ώρες συνεχούς φωτισμού.
-: Στη βιολογική πτηνοτροφία υπάρχουν σαφείς κανόνες για τον φωτισμό στο εσωτερικό των κτηρίων, έτσι ώστε τα πτηνά να μεγαλώνουν φυσικά και να μην εξαναγκάζονται σε συνεχή παραγωγή αυγών. Έτσι υποχρεωτικά πρέπει να τους εξασφαλίζονται τουλάχιστον 8 ώρες συνεχούς σκότους και το πολύ μέχρι 16 ώρες συνεχούς φωτισμού.
– Τα πουλερικά μίας βιολογικής πτηνοτροφικής μονάδας πρέπει ιδανικά να προέρχονται από βιολογικές εκτροφές. Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι πάντα δυνατό, καθώς συνήθως δεν είναι διαθέσιμα πουλερικά βιολογικής εκτροφής. Σε αυτή την περίπτωση εισάγονται στη μονάδα συμβατικά πουλερικά με τον όρο να είναι το πολύ τριών ημερών. Φυσικά για την εισαγωγή αυτή απαιτείτε έγκριση από τη διεύθυνση γεωργίας της περιοχής του πτηνοτροφείου. Από τη στιγμή της εισαγωγής τους, τα πουλερικά τρέφονται και διαβιούν με τις αρχές της βιολογικής πτηνοτροφίας. Για να θεωρηθούν βιολογικά τα προϊόντα της εκμετάλλευσης πρέπει για τα μεν πουλερικά κρεοπαραγωγής να περάσουν 10 τουλάχιστον εβδομάδες από την εισαγωγή τους, για τα δε πουλερικά αυγοπαραγωγής να περάσουν 6 τουλάχιστον εβδομάδες.
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Στη βιολογική πτηνοτροφία, τα πουλερικά πρέπει να τρέφονται με βιολογικές ζωοτροφές. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ζωοτροφές σε μετατροπή σε ποσοστό έως 30%. Στην περίπτωση που ο ίδιος ο πτηνοτρόφος παράγει ζωοτροφές σε μετατροπή, αυτές μπορούν να καταναλωθούν από τα πουλερικά σε ποσοστό 100%. Η νομοθεσία ορίζει ότι το 20% των ζωοτροφών που καταναλώνουν τα πτηνά πρέπει να παράγονται από τον ίδιο τον πτηνοτρόφο ή ο πτηνοτρόφος να συνεργάζεται με αγροκτήματα βιολογικής παραγωγής. Συνήθως η παραγωγή ζωοτροφών από τον ίδιο τον πτηνοτρόφο είναι επιθυμητή αφού τις περισσότερες φορές μειώνει το κόστος διατροφής των πουλερικών. Βασικός κανόνας στη βιολογική κτηνοτροφία είναι να μην ταΐζονται τα πτηνά καταναγκαστικά ώστε να αυξήσουν το βάρος τους.
Σε πλαισιάκι Υπάρχει μία σειρά από ζωοτροφές και ουσίες που απαγορεύεται να καταναλώνουν τα πτηνά βιολογικής παραγωγής. Μερικά από αυτά είναι οι γενετικά τροποποιημένες ζωοτροφές, τα αντιοξειδωτικά και οι χρωστικές, οι βιοπρωτεϊνες και τα αμινοξέα, τα προϊόντα που περιέχουν χημικούς οργανικούς διαλύτες, τα λίπη και τα έλαια, τα κρεατάλευρα και το βαμβακάλευρο γιατί είναι προϊόν χημικής επεξεργασίας.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΤΗΝΩΝ
Βασική αρχή της βιολογικής πτηνοτροφίας είναι ο σεβασμός των ζώων και η εξασφάλιση όσο το δυνατόν πιο φυσικού τρόπου ζωής. Έτσι διάφορες πρακτικές που αποτελούν ρουτίνα στη συμβατική παραγωγή, στη βιολογική πτηνοτροφία απαγορεύονται. Μία από αυτές είναι η κοπή του ράμφους και μία ακόμα η διατήρηση των πτηνών σε κλουβιά. Επιπλέον απαγορεύονται οι περισσότερες μορφές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όπως η εμβριομεταφορά ή λήψη ορμονών, επιτρέπεται όμως η σπερματέγχυση. Από το νόμο έχουν οριστεί και οι κατώτερες ηλικίες σφαγής ως εξής:
•κοτόπουλα 81 ημέρες
•γαλοπούλες και χήνες 140 ημέρες
•πάπιες 92 ημέρες
Κατά τη μεταφορά των ζώων και τη σφαγή τους, απαγορεύονται τεχνικές όπως η χρήση ηρεμιστικών και η ηλεκτρική διέγερση προκειμένου να εξαναγκαστούν τα ζώα σε μεταφορά.
Στη βιολογική πτηνοτροφία, τα πουλερικά πρέπει να τρέφονται με βιολογικές ζωοτροφές. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ζωοτροφές σε μετατροπή σε ποσοστό έως 30%. Στην περίπτωση που ο ίδιος ο πτηνοτρόφος παράγει ζωοτροφές σε μετατροπή, αυτές μπορούν να καταναλωθούν από τα πουλερικά σε ποσοστό 100%. Η νομοθεσία ορίζει ότι το 20% των ζωοτροφών που καταναλώνουν τα πτηνά πρέπει να παράγονται από τον ίδιο τον πτηνοτρόφο ή ο πτηνοτρόφος να συνεργάζεται με αγροκτήματα βιολογικής παραγωγής. Συνήθως η παραγωγή ζωοτροφών από τον ίδιο τον πτηνοτρόφο είναι επιθυμητή αφού τις περισσότερες φορές μειώνει το κόστος διατροφής των πουλερικών. Βασικός κανόνας στη βιολογική κτηνοτροφία είναι να μην ταΐζονται τα πτηνά καταναγκαστικά ώστε να αυξήσουν το βάρος τους.
Σε πλαισιάκι Υπάρχει μία σειρά από ζωοτροφές και ουσίες που απαγορεύεται να καταναλώνουν τα πτηνά βιολογικής παραγωγής. Μερικά από αυτά είναι οι γενετικά τροποποιημένες ζωοτροφές, τα αντιοξειδωτικά και οι χρωστικές, οι βιοπρωτεϊνες και τα αμινοξέα, τα προϊόντα που περιέχουν χημικούς οργανικούς διαλύτες, τα λίπη και τα έλαια, τα κρεατάλευρα και το βαμβακάλευρο γιατί είναι προϊόν χημικής επεξεργασίας.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΤΗΝΩΝ
Βασική αρχή της βιολογικής πτηνοτροφίας είναι ο σεβασμός των ζώων και η εξασφάλιση όσο το δυνατόν πιο φυσικού τρόπου ζωής. Έτσι διάφορες πρακτικές που αποτελούν ρουτίνα στη συμβατική παραγωγή, στη βιολογική πτηνοτροφία απαγορεύονται. Μία από αυτές είναι η κοπή του ράμφους και μία ακόμα η διατήρηση των πτηνών σε κλουβιά. Επιπλέον απαγορεύονται οι περισσότερες μορφές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όπως η εμβριομεταφορά ή λήψη ορμονών, επιτρέπεται όμως η σπερματέγχυση. Από το νόμο έχουν οριστεί και οι κατώτερες ηλικίες σφαγής ως εξής:
•κοτόπουλα 81 ημέρες
•γαλοπούλες και χήνες 140 ημέρες
•πάπιες 92 ημέρες
Κατά τη μεταφορά των ζώων και τη σφαγή τους, απαγορεύονται τεχνικές όπως η χρήση ηρεμιστικών και η ηλεκτρική διέγερση προκειμένου να εξαναγκαστούν τα ζώα σε μεταφορά.
ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ- ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΓΩΓΗ
Στη βιολογική πτηνοτροφία η χρήση των φαρμάκων είναι ιδιαίτερα περιορισμένη, ενώ απαγορεύεται η προληπτική χορήγηση χημικών φαρμάκων ή αντιβιοτικών. Για το λόγω αυτό είναι απαραίτητη η λήψη προληπτικών μέτρων και η διατήρηση της καθαριότητας και της υγιεινής της μονάδας. Η διατροφή έχει πρωταρχική σημασία για τη θωράκιση των πτηνών από τις διάφορες προσβολές. Πρέπει να είναι ισορροπημένη ενώ μπορεί να ενισχύεται με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία φυσικής προέλευσης. Ιδιαίτερη σημασία έχει και η ελεύθερη κίνηση των πτηνών στους προαύλιους χώρους, η οποία βελτιώνει τη φυσική κατάσταση των πτηνών. Για τη θεραπεία των ασθενειών που πιθανών θα εμφανιστούν στη μονάδα, χρησιμοποιούνται κατά προτεραιότητα φυτοθεραπευτικά ή ομοιοπαθητικά φάρμακα. Στην περίπτωση που είναι επιβεβλημένη η χορήγηση χημικών κτηνιατρικών φαρμάκων, απαιτείται κτηνιατρική γνωμάτευση. Επιπλέον πρέπει να καταγράφεται η δραστική ουσία του φαρμάκου, η δοσολογία και η διάρκεια της αγωγής. Μετά το τέλος της αγωγής, ο νόμος ορίζει το ελάχιστο χρονικό διάστημα που απαιτείται, ώστε μετά από αυτό να μπορούν να παραχθούν ξανά βιολογικά προϊόντα.
ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
Η διαχείριση των αποβλήτων είναι ιδιαίτερα σημαντική τόσο για την εξασφάλιση της καλής υγιεινής εντός της μονάδας, όσο και για την προστασία του περιβάλλοντος από ρύπανση των υδάτων, των εδαφών και της ατμόσφαιρας. Έτσι κάθε πτηνοτροφείο είναι υποχρεωμένο να έχει τους κατάλληλους χώρους εναπόθεσης αποβλήτων, οι οποίοι πρέπει να έχουν αρκετή χωρητικότητα για να μπορούν να δεχτούν τα υπολείμματα. Η κοπριά μπορεί να αξιοποιηθεί για τον εμπλουτισμό του εδάφους στους ανοιχτούς χώρους του πτηνοτροφείου. Η ποσότητα της κοπριάς που μπορεί να αξιοποιήσει η ίδια εκμετάλλευση ανά στρέμμα, ορίζεται από το νόμο και δεν μπορεί να ξεπερνά τα 17 Κ αζώτου (Ν) ανά στρέμμα κάθε χρόνο. Η περίσσεια της κοπριάς μπορεί να διατεθεί σε άλλες μονάδες όπως για παράδειγμα στη λίπανση βιολογικών καλλιεργειών.
Στη βιολογική πτηνοτροφία η χρήση των φαρμάκων είναι ιδιαίτερα περιορισμένη, ενώ απαγορεύεται η προληπτική χορήγηση χημικών φαρμάκων ή αντιβιοτικών. Για το λόγω αυτό είναι απαραίτητη η λήψη προληπτικών μέτρων και η διατήρηση της καθαριότητας και της υγιεινής της μονάδας. Η διατροφή έχει πρωταρχική σημασία για τη θωράκιση των πτηνών από τις διάφορες προσβολές. Πρέπει να είναι ισορροπημένη ενώ μπορεί να ενισχύεται με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία φυσικής προέλευσης. Ιδιαίτερη σημασία έχει και η ελεύθερη κίνηση των πτηνών στους προαύλιους χώρους, η οποία βελτιώνει τη φυσική κατάσταση των πτηνών. Για τη θεραπεία των ασθενειών που πιθανών θα εμφανιστούν στη μονάδα, χρησιμοποιούνται κατά προτεραιότητα φυτοθεραπευτικά ή ομοιοπαθητικά φάρμακα. Στην περίπτωση που είναι επιβεβλημένη η χορήγηση χημικών κτηνιατρικών φαρμάκων, απαιτείται κτηνιατρική γνωμάτευση. Επιπλέον πρέπει να καταγράφεται η δραστική ουσία του φαρμάκου, η δοσολογία και η διάρκεια της αγωγής. Μετά το τέλος της αγωγής, ο νόμος ορίζει το ελάχιστο χρονικό διάστημα που απαιτείται, ώστε μετά από αυτό να μπορούν να παραχθούν ξανά βιολογικά προϊόντα.
ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
Η διαχείριση των αποβλήτων είναι ιδιαίτερα σημαντική τόσο για την εξασφάλιση της καλής υγιεινής εντός της μονάδας, όσο και για την προστασία του περιβάλλοντος από ρύπανση των υδάτων, των εδαφών και της ατμόσφαιρας. Έτσι κάθε πτηνοτροφείο είναι υποχρεωμένο να έχει τους κατάλληλους χώρους εναπόθεσης αποβλήτων, οι οποίοι πρέπει να έχουν αρκετή χωρητικότητα για να μπορούν να δεχτούν τα υπολείμματα. Η κοπριά μπορεί να αξιοποιηθεί για τον εμπλουτισμό του εδάφους στους ανοιχτούς χώρους του πτηνοτροφείου. Η ποσότητα της κοπριάς που μπορεί να αξιοποιήσει η ίδια εκμετάλλευση ανά στρέμμα, ορίζεται από το νόμο και δεν μπορεί να ξεπερνά τα 17 Κ αζώτου (Ν) ανά στρέμμα κάθε χρόνο. Η περίσσεια της κοπριάς μπορεί να διατεθεί σε άλλες μονάδες όπως για παράδειγμα στη λίπανση βιολογικών καλλιεργειών.
ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ-ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ
Υπεύθυνη αρχή για την έκδοση άδειας και λειτουργίας πτηνοτροφικής μονάδας είναι η Νομαρχιακή υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργικής Ανάπτυξης και Τροφίμων της περιοχής της εκμετάλλευσης. Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται εξαρτώνται από το μέγεθος της εκμετάλλευσης και κυρίως αφορούν την τοπογραφική απεικόνιση της μονάδας και των κτιριακών της εγκαταστάσεων, την απεικόνιση της γύρω περιοχής και των γειτονικών προς τη μονάδα χρήσεων γης, την ύπαρξη στην περιοχή πηγαδιών, γεωτρήσεων και δεξαμενών πόσιμου νερού. Όσο μεγαλύτερη είναι η μονάδα τόσο πιο λεπτομερής πρέπει να είναι και η έκθεση για την υφιστάμενη κατάσταση στην περιοχή. Έτσι για μεγάλες εγκαταστάσεις πρέπει να αναφέρονται οι χρήσεις γης σε απόσταση 500 m από τη μονάδα, οι δρόμοι, οι πλησιέστερες κατοικίες, τα ποτάμια, οι αρχαιολογικοί χώροι κ.λ.π. Επιπλέον, ανάλογα και πάλι με το μέγεθος της μονάδας, απαιτείται μελέτη για τη διάθεση των υγρών αποβλήτων (στις μεγάλες εγκαταστάσεις), την επεξεργασία και τη διάθεση της κόπρου, ακόμα και υπεύθυνη δήλωση του μηχανικού ότι δεν θα επηρεαστεί ο υδροφόρος ορίζοντας από την εκμετάλλευση. Αν η εκμετάλλευση περιλαμβάνει κτηριακές εγκαταστάσεις θα χρειαστεί και άδεια οικοδομής (ανάλογα με το εμβαδόν και το είδος των κτηρίων). Φυσικά οι πτηνοτροφικές μονάδες, όσο μικρές και αν είναι, πρέπει να βρίσκονται :
•έξω από κατοικημένες περιοχές
•μακριά από δρόμους του εθνικού και επαρχιακού δικτύου και σιδηροδρόμους
•μακριά από λίμνες, ποτάμια και ακτές
•μακριά από χώρους τουριστικού ενδιαφέροντος, αρχαιολογικούς χώρους και ξενοδοχεία
•μακριά από νοσοκομεία, ιδρύματα, σχολεία, κατασκηνώσεις, μοναστήρια εργοστάσια, βιοτεχνίες, άλλους χώρους εργασίας
Οι ελάχιστες αποστάσεις που πρέπει να έχουν οι πτηνοτροφικές μονάδες με τους παραπάνω χώρους εξαρτώνται τόσο από τους διάφορους χώρους όσο και από το μέγεθος του πτηνοτροφείου (τον αριθμό των πτηνών που περιλαμβάνει.
Ένας παραγωγός για να πιστοποιήσει τα προϊόντα του ως βιολογικά θα πρέπει να ενταχθεί στο Σύστημα ελέγχου και πιστοποίησης προϊόντων βιολογικής γεωργίας. Αυτή η διαδικασία γίνεται μέσα από τους Οργανισμούς Ελέγχου και Πιστοποίησης. Ο παραγωγός πρέπει να επιλέξει έναν από αυτούς τους οργανισμούς και να υποβάλει προς αυτόν μία αίτηση ένταξης στο σύστημα ελέγχου και πιστοποίησης μαζί με μία υπεύθυνη δήλωση που θα δηλώνει ότι θα εφαρμόσει την ισχύουσα νομοθεσία. Στη συνέχεια υπογράφει με τον Οργανισμούς Ελέγχου και Πιστοποίησης μία σύμβαση και συνεργασίας και εντός 10 ημερών γνωστοποιεί την έναρξη της δραστηριότητάς του στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης που ανήκει η εκμετάλλευση. Ο Οργανισμός Ελέγχου και Πιστοποίησης εκτός από τον αρχικό έλεγχο της μονάδας θα διενεργεί και την ετήσια επιθεώρηση, ενώ μπορεί να κάνει και έκτακτες επιθεωρήσεις και δειγματοληψίες σε όποιο στάδιο της παραγωγής επιθυμεί. Η μη τήρηση από τον παραγωγό της νομοθεσίας, επιφέρει κυρώσεις και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στη μη χορήγηση ή την ανάκληση της πιστοποίησης.
Υπεύθυνη αρχή για την έκδοση άδειας και λειτουργίας πτηνοτροφικής μονάδας είναι η Νομαρχιακή υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργικής Ανάπτυξης και Τροφίμων της περιοχής της εκμετάλλευσης. Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται εξαρτώνται από το μέγεθος της εκμετάλλευσης και κυρίως αφορούν την τοπογραφική απεικόνιση της μονάδας και των κτιριακών της εγκαταστάσεων, την απεικόνιση της γύρω περιοχής και των γειτονικών προς τη μονάδα χρήσεων γης, την ύπαρξη στην περιοχή πηγαδιών, γεωτρήσεων και δεξαμενών πόσιμου νερού. Όσο μεγαλύτερη είναι η μονάδα τόσο πιο λεπτομερής πρέπει να είναι και η έκθεση για την υφιστάμενη κατάσταση στην περιοχή. Έτσι για μεγάλες εγκαταστάσεις πρέπει να αναφέρονται οι χρήσεις γης σε απόσταση 500 m από τη μονάδα, οι δρόμοι, οι πλησιέστερες κατοικίες, τα ποτάμια, οι αρχαιολογικοί χώροι κ.λ.π. Επιπλέον, ανάλογα και πάλι με το μέγεθος της μονάδας, απαιτείται μελέτη για τη διάθεση των υγρών αποβλήτων (στις μεγάλες εγκαταστάσεις), την επεξεργασία και τη διάθεση της κόπρου, ακόμα και υπεύθυνη δήλωση του μηχανικού ότι δεν θα επηρεαστεί ο υδροφόρος ορίζοντας από την εκμετάλλευση. Αν η εκμετάλλευση περιλαμβάνει κτηριακές εγκαταστάσεις θα χρειαστεί και άδεια οικοδομής (ανάλογα με το εμβαδόν και το είδος των κτηρίων). Φυσικά οι πτηνοτροφικές μονάδες, όσο μικρές και αν είναι, πρέπει να βρίσκονται :
•έξω από κατοικημένες περιοχές
•μακριά από δρόμους του εθνικού και επαρχιακού δικτύου και σιδηροδρόμους
•μακριά από λίμνες, ποτάμια και ακτές
•μακριά από χώρους τουριστικού ενδιαφέροντος, αρχαιολογικούς χώρους και ξενοδοχεία
•μακριά από νοσοκομεία, ιδρύματα, σχολεία, κατασκηνώσεις, μοναστήρια εργοστάσια, βιοτεχνίες, άλλους χώρους εργασίας
Οι ελάχιστες αποστάσεις που πρέπει να έχουν οι πτηνοτροφικές μονάδες με τους παραπάνω χώρους εξαρτώνται τόσο από τους διάφορους χώρους όσο και από το μέγεθος του πτηνοτροφείου (τον αριθμό των πτηνών που περιλαμβάνει.
Ένας παραγωγός για να πιστοποιήσει τα προϊόντα του ως βιολογικά θα πρέπει να ενταχθεί στο Σύστημα ελέγχου και πιστοποίησης προϊόντων βιολογικής γεωργίας. Αυτή η διαδικασία γίνεται μέσα από τους Οργανισμούς Ελέγχου και Πιστοποίησης. Ο παραγωγός πρέπει να επιλέξει έναν από αυτούς τους οργανισμούς και να υποβάλει προς αυτόν μία αίτηση ένταξης στο σύστημα ελέγχου και πιστοποίησης μαζί με μία υπεύθυνη δήλωση που θα δηλώνει ότι θα εφαρμόσει την ισχύουσα νομοθεσία. Στη συνέχεια υπογράφει με τον Οργανισμούς Ελέγχου και Πιστοποίησης μία σύμβαση και συνεργασίας και εντός 10 ημερών γνωστοποιεί την έναρξη της δραστηριότητάς του στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης που ανήκει η εκμετάλλευση. Ο Οργανισμός Ελέγχου και Πιστοποίησης εκτός από τον αρχικό έλεγχο της μονάδας θα διενεργεί και την ετήσια επιθεώρηση, ενώ μπορεί να κάνει και έκτακτες επιθεωρήσεις και δειγματοληψίες σε όποιο στάδιο της παραγωγής επιθυμεί. Η μη τήρηση από τον παραγωγό της νομοθεσίας, επιφέρει κυρώσεις και μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στη μη χορήγηση ή την ανάκληση της πιστοποίησης.
– Στη χώρα μας ο κύριος υπεύθυνος για τη σωστή λειτουργία αυτού του συστήματος είναι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και τροφίμων με τη Διεύθυνση Βιολογικής Γεωργίας.
Πηγή http://www.gardenguide.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου