Καλλιεργώ σπανάκι

Πηγή>gardenguide

Το Σπανάκι (Spinacea oleracea, Chenopodiaceae) είναι ετήσιο ποώδες φυτό που καλλιεργείται για τα φύλλα του. Είναι εύκολο στην καλλιέργεια του και συχνά μπαίνει συνοδευτικά γύρω από φυτά σε μεγάλους λάκκους ή γλάστρες. Κατάγεται από τις περιοχές της Κεντρικής Ασίας και κυριότερα από το Ιράν. Ανήκει στην οικογένεια Chenopodiaceae, που ανήκουν και άλλα γνωστά μας φυτά όπως, τα ζαχαρότευτλα, το πατζάρι, τα σέσκουλα.

Το όνομα Spinacea προέρχεται από το λατινικό ουσιαστικό spina που σημαίνει αγκαθωτός καρπός.

Μορφολογία του φυτού

Το σπανάκι είναι ετήσιο ποώδες φυτό, που φτάνει σε ύψος τα 30 – 60 εκατοστά. Το ρίζικό του σύστημα είναι βαθύ και πολυάριθμες πλάγιες ρίζες. Τα φύλλα του είναι μεγάλα, μήκους 20 – 40 εκατοστά, σαρκώδη. ‘Εχουν επιφάνεια λεία ή ζαρωμένη ανάλογα με την ποικιλία. Το φυτό αναπτύσσει ανθικό στέλεχος με λεπτά φύλλα ύψους περίπου 1 μέτρου, με πράσινα άνθη. Είναι δίοικο φυτό (δηλαδή, σε κάθε φυτό υπάρχουν μόνο αρσενικά ή θηλυκά άνθη) και η γύρη μεταφέρεται με τον άνεμο.

Καλλιεργώ σπάνακι στο λαχανόκηπο

Συνολικά η καλλιέργεια του διαρκεί 1,5-2,5 μήνες (από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή).  Είναι φυτό ψυχρής εποχής και ιδιαίτερα ανθεκτικό σε χαμηλές θερμοκρασίες. Οι κατάλληλες θερμοκρασίες για την ανάπτυξη του κυμαίνονται από 16-18οC. Αναπτύσσεται όμως ικανοποιητικά και σε πιο χαμηλές θερμοκρασίες περίπου 10 οC. Το φυτό μπορεί να ανεχτεί θερμοκρασίες μέχρι και -12 οC.  Η άριστη θερμοκρασία εδάφους πρέπει να κυμαίνεται από 10- 15 οC. Το σπανάκι για να ανθίσει θα πρέπει η διάρκεια της μέρας να είναι μεγάλη. Έτσι το σπανάκι καλλιεργείται το χειμώνα (μικρή διάρκεια ημέρας), για να αναπτύσσει περισσότερη φυλλική επιφάνεια και να μην ανθίσει καθόλου. Γενικά, οι φθινοπωρινές και χειμερινές σπορές δίνουν περισσότερο και καλύτερη ποιότητα προϊόντος, ενώ στις ανοιξιάτικες σπορές (όψιμες) μπορεί να αναπτυχθεί ανθικό στέλεχος προτού τα φυτά αναπτύξουν αρκετό φύλλωμα.

Πιο είναι το καλύτερο χώμα για το σπανάκι

Για την καλλιέργεια το σπανακιού προτιμώνται τα μέτρια εδάφη, αμμοπηλώδη ή πηλοαμμώδη και πλούσια σε οργανική ουσία. Κατά την προετοιμασία του εδάφους πριν την σπορά καλό είναι να γίνεται καλό όργωμα του εδάφους, ενσωμάτωση της κοπριάς (οργανική ύλη) και έπειτα ισοπέδωση του εδάφους. Κατά την διάρκεια της καλλιέργειας καλό είναι να γίνεται αζωτούχος λίπανση καθώς αυξάνει την απόδοση του φυτού.

Ποικιλίες σπανακιού

Οι ποικιλίες του φυτού διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με τη μορφή της επιφάνειας του φύλλου: ανώμαλης επιφάνειας, ημι-ανώμαλης επιφάνειας και τα επίπεδα σπανάκια. Συνήθως, οι δύο πρώτες κατηγορίες φυτών χρησιμοποιούνται σε καλλιέργειες για νωπή χρήση (λαχανόκηπους), ενώ η τρίτη κατηγορία σε καλλιέργειες για μεταποίηση (εμπορικές καλλιέργειες).

Φροντίδες κατά την καλλιέργεια

Η καταπολέμηση ζιζανίων είναι χρήσιμο να γίνεται σε συχνά χρονικά διαστήματα. Σε εμπορική κλίμακα η καταπολέμηση των ζιζανίων μπορεί να γίνει μηχανικά ή με χημικό τρόπο. Στους οικιακούς λαχανόκηπου, συνίσταται το σκάλισμα του εδάφους σε μικρό βάθος (επιφανειακό).

Το πότισμα στα σπανάκια είναι χρήσιμο μόνο σε περίπτωση που δεν βρέχει για αρκετό καιρό, κι όταν το έδαφος φαίνεται ότι αρχίζει να ξεραίνεται. Το πότισμα επίσης, σε περίοδο ξηρασίας βοηθάει και στο να μην ανθίσουν τα φυτά.

Η καλλιέργεια γίνεται με απευθείας σπορά στο λαχανόκηπο. Το βάθος σποράς πρέπει να είναι στα 1 – 2 εκατοστά. Για τις συνθήκες της χώρας μας η σπορά γίνεται από τις αρχές φθινοπώρου μέχρι τέλος χειμώνα.

Συγκομιδη του σπανακιού

Το σπανάκι αρχίζει να συγκομίζεται όταν τα φυτά έχουν αποκτήσει ένα συγκεκριμένο μέγεθος, δηλαδή όταν έχει αποκτήσει 5-6 μεγάλα φύλλα. Συνήθως, η συγκομιδή αρχίζει μετά από 6 – 7 εβδομάδες από τη σπορά. Το φυτό μπορεί να κοπεί στη ρίζα ή αν θέλουμε να αναβλαστήσει μπορούμε να κόψουμε στη βάση των φύλλων. Τα επόμενα όμως σπακάκια που θα βγουν θα είναι ποιοτικά υποβαθμισμένα από τα πρώτα. Τα φύλλα μπορούν να αποθηκευτούν στους 0^οC σε σχετική υγρασία 90-95% για 10-14 ημέρες, ενώ μπορεί να αποθηκευτεί σε κατάψυξη για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (μέσοι χρόνοι: 4- 5 μήνες)

Εχθροί και ασθένειες που προσβάλλουν τα φύλλα

Το σπανάκι είναι σχετικά ευαίσθητο φυτό σε προσβολές εντόμων, κυρίως αφίδων. Τα έντομα αυτά αναπτύσσουν μεγάλους πληθυσμούς στα φύλλα και βλαστούς του φυτού, παράγουν μελιτώδης ουσίες και μεταφέρουν ιούς που προσβάλλουν περισσότερο τα φυτά.  Άλλα έντομα που προκαλούν προβλήματα στο σπανάκι είναι διάφορα κολεόπτερα (σκαθάρια) που τρώνε τη φυλλική επιφάνεια καιφυλλορύκτες που δημιουργούν στοές στα φύλλα. Επιπλέον, συχνά τα φυτά προσβάλλονται από περονόσπορο (μύκητες). Ακόμη, συνήθως σε υγρές περιοχές τα σαλιγκάρια μπορεί να προκαλέσουν πρόβλημα. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ελέγχονται σχολαστικά τα φυτά ανά δύο με τρεις μέρες για τυχόν συμπτώματα σε φύλλα και βλαστούς.

Στην καλλιέργεια του σπανακιού η άνθιση του φυτού είναι ανεπιθύμητη και το φυτό κόβεται πριν βγάλει λουλούδια.

Φυτέψτε σπανάκι σε γλάστρες στο μπαλκόνι ή γύρω από μεγάλα δένδρα στον κήπο, όλο το χρόνο. Είναι έυκολη και γρήγορη καλλιέργεια.