Τα υγρά που περιέχονται στον ελαιόκαρπο, εκτός από το λάδι, ανέρχονται σε 40-45%. Αυτά περιέχουν 15% οργανικά στερεά και 2% ανόργανα στερεά συστατικά. Παρατηρείται διαφοροποίηση στη σύνθεσή τους που εξαρτάται από την ποικιλία, την ωριμότητα του καρπού και τις καλλιεργητικές συνθήκες. Επίσης, η σύνθεση των αποβλήτων εξαρτάται και από τον τρόπο ελαιοποίησης δηλαδή με πίεση στα κλασσικά ελαιουργεία ή με φυγοκέντρηση στα νέου τύπου ελαιουργεία.
Τα υγρά απόβλητα των ελαιοτριβείων γνωστά και σαν απόνερα, κατσίγαρος ή λιόζουμα, λόγω της χημικής τους σύνθεσης αλλά και κυρίως λόγω της συνεχώς αυξανόμενης ποσότητας, επιβαρύνουν το φυσικό περιβάλλον όλο και περισσότερο.
Αποδέκτες της μόλυνσης από τα απόβλητα είναι οι υδατικοί όγκοι. Όταν τα απόβλητα καταλήγουν σε ρυάκια, λίμνες ή την θάλασσα προκαλούν με τα σάκχαρα που περιέχουν την ανάπτυξη μεγάλου αριθμού μικροοργανισμών (ευτροφισμός). Οι μικροοργανισμοί αυτοί καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες οξυγόνου δημιουργώντας συνθήκες ασφυξίας για τα υδρόβια ζώα και τα ψάρια. Επίσης μπορεί να παράγουν τοξικές ουσίες για τα υβρίδια ζώα.
Ενσωμάτωση των αποβλήτων στο έδαφος μπορεί να προκαλεί φυτοτοξικότητα σε ορισμένα είδη φυτών που βρίσκονται σε βλαστική δραστηριότητα. Επίσης, μπορεί να οδηγήσει μέρος από αυτά στους υπόγειους υδροφορείς.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ρύπανσης από τα λιόζουμα και για οικονομικότερη εκμετάλλευση των στερεών υπολειμμάτων χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν οι εξής τρόποι: διήθηση, φυγοκέντρηση, εξάτμιση, προσφόρηση, θρόμβωση και καθίζηση, υπερδιήθηση και αντίστροφη όσμωση στα βιολογικά συστήματα καθαρισμού και αποδόμησης των τοξικών ουσιών. Με τις μεθόδους αυτές όχι μόνο μπορούμε να μειώσουμε την ρύπανση αλλά και να εξασφαλίσουμε την παραγωγή προϊόντων, όπως οργανικών λιπασμάτων, βελτιωτικών εδάφους, βιοαερίων, φαρμακευτικών σκευασμάτων κλπ.
Ένας τρόπος διάθεσης των υγρών αποβλήτων είναι η χορήγησή τους σε καλλιεργούμενα φυτά (π.χ. ελαιόδεντρα), με ή χωρίς επεξεργασία.Τα λιόζουμα είναι πλούσια σε Ρ, Κ και ιχνοστοιχεία. Επίσης, τα λιόζουμα μπορεί να χορηγηθούν μετά από επεξεργασία με Ca. Η χρήση όμως των λιόζουμων σε έδαφος ή εδαφοδεξαμενή χωρίς επεξεργασία δεν συνίσταται, διότι προκαλείται ρύπανση (δυσοσμία, πρόβλημα αξιοποίησης της λάσπης). Τέλος, μπορεί να γίνει βιομετατροπή των αποβλήτων των ελαιουργείων και πυρηνελαιουργείων και παραγωγή χρήσιμων προϊόντων. Έτσι, είναι δυνατή η επεξεργασία των υγρών αποβλήτων με μικροοργανισμούς, με σκοπό:
τη μείωση της ρύπανσης
την παραγωγή διαφόρων χρήσιμων προϊόντων
τέτοιες μέθοδοι είναι ο αερόβιος βιολογικός καθαρισμός των υγρών αποβλήτων και η αναερόβια ζύμωση, που παράγει βιοαέριο.
Ένα άλλο είδος αποβλήτων των ελαιοκομικών εργασιών μπορούν να θεωρηθούν και τα φύλλα ελιάς που απομένουν μετά τον τρύγο του καρπού. Τα φύλλα αυτά παραμένουν ανεκμετάλλευτα, ενώ στην καλύτερη περίπτωση χρησιμοποιούνται σαν τροφή για ζώα ενώ συνήθως πετιούνται. Πολυάριθμες έρευνες έχουν επιβεβαιώσει τις θεραπευτικές ιδιότητές τους. Σε χώρες όπως στην Αυστραλία και την Αμερική έχει ήδη αρχίσει η επεξεργασία και χρήση τους στην φαρμακευτική ενώ χρησιμοποιούνται για την παρασκευή καλλυντικών και συμπληρωμάτων διατροφής. Έχοντας το πλεονέκτημα της πρώτης ύλης, είμαστε η 3η χώρα παγκοσμίος στην παραγωγή ελαιολάδου, ίσως θα πρέπει να δούμε αυτά τα “απόβλητα” των ελαιοτριβείων πιο εμπορικά, να αναπτύξουμε καινούρια προϊόντα και να μπούμε σε νέες αγορές πιο δυναμικά και πρωτοπόρα.
Απόβλητα
Konstantinos Zoumas | Agriculturist/Director of agrigate.gr
Βιβλιογραφία
Ελαιοκομία, Ιωάννης Ν. Θεριός Καθηγητής ΑΠΘ, Εκδόσεις Γαρταγάνης σελ. 437
Φύλλα ελιάς
George Gkekas | International Business Developer.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου