Σουλτανίνα, υγιεινή, δυναμική και… ελκυστική

Αμπέλι, σταφύλι, σταφίδα. Ένα φυτό, ένας καρπός, μια διατροφική ιστορία.

Τι είναι η σουλτανίνα

Η σουλτανίνα, είναι ποικιλία αμπελιού που καλλιεργείται για την παραγωγή εκλεκτής ποιότητας επιτραπέζιων σταφυλιών. Τα σταφύλια της είναι γενικά μεγάλα, πυκνά έως μέτρια πυκνά, με ρόγες χωρίς κουκούτσι και σάρκα ανθεκτική, γλυκιά και γευστική. Ωριμάζει κατά τα τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου. Είναι ένας δημοφιλέστατος διατροφικός θησαυρός.

Η ιστορία μιας ‘ξανθιάς’
Το σταφύλι ως καρπός αλλά και στην αποξηραμένη του μορφή, ήταν γνωστά από την αρχαιότητα. Τα συναντάμε σε κείμενα αρχαίων συγγραφέων, ακόμα και παροιμίες, όπως η “ανθρώπου γέροντος ασταφίς η κεφαλή”, που χρησιμοποιούσαν για να περιγράψουν τη μορφή του προσώπου ενός ηλικιωμένου.

Το όνομά της σουλτανίνας είναι ιταλικό (uva sultanina), και πιθανότατα οφείλεται στο γεγονός ότι η ποικιλία αυτή εισαγόταν από την επικράτεια του Σουλτάνου, την οθωμανική αυτοκρατορία. Άλλοι αποδίδουν το όνομά της στην καταγωγή της. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, είναι ασιατικής προέλευσης και τοποθετείται στην περιοχή “Σουλτανιέ” του βορείου Ιράν απ’ όπου προήλθε και καλλιεργήθηκε τον 12ο αιώνα στην κοιλάδα του Ερμού ποταμού (Μαγνησία της Μικράς Ασίας). Από εκεί διαδόθηκε στην περιοχή “Σμύρνη” και στη λοιπή ακτή της Ιωνίας. Υπάρχουν και άλλες θεωρίες, πολλές μάλιστα επιστρατεύουν και κάποιον μύθο, επειδή στα αγγλικά η λέξη για τη σταφίδα, sultana, είναι ίδια με τη λέξη για τη σουλτάνα. Στην Ελλάδα η σουλτανίνα ήρθε το 1838 από τη Σμύρνη. Η καλλιέργεια της σουλτανίνας είχε μεγάλη άνοδο μετά το 1922, με την εγκατάσταση των προσφύγων της Μικράς Ασίας στην Κρήτη. Σταδιακά ακολούθησε αναβάθμιση των μεθόδων καλλιέργειας και το προϊόν αποτέλεσε μια σημαντική πηγή εισοδήματος για τους αγρότες του νησιού μέχρι τα μέσα περίπου της δεκαετίας του ’80. Στην παγκόσμια παραγωγή της σουλτανίνας η χώρα μας κατέχει την 5η θέση.

Διατροφική αξία
Από όποια πλευρά και να τη δούμε, η σουλτανίνα μόνο σύμμαχος μπορεί να αποδειχτεί στη διατροφή μας. Το σταφύλι αποκαλείται μεταξύ άλλων και “ευτυχές δημιούργημα της φύσης”, αποξηραμένο επίσης, δε χάνει απολύτως κανένα από τα ευεργετικά του χαρακτηριστικά. Η σουλτανίνα περιέχει πολύτιμα ιχνοστοιχεία, βιταμίνες, φρουκτόζη, γλυκόζη αλλά και φαινόλες, οι οποίες της επιπροσθέτουν και αντιβακτηριδιακές ιδιότητες. Η συστηματική της κατανάλωση (με τη μορφή σταφίδας) μπορεί να έχει θετικές επιδράσεις και στην καρδιά ενώ ο μύθος ότι καταστρέφει τα δόντια επιστημονικά καταρρίφθηκε από έρευνες του Πανεπιστημίου του Ιλινόις, όπου αποδείχθηκε ότι αντιθέτως, αποτελεί ένα μέσο προστασίας από την οδοντική πλάκα και τερηδόνα.

Πού την χρησιμοποιούμε;
Σε γλυκά ψωμιά, κέικ και πίτες κυρίως, αλλά και ως μικρές “εκρήξεις γλύκας” σε φαγητά την καθιστούν μια ιδανική και δημιουργική πινελιά. Φυσικά τι πιο υγιεινό και διατροφικά πλήρες από μια σουλτανίνες αντί για κάποιο άλλο σνακ;

 

Γενικές Πληροφορίες για σταφίδα

Οι Μικρασιάτες διδάσκουν την καλλιέργεια της σταφίδας στους Κρητικούς.

Η ξανθιά κρητική σταφίδα προέρχεται από αμπελώνες ποικιλίας σουλτανίνα, που καλλιεργείται στην Κρήτη και κυρίως στο νομό Ηρακλείου από το 1901.

Η ποικιλία σουλτανίνα είναι ασιατικής προέλευσης και προέρχεται από την περιοχή “Σουλτανιέ” του βορείου Ιράν απ’ όπου εισήχθη και καλλιεργήθηκε τον 12ο αιώνα στην κοιλάδα του Ερμού ποταμού (Μαγνησία της Μικράς Ασίας). Από ‘κει διαδόθηκε στην περιοχή της Σμύρνης και στη λοιπή ακτή της Ιωνίας. Η σουλτανίνα εισήχθη από τη Σμύρνη στην περιοχή Ναυπλίου το 1838 και από ‘κει η καλλιέργεια της διαδόθηκε στην περιφέρεια Αργολίδας και το 1901 άρχισε να καλλιεργείται και στην Κρήτη.

Όμως άρχισε να έχει οικονομικό ενδιαφέρον στην Κρήτη μετά το 1922 που ήλθαν οι πρόσφυγες από την Μικρά Ασία. Οι πρόσφυγες είχαν μεγάλη εμπειρία στην καλλιέργεια σουλτανίνας και είχαν και μεγάλους εξαγωγικούς οίκους.

Περισσότερες πληροφορίες:  Η Καλλιέργεια της αμπέλου(pdf)