Μηλιά

Η εγκατάσταση ενός οπωρώνα μηλιάς διακατέχεται από την λήψη αποφάσεων με πολλές παραμέτρους. Αρχικά θα πρέπει η περιοχή μας κλιματικά να πληροί κάποιες προϋποθέσεις όπως χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα που είναι απαραίτητες για την διακοπή του λήθαργου των οφθαλμών της μηλιάς και αχλαδιάς (1200-1500 ώρες με θερμοκρασία < 8οC). Στις παραθαλάσσιες πεδινές περιοχές της χώρας μας και νησιωτικές η μηλιά δεν καρποφορεί πολλές φορές ικανοποιητικά αναλόγως με τις συνθήκες που επικράτησαν τον περασμένο χειμώνα. Έτσι τα δέντρα αναπτύσσονται μόνο βλαστικά δίχως ανθικές καταβολές. Οι συνθήκες που επικρατούν επίσης κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο παίζουν επίσης βασικό ρόλο. Η έντονη ηλιοφάνεια σε συνδυασμό με υψηλές θερμοκρασίες υποβαθμίζουν την ποιότητα των μήλων καθώς επίσης και υψηλές θερμοκρασίες κατά τις βραδινές ώρες (>25οC) τον μήνα Σεπτέμβριο δρουν ανασταλτικά στην απόκτηση του κόκκινου χρώματος στην επιδερμίδα του καρπού.

Η καλλιέργεια μηλιάς απαιτεί την εφαρμογή ικανοποιητικής και επαρκούς ποσότητας νερού για άρδευση. Αναλόγως την ηλικία, τον τύπο του εδάφους, το βλαστικό στάδιο και τις θερμοκρασίες που επικρατούν, ανάλογες είναι και οι απαιτήσεις σε νερό. Η μέθοδος της άρδευσης παίζει καθοριστικό ρόλο για τις φυσικές ιδιότητες του εδάφους στο σημείο της ριζόσφαιρας. Σε βαριά εδάφη συνιστάται η μέθοδος στάγδην άρδευση ενώ σε ελαφριά-αμμώδη εδάφη η χρήση του micro sprayer φαίνεται να είναι η ενδεικνυόμενη.

Η προετοιμασία του εδάφους περιλαμβάνει βαθιά άρωση, ισοπέδωση όπου χρειάζεται αναλόγως της μεθόδου άρδευσης και τέλος ένας καλλιεργητής για να γίνεται εύκολα η φυτεία των δένδρων και η εγκατάσταση των υλικών της παλμέτας.

Η χρήση των αντιχαλαζικών διχτύων κρίνεται επιτακτική για ένα σύγχρονο, εντατικό και εμπορικό οπωρώνα. Στόχος αποτελεί εκτός από την προστασία από το χαλάζι, η δημιουργία ενός μικροκλίματος στον οπωρώνα με κάποιο ποσοστό σκίασης ~ 12% ώστε να μειωθούν τα ηλιακά εγκαύματα στους καρπούς που πρόκειται να εμπορευτούν.

Η επιλογή της ποικιλίας και του υποκειμένου είναι πολύ ουσιώδης για το οικονομικό αποτέλεσμα του οπωρώνα. Οι ποικιλίες μηλιάς χωρίζονται σε τύπου spur και τύπου standard. Στην πρώτη κατηγορία έχουμε πολύ ικανοποιητική καρποφορία δένδρων, μειωμένη ανάπτυξη και παρουσία συχνών προβλημάτων από έντονη ηλιακή έκθεση των καρπών. Οι ποικιλίες αυτές καλό θα είναι να εμβολιάζονται στα υποκείμενα M26 και MM106. Τέτοιες ποικιλίες περιλαμβάνει η ομάδα ποικιλιών Red Delicious που επίσης χαρακτηρίζονται και από διαφορετικό ποσοστό νανισμού μεταξύ τους. Οι ποικιλίες τύπου standard είναι οι Fuji, Gala, Golden, Johnagold κ.α., λαίμαργες ποικιλίες με ιδιαιτερότητες στο κλάδεμα ώστε να φέρουν εμπορεύσιμη ποσότητα και ποιότητα καρπών. Συνιστάται να εμβολιάζονται σε υποκείμενο M9 ανεξαρτήτως του τρόπου καλλιέργειας.

Η επιλογή του συστήματος φύτευσης είναι το επόμενο κρίσιμο ερώτημα. Σε όλο τον κόσμο εκτός της αλλαγής κλιματικών χαρακτηριστικών που απασχολούν τον αγροτικό τομέα, το υψηλό κόστος παραγωγής και η συμπίεση των τιμών παραγωγού αποτελούν τα βασικά προβλήματα προς επίλυση. Άρα από τον οπωρώνα μας αυτό που ζητάμε είναι: σταθερή παραγωγή κάθε χρόνο, υψηλή ποιότητα καρπών και όσο λιγότερες εργατοώρες ανά στρέμμα. Δεν είναι τυχαίο ότι το 70% του κόστους παραγωγής επηρεάζεται από το εργατικό δυναμικό. Οι δύο πρώτοι στόχοι επιτυγχάνονται με την εγκατάσταση εμπορικών και ποιοτικών ποικιλιών σε νάνα υποκείμενα. Το ουσιώδες κλάδεμα με ανανεώσεις κάθε χρόνο και ο ατρακτοειδής σχηματισμός του δένδρου (κυπαρρισάκι) βοηθούν στο να επιτύχουμε σταθερή και ποιοτική παραγωγή. Οι εργατοώρες καθορίζονται κυρίως από εργασίες του αραιώματος, της συγκομιδής και του κλαδέματος. Όσον αφορά το αραίωμα, η λύση του χημικού αραιώματος φαίνεται να κερδίζει έδαφος και το αποτέλεσμα είναι άριστο όταν διαδέχεται ένα γρήγορο διορθωτικό πέρασμα με το χέρι. Η συγκομιδή διευκολύνεται με την χρήση των υδραυλικών πλατφόρμων και με τον έλεγχο του ύψους της καρποφορούσα ζώνης που είναι αποτέλεσμα του υποκειμένου και του τρόπου κλαδέματος του κτήματος.

Συνιστούμε τον δενδροκαλλιεργητή να συμβουλεύεται ειδικευμένους γεωτεχνικούς με ιδιαίτερες γνώσεις και εμπειρία στην μηλοκαλλιέργεια και αχλαδοκαλλιέργεια. Ένας γεωτεχνικός με πεδίο δράσης 10 καλλιεργειών για παράδειγμα είναι αδύνατον να γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες από κάθε μία από αυτές. Έτσι στο χέρι του παραγωγού είναι να επιλέξει τον κατάλληλο ειδικευμένο συνεργάτη γεωπόνο.

Πηγή:www.poultsidis.gr

Μπιζέλια, καλλιέργεια και ασθένειες ( Πιζέλια )

 Τα μπιζέλια έχουν καταγωγή

Από την Ευρώπη και την Ασία.

Περιγραφή

Είναι ετήσιο φυτό, ψυχρής εποχής, νάνο ύψους 0,30 - 0,40 μ. ή αναρριχώμενο, με έλικες, ύψους 1,50 - 2,00 μ. Η ρίζα του είναι πασσαλώδης, οι βλαστοί ποώδεις, εσωτερικά κενοί, με έλικες. Τα φύλλα του είναι σύνθετα με 3 - 5 ζεύγη φυλλιδίων. Τα άνθη του αυτογονιμοποιούνται.

Φαγώσιμο τμήμα του φυτού

Καλλιεργείται για τα νωπά σπέρματά του.

Κλίμα

Το μπιζέλι ευδοκιμεί σε ψυχρό καιρό με αρκετή υγρασία. Αντέχει στους παγετούς σε νεαρή ηλικία. Τα άνθη του όμως και οι λοβοί του δεν αντέχουν σε δυνατούς παγετούς.

Έδαφος

Μπορεί να καλλιεργηθεί σε ποικιλία εδαφών. Σε αμμοπηλώδη και στραγγερά εδάφη γίνεται πιο πρώιμα. Η οργανική ουσία στο έδαφος είτε με προσθήκη κοπριάς είτε με χλωρή λίπανση αυξάνουν την παραγωγή. Προτιμά ελαφρά όξινα εδάφη με ph 5,5 - 6,5.

Λίπανση

Σε ένα φτωχό έδαφος μία βασική λίπανση με 200 - 250 κιλά μικτού λιπάσματος του τύπου 11 - 15 - 15. Χρειάζεται προσοχή στα ιχνοστοιχεία.

Πολλαπλασιαστικό υλικό

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο.

Χρονοδιάγραμμα Καλλιέργειας

Σπέρνεται το φθινόπωρο ώστε να προλάβει μέχρι την άνοιξη με τις ψηλές θερμοκρασίες να έχει αναπτυχθεί ικανοποιητικά και να δώσει ικανοποιητική παραγωγή.

Καλλιέργεια

Οι γραμμές φύτευσης απέχουν 0,60 μ. - 0,90 μ. Η απόσταση επί της γραμμής είναι 0.30μ. Το βάθος σποράς είναι 3 - 5 εκ. Σκαλίσματα και βοτανίσματα είναι απαραίτητα αν δεν καλυφτεί γρήγορα το έδαφος από την καλλιέργεια. Για την στήριξη των φυτών χρησιμοποιούνται καλάμια, πάσσαλοι, σύρματα και δίχτυα. Σε επαγγελματικές καλλιέργειες για κατάψυξη ή κονσερβοποίηση η συγκομιδή γίνεται με θεριζοαλωνιστικές μηχανές. Τα πράσινα μπιζέλια για νωπά συγκομίζονται με το χέρι όταν ακόμα οι λοβοί είναι σε πλήρη ανάπτυξη και πριν αρχίσουν να σκληραίνουν, σε 2 - 3 χέρια.

Ασθένειες

Σήψη των ριζών, Φουζάριο, Ανθράκωση (Aschochyta blight), Μωσαϊκό, Βακτηριακός άνθρακας, ωίδιο, Αφίδες, Θρίπες, Τετράνυχοι, Σκουλήκι του καλαμποκιού, Βρούχος των μπιζελιών, νηματώδεις κλπ.

Χρήσεις

Τα νωπά σπέρματά του καταναλώνονται μαγειρεμένα. Υπάρχουν ποικιλίες με βρώσιμους λοβούς, με ξερά σπέρματα κατάλληλα για κτηνοτροφή ή με καλλωπιστικό ενδιαφέρον.

Συντήρηση Προϊόντος

Το βρίσκουμε όλο το χρόνο στην αγορά κατεψυγμένο ή σε κονσέρβα.

Ποικιλίες

Υπάρχουν ποικιλίες με λεία ή ρυτιδωμένα σπέρματα κατάλληλες για κονσερβοποίηση ή κατάψυξη, με μικρά ή μεγάλα σπέρματα, νάνες ή αναρριχώμενες

Πηγή:www.anthorama.gr

Λαγάνα:Οταν το έθιμο γίνεται ...κοροιδία!

Φέτος αποφάσισε η συμβία να φτιάξει μόνη της τις λαγάνες του σπιτιού.Χρειάστηκε λίγος χρόνος για την παρασκευή τους και το αποτέλεσμα ήταν φοβερό!Με λίγο περισσότερο απο μισό κιλό αλεύρι,σε λίγη ώρα στόλιζαν το τραπέζι μας δυό λαγάνες βασιλικού μεγέθους αφού ξεπερνούσαν κατά πολύ τις έτοιμες όχι μόνο σε βάρος αλλά και σε νοστιμιά!
Αλεύρι,νερό λάδι,αλάτι,μαγιά και σουσάμι είναι τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν και για τις δυό λαγάνες.Το κόστος για αυτά τα υλικά δεν ξεπέρασε τα 80 λεπτά!
Τώρα, πώς δικαιολογούνται οι τιμές της λαγάνας στα αρτοποιία όταν κυμαίνονται από 3 έως και 6 ευρώ το τεμάχιο,αυτό είναι ένα θέμα...

Μενέλαος

Πόσο ζουμί από κόκκινα σκαθάρια τρώμε εν αγνοία μας κάθε μέρα;

Τρώμε έντομα χωρίς να το ξέρουμε; Ναι, αφού μας τα σερβίρει αθόρυβα, χρόνια τώρα, η βιομηχανία των τυποποιημένων προϊόντων. Βέβαια ως καταναλωτές ενημερωνόμαστε για τα προσθετικά (συντηρητικά, βελτιωτικά, χρωστικές) των τυποποιημένων τροφίμων, τα λεγόμενα «Ε», αλλά πού να γνωρίζουμε τι ακριβώς κρύβεται πίσω από τη χρωστική Ε120 που δίνει ελκυστικό κόκκινο χρώμα σε τροφές, καλλυντικά και φάρμακα… Πώς να μαντέψουμε ότι πρόκειται για σκόνη από βρασμένα κόκκινα σκαθάρια, καθώς η προέλευσή της απαγορεύεται να αναφέρεται στις ετικέτες. Είναι επιβλαβής για την υγεία; Κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι δημιουργεί αλλεργικές αντιδράσεις και σοκ αναφυλαξίας σε ευαίσθητα άτομα, ενώ έχει κατηγορηθεί για πρόκληση υπερκινητικότητας σε παιδιά.

Το αλλεργιογόνο καρμίνιο

Το πορφυρό κέλυφος, τα φτερά και τα αυγά του θηλυκού εντόμου κοχενίλλη δίνουν ένα λαμπερό, κόκκινο χρώμα σε χιλιάδες τρόφιμα, ποτά, καλλυντικά και φάρμακα. Το προϊόν της χημικής κατεργασίας των εντόμων ονομάζεται καρμίνιο. Παλαιότερες μελέτες του Τμήματος Αλλεργίας του πανεπιστημίου του Michigan έδειξαν ότι οι περιπτώσεις αναφυλαξίας που προέρχονται από το καρμίνιο είναι αξιοσημείωτες. Όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, η σκανθαρούχα χρωστική προξένησε σε κάποιους ανθρώπους αναφυλαξία (ορτικάρια), δερματικές ενοχλήσεις (κνησμό, ερύθημα), πονοκέφαλο, άσθμα, ναυτία, πρήξιμο των ματιών ή της γλώσσας, ταχυκαρδία, υπόταση, αγγειοοίδημα και διάρροια.

Χρωματίζει χιλιάδες προϊόντα

Ο μακρύς κατάλογος των προϊόντων στα οποία προστίθεται το καρμίνιο περιλαμβάνει παγωτά, γρανίτες, γιαούρτια, χυμούς, ποτά, γλυκά, μπισκότα, κέικ, καραμέλες, τσίχλες, γέμιση φρούτου σε τυποποιημένα τρόφιμα, σιρόπια, μαρμελάδες, κομπόστες, γαλακτοκομικά με φράουλα, κοκτέιλ φρούτων, παιδικές τροφές, τυριά τσένταρ, αποξηραμένα ψάρια, σάλτσες ντομάτας, επιδόρπια με ζελατίνη (ζελέ), κερασάκια ζαχαροπλαστικής (μαρασκίνο), προϊόντα με αστακό και καβούρι, λικέρ, ξίδια, πουτίγκες, χαβιάρι, επεξεργασμένα κρέατα (λουκάνικα), βιταμίνες, φάρμακα, αλοιφές, παστίλιες για τον βήχα, προϊόντα μαλλιών και περιποίησης του δέρματος, σκιές ματιών, ρουζ, πούδρες, κραγιόν, λιπ γκλος, βερνίκια νυχιών.

Το χρώμα που προσφέρει ποικίλλει από έντονο ροζ, πορτοκαλί και βαθύ κόκκινο έως σκούρο μοβ. Στις ετικέτες συναντάται επίσης με το όνομα CI Natural Red no.4, Carmine, Crimson Lake, Cochineal, Carminic acid, C.I. 75470. Όμως, όπως ισχυρίζεται το Ινστιτούτο Βελονισμού του Michigan, ο χρωματισμός των τροφίμων και των καλλυντικών συχνά αποτελεί προστατευμένο εμπορικό μυστικό των εταιρειών, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την επιβεβαίωση της ύπαρξης καρμίνιου σε ένα προϊόν.

Η παγίδα του ανώνυμου σκαθαριού

Μέχρι το 2011 το καρμίνιο αναφερόταν στις ετικέτες ως πρόσθετο χρώμα, χωρίς περισσότερες λεπτομέρειες, όμως η αμερικανική Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) υποχρεώνει πλέον τις εταιρείες που χρησιμοποιούν σκόνη σκαθαριού στα προϊόντα τους να αναγράφουν καθαρά τη λέξη «καρμίνιο». Ωστόσο απέρριψε το αίτημα για την επισήμανση της προέλευσης της χρωστικής ουσίας. Έτσι το σκαθάρι θα συνεχίσει να καταλήγει ανώνυμο στο στομάχι ή το δέρμα των καταναλωτών.

Από το Περού με αγάπη…

Κύριος προμηθευτής του καρμίνιου είναι το Περού, το οποίο διαθέτει είτε έτοιμη σκόνη είτε αποξηραμένα σκαθάρια με το κιλό, για να φτιάξει ο καθένας το δικό του χρώμα. Τα θηλυκά έντομα και τα αυγά τους συλλέγονται με παραδοσιακό τρόπο από τους κάκτους της ερήμου των Άνδεων, αποξηραίνονται, βράζονται και φιλτράρονται, για να αποδώσουν το καρμινικό οξύ, τη δηλητηριώδη ουσία που παράγει το σκαθάρι για να απωθεί τους εχθρούς του. Τα έντομα ζουν επίσης στη Βολιβία, τη Χιλή, τα Κανάρια Νησιά και το Μεξικό. Το καρμίνιο αποτελεί την πιο γνωστή από τις διάφορες χρωστικές που παράγονται από έντομα.

Κάποτε ήταν πολύτιμο σαν το χρυσάφι

Λέγεται πως ο Κορτέζ ανακάλυψε ότι οι Αζτέκοι του Μεξικού χρησιμοποιούσαν το καρμίνιο για να χρωματίσουν το φαγητό, το σώμα και τα ρούχα τους. Έτσι η ρουμπινένια χρωστική ταξίδεψε στην Ευρώπη ως πολύτιμο αγαθό, ακριβό σχεδόν όσο το χρυσάφι και το ασήμι. Στην Ευρώπη χρησιμοποιήθηκε ως μελάνι, ως χρώμα για τη βαφή των ρούχων των βασιλέων, των ευγενών, των κληρικών και των στολών των Βρετανών στρατιωτικών, καθώς και στη ζωγραφική και τις ταπετσαρίες.

Και αν δεν μας αρέσει να το τρώμε;

Η λύση σήμερα για όσους/ες δεν ενθουσιάζονται με την ιδέα να χρωματίζεται το γιαούρτι τους με χυμό από έντομα ή να βάφουν τα χείλη τους με ζουμί από σκαθάρια είναι μάλλον να διαγράψουν από τη ζωή τους τα τυποποιημένα, ψεύτικα χρωματισμένα προϊόντα.

 Πηγή: https://bimag.gr/

ΕΚΤΡΟΦΗ ΒΟΥΒΑΛΙΩΝ

Με πολύ κόπο και μεράκι, μια χούφτα κτηνοτρόφων στα Χρυσοχώραφα Σερρών ασχολούνται με τα βουβάλια. Και παρότι το συγκεκριμένο ζώο είναι ελευθέρας βοσκής, οι κτηνοτρόφοι κατάφεραν να δημιουργήσουν σχετικά μεγάλους πληθυσμούς βουβαλιών. 

Της Μαρίας Τερζούδη

Σύμφωνα με τη γραμματέα του πολιτιστικού συλλόγου Χρυσοχώραφων Σερρών Ρένα Λαφαζανίδου, "τα βουβάλια τα έφεραν στην περιοχή οι πρόγονοί μας, μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Από τότε ως σήμερα ασχολούμαστε με τη φροντίδα τους με πολλή αγάπη, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε. Το βουβάλι δεν μπορεί να επιβιώσει, παρά μόνο ως ζώο ελευθέρας βοσκής. Η φροντίδα του θεωρείται επίπονη και δύσκολη, παρ' όλα αυτά στην περιοχή μας υπάρχουν νέοι άνθρωποι που αγαπούν πολύ τη δουλειά αυτή. Τα τελευταία χρόνια μπορούμε να πούμε ότι έχει αρχίσει να αποδεικνύεται κερδοφόρα. Η πορεία της είναι ανοδική και οι προοπτικές της αξιόλογες".
Το ενδιαφέρον του κόσμου για το κρέας, το γάλα των βουβαλιών και τα προϊόντα τους είναι μεγάλο.
Χαρακτηριστικό είναι ότι στα Χρυσοχώραφα Σερρών υπάρχει ζαχαροπλαστείο όπου παρασκευάζονται γλυκά αποκλειστικά με βουβαλίσιο γάλα, το οποίο δουλεύει κυρίως με παραγγελίες από όλη την Ελλάδα.
"Τόσο το κρέας όσο και το γάλα του βουβαλιού έχουν υψηλή διατροφική αξία και η ζήτησή τους είναι μεγάλη. Εκτός από τα γαλακτοκομικά όπως το γιαούρτι, το βούτυρο, τη μοτσαρέλα, το παγωτό και πολλά άλλα γλυκά όπως το καζάν ντιπί, το κρέας του βουβαλιού μαγειρεύεται με πολλούς τρόπους. Ιδιαίτερα δημοφιλή είναι τα λουκάνικα αλλά και ο καβουρμάς, ο οποίος πρόσφατα βραβεύτηκε ως το καλύτερο ελληνικό delicatessen", σημειώνει η κ. Λαφαζανίδου.
Υψηλό κόστος "Εδώ και περίπου δέκα χρόνια, μετά από μελέτες και έρευνα, προκειμένου ο βούβαλος να χαρακτηριστεί ελληνικός, οι βουβαλοτρόφοι υποστηρίζονται οικονομικά με επιδοτήσεις και προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό, ωστόσο, δεν αρκεί. Το μεγαλύτερο πρόβλημά μας είναι ότι το κόστος αυξάνεται συνεχώς και κάνει τη δουλειά μας ασύμφορη. Οι εκτάσεις των βοσκοτόπων έχουν μειωθεί, είτε λόγω καταπατήσεων είτε λόγω αύξησης των καλλιεργειών, είτε λόγω ανόδου της στάθμης της λίμνης. Προσπαθούμε να κάνουμε ειδικές εγκαταστάσεις, δεδομένου ότι το βουβάλι είναι ζώο που ζει στην ύπαιθρο και κοντά στο νερό", αναφέρει ο βουβαλοτρόφος Ιωάννης Γιαντσίδης και προσθέτει: "Τα τελευταία περίπου τρία χρόνια η προσφορά του βουβαλίσιου κρέατος δεν αρκεί για καλύψει τη ζήτηση, γεγονός που μας κάνει αισιόδοξους για την παρουσία και την προοπτική των προϊόντων μας στην αγορά. Το γάλα, προς το παρόν, το δουλεύουμε κυρίως στα σπίτια μας, συνεπώς η παραγωγή είναι περιορισμένη. Πιστεύω ότι σύντομα θα πραγματοποιηθεί η κατασκευή εργαστηρίων και υποδομών, ώστε να μπορούμε να πούμε το ίδιο και για το γάλα και τα προϊόντα του".
Γιορτή βουβαλιού Οι φορείς της περιοχής μάλιστα, σε μια προσπάθεια να γίνει γνωστή η προσπάθεια της εκτροφής βουβαλιών, διοργανώνουν (για δεύτερη χρονιά) στις 6 και 7 Ιουλίου τη γιορτή βουβαλιού στα Χρυσοχώραφα Σερρών. Σύμφωνα με την κ. Λαφαζανίδου, "βασική επιδίωξη του πολιτιστικού συλλόγου και όλων των συνδιοργανωτών φορέων, παράλληλα με την ενημέρωση και την προώθηση προϊόντων, είναι η ευρύτερη προβολή της περιοχής της Κερκίνης και η προσέλκυση επισκεπτών στον όμορφο και φιλόξενο τόπο μας".
Να σημειωθεί ότι το βουβάλι είναι φυλή απειλούμενη και προστατευόμενη σύμφωνα με τη συνθήκη Ραμσάρ. Συναντάται στην περιοχή της λίμνης Κερκίνης του νομού Σερρών εδώ και πολλές δεκαετίες. Σήμερα, σε ολόκληρη την Ελλάδα υπολογίζεται ότι ζουν περίπου 2.000 ζώα. Περισσότερα από τα μισά εντοπίζονται στη Βόρεια Ελλάδα και περίπου 300 στην περιοχή της Κερκίνης.

30.03.2007
"Ο ΧΡΟΝΟΣ" ΕΠΙΣΚΕΦΘΗΚΕ ΤΗΝ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΦΑΡΜΑ ΕΚΤΡΟΦΗΣ ΣΕ ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ
Πυροσβέστης εκτρέφει 70 βουβάλια σε συνθήκες απόλυτα φυσικής ζωής
Στον χάρτη της Ελλάδας όπου υπάρχουν εκτροφές με μεγαλύτερες αυτές στην λίμνη Κερκίνη, ο Κώστας Λιάπης είναι ο μοναδικός κτηνοτρόφος στην βόρεια Ελλάδα που διαθέτει βουβάλια. Αυτά τα μεγαλόσωμα μαύρα ζώα, άγνωστα στο ευρύ κοινό, που ξεχωρίζουν για τη νοημοσύνη και την θρεπτική αξία του κρέατος. 
Ο ίδιος στο κύριο επάγγελμά του είναι πυροσβέστης και μάλιστα υπηρετεί αρκετά μακριά από την Κομοτηνή, διατηρεί όμως και αναπτύσσει την φάρμα με τα βουβάλια που ήταν τα αγαπημένα ζώα του πατέρα του, τα κληρονόμησε, δέθηκε μαζί τους και δεν τα αφήνει. Όπως μας εκμυστηρεύεται για να κάνει τις σημερινές εγκαταστάσεις και τα ζώα να έχουν την δική τους απόλυτα φυσική διατροφή και τον χώρο δίπλα στην λιμνοθάλασσα Βιστωνίδα μέχρι το 2010 δεν πρόκειται να έχει ούτε ένα ευρώ κέρδος, αφού κάνει απόσβεση των εξόδων του. «Μετά βλέπουμε» θα πει, ενώ ο ίδιος που έχει ασχοληθεί με την βιολογική κτηνοτροφία και την αξία της σωστής διατροφής είναι ένας χείμαρρος στοιχείων. Είχαμε την χαρά να τον γνωρίσουμε στον χώρο του στην Διαλαμπή και να δούμε τα βουβάλια που έβοσκαν στο παχύ χορτάρι, μεγαλόσωμα ζώα, φιλικά στον άνθρωπο και ακίνδυνα, για τα οποία ισχύουν πολλοί μύθοι και παρεξηγήσεις. Η προσωπική του ιστορία ενδιαφέρει πραγματικά.
Πώς προέκυψε αυτή η ενασχόληση με τα βουβάλια. Έχετε μία ολόκληρη μονάδα. Πόσα είναι συνολικά; -Συνολικά αυτή την στιγμή υπάρχουν γύρω στα 70 κομμάτια αρσενικά, θηλυκά, ο ελληνικός βούβαλος και αυτά τα διατηρούμε από το 1983. Το 1986 είχαμε γύρω στα 250-300 κομμάτια. Αυτά τα διατηρούσα εγώ με τον πατέρα μου ο οποίος πέθανε το 2002 και συνεχίζω να κρατάω την μονάδα όπως την διατηρούσε και ο πατέρας μου. Βέβαια το 1990 περίπου, τα 250 κομμάτια περίπου βουβάλια που είχαμε τα μειώσαμε γιατί τότε είχε πολύ μικρή αξία το κρέας και επιδοτήσεις δεν υπήρχαν στο συγκεκριμένο είδος.
Ευτυχώς, κατορθώσαμε το 1996-97 να περάσουμε το βουβάλι στα οικόσιτα ζώα και στα βοοειδή. Το βουβάλι δεν το χαρακτηρίζαμε έτσι όπως είναι οι αγελάδες, τα μοσχάρια και τα υπόλοιπα ζώα. Το πετύχαμε μέσω Θεσσαλονίκης όταν ο ευρωβουλευτής, ο κ. Παπαγιαννάκης, ενδιαφέρθηκε σοβαρά και μέσω των Βρυξελλών, έβγαλε την διαταγή αυτή, μας την έστειλε και πιέσαμε το υπουργείο το οποίο αδιαφορούσε στην κυριολεξία, είχαν την διαταγή αυτή καταχωνιασμένη μέσα στα συρτάρια και δεν μας την έδιναν. Κατορθώσαμε και χαρακτηρίστηκαν οικόσιτα ζώα όπως τα βοοειδή και μπήκαμε στο πλαίσιο των επιδοτήσεων όπως οι θηλάζουσες αγελάδες.
Από τότε ο σκοπός μας μαζί με τον πατέρα μου το 1998 που ενταχθήκαμε για πρώτη φορά σαν σπάνια είδη και στις φυλές προς εξαφάνιση, κάναμε το πρώτο πρόγραμμα με λίγα κομμάτια γύρω στα 12-13. Τα χρήματα που παίρναμε από το πρώτο πρόγραμμα σαν είδος προς εξαφάνιση, ήταν πολύ ελάχιστα. Τα προγράμματα αυτά είναι 5ετίας. Το 2004 αύξησαν τον αριθμό των επιδοτήσεων για κάθε ζώο, βέβαια τα χρήματα δεν είναι πολλά, βοηθούν όμως στην συντήρηση των ζώων. Και από το 2002 μέχρι σήμερα αναπαράγονται αυτά και από 12-13 κομμάτια που είχα αυξήθηκαν τώρα έχω γύρω στα 55 θηλυκά και τα υπόλοιπα είναι αρσενικά, τα οποία πάνε στην αγορά για κρέας. Τα θηλυκά τα κρατάω και προσπαθώ να τα αυξήσω και να μεγαλώσω όσο περισσότερο μπορώ τον αριθμό τους.
Συνδικαλιστικά πώς κινείστε που ανήκετε; Έχουμε ένα συνεταιρισμό βουβαλοτρόφων βορείου Ελλάδος ο οποίος εδρεύει στις Σέρρες, στην λίμνη Κερκίνη, όπου από τα περσινά στοιχεία που μας έδωσαν ο αριθμός των βουβαλιών σε όλη την Ελλάδα ήταν γύρω στα 1800 κομμάτια. Στην βόρεια Ελλάδα, εκτός από τις Σέρρες, είμαι εγώ στην Βιστωνίδα και κανένας άλλος. Από τα 1800 κομμάτια τα 1500 περίπου είναι στις Σέρρες στην λίμνη Κερκίνη. Αυτοί έχουν τον μεγάλο αριθμό ζώων, έχουν προωθήσει το κρέας μέσω δύο κρεοπωλών οι οποίοι κατόρθωσαν και έδωσαν στον κόσμο να καταλάβει ότι αυτό το είδος αξίζει και για τα ιχνοστοιχεία που υπάρχουν μέσα στο κρέας.
Μέχρι το 1965-1970 περίπου, υπήρχαν στην Ελλάδα γύρω στα 70.000 βουβάλια, οι παλιοί θα τα θυμούνται. Βέβαια τότε με την μετανάστευση λιγόστεψε ο αριθμός, τα σφάξαμε, έμειναν πολύ λίγα και κατορθώσαμε από το 1997 και μετά, υπήρχαν γύρω στα 500-600 κομμάτια, και από το 1997 και μετά τα κρατήσαμε και τώρα έχουν μία αυξητική τάση.
Δεν επιδοτούνται τα βουβάλια τα οποία εισάγονται από έξω. Χαρακτηρίζεται ως γηγενής ελληνικός βούβαλος, είναι οι αυτόχθονες φυλές, τα είδη προς εξαφάνιση. Όπως για παράδειγμα, είναι τώρα κάποιες φυλές αγελάδων όπως η βραχυκέρατη αγελάδα, το σαρακατσάνικο πρόβατο και το θρακιώτικο πρόβατο. Αυτά τα τρία είδη υπάρχουν στην Θράκη, στη Ροδόπη.
Λέγεται ότι το βουβαλίσιο κρέας είναι άπαχο και καλύτερο από το μοσχαρίσιο. -Αυτό το είδος είναι από μόνο του βιολογικό κρέας απλά του λείπει η πιστοποίηση. Γιατί; Ποτέ του δεν έχει δεχθεί φάρμακο πάνω. Δεν έχουμε χρησιμοποιήσει ποτέ κτηνίατρο για να κάνει επέμβαση σε βουβάλι, γιατί δεν του χρειάζεται. Έχει αντισώματα, επειδή ζει ελεύθερο μέσα στην φύση, παίρνει τα αντισώματα από εκεί και δεν έχει κανένα πρόβλημα.
Προσωπικά εγώ, αυτά τα χρόνια που τα έχουμε, ποτέ δεν έχουμε βάλει έστω κι ένα γραμμάριο αντιβιοτικό πάνω σε ένα βουβάλι. Ο βοσκότοπος που είναι στον υγροβιότοπο αυτό είναι καθαρός χιλιάδες χρόνια. Δεν έχει καλλιεργηθεί, δεν έχει δεχθεί ποτέ φυτοφάρμακο, άρα αυτό το χόρτο που τρώνε στην βοσκή είναι αυθεντικό. Οι τροφές που τα δίνω εγώ, γιατί τον χειμώνα πρέπει να τα βοηθήσεις, είναι κάποιο καλαμπόκι το οποίο είναι από δική μας παραγωγή. Άρα το κρέας τους από μόνο του είναι καθαρό.
Τώρα όσον αφορά το κρέας, από τις αναλύσεις που έκανε το πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, κάνοντας σύγκριση και με τα άλλα είδη κρεάτων, όπως τα αιγοπρόβατα, το κοτόπουλο, την στρουθοκάμηλο, το χοιρινό, όλα αυτά τα είδη τα στοιχεία είναι εκπληκτικά. Μία χαρακτηριστική διαφορά με το μοσχάρι είναι ότι το μοσχάρι στον ιστό του μέσα έχει το λίπος που δεν φαίνεται στο κρέας, σε ποσοστό από 22-28% λίπος. Δηλαδή στο ένα κιλό μοσχαρίσιο κρέας τα 250 γραμμάρια περίπου είναι λίπος που δεν φαίνεται. Το βουβάλι έχει γύρω στα 2-2,5% λίπος. Γιατί αυτό το ζώο δεν έχει δεχθεί ποτέ καμία γενετική τροποποίηση, καμία διασταύρωση και το DNA του είναι όσο και να φάει, όσο καρπό και να του δώσεις, δεν θα βάλει μέσα στον ιστό λίπος. Επίσης ο σίδηρος που έχει το βουβαλίσιο κρέας είναι γύρω στα 2,-3%. Στο μοσχάρι είναι 0,3%. Δηλαδή είναι δεκαπλάσιος σχεδόν ο σίδηρος μέσα στο βουβαλίσιο κρέας.
Γιατί δεν διαδίδεται τόσο πολύ αυτό το είδος στην ελληνική κτηνοτροφία; -Καταρχήν αυτό το είδος θέλει τον δικό του βιότοπο. Δεν μπορεί να βοσκήσει ούτε στο βουνό, ούτε μέσα στα χωράφια. Θέλει νερό. Ένα παράδειγμα να σας πω. Είχε -2, μέχρι -5 βαθμούς και βουβάλια πήγαιναν μέσα στο ποτάμι και έκαναν μπάνιο. Ο φετινός χειμώνας γι' αυτά ήταν καλοκαίρι. Δεν ένοιωσαν χειμώνα.
Όλο τον χειμώνα ήταν μέσα στο ποτάμι. Επειδή είχαμε ανομβρία φέτος και σταμάτησε το ποτάμι να κατεβάζει νερό, τα ζώα πήγαν στην λίμνη μόνα τους. Πιστεύω ότι ο κόσμος έχει κακή αντίληψη γι' αυτό το είδος. Ακούει βουβάλι και νομίζει ότι είναι βρώμικο ζώο, επειδή ζει μέσα στην λάσπη. Δεν πάει μέσα στην λάσπη επειδή είναι βρώμικο.
Πάει και τυλίγεται με αυτή για να αποφεύγει τα έντομα και βέβαια μετά βγαίνει από την λάσπη με αυτή την κρούστα επάνω, κάθεται και το απόγευμα πάει μόνο του μέσα στην λίμνη κάνει το μπάνιο του και έρχεται καθαρότατο πίσω. Όσον αφορά το κρέας, ο κόσμος δεν ήταν πληροφορημένος και φοβόταν αυτό το είδος. Εγώ τώρα μόνος μέσα στο νομό Ροδόπης δεν μπορώ, κάνω από μόνος μου προσπάθειες, αν και πληροφορώ όσο μπορώ τον κόσμο για να καταλάβει την διαφορά.
Αυτή όμως είναι δουλειά της Ένωσης, των κτηνιάτρων, της διεύθυνσης Γεωργίας -Ποιες υπηρεσίες; Η μόνη βοήθεια που δέχθηκα από την δημοτική αρχή και αυτή μέσω νομαρχίας στα 35 χρόνια που υπάρχει η επιχείρηση, ήταν να μου στείλουν ένα γκρέϊντερ για να τακτοποιήσουν λίγο τον δρόμο γιατί δεν μπορούσα να πλησιάσω. Αυτές τις εγκαταστάσεις που έχω μέσα τις έκανα με δικά μου λεφτά, γιατί είναι μέσα στην συνθήκη Ραμσάρ, είναι δικό μας το μέρος, το έχουμε από το 1987.
Το πληρώσαμε, το πήραμε για να κάνουμε κτηνοτροφική εγκατάσταση. Δεν μας επιτρέπουν να κάνουμε εγκατάσταση και όλα αυτά που έχουμε φτιάξει είναι με δικά μας κονδύλια κι έγιναν για να καλυτερεύσουμε την όλη εκτροφή. Από το 2002 που πέθανε ο πατέρας μου και ανέλαβα εγώ, στα 5 αυτά χρόνια τα χρήματα που έχω επενδύσει σε αυτή την μονάδα τόσα κεφάλαια που πρέπει να δουλέψω άλλα 3 χρόνια, να παίρνω τις επιδοτήσεις για να μπορέσω να κάνω απόσβεση και από εκεί και μετά να πάρω κέρδος ...; Οι υπηρεσίες, όπως συνήθως όλες οι κρατικές υπηρεσίες είναι λίγο αδιάφορες ως προς την προώθηση μιας παραγωγικής μονάδας. Βέβαια υπάρχουν και κάποιες ελάχιστες υπηρεσίες οι οποίες με βοήθησαν, αλλά υπάρχουν και κάποιοι άλλοι αδιάφοροι που θα μπορούσαν να βοηθήσουν και αδιαφορούν.
Όσον αφορά τα άλλα προϊόντα, γάλα; -Το γάλα δεν μπορώ να το βγάλω γιατί είναι λίγο δύσκολο. Είναι πολύ λιγοστό το γάλα, φθάνει ίσα - ίσα για να φάνε τα μικρά και θέλει εγκαταστάσεις και πολύ δουλειά. Πάντως λέγεται ότι είναι σχεδόν το ίδιο θρεπτικό με το μητρικό γάλα.
Ο κ. Λιάπης σκέφτεται πολλά πράγματα. Θα μπορούσε η φάρμα να διαφημιστεί, να είναι επισκέψιμη σε περιβαλλοντικές ομάδες σχολείων όλης της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης αφού είναι η μοναδική. Στην Κερκίνη ήδη γίνονται αυτά τα πράγματα, μάλιστα εκεί υπάρχουν δύο κρεοπωλεία που προωθούν το βουβαλίσιο κρέας. Βέβαια υπάρχουν άλλες προοπτικές, γιατί πάει ξένος κόσμος από άλλες πόλεις, είναι η Κερκίνη, είναι ο βιότοπος, κάνουν ξεναγήσεις, έχουν ξενοδοχεία τουριστικές υποδομές.
Ο κ. Λιάπης θέλει να διαμορφώσει τον περιβάλλοντα χώρο της φάρμας, υπάρχει ήδη ένα εκπληκτικό λιβάδι όπου βόσκουν τα βουβάλια, θέλει να τον φράξει αυτό το χώρο ώστε να μπορούν να τα δουν όσοι ενδιαφέρονται και να είναι επισκέψιμος.
«Να έρθουν τα παιδιά να δούνε τι είναι αυτό το ζώο, ότι δεν είναι άγριο, αλλά φιλικό με τον άνθρωπο. Ο τσομπάνης που έχω όταν έχει πολύ νερό το ποτάμι, καβαλάει ένα βουβάλι και περνάει απέναντι. Είναι πανέξυπνα ζώα, δεν έχουν καμία σχέση με τα αγελάδια, έχουν μάθει την φωνή του τσομπάνη και την έχουν καταγεγραμμένη στην μνήμη τους. Δεν χρειάζεται να τα κυνηγήσει, μόλις τα φωνάζει ακούνε και πειθαρχούν σε αυτό που θέλει. Όσον αφορά το κρέας τώρα που υπάρχει, βέβαια έχει γίνει προώθηση αλλά δεν υπάρχει παραγωγή. Στις Σέρρες με αυτό τον αριθμό βουβαλιών που έχουν και δεν τους φτάνει η παραγωγή. Ήδη πριν 10 μέρες έστειλα δύο ζώα εγώ στις Σέρρες γιατί δεν τους έφθανε το κρέας εκεί. Στην Κομοτηνή συνεργάζομαι με το κρεοπωλείο του Περικλή Δογραματζή» θα μας πει. Τα ζώα πράγματι αντιλαμβανόμενα την παρουσία μας ενώ είναι διάσπαρτα στο λιβάδι, γυρίζουν προς το μέρος μας και μας κοιτούν. Είναι η νοημοσύνη που λέγαμε. Είναι άκακα, δέχονται να τα πλησιάσεις και να τα χαϊδέψεις.
Γνωρίζοντας τα 70
νεροβούβαλα της Βιστωνίδας
Ο κτηνοτροφικός συνεταιρισμός βουβαλοτρόφων βόρειας Ελλάδας έχει σαν σκοπό εδώ και τρία χρόνια την ανάπτυξη δραστηριοτήτων που καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα της γενετικής βελτίωσης και προώθησης του ελληνικού βούβαλου στην βόρεια Ελλάδα.
Ο συνεταιρισμός έχει ως έδρα την Βυρώνεια του Δήμου Πετριτσίου και στα πλαίσια του μέτρου 5.1 του ΕΠ αγροτική ανάπτυξη ανασυγκρότηση της υπαίθρου υλοποιεί την δράση συγκέντρωση στοιχείων γενεαλογίας για την ίδρυση και τήρηση γενεαλογικών βιβλίων μητρώων βουβάλων. Η ανάδειξη της μοναδικής εκτροφής που υπάρχει σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και η προσπάθεια ενός ανθρώπου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της είναι υπέρτατη υποχρέωσή μας και φυσικά μας αντάμειψε με μία ακόμη εμπειρία, να δούμε την ζωή δίπλα σε μία εκτροφή 70 βουβαλιών που κινούνται δίπλα στην Βιστωνίδα.
Μελαχροινή Μαρτίδου
Πηγή:http://animalproduction.wordpress.com

Ασθένειες των αιγοπροβάτων

Α. Μεταβολικά νοσήματα 
Διαταραχές του οργανισμού που προκαλούνται από: 

• Έλλειψη  κάποιων στοιχείων - ιχνοστοιχείων από τη διατροφή
• Ανικανότητα του οργανισμού να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία - ιχνοστοιχεία της διατροφής.

1) Μαστίτιδες Αιγοπροβάτων
Οι μαστίτιδες κάθε χρόνο προκαλούν σημαντικές απώλειες σε όλες τις εκτροφές.
Η είσοδος των μικροβίων γίνεται από τραυματισμούς, δερματίτιδες και ερεθισμούς από κακή χρήση των αμελκτικών μηχανημάτων.
Στην οξεία και γαγγραινώδη μαστίτιδα, η εμφάνιση της νόσου είναι ξαφνική. Ο κτηνοτρόφος όμως παρατηρεί ότι το πίσω πόδι που αντιστοιχεί στο προσβλημένο τμήμα του μαστού, φέρεται προς τα έξω (το ζώο κουτσαίνει, δεν θέλει να βαδίσει) η όρεξη κόβεται και το ζώο έχει πυρετό (41 βαθμοί C).

ΑΙΤΙΑ

• Σταφυλόκοκκοι (Staphylococcus aureus)
• Παστερέλλες (Pasterella haemolytica)
• Μυκοπλάσματα
• Κλωστρίδια
• Άλλα Βακτήρια (Στρεπτόκοκκοι, Κλεμπσιέλες, Κορυνοβακτηρίδια, Βρουκέλες, κλπ).
• Μύκητες
• Ιοί

ΠΡΟΔΙΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΤΙΔΑΣ

• Η Θηλή των ζώων
• Θηλασμός
• Ζωοτεχνικοί παράγοντες (Κρύο, λασπώδες έδαφος , έναρξη αρμέγματος, κλπ)
• Έντομα
• Όγκος γάλακτος στο μαστικό αδένα
• Ηλικία του ζώου (Προβατίνας, Αίγας)
• Αριθμός αρνιών που θηλάζουν
• Γενετικοί παράγοντες
• Σφάλματα διατροφής
• Σφάλματα τεχνικής αρμέγματος

ΑΙΤΙΑ - ΠΡΟΔΙΑΘΕΤΟΝΤΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΤΙΔΑΣ 

• Ζωοτεχνικά σφάλματα
• Μη ισορροπημένη διατροφή για την παραγωγική περίοδο του ζώου
• Κακή υγεία του ζώου (Παρασιτισμός κλπ)
• Κληρονομικοί παράγοντες
• Φυλή του ζώου

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΑΣΤΙΤΙΔΑΣ

• ΖΩΟ
• ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ
• ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΕΙΔΗ ΜΑΣΤΙΤΙΔΑΣ
 α) Οξεία μαστίτιδα :  Εμφανίζεται ξαφνικά,  το μαστάρι παρουσιάζει πρήξιμο και το έκκριμα είναι καστανό - κοκκινωπό και λίγο αργότερα είναι αφθονότερο και πυώδες. Η κατάσταση του ζώου συχνά διαταράσσεται και συχνά το ζώο πεθαίνει αν δεν ληφθούν μέτρα. Εμφανίζεται συχνότερα μετά τη γέννα σπάνια στο τέλος της γαλακτικής περιόδου.
 β) Χρόνια μαστίτιδα: Πρόβλημα στα κοπάδια και συχνότερα ύστερα από τον απογαλακτισμό. Συνήθως διαφεύγει της προσοχής του κτηνοτρόφου και μόνο την επόμενη γαλακτική περίοδο διαπιστώνει ότι το μισό μαστάρι είναι ατροφικό και δεν παράγει γάλα. Στην ψηλάφηση διαπιστώνεται ότι το κατώτερο τμήμα του μαστού είναι σκληρό και ένας σχηματισμός σαν σχοινί κατεβαίνει προς τη θηλή. Από τη θηλή βγαίνει παχύρρευστο πύο.
        Θεραπεία: Χρησιμοποιούνται ενέσεις και ενδομαστικές εγχύσεις αντιβιοτικών (πενικιλίνη, στρεπτομυκίνη, σουλφοναμίδες ). Η θεραπευτική αγωγή έχει καλά αποτελέσματα όταν εφαρμοστεί έγκαιρα.
 γ) Γαγγραινώδης μαστίτιδα: Από τα σοβαρότερα προβλήματα ενός κοπαδιού γιατί εκτός την γαλακτοπαραγωγή κινδυνεύει και η ζωή των ζώων. Τα υπεύθυνα μικρόβια μπαίνουν από τη θηλή (κακή χρήση αμελκτικών μηχανημάτων, ακάθαρτα χέρια αμελκτή, κακή υγιεινή του στάβλου κλπ) και προκαλούν έντονη λοίμωξη στο ζώο. Το ζώο παρουσιάζει έντονη κατάπτωση, πυρετό και συχνά πεθαίνει. Το προσβεβλημένο ημιμόριο του μαστού παρουσιάζει πρήξιμο, κοκκίνισμα (το δέρμα του γίνεται τρυφερό) και ευαισθησία (πονάει). Στη συνέχεια αποκτά χρώμα μπλε - μαύρο και γίνεται ψυχρό. Το έκκριμα του είναι ελάχιστο, αραιό και καστανό - κόκκινο.
Σε όσα ζώα επιβιώσουν παρατηρούμε ότι μεταξύ του νεκρού και του υγιούς μαστού σχηματίζεται ένα διαχωριστικό αυλάκι. Μετά από 1-2 εβδομάδες το νεκρωμένο κομμάτι αποχωρίζεται από υγιείς και πέφτει. Ορισμένες φορές πέφτει και ο μαστός. Η τελική ίαση έρχεται μετά από αρκετές εβδομάδες.
Θεραπεία: Όσο νωρίτερα αρχίσει η θεραπεία τόσο οι πιθανότητες σωτηρίας του ζώου είναι μεγαλύτερες.  Αντιβιοτικά  σουλφοναμίδες τόσο σε ενέσεις όσο και σε ενδομαστικά είναι απαραίτητες. Μετά την εγκατάσταση της γάγγραινας η σωτηρία του μαστού είναι αδύνατη και προσπαθούμε να σώσουμε τουλάχιστον τα ζώα.
Πρόληψη: Τα εμβόλια μειώνουν το πρόβλημα, αλλά δεν προλαβαίνουν οριστικά την εμφάνιση της γαγγραινώδους μαστίτιδας. Θα πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στην υγιεινή του στάβλου, των αλμεκτικών μηχανών και των χεριών των αλμεκτών. Τα άρρωστα ζώα (με την πρώτη εκδήλωση)να απομονώνονται, το γάλα τους δεν χύνεται κάτω αλλά θάβεται και έτσι αποφεύγουμε τη μετάδοση στα υγιή. Είναι απαραίτητες οι απολυμάνσεις στο στάβλο και στις αμλεκτικές μηχανές μετά τη χρήση τους .
δ) Μαστίτιδα από βρουκέλλες: Κατά κανόνα συμπτώματα μαστίτιδας από βρουκέλλες δεν παρατηρούμε. Το γάλα όμως των προσβλημένων ζώων είναι μολυσμένο και επικίνδυνο για τον άνθρωπο. Ζώα που έχουν  προσβληθεί από βρουκέλλα πρέπει να απομακρύνονται από την εκτροφή(υποχρεωτική σφαγή).
ε) Λοιμώδης αγαλαξία (Παρμάρα): Στην Ελλάδα είναι πολύ συχνή και προκαλεί μεγάλες ζημιές από τη διακοπή της γαλακτοπαραγωγής, στις αίγες περισσότερο και λιγότερο στα πρόβατα.
Αίτια: Το μυκόπλασμα της αγαλαξίας, το οποίο μολύνει τα ζώα και τελικά εντοπίζεται στο μαστό, στις αρθρώσεις, στο μάτι(επιφυκίτιδα, κερατίτιδα). Συχνά προκαλεί αποβολές (πρόωρος τοκετός- ελλιποβαρή νεογέννητα), νευρικά συμπτώματα(μηνιγγοεγεφαλίτιδα, πνευμονίες, οιδήματα). Η μαστίτιδα από μυκοπλάσματα εμφανίζεται με απότομη διακοπή της γαλακτοπαραγωγής. Ο μαστός βγάζει λίγο γάλα κίτρινο αλμυρό ή πικρό με πήγματα. Αφήνει κατακάθι (ίσως και αιμορραγικό). Η γενική κατάσταση του ζώου δεν επηρεάζεται. Η γαλακτοπαραγωγή επανέρχεται την επόμενη χρονιά, παράμεινε όμως μολυσμένο για 7 μήνες περίπου.
Η θεραπεία δεν δίνει πολύ καλά αποτελέσματα. Πρέπει λοιπόν να προλάβουμε τη μετάδοση. Η μετάδοση γίνεται από το γάλα και στο οξύ στάδιο από όλες τις εκκρίσεις και απεκκρίσεις του ζώου. Γι αυτό τα μολυσμένα ζώα και κοπάδια πρέπει να απομονώνονται.
Τα εμβόλια έχουν αποτέλεσμα όσο πιο γρήγορα γίνονται μετά την εμφάνιση των κρουσμάτων και όταν η θρεπτική κατάσταση του κοπαδιού είναι καλή. Αν εμφανιστεί η νόσος πρέπει να γίνεται κάθε 6 μήνες μέχρι να εξαφανιστεί από το κοπάδι και στη συνέχει κάθε χρόνο.

2) Παραφυματίωση
Είναι ένα από  τα πιο σπουδαία χρόνια νοσήματα των αιγοπροβάτων τόσο σε ολόκληρη την Ελλάδα, όσο και στο νομό Ρεθύμνου. Προκαλεί σημαντικές οικονομικές απώλειες. Είναι χρόνια νόσος που χαρακτηρίζεται από διαλείπουσα διάρροια και προοδευτική απίσχνανση.
Αίτια: Το μυκοβακτηρίδιο της παραφυματίωσης.
Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της νόσου παίζουν η έλλειψη ιχνοστοιχείων (σεληνίου, ασβεστίου) και κακές συνθήκες εκτροφής. Έξαρση στην εκδήλωση της νόσου υπάρχει μετά τους τοκετούς.
Συμπτώματα: Τα ζώα διατηρούν την όρεξή τους, οι αποδόσεις τους όμως πέφτουν. Παρουσιάζουν διάρροια κατά διαστήματα(πολτώδη κόπρανα). Τα ζώα αδυνατίζουν από την κακή απορρόφηση του εντέρου, συχνά παρουσιάζουν οιδήματα(κάτω από το σαγόνι, υγρό στην κοιλιακή κοιλότητα). Ο θάνατος έρχεται από καχεξία.
Πρόληψη: Χορηγούμε Σελήνιο και Βιταμίνη Ε, για να ενισχύσουμε τον οργανισμό του ζώου. Καλό είναι να δίνεται μία φορά το χρόνο. Χρειάζονται καλές συνθήκες εκτροφής 
Εμβολιασμός: στις εκτροφές που υπάρχει πρόβλημα, πρέπει να γίνεται εμβολιασμός στα ζώα αναπαραγωγής τον 1ο μήνα της ζωής τους εφ άπαξ.
Όταν διαγνωστεί, η νόσος, επειδή δεν υπάρχει θεραπεία, τα άρρωστα ζώα απομονώνονται και σφάζονται.
Ο στάβλος πρέπει να καθαρίζεται και απολυμαίνεται σωστά και συχνά.

3) Προϊούσα Πνευμονία (Maedi- Visna) 
Είναι χρόνια, θανατηφόρος και απύρετη νόσος των αιγοπροβάτων. Χαρακτηρίζεται από δύσπνοια και προοδευτική καταβολή των δυνάμεων του ζώου.
Αίτιο:  Ρετροιός (υποοικογένεια Lentioirinae).
Χαρακτηρίζεται από λεμφοειδή υπερπλασία με εντοπίσεις στους πνεύμονες, στον εγκέφαλο, στους μαστούς και στις αρθρώσεις.
Στην Κρήτη εντοπίστηκε πρώτη φορά το 1970. Υπάρχει μεγάλη εξάπλωση σε όλη  Ελλάδα.
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι διαφορετικά στα προσβεβλημένα ζώα μιας εκτροφής όπως :
Αναπνευστικά: δύσπνοια
Νευρικά: ασταθές βάδισμα, παραπληγία, παράλυση
Αρθρίτιδες - μαστίτιδες.
Δεν υπάρχει θεραπεία.
Δεν υπάρχει εμβόλιο.
Δεν είναι εύκολο να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα εκρίζωσης με σφαγή των οροθετικών ζώων.
Η απομάκρυνση των νεογέννητων αρνιών, από τις οροθετικές μητέρες τους και η εφαρμογή  τεχνητού θηλασμού έχει καλά αποτελέσματα για την έλεγχο της νόσου.
Το ότι η νόσος έχει μεγάλη εξάπλωση σε ολόκληρη την Ελλάδα και ότι δεν υπάρχει θεραπευτική αγωγή, ούτε εμβόλιο συντελούν ώστε η προϊούσα να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για το μέλλον της Ελληνικής προβατοτροφίας.

Β. Μεταδοτικά νοσήματα
1) Εντεροτοξιναιμία (Δυσεντερία)
ΑΙΤΙΟ: Το CIostridium perfrigens, μικρόβιο που πολλαπλασιάζεται έντονα στο έντερο και παράγει τοξίνες. Προσβάλλει όλες τις ηλικίες.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα παρουσιάζεται στα νεογέννητα τις 2 πρώτες βδομάδες της ζωής τους. Αρρωσταίνουν το 5-90% των νεογέννητων αμνοεριφίων. Πολλές φορές τα μικρά πεθαίνουν απότομα χωρίς συμπτώματα ή παρουσιάζουν έντονη κατάπτωση, ισχυρούς κολικούς ή άφθονη κίτρινη ή αιμορραγική διάρροια. Ο θάνατος έρχεται από λίγες ώρες έως 3 ημέρες. Όταν ανοίγουμε το πτώμα τα έντερα έχουν έντονο κόκκινο χρώμα.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ: Όταν τα ζώα προσβληθούν από δυσεντερία, οποιαδήποτε θεραπεία έχει φτωχά αποτελέσματα. Στην πρόληψη και μόνο θα ρίξουμε το βάρος της προσοχής μας. Ο εμβολιασμός των μητέρων πρέπει να είναι συστηματικός. Είναι απαραίτητοι 2 εμβολιασμοί το χρόνο. Ο πρώτος Ιανουάριο-Φεβρουάριο πριν την ανοιξιάτικη έξοδο στη βοσκή και ο δεύτερος 1 μήνα πριν τις γέννες, που καλύπτει και την φθινοπωρινή αλλαγή του σιτηρεσίου. Για όσα ζώα γεννήσουν όψιμα συστήνεται και 3ος εμβολιασμός 2-4 βδομάδες πριν τον τοκετό.
ΟΡΟΙ: Σε περίπτωση εμφάνισης της νόσου κάνουμε ορό τόσο στα άρρωστα, όσο και στα υγιή αμνοερίφια που οι μητέρες τους δεν έχουν εμβολιαστεί.
Η σωστή διατροφή των μητέρων στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και η σταδιακή αλλαγή οποιουδήποτε σιτηρεσίου, η υγιεινή του στάβλου (συχνές απολυμάνσεις, και ιδίως πριν τους τοκετούς), ο έλεγχος της υγρασίας, των ρευμάτων αέρα, και η άμεση απομόνωση των ασθενών, συμβάλλει αποφασιστικά στον έλεγχο της νόσου. 

2) Κολοβακτηριδίαση
ΑΙΤΙΟ: Το βακτήριο Escherichia coli που προσβάλλει το πεπτικό σύστημα των αμνοεριφίων. Προδιαθέτει η έλλειψη πρωτογάλατος τις πρώτες 12 ώρες της ζωής του νεογέννητου(στέρηση ανοσοσφαιρινών).Οι κακές καιρικές συνθήκες  το υπερβολικό ψύχος, η υγρασία, δρουν δυσμενώς, ειδικά όταν στο στάβλο επικρατούν συνωστισμός των ζώων, υγρασία, ρεύματα αέρος και χαμηλή θερμοκρασία. Η διατροφή των μητέρων παίζει σημαντικό ρόλο. Η έλλειψη καρπών, απότομη  αλλαγή σιτηρεσίου, αβιταμινώσεις, έλλειψη ιχνοστοιχείων προδιαθέτουν στην κολοβακτηριδίαση.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Τα ζώα πεθαίνουν ξαφνικά ή παρουσιάζουν έντονη διάρροια, αφυδάτωση και κατάπτωση. Συχνά παρατηρούμε νευρικά συμπτώματα από μηνιγγίτιδα και κουτσαίνουν εξαιτίας προσβολής των αρθρώσεων (πολυαρθρίτιδα νεογέννητων).
ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Ο Ορός δίνει καλά αποτελέσματα μόνο στις σηψαιμικές μορφές.
Το Εμβόλιο δεν έχει αρκετά καλά αποτελέσματα.  Η θεραπεία γίνεται με αντιβιοτικά σε συνδυασμό με -ορούς, ηλεκτρολύτες, βιταμίνες και Se.
Άλλα αίτια που προκαλούν διάρροιες των νεογέννητων αμνοεριφίων είναι οι Σαλμονέλες, οι Παστερέλλες, τα Καμπυλοβακτηρίδια, οι ιοί, τα κρυπτοσπορίδια και ορισμένα άλλα, που όμως δεν δημιουργούν συχνά σοβαρό πρόβλημα στις εκτροφές.
Συνοψίζοντας η αντιμετώπιση του προβλήματος των διαρροιών στα νεογέννητα αμνοερίφια γίνεται κυρίως με προληπτικά μέτρα γιατί μόνο αυτά αποδίδουν. Αυτά είναι:
-Εμβολιασμός και αποπαρασιτισμός των ενήλικων σωστά και συστηματικά.
-Σωστή διατροφή των μητέρων (καλή ανάπτυξη πλακούντα και εμβρύου).
-Χορήγηση βιταμίνης AD3E +Se (στις έγκυες μάνες ή στα νεογέννητα ,πρόληψη αβιταμίνωσης, ενίσχυση οργανισμού).
-Περιορισμός της περιόδου τοκετών (με συγχρονισμό του οίστρου).
-Έλεγχος λήψης πρωτογάλατος στα μικρά το πρώτο 24ωρο.
-Υγιεινός στάβλος: συχνός καθαρισμός και απολυμάνσεις ιδιαίτερα πριν τους αναμενόμενους τοκετούς. Συχνή ανανέωση της στρωμνής,- ιδιαίτερος χώρος και χώρος νεογέννητων. Αν παρουσιαστεί πρόβλημα αλλάζουμε το χώρο των τοκετών.
-Άμεση απομόνωση των πρώτων κρουσμάτων.
-Στα άρρωστα ζώα χορηγούμε ηλεκτρολύτες, ορό γλυκόζης, αντιορούς και αντιβιοτικά(ανάλογα με το αίτιο). Αντιβιοτικά δεν χορηγούμε πάνω από 3 μέρες (επιδείνωση του προβλήματος).

Γ. Διάρροιες σε αιγοπρόβατα μεγαλύτερα των 2 εβδομάδων

1) Εντεροτοξιναιμία.
ΑΙΤΙΟ: Το Clostridium perfrigens. Προδιαθέτουν και σε αυτή την περίπτωση οι κακές καιρικές συνθήκες, οι κακές συνθήκες υγιεινής στο στάβλο, η απότομη αλλαγή του σιτηρεσίου, η χορήγηση μεγάλων ποσοτήτων καρπών ή συμπυκνωμένων τροφών, η απότομη βόσκηση χλωρού χόρτου και μάλιστα με πάχνη, ο έντονος παρασιτισμός των ζώων (τραυματίζουν τα έντερα τα παράσιτα, περνούν τα μικρόβια).
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Προσβάλλει ενήλικα και αμνοερίφια πάνω από 15 ημερών. Έχει τις εξής μορφές: α) οξεία μορφή: ξαφνικά το ζώο σταματά να βόσκει πέφτει με σπασμούς και πεθαίνει. Ο κτηνοτρόφος ξαφνικά βρίσκει νεκρά ζώα. β) πιο αργή εξέλιξη: πλήρης ανορεξία, δυσκοιλιότητα και στη συνέχεια διάρροια, οξύ πνευμονικό οίδημα (δύσπνοια, αφρώδες αιμορραγικό έκκριμα από τη μύτη). Νευρικά συμπτώματα (αταξία, βάδισμα μεθυσμένου, σπασμοί, τρίξιμο δοντιών).
Ο θάνατος έρχεται σε 1-2 μέρες. Ορισμένες φορές η αρρώστια κρατάει 10-15 μέρες. Τα ζώα παρουσιάζουν κοιλιακό άλγος, γρήγορη απίσχνανση χωρίς διάρροια.
ΠΡΟΛΗΨΗ: Μέτρα υγιεινής-Εμβολιασμοί όπως αναφέρθηκαν στη δυσεντερία νεογέννητων-Αποφυγή παραγόντων που προδιαθέτουν στην εμφάνιση της νόσου-Απομόνωση των αρρώστων. Τα αντιβιοτικά μικρή βοήθεια προσφέρουν στα άρρωστα ζώα. Αν υπάρχουν κρούσματα στην εκτροφή, αντιβιοτικά χορηγούμε μόνο στα υγιή και κυρίως στα νεαρά και στα ηλικιωμένα.

2) Κοκκιδίαση
ΑΙΤΙΟ: Διάφορα είδη κοκκιδίων που προκαλούν οξεία  ή χρόνια εντερίτιδα
Τα ενήλικα δεν αρρωσταίνουν αλλά μολύνουν τα μικρά.
Οι κακές συνθήκες υγιεινής στο στάβλο (κοπριά που κρατάει διαρκώς υγρασία) επιδεινώνουν το πρόβλημα.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Τα ζώα παρουσιάζουν έντονη διάρροια συχνά αιμορραγική και αφυδάτωση. Αρκετά πεθαίνουν ή επιζούν με καθυστέρηση στην ανάπτυξη.
Στις χρόνιες μορφές στα ζώα που σφάζονται παρατηρούμε άσπρα στίγματα (οζίδια) στο έντερο.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ - ΠΡΟΛΗΨΗ : Στις εκτροφές που υπάρχει πρόβλημα παίρνουμε υγειονομικά μέτρα (αλλαγή της στρωμνής, του στάβλου και απολυμάνσεις) - Χορήγηση αντικοκκιδιακών φαρμάκων τόσο στα άρρωστα όσο και στα υγιή. Η θεραπεία να μη διαρκεί λιγότερο από 5 ημέρες.
Στα νεκρά που έχουν έντονο πρόβλημα διάρροιας και αφυδάτωσης χορηγούμε εκτός από αντικοκκιδιακά φάρμακα και ορούς, κορτικοστεροειδή και αναλγητικά . 

3) Παρασιτισμός Του Γαστρεντερικού Συστήματος
α) Ταινιάσεις των αιγοπροβάτων και κυρίως των νεαρών ζώων 2-8 μηνών
Ταινίες: (Monienza expansa, M. bancdeni, Anitellina spp).
Παρασιτεί στο λεπτό έντερο των αιγοπροβάτων. Οι ταινίες απορροφούν μεγάλες ποσότητες τροφών από τον ξενιστή (αιγοπρόβατο). Συχνά προκαλούν τη μερική ή ολική απόφραξη του εντέρου ή και τη ρήξη του, ερεθισμό του εντερικού βλεννογόνου ή διάρροια.
Ακόμα οι ταινίες αφήνουν τοξίνες στον οργανισμό του ζώου και μείωση της αντίστασής του απέναντι στα παθογόνα μικρόβια.
β) Οισοφαγοστομίαση των αιγοπροβάτων
Ζώα κάτω από 3 μηνών ή πολύ ηλικιωμένα δεν υποφέρουν από τη νόσο. Οι προνύμφες, άωρα, παράσιτα είναι πιο παθογόνα από τα ενήλικα παράσιτα λόγω της εισόδου τους στο εντερικό τοίχωμα.
Σε οξείες περιπτώσεις παρατηρούμε έντονη βαθυπράσινη διάρροια που γρήγορα εξαντλεί τα ζώα. Σε χρόνια μορφή τα ζώα παρουσιάζουν διάρροια - δυσκοιλιότητα κατά διαστήματα. Τα ζώα παρουσιάζουν έντονη αδυναμία και καχεξία.
Γαστροεντερική τριχοστρογγυλίδη : Παράσιτα του στομαχιού και του λεπτού εντέρου των αιγοπροβάτων. Προκαλούν τραυματισμό του εντερικού και στομαχικού βλεννογόνου με αποτέλεσμα ανωμαλίες στην πέψη και μειωμένη απορρόφηση πρωτεϊνών, ασβεστίου και φωσφόρου, τα ζώα παρουσιάζουν έντονη αναιμία, διάρροια κατά διαστήματα, εξάντληση, καχεξία, δέρμα τραχύ και το μαλλί πέφτει κατά πλάκες.
γ) Ηπατική διστομίαση: (Ψιλή - χονδρή κλαπάτσα)
Νόσος του ήπατος (συκωτιού) των προβάτων και λιγότερο των αιγών. Τα ζώα κινδυνεύουν από τη μόλυνση όλο το χρόνο και ειδικά από τέλη Ιουνίου και πέρα ως το χειμώνα.
Σε οξεία προσβολή τα ζώα πεθαίνουν ξαφνικά ή σε πιο ήπιες μορφές παρουσιάζουν ύψωση της θερμοκρασίας, αναιμία, ελάττωση της όρεξης. Τα ζώα χάνουν βάρος, το τρίχωμα τους γίνεται εύθραυστο. Συχνά παρατηρούνται κρίσεις διάρροιας συνοδευόμενες από δυσκοιλιότητα.
Σε όλες τις παρασιτώσεις του γαρστρεντερικού η διάγνωση σε ζωντανό ζώο είναι  δύσκολη. Απαιτεί ύπαρξη εργαστηρίου. Ευκολότερος είναι ο έλεγχος του πεπτικού συστήματος στα σφαγεία ή σε νεκρά ζώα.
Πρόληψη - θεραπεία παρασιτώσεων:
Είναι γνωστό πως οι παρασιτώσεις είναι διαδεδομένες σε όλα τα κοπάδια. Ακόμα και σήμερα αποτελούν σοβαρό πρόβλημα.
Σήμερα δεν είναι συχνό το φαινόμενο ο θάνατος των ζώων από παρασιτώσεις, τα παράσιτα όμως βλάπτουν τα ζώα μακροχρόνια, μειώνουν τις αποδώσεις τους με σοβαρές συνέπειες στο εισόδημα του κτηνοτρόφου. Τα παρασιτούμενα ζώα δίνουν λίγο γάλα, λίγο κρέας και κατώτερης ποιότητας, (κατεστραμμένα εντόσθια κατάσχονται στα σφαγεία) και κακής ποιότητας μαλλί. Επιπλέον τα παράσιτα ανοίγουν πύλες εισόδου των μικροβίων στον οργανισμό του ζώου. Για όλα τα παραπάνω θα πρέπει ο κτηνοτρόφος να παίρνει μέτρα για την αντιμετώπιση του παρασιτισμού των ζώων. 

Τα αντιπαρασιτικά χάπια πρέπει να δίνονται συστηματικά και σε όλα τα ζώα. 

Είναι απαραίτητος ο αποπαρασιτισμός πριν την έξοδο στη βοσκή την άνοιξη και το φθινόπωρο πριν τον ενσταβλισμό.
Με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε τη μόλυνση των ζώων και ειδικά των νεκρών.
Η κοπριά πρέπει να φεύγει συχνά από τους στάβλους και να συνοδεύεται από καθαρισμούς και απολυμάνσεις.

Πηγή:http://kthnotrofia.pblogs.gr

Τζιτζιφιά απ’ τις Τζιτζιφιές

Το ότι, εμείς οι Δυτικοί πιστεύουμε για τα μήλα πως «ένα μήλο την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα», οι Ασιάτες το αποδίδουν στα Τζίτζιφα.

Η Τζιτζιφιά –Ziziphusjujuba– θεωρείται δέντρο με καταγωγή την Ασία που έχει εγκλιματιστεί στην Ελλάδα και σε άλλες παραμεσόγειες χώρες, άγνωστο πότε. Κάποτε τις συναντούσε κανείς πολύ συχνά στο λεκανοπέδιο, όπως και τις θεόρατες πιπεριές και τους ευκαλύπτους και η μυρωδιά που ανέδιδαν σφράγισε την παιδική μας ηλικία. Μετά ήρθαν τα αυτοκίνητα, χρειάστηκε να μεγαλώσουν οι δρόμοι, να πλατύνουν και τα περισσότερα απ” αυτά τα δέντρα θυσιάστηκαν στο όνομα της ανάπτυξης. Λέγεται επίσης και Ελαίαγνος ή μοσχοϊτιά (Elaeagnusangustifolia)

Οι Τζιτζιφιές, πρώην Αράπικα, ήταν παραλιακός οικισμός της Αττικής στον όρμο του Φαλήρου μεταξύ Παλαιού Φαλήρου και Μοσχάτου. Υπάγονταν στην τότε κοινότητα, και σήμερα Δήμο, της Καλλιθέας ως συνέχεια αυτής προς την ακτή. Το κέντρο του συνοικισμού ήταν ακριβώς στη διασταύρωση της παραλιακής λεωφόρου με την Λεωφόρο Θησέως όπου παλαιότερα βρίσκονταν και η διασταύρωση των Τραμ Αθηνών – Παλαιού και Νέου Φαλήρου. Το 1955 οι Τζιτζιφιές αριθμούσαν 2.843 κατοίκους. Πήραν το όνομά τους από τα δέντρα τζιτζιφιές που φύτρωναν στην περιοχή.

Στη χώρα μας σήμερα πλέον το δέντρο έχει σχεδόν ξεχαστεί, ενώ αλλού στον κόσμο καλλιεργείται για τους καρπούς του. Φτιάχνουν μ” αυτούς μαρμελάδες, καραμέλες και γλυκά. Τα παιδιά δεν έχουν δει ποτέ τζιτζιφιά, πόσο μάλλον να γνωρίζουν τη γεύση της ή να έχουν ζήσει την περιπέτεια του μαζέματος των καρπών της ανάμεσα στα αγκαθωτά κλαριά της. Είναι δένδρο καρποφόρο, φυλλοβόλο, με δίχρωμα φύλλα σαν της ελιάς που ανθίζει το καλοκαίρι και εκπέμπει ένα ευχάριστο λεπτό άρωμαπου διαχέεται σε μεγάλη έκταση.

Καλλιεργείται εντατικά στην Κίνα και αλλού -όπου θεωρείται και τόπος καταγωγής του δέντρου- και ο καρπός της διατίθεται σε πολλές μορφές νωπός ή αποξηραμένος, σαν καραμέλα αλλά και σαν τουρσί! Οι καρποί είναι δρύπες, μοιάζουν με τις ελιές όταν είναι άγουροι, σταδιακά γίνονται καφέ όταν ωριμάζουν το φθινόπωρο και γλυκαίνουν. Μοιάζουν στη γεύση με ώριμο μήλο, θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι ο νάνος φιρίκι.

Όταν προορίζονται για νωπή κατανάλωση συλλέγονται μόλις ο φλοιός τους αποκτήσει το χαρακτηριστικό σκούρο χρώμα. Εάν προορίζονται για αποξήρανση συλλέγονται υπερώριμοι, αφού συρρικνωθούν επάνω στα δένδρα. Η αποξήρανση τους γίνεται με έκθεση στον ήλιο για όσο διάστημα απαιτείται και διατηρούνται σε καλή κατάσταση για ένα χρόνο. Ο καρπός περιέχει φλαβονοειδή, γλίσχρασμα(1) σαπωνίνες, σάκχαρα, βιταμίνες Α, Β2, και C, ιχνοστοιχεία, ασβέστιο, και σίδηρο.

Οι σπόροι περιέχουν σαπωνίνες και αιθέρια έλαια.

Ο φλοιός της Τζιτζιφιάς περιέχει τανίνες και είναι στυπτικός. Χρησιμοποιείται και στη Δυτική και στην Κινέζικη βοτανολογία. Στην Κίνα η ποικιλία DaZao χρησιμοποιείται για να τονώσει τη σπλήνα και το στομάχι, στην αντιμετώπιση της δύσπνοιας, σε σοβαρές συναισθηματικές διαταραχές, σε αδυναμία των νεύρων, για να ισορροπήσει την πίεση, σαν σιρόπι για να καλύψει τις γεύσεις των δυσάρεστων βοτάνων, κ.ά. Στην πραγματικότητα, εάν ο καρπός της άγριας τζιτζιφιάς λαμβάνεται σε καθημερινή βάση, βελτιώνει το χρώμα του δέρματος και τον τόνο, δύο σημεία που δηλώνουν την σωματική ευεξία. Η ωφέλειά του γίνεται φανερή αν λαμβάνεται συχνά και προληπτικά.

Κάθε μέρος του φυτού χρησιμοποιείται για μια θεραπεία. Τα φύλλα, οι ρίζες, τα άνθη, και οι καρποί.

Τα φύλλα χρησιμοποιούνται για μια σειρά από μολυσματικές ασθένειες, όπως στη θεραπεία των παιδιών που πάσχουν από τυφοειδή πυρετό, ευλογιά, ιλαρά, ανεμοβλογιά, κ.ά, γιατί προκαλούν εφίδρωση και ρίχνουν τον πυρετό. Το αφέψημα των φύλλων σκοτώνει τα παράσιτα και τα σκουλήκια που προκαλούν διάρροια. Ο καρπός εκτός που είναι θρεπτικός, προστατεύει από τις αλλεργίες, είναι μαλακτικός, αναζωογονεί το συκώτι, είναι ήπια καθαρτικός, και καταπραϋντικός.

Μειώνει την υπερβολική εφίδρωση ειδικά τη νυχτερινή, και τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, μειώνει την κατακράτηση των υγρών. Θεωρείται φρούτο ανοσοδιεγερτικό, θερμαντικό, αντιμυκητιακό, αντιβακτηριακό, αντισπασμωδικό, αντιφλεγμονώδες, ηρεμιστικό, καρδιοτονωτικό, και αντιοξειδωτικό. Γίνεται σιρόπι, καραμέλες, ξύδι, κρασί και τουρσί. Τα αποξηραμένα φρούτα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της υπερκόπωσης, την απώλεια της όρεξης, στον πονόλαιμο, τη βρογχίτιδα, την αναιμία, και τη διάρροια. Τα τζίτζιφα έχουν την δύναμη να αντιστρέφουν τη διαδικασία της νόσου.

Ο φλοιός του δέντρου (μετά από επεξεργασία) είναιτονωτικός καιβοηθάστη θεραπείατων εγκαυμάτων, στην αναιμία, τη νεφρίτιδα, τις νευρικές διαταραχές, την αϋπνία και την αποτοξίνωση. Το αφέψημα της ρίζας είναι αντιπυρετικό, και εξωτερικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πλύσεις ακόμη και των ματιών, σε φλεγμονές, και σε εγκαύματα. Βοηθά στην ανάπτυξη των μαλλιών. Τα τζίτζιφα αποφεύγονται σε καταστάσεις όπου υπάρχει κατακράτηση υγρών και αερίων, π.χ κολίτιδας.

Αυτό το επιβλητικό φυτό αναφέρεται σε πολλές παραγράφους στη Βίβλο, μεταξύ των οποίων η μία είναι μάλλον δυσάρεστη, στο Βιβλίο των Δικαστών: «Τότε θα καταργήσω τη σάρκα σας με τα αγκάθια της ερήμου» και μια ποικιλία –Ziziphusspina–Christi – λέγεται η ακανθώδης τζιτζιφιά του Χριστού. Αυτός είναι ο καρπός της ποικιλίας που δεν ζαχαρώνει, δεν γίνεται αλευρώδης.

Ιστορικά στοιχεία. 

Οι Κινέζοι και οι Κορεάτες χρησιμοποιούν εδώ και χιλιάδες χρόνια τους καρπούς του δέντρου για τα προβλήματα της σπλήνας και του στομάχου. Στην Κινέζικη ιατρική παράδοση θεωρούν πως τα τζίτζιφα τονώνουν το Τσι (την ενέργεια), δυναμώνουν το σώμα, προάγουν την απόκτηση βάρους, βελτιώνουν την αντοχή και τη φυσική κατάσταση του ατόμου. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Οι σπόροι της ποικιλίας Var. Spinoza (suanzaoren) χρησιμοποιούνται μετά από επεξεργασία για το άγχος, τη νευρικότητα και τις αϋπνίες. Στη Δύση η πρώτη γραπτή επιστημονική αναφορά στα Τσίτζιφα γίνεται το 1753 αλλά οι θεραπευτικές ιδιότητες των καρπών ήταν γνωστές πολύ νωρίτερα. Στην Ευρώπη τους χρησιμοποιούσαν για τους ίδιους λόγους, για να ανακουφίσουν τον βήχα, στις παιδικές ασθένειες, για τόνωση και αποτοξίνωση.

Τα τζίτζιφα στην κουζίνα.

Στην Πέρσικη κουζίνα τα τζίτζιφα εκτιμούνται ιδιαίτερα και κυκλοφορούν σε πολλές μορφές ακόμη και σαν πάστα καυτερή. Στην Ινδία και το Πακιστάν από παράδοση, θεωρούν ότι η καραμέλα είναι ένα καλό μέσο καθαρισμού του αίματος, μια μεγάλη βοήθεια όταν κάποιος είναι ασθενής και αδύναμος, χρήσιμο τρόφιμο σε οποιαδήποτε δίαιτα. Και οι δύο λαοί χρησιμοποιούν το φυτό σαν τονωτικό, για την ενίσχυση της υγείας και προληπτικά κατά των ιώσεων. Ο φλοιός της αφρικάνικης ποικιλίας Ziziphusmuronata, χρησιμοποιείται για τον βήχα και άλλα προβλήματα του αναπνευστικού. Τα φύλλα και οι ρίζες του φυτού ανακουφίζουν από τους πόνους.

Ένα τσάι από τζίτζιφα λειτουργεί ως αντίδοτο σε πολλά δηλητήρια. Στο σύγχρονο κόσμο που ζούμε που είναι γεμάτος από τοξικά τα περισσότερα από τα οποία παίρνουμε στο σώμα μας μέσα από το δέρμα, αυτός ο καρπός θα μπορούσε να κάνει τις επισκευές που χρειαζόμαστε. Σήμερα μπορούμε να παραγγείλουμε τα τζίτζιφα ηλεκτρονικά και να φτάσουν στην πόρτα μας μέσα από το διαδίκτυο. Καλύτερα ακόμη να αγοράσουμε και να καλλιεργήσουμε το δικό μας δέντρο. Μοιάζει πολύ με την ελιά.

Καλλιέργεια.

Μεγάλο δέντρο η Τζιτζιφιά, μπορεί να φτάσει σε ύψος και τα 15 μέτρα ανάλογα με την ποικιλία και τις συνθήκες, με πολλά είδη, πάνω από 50 να ευδοκιμούν στις θερμές και εύκρατες χώρες. Η λατινική της ονομασία είναι Ziziphusjujuba και ανήκει στην οικογένεια Ραμνωδών (Rhamnaceae). Άλλα συγγενικά είδη είναι η IndianJujube,η Z.jujubevar. spinosa, η Z. mucronata, η A.spina–christi (αγκάθι του Χριστού).

Η ποικιλία Ziziphusmauritiana καλλιεργείται συχνότερα σε ξηρές περιοχές σε όλους τους τροπικούς. Έχει μεγάλη ανοχή στα πολύ ξηρά εδάφη και είναι ένα πολύτιμο δέντρο για τους ανθρώπους που ζουν σε τέτοια κλίματα. Ευδοκιμεί σε μεγάλη ποικιλία εδαφών εκτός από τα υγρά και τα πολύ αργιλώδη. Προτιμά τα γόνιμα και καλά στραγγιζόμενα εδάφη και είναι ανθεκτικό στο ψύχος και την ατμοσφαιρική ρύπανση. Αναπτύσσεται εύκολα, αλλά για να ωριμάσουν οι καρποί του χρειάζεται μακρύ και θερμό καλοκαίρι.

Ένα από τα προβλήματα με τα περισσότερα δέντρα που παράγουν φρούτα είναι ότι παράγουν πολλά κιλά μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, που σημαίνει ότι θα πρέπει να επεξεργαστούν και να διατεθούν σύντομα. Αυτό δεν συμβαίνει με τα Τζίτζιφα που μπορούν να μείνουν και να στεγνώσουν επάνω στο δέντρο, και η συλλογή του καρπού να γίνει από το έδαφος. Οι καρποί της Τζιτζιφιάς χρησιμοποιούνται νωποί, ξηροί και κονσερβοποιημένοι. Έχουν μια πληθώρα χρήσεων, μαγειρική και φαρμακευτική.

Αναπαραγωγή.

Διαδίδεται με σπόρους, με μοσχεύματα ή παραφυάδες που συχνά σχηματίζουν πυκνές συστάδες γύρω από το δέντρο. Οι σπόροι μπορούν να φυτευτούν σε βαθιά επίστρωση το χειμώνα και χρειάζονται ενάμισι χρόνο περίπου μέχρι να βλαστήσουν. Αν φυτρώσουν νωρίτερα την πρώτη άνοιξη, καλό θα είναι να μείνουν στο σπορείο ακόμη 12 μήνες πριν μεταφυτευτούν στην ύπαιθρο. Η προετοιμασία του εδάφους και η φύτευση των δενδρυλλίων γίνεται όπως και στα άλλα πυρηνόκαρπα.

Τα φυτά μπαίνουν σε μεμονωμένες γλάστρες -αρκετά μεγάλες- για να αναπτυχθούν τουλάχιστον τον πρώτο χειμώνα τους. Τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται, όταν η θερμοκρασία είναι σταθερή από 5 – 10 ° C. Τα μοσχεύματα μπορούν να φυτευτούν έξω απευθείας σε μόνιμες θέσεις από τον Νοέμβριο – Ιανουάριο. Δεν χρειάζονται πότισμα παρά μόνο σε πάρα πολύ ξηρές περιοχές, και για μικρό διάστημα. Το δέντρο αντέχει σε ακραίες θερμοκρασίες μέχρι και 50ο C. Για να διακοπεί ο λήθαργος των οφθαλμών το χειμώνα η Τζιτζιφιά έχει μικρές σχετικά ανάγκες σε ψύχος (από 150 έως 400 ώρες σε θερμοκρασία κάτω από 7ο C), ανάλογα με την ποικιλία. Αξιόλογες εμπορικές ποικιλίες θεωρούνται οι κινεζικές Li, Lang, SuiMen, και Mu–Shing–Hong. Μπορούν να καλλιεργηθούν σε ημιορεινές και ορεινές περιοχές, εκεί που άλλες καλλιέργειες δεν ευδοκιμούν και να συμβάλουν στην αύξηση του εισοδήματος των κατοίκων των περιοχών.

Τζιτζιφιά- Ziziphusjujube.

Ο καρπός είναι στο ίδιο μέγεθος με το κορόμηλο και η γεύση του θυμίζει μήλο και χουρμά (ειδικά όταν ωριμάσει). Τα παραδοσιακά φρούτα έχουν φθάσει εμπορικά στα όριά τους και οι καταναλωτές αναζητούν νέες γεύσεις. Τα τροπικά φρούτα όπως η μπανάνα ή το μάνγκο κλπ δεν καλύπτουν πια αυτό το κενό, και οι δενδροκόμοι στην Ευρώπη στρέφονται στους πιο σπάνιους καρπούς από αυτοφυείς θάμνους και τα δέντρα των ορεινών περιοχών. Τα είδη που έχουν τραβήξει την προσοχή τα τελευταία χρόνια, είναι αυτά που μέχρι τώρα υπάγονταν στην κατηγορία των φρούτων μικρότερης σημασίας, αλλά που είναι πλούσια σε βιταμίνες και πολύτιμα ιχνοστοιχεία και χαρακτηρίζονται από ιδιάζουσα γεύση και άρωμα.

Τα δένδρα που εξετάζονται γι” αυτό το σκοπό είναι η κρανιά, η κουμαριά και η κουκουναριά που απαντώνται ως αυτοφυή. Η Τζιτζιφιά δεν έχει προσεχθεί μέχρι τώρα, παρά το ότι ευδοκιμεί σε πολλές περιοχές και παράγει καρπούς πολύ πλούσιους σε βιταμίνη C. Στη χώρα μας το Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων Νάουσας του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. δημιούργησε συλλογές επιλεγμένων εγχώριων γενοτύπων, κρανιάς, τζιτζιφιάς και κουμαριάς. Στις συλλογές αυτές συμπεριλαμβάνονται και ορισμένες ξένες ποικιλίες τζιτζιφιάς, που δίνουν καρπούς πολύ μεγάλου μεγέθους και παρουσιάζουν ιδιαίτερο εμπορικό ενδιαφέρον.

Λικέρ τσίπουρο με ζίζιφα.

Σ’ ένα βάζο του ενός λίτρου βάζουμε 3 φλιτζάνια ξερά τζίτζιφα, 1 φλιτζάνι καλό μέλι, 1 ξυλάκι κανέλα που να μυρίζει κανέλα (κευλάνης), 1 κουταλάκι γλυκάνισο και 1 κουταλάκι πράσινο πιπέρι ολόκληρο. Γεμίζουμε το βάζο με τσίπουρο ή ρακή ανακατεύουμε καλά και αφήνουμε για δυο μήνες σ’ ένα σκοτεινό ντουλάπι. Το στραγγίζουμε και φυλάμε σε ένα όμορφο βάζο. Σερβίρουμε από ένα ζίζιφο σε κάθε ποτηράκι του λικέρ.

Στη βάση δεδομένων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου διαβάζουμε:
Στοιχεία Είδους.
Όνομα Ziziphuslotus
Κοινή ονομασία Ζίζιφος ο λωτός
Κατάσταση Διατήρησης Ελλάδα Εκλιπόν
Ε.Ε. Βιόσφαιρα Μη απειλούμενο

> Εκλιπόν και μη Απειλούμενο. Τι λογική είναι αυτή;

1-Γλίσχρασμα: είναι ουσία η οποία προστατεύει τους βλεννογόνους πολλών συστημάτων του ανθρώπινου οργανισμού από τους ερεθισμούς και τις φλεγμονές. Αποτελείται από μεγαλομόρια σακχάρων τα οποία όταν έρχονται σε επαφή με το νερό παράγουν μια κολλώδη μάζα σαν ζελατίνα. Ασκούν προστατευτική και καταπραϋντική δράση στους βλεννογόνους του πεπτικού, του λαιμού, των πνευμόνων, αλλά και του ουροποιητικού.

Χαλαρώνουν την εσωτερική επένδυση του εντέρου προκαλώντας μια λειτουργία ανακλαστική ακόμα και στα νεύρα της σπονδυλικής στήλης. Στην συνέχεια η χαλάρωση αυτή επεκτείνεται σε συγγενείς περιοχές όπως οι πνεύμονες και το ουροποιητικό, χαρίζοντας αυτήν την διπλή δράση, αφενός του περιορισμού του ερεθισμού και της φλεγμονής στο πεπτικό, αφετέρου της μείωσης της έντασης και του βήχα στο αναπνευστικό. Το Καλαμπόκι (Zeamays), ο Κάλαμος (Acoruscalamus) το Χαμομήλι (Matricariachamomilla) και η Μολόχα (Malvasilvestris) είναι βότανα τα οποία έχουν γλίσχρασμα και είναι γνωστά για τις μαλακτικές τους ιδιότητες.

Φωτογραφίες Eos Aurora

@ Aliki Alisa για το Edwhellas/2013

Πληροφορίες από:

http://www.votanologos.gr
http://agiosgeorgios.webnode.com
http://www.agronews.gr/
http://users.sch.gr
http://www.seasonalchef.com/
www.hort.purdue.edu
http://amazonsday.blogspot.gr

Πηγή:http://terrapapers.com