Αποξηραμένα φρούτα:Αφιέρωμα.

Τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον των επιστημόνων έχει στραφεί στα αποξηραμένα φρούτα, μια κατηγορία τροφίμων που συνήθως βρίσκουμε πλάι στα πατατάκια στο ράφι του σουπερμάρκετ, ενώ η θέση που τους αρμόζει είναι κοντά στα φρέσκα φρούτα.
dried_fruitsv1Και αυτό επειδή τα ξηρά φρούτα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές βιταμίνες, όπως η E και η C, καθώς και σε μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπως ο σίδηρος, ο χαλκός, το σελήνιο και το κάλιο. Την ιδιαίτερη προσοχή των επιστημόνων, όμως, έχουν τραβήξει τα βιοενεργά αντιοξειδωτικά συστατικά που περιέχονται στα αποξηραμένα φρούτα (φλαβονοειδή και καροτενοειδή). Διαβάστε, λοιπόν, τι αποκαλύπτουν οι έρευνες για τα ξηρά φρούτα και με ποιον τρόπο συνιστάται να τα εντάξουμε στη διατροφή μας.

έρευνες αποκαλύπτουν ότι η αντιοξειδωτική σύνθεση των αποξηραμένων φρούτων είναι αξιοθαύμαστη και προστατεύει το καρδιαγγειακό σύστημα, εμποδίζοντας την οξείδωση της «κακής» χοληστερίνης (LDL).

Τα αντιοξειδωτικά των αποξηραμένων σύκων ιδιαίτερα εμπλουτίζουν τις λιποπρωτεΐνες στο πλάσμα του αίματος και αποτρέπουν την οξείδωσή τους, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Journal of the American College of Nutrition».

dried_fruitsv1Επιπλέον, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, τα ξηρά σύκα και τα δαμάσκηνα συγκεντρώνουν το υψηλότερο θρεπτικό σκορ μεταξύ των αποξηραμένων και ακολουθούν οι χουρμάδες, λόγω της υψηλότατης περιεκτικότητάς τους σε φαινόλες – μια κατηγορία αντιοξειδωτικών ουσιών που, παρότι καταστρέφεται έως ένα βαθμό κατά τη διαδικασία της αφυδάτωσης των φρούτων, εξακολουθεί να βρίσκεται σε αρκετά μεγάλη συγκέντρωση στα αποξηραμένα φρούτα.


Τα αποξηραμένα φρούτα φαίνεται ότι συμβάλλουν ακόμη και στην πρόληψη της οστεοπόρωσης, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Oκλαχόμα. Στη μελέτη αυτή παρατηρήθηκε ότι η συστηματική κατανάλωση ξηρών δαμάσκηνων οδήγησε στο σχηματισμό νέου οστού σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Αν και η έρευνα διήρκεσε μόνο τρεις μήνες, γεγονός παραμένει ότι τα βιοενεργά συστατικά των δαμάσκηνων ευνοούν την οστική αύξηση.

«Ήπια καθαρτική» χαρακτηρίζεται η δράση των αποξηραμένων φρούτων, ιδιαίτερα των ξηρών δαμάσκηνων, σύμφωνα με την ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Critical Reviews in Food Science and Nutrition».

Η καθαρτική τους δράση οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μεγάλη περιεκτικότητά τους σε φυτικές ίνες – υπολογίζεται ότι 10-12 ξηρά δαμάσκηνα παρέχουν 7 γρ. φυτικών ινών, που αντιστοιχούν στο 30% της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης.

dried_fruitsv1Από αυτή την άποψη, τα αποξηραμένα φρούτα υπερέχουν έναντι των φρέσκων και κυρίως έναντι των χυμών, που στερούνται φυτικών ινών. Επιπλέον, η κατανάλωση αποξηραμένων φρούτων δεν προκαλεί γαστρεντερικά ενοχλήματα, όπως πόνο και πρήξιμο, δηλαδή δεν επιδεινώνει το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, σύμφωνα με έρευνα για την καθημερινή κατανάλωση ξηρών δαμάσκηνων από μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Journal of Applied Research».

Τα αποξηραμένα φρούτα είναι τα λειτουργικά τρόφιμα της φύσης, δεδομένου ότι λειτουργικά αποκαλούνται τα τρόφιμα που έχουν ένα αποδεδειγμένα ευεργετικό όφελος στην υγεία (π.χ. μειώνουν τη χοληστερίνη).

Τα αποξηραμένα φρούτα, λοιπόν, και ιδιαίτερα τα δαμάσκηνα, που έχουν μελετηθεί περισσότερα από όλα, έχουν σαφώς περισσότερα του ενός οφέλη για την υγεία. Επιπλέον, έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, γεγονός που σημαίνει ότι μετά την κατανάλωσή τους δεν αυξάνεται γρήγορα το σάκχαρο του αίματος.

Κατά συνέπεια, βοηθούν στο να διαρκέσει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα το αίσθημα του κορεσμού. Επίσης, λόγω της γλυκιάς τους γεύσης, φαίνεται ότι ικανοποιούν την όρεξη πολλών ανθρώπων για γλυκό, βοηθώντας τους έτσι να μειώσουν την κατανάλωση λιπαρών γλυκών.

Χάρη σ’ αυτά τα χαρακτηριστικά τους, λοιπόν, οι διαιτολόγοι τα συστήνουν ως το ιδανικό ενδιάμεσο σνακ μεταξύ των γευμάτων. Πάντως, χρειάζεται μέτρο στην κατανάλωσή τους, επειδή είναι πλουσιότερα σε θερμίδες ανά τεμάχιο, συγκριτικά με τα αντίστοιχα φρέσκα φρούτα.

Τα ξηρά δαμάσκηνα και οι σταφίδες κατατάσσονται πρώτα μεταξύ όλων των φρούτων -αποξηραμένων και φρέσκων- όσον αφορά την αντιοξειδωτική τους δράση, δηλαδή την ικανότητα των συστατικών τους να απορροφούν τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Αντιγήρανσης των ΗΠΑ. Στην εν λόγω λίστα ακολουθούν οι φράουλες, τα φρέσκα δαμάσκηνα και τα πορτοκάλια.

Πως να φτιάξετε τα δικά σας αποξηραμένα φρούτα

 

 Τα αποξηραμένα φρούτα αποτελούν θρεπτικό γεύμα, εύκολο κολατσιό και υγιεινή λιχουδιά. Πως θα σας φαινότανε να τα παρασκευάσετε στο σπίτι γλυτώνοντας και από τα θειώδη άλατα που χρησιμοποιούνται συνήθως στις βιομηχανικές μονάδες για την αποξήρανσή τους; Σε λίγο καιρό θα προσφέρονται τα βερίκοκα, τα κεράσια και οι μπανάνες. Αργότερα θα ακολουθήσουν τα σύκα, τα σταφύλια και τα δαμάσκηνα.Ποιες βιταμίνες μένουν, ποιες χάνονται

Η ξήρανση είναι ένας τρόπος για να συντηρήσετε λαχανικά και φρούτα, ώστε να μπορείτε να τα καταναλώνετε και μετά την εποχή τους. Όπως κάθε μέθοδος συντήρησης, επιφέρει απώλεια της βιταμίνης C (είναι η πιο ευπαθής), ενώ άλλες βιταμίνες (Α, Β ) και ιχνοστοιχεία (όπως ο σίδηρος) παραμένουν, υπό την προϋπόθεση η θερμοκρασία να μην είναι πολύ υψηλή. Επίσης η θερμιδική αξία και οι φυτικές ίνες παραμένουν αναλλοίωτες.

Τι θα χρειαστείτε

Στο σπίτι η ξήρανση γίνεται στον φούρνο της κουζίνας και η επιτυχία της εξαρτάται από τη σωστή θερμοκρασία και την καλή κυκλοφορία του αέρα. Απαιτείται να έχετε: 
Έναν δίσκο ξήρανσης (από ανοξείδωτο ατσάλι – όχι αλουμινένιο), τρυπητό ή σε μορφή σχάρας, για την τοποθέτηση των φρούτων. Πρέπει να είναι λίγο μικρότερος από τις διαστάσεις του φούρνου, ώστε να κυκλοφορεί ο αέρας παντού.

Αντιμικροβιακό διάλυμα.

Σκουρόχρωμα γυάλινα δοχεία (αποστειρωμένα) για την αποθήκευση.

Επιλογή και ετοιμασία των φρούτων

Επιλέγετε φρέσκα και πλήρως ώριμα φρούτα, γιατί τα άγουρα υπολείπονται σε γεύση και χρώμα. Τα πλένετε πολύ καλά και αφαιρείτε αυτά που έχουν κηλίδες ή δείχνουν χτυπημένα, γιατί μπορούν να επηρεάσουν και τα υπόλοιπα. Στη συνέχεια τα εμβαπτίζετε για λίγα λεπτά σε όξινο αντιμικροβιακό διάλυμα, επιλέγοντας ένα από τα παρακάτω υλικά: 
Ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C): Γνωστό αντιοξειδωτικό σε μορφή μικρών κρυστάλλων, που δεν αφήνει τα φρούτα να μαυρίσουν, αλλά καταστρέφει τα βακτήρια. Ανακατεύετε 2 ½ κουταλιές σούπας ασκορβικού οξέως σε 1 λίτρο κρύο νερό.

Κιτρικό οξύ ή χυμό λεμονιού: Διατηρούν και αυτά το χρώμα των φρούτων και καταστρέφουν τα μικρόβια. Το διάλυμα του κιτρικού οξέος παρασκευάζεται ανακατεύοντας 1 κουταλάκι τσαγιού κιτρικό οξύ σε 1 λίτρο κρύο νερό. Για το διάλυμα λεμονιού, αναμιγνύετε ίσες ποσότητες από χυμό λεμονιού με κρύο νερό, π.χ. 1 κούπα χυμό λεμονιού με 1 κούπα κρύο νερό.

Η διαδικασία είναι η εξής: Για να μπορέσουν τα φρούτα να αφυδατωθούν (να εξατμιστεί η εσωτερική υγρασία τους), θα πρέπει πρώτα να ανοίξει η φλούδα τους. Αυτό ισχύει για τα σταφύλια, τα δαμάσκηνα, τα κεράσια και τα σύκα. Για να γίνει αυτό, τα βουτάμε για 30 δευτερόλεπτα έως ένα λεπτό (ανάλογα το φρούτο) σε βραστό νερό και κατόπιν πολύ γρήγορα σε κρύο νερό. Αν πρόκειται για φρούτα που ξεφλουδίζονται με το χέρι (μήλα, ροδάκινα), τα πλένετε καλά, τα ξεφλουδίζετε, τα κόβετε και τα ρίχνετε μέσα στο αντιμικροβιακό διάλυμα που έχετε επιλέξει. Τα αφήνετε να ποτίσουν για 10 λεπτά, τα βγάζετεμε ένα κουτάλι – σουρωτήρι, τα στραγγίζετε καλά και τα στεγνώνετε σε απορροφητική πετσέτα.
 

Στον φούρνο

Τοποθετείτε τα προετοιμασμένα φρούτα στον δίσκο ξήρανσης σε μια στρώση, με το κοίλο μέρος τους προς τα επάνω και τα βάζετε στον φούρνο (σε ύψος 8 εκατοστών από τη βάση του) στους 60 βαθμούς Κελσίου. Μάλιστα αφήνετε την πόρτα του ελαφρώς ανοικτή με τηβοήθεια κάποιου αντικειμένου, ώστε να φεύγουν οι υδρατμοί. Ο χρόνος που χρειάζεται για να αποξηρανθούν τα φρούτα εξαρτάται από το μέγεθος των κομματιών, την υγρασία και την ποσότητα του αέρα που κυκλοφορεί μέσα στον φούρνο. Καλό θα είναι να αναποδογυρίζετε τα φρούτα επάνω στη σχάρα κάθε 3-4 ώρες. Επειδή οι καρποί καψαλίζονται εύκολα προς το τέλος της διαδικασίας, είναι σκόπιμο, όταν τα φρούτα θα είναι σχεδόν έτοιμα, να σβήσετε τον φούρνο και να αφήσετε την πόρτα του ανοιχτή για μια επιπλέον ώρα, πριν τα βγάλετε έξω.

Πότε είναι έτοιμα;

Τα ξεραμένα φρούτα πρέπει να είναι σαν πετσί και ευλύγιστα. Για να δοκιμάσετε, ζουλήξτε 3-4 από τα μεγαλύτερα στη χούφτα σας: Αν δεν μένει υγρασία στο χέρι σας και τα κομμάτια σπάζουν, τότε έχουν ξεραθεί. Ενδέχεται κάποια κομμάτια να κρατούν ακόμα λίγη υγρασία, οπότε τοποθέτησέ τα στο δίσκο για επιπλέον ξήρανση, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα αλλοίωσής τους.

Αποθήκευση έως ένα χρόνο

Για να συντηρήσετε τα χειροποίητα αποξηραμένα φρούτα σας, θα τα βάλετε μέσα σε γυάλινα αποστειρωμένα δοχεία, κατά προτίμηση σκουρόχρωμα, χωρίς να τα γεμίσετε ασφυκτικά. Διατήρησέ τα σε δροσερό, ξηρό, σκοτεινό μέρος ή στο ψυγείο ή ακόμα και στον καταψύκτη, όπου μπορούν να μείνουν για 6-12 μήνες. Αν παρ’ όλα αυτά παρουσιάσουν άσχημη μυρωδιά ή σημάδια μούχλας, πέταξέ τα αμέσως.

Στις συνταγές

Αν θελήσετε να επαναφέρετε τα φρούτα στη φυσική τους κατάσταση για να τα χρησιμοποιήσετε σε συνταγές, τοποθετήστε τα σε ένα δοχείο και σκεπάστε τα με βραστό νερό. Άφησέ τα να μουλιάσουν αρκετή ώρα, μέχρι να ενυδατωθούν και να γίνουν τρυφερά. Δίνουν ωραιότατη γεύση σε δροσιστικά ποτά, ψωμιά, πίτες, πουτίγκες, φρουτοσαλάτες, χτυπημένο γάλα και μαγειρεμένα δημητριακά. Το νερό που θα περισσέψει από το μούλιασμα των φρούτων, εκτός του ότι περιέχει πολύτιμα συστατικά των καρπών, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υλικό της συνταγής, για να δώσει περισσότερη γεύση και άρωμα.

Κάθε φρούτο θέλει τον τρόπο του

Βερίκοκα

Επιλέγετε εντελώς ώριμα βερίκοκα και τα πλένετε καλά. Μην τα ξεφλουδίσετε. Τα ανοίγετε στη μέση και αφαιρείτε το κουκούτσι τους. Τα εμβαπτίζετε σε διάλυμα ασκορβικού οξέος ή άλλο αντιμικροβιακό για 10 λεπτά και μετά τα στραγγίζετε καλά. Τα τοποθετείτε (σε μία στρώση) σε δίσκο ξήρανσης, με το κοίλο μέρος προς τα επάνω. Τα αφήνετε στον φούρνο μέχρι να γίνουν μαλακά και εύκαμπτα σαν δέρμα. Όταν τα κόψετε, δεν θα πρέπει να υπάρχει υγρασία στη μέση της τομής τους.

Χρόνος ξήρανσης: 24-36 ώρες.

Μπανάνες

Επιλέγετε γινομένες μπανάνες. Τις ξεφλουδίζετε, τις κόβετε σε ροδέλες και ακολουθείτε την προηγούμενη διαδικασία εμβάπτισης και ξήρανσης.

Χρόνος ξήρανσης: 6-10 ώρες.

Κεράσια

Επιλέγετε ώριμα φρούτα και τα πλένετε καλά. Αφαιρείτε τα κοτσάνια και τα κουκούτσια. Βυθίζετε τα κεράσια για 30 δευτερόλεπτα σε βραστό νερό και μετά αμέσως σε κρύο, για να ανοίξει εύκολα η φλούδα τους. Τα εμβαπτίζετε σε διάλυμα ασκορβικού οξέος ή άλλο αντιμικροβιακό διάλυμα για 10 λεπτά και τα στραγγίζετε καλά. Τα τοποθετείτε (σε μία στρώση) σε δίσκο ξήρανσης και τα βάζετε στον φούρνο μέχρι να γίνουν σκληρά σαν δέρμα και ελαφρώς κολλώδη.

Χρόνος ξήρανσης: 24-36 ώρες.

πηγή