Η σαλιγκαροτροφία αποτελεί μια άκρως αποδοτική επένδυση με εξασφαλισμένο υψηλό εισόδημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία χρόνια τα εκτροφεία πληθαίνουν καθώς η προοπτική του σημαντικού κέρδους έλκει πολλούς καλλιεργητές. Απευθύνονται άλλωστε σε μια αγορά που εμφανίζει διαρκώς έντονους ρυθμούς ανάπτυξης με τις τιμές να έχουν ετήσια ανοδικές τάσεις.
Ανάμεσα σε όλα τα εμπορικά είδη που υπάρχουν στη φύση (περίπου 3.000 είδη και ποικιλίες), το ενδιαφέρον της σαλιγκαροτροφίας επικεντρώνεται μόνο σε ορισμένα είδη και ποικιλίες που χρησιμοποιούνται περισσότερο στο εμπόριο και στη γαστρονομία των δυτικών χωρών. Το πιο διαδεδομένο είδος είναι το Helix Aspersa, το οποίο προσαρμόζεται σε οποιεσδήποτε κλιματολογικές και εκτροφικές συνθήκες.
Εκτροφή Σαλιγκαριού «Μικτού τύπου»
Όποιος έχει σκοπό να εγκαταστήσει ένα εκτροφείο σαλιγκαριών πρέπει να γνωρίζει το σημαντικό ρόλο που παίζει το περιβάλλον, το κλίμα, το έδαφος και το υψόμετρο σε ότι αφορά στο είδος με το οποίο πρόκειται να ασχοληθεί. Σε όλο τον κόσμο, τα είδη του σαλιγκαριού (γένος Helix) είναι περίπου 4.000. Πάρα πολλά από αυτά είναι εγκλιματισμένα στη χώρα μας και αρκετά μπορούν να χαρακτηριστούν εδώδιμα.
Είναι περιζήτητο και καλοπληρωμένο σε όλες σχεδόν τις αγορές ενώ έχει πολύ νόστιμο κρέας και αποζημιώνει όποιον το δοκιμάζει. Για να δημιουργήσουμε ένα εκτροφείο 100 κιλών, απαιτούνται 200 τετραγωνικά μέτρα περίπου ασβεστώδους εδάφους. Η σκιά βοηθάει για μια ομαλή παραγωγή, ενώ το μεταλλικό πυκνοπλεγμένο συρματόπλεγμα κρίνεται αναγκαίο. Δεν χρειαζόμαστε ειδικό εργατικό προσωπικό, αφού απλές δουλειές, όπως το τάϊσμα, μπορούν να γίνουν από τον καθένα. Το κόστος συντήρησης θεωρείται χαμηλό, αφού για τροφή χρησιμοποιούμε ποώδη φυτά ή φυτικό υλικό που μπορούμε να προμηθευτούμε πολύ εύκολα, όπως λάχανο και κληματόφυλλα.
Το σαλιγκάρι αγαπάει την υγρασία της ατμόσφαιρας και αποφεύγει την υγρασία του εδάφους, γι’ αυτό πρέπει να φροντίζουμε για των δροσισμό τον σαλιγκαριών και να διευκολύνεται η εκροή νερών. Το ασβεστώδες έδαφος είναι απαραίτητο, διότι σ’ αυτό ανατρέχει για να κατασκευάσει και να επιδιορθώσει το κέλυφος αλλά και να παράγει το περίβλημα των αυγών. Η αποστείρωση του εδάφους είναι σημαντική και κρίνεται αναγκαία αφού η παρασιτική χλωρίδα αποτελεί κίνδυνο για την επιβίωση του σαλιγκαριού.
Όσον αφορά στη θρεπτική αξία του, αξίζει να σημειωθεί η μηδαμινή ποσότητα λίπους που υπάρχει και η παρουσία αμινοξέων που περιέχει. Για ένα γεύμα στο σπίτι τα σαλιγκάρια πρέπει να τεθούν σε νηστεία, αυτό όμως δεν ισχύει για τα σφραγισμένα, αφού αυτά έχουν απομακρύνει κάθε υπόλειμμα τροφής από το πεπτικό τους σύστημα. Η νηστεία μπορεί να κρατήσει 4 έως 7 μέρες. Η αποβολή σάλιου και βλέννας από το σώμα γίνεται όταν πλένονται επανειλημμένα με άφθονο νερό που περιέχει αλάτι και ξύδι.
Τρώγονται ως ψητά ή και βραστά. Σε γαλλικές συνταγές όπως η Gagarauolat όπου τα σαλιγκάρια βράζονται και ρίχνονται σε σάλτσα από καρύδια, η νοστιμιά είναι απερίγραπτη. Οι τιμές εξαρτώνται από το είδος και ξεκινάνε από 3,5 ευρώ το κιλό περίπου κατευθείαν από την εκτροφή. Στο εμπόριο μπορούμε να το βρούμε και σε κονσέρβα.
Συνθήκες εκτροφής
Η τροφή των σαλιγκαριών πρέπει να είναι άφθονη αλλά και αρεστή, ενώ για το θέμα της περίφραξης υπάρχουν πολλές λύσεις όπως το μεταλλικό δίχτυ. Το φαγητό και ο ύπνος γίνονται σε δύο διαφορετικούς τόπους. Περνάει το μεγαλύτερο μέρος της μέρας στη σκιά, γιατί οι ακτίνες του ήλιου επιταχύνουν πολύ την επιφανειακή εξάτμιση του σώματός του.
Η χειμερία νάρκη του σαλιγκαριού διαρκεί σχεδόν έξι μήνες, από Οκτώβριο μέχρι Μάρτιο. Η αφύπνιση τον Απρίλιο οδηγεί το σαλιγκάρι στην απελπισμένη αναζήτηση τροφής αφού το χειμερινό αδυνάτισμα ήταν σημαντικό.
Πρέπει να προβλέψουμε το χώρο αναπαραγωγής για την απόθεση των αυγών, η επώαση διαρκεί 15-25 μέρες σε θερμαινόμενους χώρους που ευνοούν τη γέννηση των μικρών, το χώρο ανάπτυξης των νεογνών, το χώρο ανάπτυξης των μικρών σε στυλ θερμοκηπίου και τέλος το χώρο πάχυνσης των ενηλίκων σε 9-11 μήνες. Χωρίς θερμαινόμενες εγκαταστάσεις η ανάπτυξη πραγματοποιείται σε 13 με 18 μήνες.
Γενικά
Τα σαλιγκάρια αποτελούν ένα υψηλής αξίας προϊόν διατροφής, με συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση. Τα τελευταία χρόνια εκτιμάται όλο και περισσότερο η γαστρονομική και θρεπτική αξία του σαλιγκαριού. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις τα σαλιγκάρια έχουν χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή φαρμακευτικών προϊόντων αλλά και για την παρασκευή καλλυντικών.
Ήδη, από την αρχαιότητα υπάρχουν μαρτυρίες για τη χρήση παρασκευασμάτων με βάση τα σαλιγκάρια.
Τα φυσικά αποθέματα των εδώδιμων σαλιγκαριών έχουν μειωθεί εξαιτίας της εντατικής συλλογής τους και της υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος (αποψίλωση των δασών, εντατικοποίηση της αγροτικής καλλιέργειας, πυρκαγιές κ.α. ). Αυτό αναπόφευκτα οδήγησε στην ίδρυση και ενίσχυση της εκτροφής σαλιγκαριών σε διάφορες χώρες του κόσμου, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, ο Καναδάς, οι Ηνωμένες Πολιτείες και κυρίως η Γαλλία.
Η εκτροφή σαλιγκαριών είναι ένας κλάδος ζωικής παραγωγής με μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Η αυξημένη συζήτηση σαλιγκαριών στις χώρες της Ευρωπαϊκής ένωσης δημιουργεί τις προϋποθέσεις για εξασφαλισμένη πώληση των παραγόμενων σαλιγκαριών σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές.
Όλα τα παραπάνω δεδομένα κάνουν φανερή την ανάγκη για τη δημιουργία μονάδων εκτροφής σαλιγκαριών που θα βοηθήσουν ώστε να ξεπεραστούν μια σειρά από προβλήματα που αφορούν τη διακίνηση των σαλιγκαριών στις αγορές ενώ παράλληλα θα προστατέψει από τον αφανισμό τους φυσικούς πληθυσμούς των σαλιγκαριών. Η ενασχόληση με την εκτροφή σαλιγκαριών απαιτεί γνώσεις αναφορικά με τον βιολογικό κύκλο και την φυσιολογία των σαλιγκαριών ενώ η εγκατάσταση του εκτροφείου γίνεται με συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές.
Εκτροφή Σαλιγκαριού «Μικτού τύπου»
Όποιος έχει σκοπό να εγκαταστήσει ένα εκτροφείο σαλιγκαριών πρέπει να γνωρίζει το σημαντικό ρόλο που παίζει το περιβάλλον, το κλίμα, το έδαφος και το υψόμετρο σε ότι αφορά στο είδος με το οποίο πρόκειται να ασχοληθεί. Σε όλο τον κόσμο, τα είδη του σαλιγκαριού (γένος Helix) είναι περίπου 4.000. Πάρα πολλά από αυτά είναι εγκλιματισμένα στη χώρα μας και αρκετά μπορούν να χαρακτηριστούν εδώδιμα.
Είναι περιζήτητο και καλοπληρωμένο σε όλες σχεδόν τις αγορές ενώ έχει πολύ νόστιμο κρέας και αποζημιώνει όποιον το δοκιμάζει. Για να δημιουργήσουμε ένα εκτροφείο 100 κιλών, απαιτούνται 200 τετραγωνικά μέτρα περίπου ασβεστώδους εδάφους. Η σκιά βοηθάει για μια ομαλή παραγωγή, ενώ το μεταλλικό πυκνοπλεγμένο συρματόπλεγμα κρίνεται αναγκαίο. Δεν χρειαζόμαστε ειδικό εργατικό προσωπικό, αφού απλές δουλειές, όπως το τάϊσμα, μπορούν να γίνουν από τον καθένα. Το κόστος συντήρησης θεωρείται χαμηλό, αφού για τροφή χρησιμοποιούμε ποώδη φυτά ή φυτικό υλικό που μπορούμε να προμηθευτούμε πολύ εύκολα, όπως λάχανο και κληματόφυλλα.
Το σαλιγκάρι αγαπάει την υγρασία της ατμόσφαιρας και αποφεύγει την υγρασία του εδάφους, γι’ αυτό πρέπει να φροντίζουμε για των δροσισμό τον σαλιγκαριών και να διευκολύνεται η εκροή νερών. Το ασβεστώδες έδαφος είναι απαραίτητο, διότι σ’ αυτό ανατρέχει για να κατασκευάσει και να επιδιορθώσει το κέλυφος αλλά και να παράγει το περίβλημα των αυγών. Η αποστείρωση του εδάφους είναι σημαντική και κρίνεται αναγκαία αφού η παρασιτική χλωρίδα αποτελεί κίνδυνο για την επιβίωση του σαλιγκαριού.
Όσον αφορά στη θρεπτική αξία του, αξίζει να σημειωθεί η μηδαμινή ποσότητα λίπους που υπάρχει και η παρουσία αμινοξέων που περιέχει. Για ένα γεύμα στο σπίτι τα σαλιγκάρια πρέπει να τεθούν σε νηστεία, αυτό όμως δεν ισχύει για τα σφραγισμένα, αφού αυτά έχουν απομακρύνει κάθε υπόλειμμα τροφής από το πεπτικό τους σύστημα. Η νηστεία μπορεί να κρατήσει 4 έως 7 μέρες. Η αποβολή σάλιου και βλέννας από το σώμα γίνεται όταν πλένονται επανειλημμένα με άφθονο νερό που περιέχει αλάτι και ξύδι.
Τρώγονται ως ψητά ή και βραστά. Σε γαλλικές συνταγές όπως η Gagarauolat όπου τα σαλιγκάρια βράζονται και ρίχνονται σε σάλτσα από καρύδια, η νοστιμιά είναι απερίγραπτη. Οι τιμές εξαρτώνται από το είδος και ξεκινάνε από 3,5 ευρώ το κιλό περίπου κατευθείαν από την εκτροφή. Στο εμπόριο μπορούμε να το βρούμε και σε κονσέρβα.
Συνθήκες εκτροφής
Η τροφή των σαλιγκαριών πρέπει να είναι άφθονη αλλά και αρεστή, ενώ για το θέμα της περίφραξης υπάρχουν πολλές λύσεις όπως το μεταλλικό δίχτυ. Το φαγητό και ο ύπνος γίνονται σε δύο διαφορετικούς τόπους. Περνάει το μεγαλύτερο μέρος της μέρας στη σκιά, γιατί οι ακτίνες του ήλιου επιταχύνουν πολύ την επιφανειακή εξάτμιση του σώματός του.
Η χειμερία νάρκη του σαλιγκαριού διαρκεί σχεδόν έξι μήνες, από Οκτώβριο μέχρι Μάρτιο. Η αφύπνιση τον Απρίλιο οδηγεί το σαλιγκάρι στην απελπισμένη αναζήτηση τροφής αφού το χειμερινό αδυνάτισμα ήταν σημαντικό.
Πρέπει να προβλέψουμε το χώρο αναπαραγωγής για την απόθεση των αυγών, η επώαση διαρκεί 15-25 μέρες σε θερμαινόμενους χώρους που ευνοούν τη γέννηση των μικρών, το χώρο ανάπτυξης των νεογνών, το χώρο ανάπτυξης των μικρών σε στυλ θερμοκηπίου και τέλος το χώρο πάχυνσης των ενηλίκων σε 9-11 μήνες. Χωρίς θερμαινόμενες εγκαταστάσεις η ανάπτυξη πραγματοποιείται σε 13 με 18 μήνες.
Γενικά
Τα σαλιγκάρια αποτελούν ένα υψηλής αξίας προϊόν διατροφής, με συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση. Τα τελευταία χρόνια εκτιμάται όλο και περισσότερο η γαστρονομική και θρεπτική αξία του σαλιγκαριού. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις τα σαλιγκάρια έχουν χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή φαρμακευτικών προϊόντων αλλά και για την παρασκευή καλλυντικών.
Ήδη, από την αρχαιότητα υπάρχουν μαρτυρίες για τη χρήση παρασκευασμάτων με βάση τα σαλιγκάρια.
Τα φυσικά αποθέματα των εδώδιμων σαλιγκαριών έχουν μειωθεί εξαιτίας της εντατικής συλλογής τους και της υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος (αποψίλωση των δασών, εντατικοποίηση της αγροτικής καλλιέργειας, πυρκαγιές κ.α. ). Αυτό αναπόφευκτα οδήγησε στην ίδρυση και ενίσχυση της εκτροφής σαλιγκαριών σε διάφορες χώρες του κόσμου, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, ο Καναδάς, οι Ηνωμένες Πολιτείες και κυρίως η Γαλλία.
Η εκτροφή σαλιγκαριών είναι ένας κλάδος ζωικής παραγωγής με μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Η αυξημένη συζήτηση σαλιγκαριών στις χώρες της Ευρωπαϊκής ένωσης δημιουργεί τις προϋποθέσεις για εξασφαλισμένη πώληση των παραγόμενων σαλιγκαριών σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές.
Όλα τα παραπάνω δεδομένα κάνουν φανερή την ανάγκη για τη δημιουργία μονάδων εκτροφής σαλιγκαριών που θα βοηθήσουν ώστε να ξεπεραστούν μια σειρά από προβλήματα που αφορούν τη διακίνηση των σαλιγκαριών στις αγορές ενώ παράλληλα θα προστατέψει από τον αφανισμό τους φυσικούς πληθυσμούς των σαλιγκαριών. Η ενασχόληση με την εκτροφή σαλιγκαριών απαιτεί γνώσεις αναφορικά με τον βιολογικό κύκλο και την φυσιολογία των σαλιγκαριών ενώ η εγκατάσταση του εκτροφείου γίνεται με συγκεκριμένες τεχνικές προδιαγραφές.
Τύποι εκτροφής σαλιγκαριών
Ο τύπος εκτροφής που θα εξετάσουμε εδώ είναι αυτός της μικτής εκτροφής που είναι ο πιο αποδοτικός και επιτυχημένος και διακρίνεται σε δύο βασικά στάδια: της αναπαραγωγής που γίνεται σε κτιριακές εγκαταστάσεις και της πάχυνσης που γίνεται σε εξωτερικά διαμορφωμένα πάρκα. Η αναπαραγωγη γίνεται μέσα σε κτήριο με ελεγχόμενες συνθήκες όπου εκεί πραγματοποιείται η παραγωγή γόνου των σαλιγκαριών. Η πάχυνση των σαλιγκαριών γίνεται σε εξωτερικά καλυμμένα πάρκα με χορήγηση σιτηρεσίου και σύστημα διατήρησης της απαιτούμενης υγρασίας για την αύξηση των σαλιγκαριών.
H θρέψη των σαλιγκαριών γίνεται με τεχνητό σιτηρέσιο ειδικής σύστασης. Το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την αύξηση των σαλιγκαριών από την στιγμή που θα τοποθετηθούν τα νεαρά σαλιγκάρια (γόνος) στα εξωτερικά πάρκα μέχρι να φτάσουν σε εμπορεύσιμο μέγεθος, διαρκεί τέσσερις μήνες. Η αποδοτικότητα μιας μονάδας εκτροφής σαλιγκαριών υπολογίζεται ανά στρέμμα εξωτερικής καλυμμένης έκτασης και ανέρχεται στους 2 με 5 τόνους το στρέμμα για κάθε παραγωγική περίοδο 4 μηνών.
Το Helix aspersa όπως και τα περισσότερα χερσαία σαλιγκάρια είναι ερμαφρόδιτο ζώο που απαιτεί τη συμβολή και δεύτερου ατόμου για την αναπαραγωγή του γι αυτό χαρακτηρίζεται ως ανεπαρκές ερμαφρόδιτο σαλιγκάρι. Κατά το ζευγάρωμα γίνεται αμοιβαία ανταλλαγή σπερματοζωαρίων ή μονομερής μεταφορά προς το άλλο σαλιγκάρι. Παρόλο που υπάρχει και η ικανότητα αυτογονιμοποίησης, η περίπτωση αυτή θεωρείται απίθανη ή τουλάχιστον εξαιρετικά σπάνια για το σαλιγκάρι αυτό, αλλά και για την οικογένεια Helicidae. Το γεγονός αυτό αποδίδεται τόσο στην πρωτανδρική ωρίμανση του γεννητικού συστήματος του σαλιγκαριού (τα σπερματοζωάρια ωριμάζουν πιο νωρίς από ότι τα ωάρια), όσο και σε ανατομικούς φραγμούς.
Το Helix aspersa αποθέτει από 80 έως 200 αβγά ανά ωαπόθεση τα οποία σχηματίζουν μια μάζα που περιβάλλεται από βλέννα, ώστε να αποφευχθεί ο διασκορπισμός τους κατά την ωαπόθεση και η αφυδάτωσή τους μέσα στο χώμα. Τα σαλιγκάρια προτιμούν υγρά εδάφη πλούσια σε ασβέστιο όπου σκάβουν σε μέγιστο βάθος 6 cm σχηματίζοντας μια «φωλιά» την οποία και καλύπτουν με χώμα με τη βοήθεια του ποδιού τους μετά το τέλος της απόθεσης. Η απόθεση των αβγών γίνεται συνήθως 9- 13 ημέρες μετά το ζευγάρωμα των σαλιγκαριών και διαρκεί κατά μέσο όρο 9 ώρες. Η επώαση των αβγών των σαλιγκαριών εξαρτάται από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 14- 16 ημέρες.
Στρεμματική απόδοση
Η παραγωγικότητα μιας μικτής μονάδας εκτροφής σαλιγκαριών υπολογίζεται ανά στρέμμα εξωτερικής καλυμμένης έκτασης. Η αναπαραγωγική επιτυχία και η φόρτιση των εξωτερικών πάρκων με νεαρά ζώα καθώς και η στρεμματική απόδοση αναλύονται παρακάτω:
Αριθμός σαλιγκαριών στην έναρξη της περιόδου αναπαραγωγής: 6.500
Απώλειες σαλιγκαριών: 15%
Aριθμός σαλιγκαριών που ωαποθέτουν: 5.525
Aριθμός αυγών ανά σαλιγκάρι: 120
Συνολικός αριθμός αυγών: 663.000
Εκκολαπτική επιτυχία: 65%
Aριθμός νεαρών σαλιγκαριών (Γόνος): 450.000
Θνησιμότητα στην πάχυνση: 10%
Παραγωγή
Tελικός αριθμός σαλιγκαριών 387 000
Προς πώληση (εμπορεύσιμα)
Aριθμός ατόμων: 379.260
Mέσο βάρος (gr)/σαλιγκάρι: 13
Συνολικό βάρος (Kgr): 4930
Γεννήτορες (για την επόμενη χρονιά)
Αριθμός σαλιγκαριών: 7.740
Ο τύπος εκτροφής που θα εξετάσουμε εδώ είναι αυτός της μικτής εκτροφής που είναι ο πιο αποδοτικός και επιτυχημένος και διακρίνεται σε δύο βασικά στάδια: της αναπαραγωγής που γίνεται σε κτιριακές εγκαταστάσεις και της πάχυνσης που γίνεται σε εξωτερικά διαμορφωμένα πάρκα. Η αναπαραγωγη γίνεται μέσα σε κτήριο με ελεγχόμενες συνθήκες όπου εκεί πραγματοποιείται η παραγωγή γόνου των σαλιγκαριών. Η πάχυνση των σαλιγκαριών γίνεται σε εξωτερικά καλυμμένα πάρκα με χορήγηση σιτηρεσίου και σύστημα διατήρησης της απαιτούμενης υγρασίας για την αύξηση των σαλιγκαριών.
H θρέψη των σαλιγκαριών γίνεται με τεχνητό σιτηρέσιο ειδικής σύστασης. Το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την αύξηση των σαλιγκαριών από την στιγμή που θα τοποθετηθούν τα νεαρά σαλιγκάρια (γόνος) στα εξωτερικά πάρκα μέχρι να φτάσουν σε εμπορεύσιμο μέγεθος, διαρκεί τέσσερις μήνες. Η αποδοτικότητα μιας μονάδας εκτροφής σαλιγκαριών υπολογίζεται ανά στρέμμα εξωτερικής καλυμμένης έκτασης και ανέρχεται στους 2 με 5 τόνους το στρέμμα για κάθε παραγωγική περίοδο 4 μηνών.
Το Helix aspersa όπως και τα περισσότερα χερσαία σαλιγκάρια είναι ερμαφρόδιτο ζώο που απαιτεί τη συμβολή και δεύτερου ατόμου για την αναπαραγωγή του γι αυτό χαρακτηρίζεται ως ανεπαρκές ερμαφρόδιτο σαλιγκάρι. Κατά το ζευγάρωμα γίνεται αμοιβαία ανταλλαγή σπερματοζωαρίων ή μονομερής μεταφορά προς το άλλο σαλιγκάρι. Παρόλο που υπάρχει και η ικανότητα αυτογονιμοποίησης, η περίπτωση αυτή θεωρείται απίθανη ή τουλάχιστον εξαιρετικά σπάνια για το σαλιγκάρι αυτό, αλλά και για την οικογένεια Helicidae. Το γεγονός αυτό αποδίδεται τόσο στην πρωτανδρική ωρίμανση του γεννητικού συστήματος του σαλιγκαριού (τα σπερματοζωάρια ωριμάζουν πιο νωρίς από ότι τα ωάρια), όσο και σε ανατομικούς φραγμούς.
Το Helix aspersa αποθέτει από 80 έως 200 αβγά ανά ωαπόθεση τα οποία σχηματίζουν μια μάζα που περιβάλλεται από βλέννα, ώστε να αποφευχθεί ο διασκορπισμός τους κατά την ωαπόθεση και η αφυδάτωσή τους μέσα στο χώμα. Τα σαλιγκάρια προτιμούν υγρά εδάφη πλούσια σε ασβέστιο όπου σκάβουν σε μέγιστο βάθος 6 cm σχηματίζοντας μια «φωλιά» την οποία και καλύπτουν με χώμα με τη βοήθεια του ποδιού τους μετά το τέλος της απόθεσης. Η απόθεση των αβγών γίνεται συνήθως 9- 13 ημέρες μετά το ζευγάρωμα των σαλιγκαριών και διαρκεί κατά μέσο όρο 9 ώρες. Η επώαση των αβγών των σαλιγκαριών εξαρτάται από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 14- 16 ημέρες.
Στρεμματική απόδοση
Η παραγωγικότητα μιας μικτής μονάδας εκτροφής σαλιγκαριών υπολογίζεται ανά στρέμμα εξωτερικής καλυμμένης έκτασης. Η αναπαραγωγική επιτυχία και η φόρτιση των εξωτερικών πάρκων με νεαρά ζώα καθώς και η στρεμματική απόδοση αναλύονται παρακάτω:
Αριθμός σαλιγκαριών στην έναρξη της περιόδου αναπαραγωγής: 6.500
Απώλειες σαλιγκαριών: 15%
Aριθμός σαλιγκαριών που ωαποθέτουν: 5.525
Aριθμός αυγών ανά σαλιγκάρι: 120
Συνολικός αριθμός αυγών: 663.000
Εκκολαπτική επιτυχία: 65%
Aριθμός νεαρών σαλιγκαριών (Γόνος): 450.000
Θνησιμότητα στην πάχυνση: 10%
Παραγωγή
Tελικός αριθμός σαλιγκαριών 387 000
Προς πώληση (εμπορεύσιμα)
Aριθμός ατόμων: 379.260
Mέσο βάρος (gr)/σαλιγκάρι: 13
Συνολικό βάρος (Kgr): 4930
Γεννήτορες (για την επόμενη χρονιά)
Αριθμός σαλιγκαριών: 7.740
Εκτροφή Σαλιγκαριών «ανοικτού τύπου»
Συγκεκριμένα, η εκτροφή σαλιγκαριών σε ανοιχτό βιολογικό κύκλο αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς και μετά από πολλά χρόνια μελετών και πειραμάτων, έχει πλέον φτάσει στο σημείο να είναι μια ασφαλής και ελεγχόμενη δραστηριότητα, που διαδίδεται συνεχώς και εξασφαλίζει τη συνεχή διάθεση των σαλιγκαριών καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, χωρίς να περιορίζεται στα σαλιγκάρια που βγαίνουν μετά τη βροχή.
Στην Ελλάδα, μία χώρα που διαθέτει άριστες κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες για την εκτροφή των σαλιγκαριών, ξεκίνησαν ήδη και αναπτύσσονται με ραγδαίους ρυθμούς σαλιγκαροτροφεία ανοιχτού βιολογικού κύκλου, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Διεθνούς Ινστιτούτου και με την καθοδήγηση του αποκλειστικού αντιπροσώπου της, της εταιρείας Fereikos-Helix που εδρεύει στην Κόρινθο.
Η πιο γνωστή τεχνική σαλιγκαροτροφίας, αυτή του ολοκληρωμένου βιολογικού κύκλου, είναι διαδεδομένη παγκοσμίως και ονομάζεται «ανοικτού τύπου», σε χέρσο έδαφος. Η μέθοδος αυτή συνίσταται στο να εισάγουμε στις κατάλληλες περιφράξεις σαλιγκάρια που προορίζονται για ζευγάρωμα και αναπαραγωγή.
Φυσικά, στην καλλιέργεια κλειστού τύπου (Θερμοκήπεια), το σαλιγκάρι είναι λιγότερο εκτεθειμένο στη λεία εντόμων, τρωκτικών και πουλιών αλλά παρουσιάζει μεγαλύτερα προβλήματα όσον αφορά την αφομοίωση διοξειδίου του άνθρακα (στο κλειστό δεν υπάρχει κατάλληλος αερισμός) και την ελλιπή δυνατότητα να επωφεληθεί από την υγρασία που είναι απαραίτητη και προέρχεται από το έδαφος.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες, σε συνδυασμό με τα υψηλά εργατικά κόστη λόγω της συνεχούς και υποχρεωτικής παρουσίας του ανθρώπου στο εκτροφείο, είχαν ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει κανένα εκτροφείο τέτοιου είδους στην Ιταλία, αλλά αντιθέτως να δημιουργηθούν πάνω από 70.000 στρέμματα ανοιχτού τύπου.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Η ποιότητα του εδάφους - κλειδί για τη βιωσιμότητα των σαλιγκαριών. H επιλογή της τοποθεσίας, όπου θα κατασκευαστεί το εκτροφείο, καθώς και η ποιότητα του εδάφους είναι σημαντικοί παράγοντες και χρειάζεται να εκτιμηθούν σοβαρά, διότι πρέπει να εγγυηθούν τις σωστές συνθήκες για την έναρξη της δραστηριότητας.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα σαλιγκάρια ζουν σε πολύ στενή επαφή με το περιβάλλον, με τις θερμοκρασίες που επικρατούν, τους ανέμους, τη δροσιά, την υγρασία, τις βροχές, τη φυσική και χημική σύσταση του εδάφους, την παρουσία και τη διαθεσιμότητα του νερού, είναι απαραίτητο το εκτροφείο να πληροί όσο το δυνατό περισσότερο τις κατάλληλες συνθήκες για τη βιωσιμότητα των σαλιγκαριών.
Ένα εκτροφείο, εκτός από τις διάφορες εγκαταστάσεις και περιφράξεις, θα πρέπει να αποτελεί το κατάλληλο περιβάλλον για τα σαλιγκάρια, όσο γίνεται πιο κοντά με το φυσικό τους περιβάλλον, όπου και έχουν συνηθίσει να ζουν. Σε αντίθεση με το φυσικό τους περιβάλλον, στο εκτροφείο θα πρέπει να απουσιάζουν όλα τα πιθανά αίτια θνησιμότητας.
Για την επιλογή της περιοχής, είναι απαραίτητη η γνώση των στοιχείων της υγρασίας, διότι η ανεπάρκεια νερού αποτελεί πρόβλημα για το σαλιγκάρι. Από την υγρασία εξαρτάται και η συμπεριφορά του σαλιγκαριού. Στην περίπτωση αραιών βροχοπτώσεων ή πολύ υψηλής θερμοκρασίας, το σαλιγκάρι πέφτει σε νάρκη, δημιουργώντας μια προστατευτική μεμβράνη (επίφραγμα) στο στόμιό του για να αποφύγει την αφυδάτωση.
Επομένως, το τεχνητό πότισμα παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο, διότι χωρίς αυτό η δραστηριότητα του εκτροφείου γίνεται δύσκολη και μπορεί να αποβεί καταστροφική. Η αναγκαία ποσότητα νερού για τη σωστή διαχείριση του εκτροφείου δεν υποδεικνύεται εύκολα, επειδή κάθε έδαφος παρουσιάζει διαφορετική αφομοίωση και επιφανειακή αποστράγγιση, που συνδέεται με την υψηλή ή χαμηλή παρουσία αργίλου. Παρόλα αυτά, ενδεικτικά αναφέρουμε ότι για να ποτιστεί επαρκώς ένα εκτροφείο, χρειάζεται περίπου 1 κυβικό το στρέμμα ημερησίως, ανάλογα με την περιοχή, το μικροκλίμα κ.τ.λ. Η ποιότητα του νερού ελέγχεται πραγματοποιώντας μια ανάλυση. Η θερμοκρασία του νερού δεν παίζει καθοριστικό ρόλο, κυρίως για το είδος Helix Aspersa.
Οι μέθοδοι συγκομιδής
Η συγκομιδή του προϊόντος προς πώληση είναι το τελευταίο στάδιο εργασίας και αντιπροσωπεύει την πρακτική και χρηματική απόδοση του διαρκούς και αγχώδους έργου του εκτροφέα. Η κυριότερη ένδειξη που αποδεικνύει πότε ένα σαλιγκάρι είναι έτοιμο για συγκομιδή, είναι όταν αυτό έχει πλέον αποκτήσει την μπορντούρα του κελύφους του. Η πιο απλή μέθοδος συγκομιδής που χρησιμοποιείται περισσότερο είναι η χειρωνακτική, που γίνεται απευθείας κάτω από το δίχτυ ή απευθείας από τη βλάστηση. Για να προσελκύσουν τα σαλιγκάρια χρησιμοποιούνται επίσης διάφορα υλικά, όπως χαρτί, ξύλο, κεραμίδια ή πλατύφυλλα. Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι το «στέγνωμα» που πραγματοποιείται πριν από την πώληση είναι από τα σημαντικότερα κριτήρια διαχωρισμού ανάμεσα στα σαλιγκάρια που συλλέγονται στη φύση (αυτά πωλούνται χωρίς καμία διεργασία) και στα σαλιγκάρια που προέρχονται από εκτροφεία ολοκληρωμένου βιολογικού κύκλου.
Χρειάζεται σοβαρότητα για να πετύχει η επένδυση
Μιλώντας για τις δυσκολίες εκτροφής σαλιγκαριών θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η εκτροφή είναι μείξη δυσκολιών και ισορροπιών. Για τον λόγο αυτό, ο καθένας θα πρέπει να δει τη δουλειά αυτή σοβαρά και επαγγελματικά, όχι ως χόμπι. Τα εκτροφεία που ξεκινούν ως χόμπι γεννιούνται πιο εύκολα και πεθαίνουν πιο γρήγορα.
Πριν ξεκινήσει κανείς θα πρέπει να γνωρίζει ότι η δουλειά αυτή απαιτεί κόπο, χρόνο, χειρωνακτική εργασία και κεφάλαιο. Επίσης, χρήσιμο είναι να υπάρχει περιθώριο επέκτασης στο χωράφι. Τα 1-2 στρέμματα που σκέφτονται πολλοί ως δοκιμή είναι απλά δοκιμή και όχι σοβαρή εργασία. Αυτό συνεπάγεται πολλές ώρες εργασίας και πολλά έξοδα.
Οι εργασίες για τη δημιουργία εκτροφείου
Καταρχήν, πραγματοποιείται εδαφολογική, χημική και φυσική ανάλυση του εδάφους από τους έμπειρους αναλυτές του Ινστιτούτου για να επιβεβαιωθεί εάν το έδαφος είναι κατάλληλο και ευνοϊκό για τα σαλιγκάρια. Τα σαλιγκάρια εκτρέφονται σε επίπεδα αλλά και επικλινή εδάφη. Ο χώρος εκτροφής θα πρέπει να είναι χέρσος και ενιαίος.
Από τη δομή του εδάφους εξαρτάται πόσο νερό θα χρειαστεί και ποιοι σπόροι θα χρησιμοποιηθούν προκειμένου να επιτευχθούν τα καλύτερα διατροφικά αποτελέσματα για τα σαλιγκάρια. Κατόπιν, θα πρέπει να γίνει ανάλυση νερού σε κάποιο χημείο της εκεί περιοχής. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξασφαλιστεί η παροχή νερού στο εκτροφείο (γεώτρηση, ποτάμι). Το νερό είναι βασικός παράγοντας και χρειάζεται σημαντική ποσότητα, γι' αυτό και το δίκτυο του Δήμου δεν καλύπτει τις ανάγκες και ανεβάζει πολύ το κοστολόγιο.
Αν κάποιος από τους παραπάνω παράγοντες δεν ισχύει, δεν μπορεί να υλοποιηθεί η επένδυση.
Συγκεκριμένα, η εκτροφή σαλιγκαριών σε ανοιχτό βιολογικό κύκλο αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς και μετά από πολλά χρόνια μελετών και πειραμάτων, έχει πλέον φτάσει στο σημείο να είναι μια ασφαλής και ελεγχόμενη δραστηριότητα, που διαδίδεται συνεχώς και εξασφαλίζει τη συνεχή διάθεση των σαλιγκαριών καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου, χωρίς να περιορίζεται στα σαλιγκάρια που βγαίνουν μετά τη βροχή.
Στην Ελλάδα, μία χώρα που διαθέτει άριστες κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες για την εκτροφή των σαλιγκαριών, ξεκίνησαν ήδη και αναπτύσσονται με ραγδαίους ρυθμούς σαλιγκαροτροφεία ανοιχτού βιολογικού κύκλου, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Διεθνούς Ινστιτούτου και με την καθοδήγηση του αποκλειστικού αντιπροσώπου της, της εταιρείας Fereikos-Helix που εδρεύει στην Κόρινθο.
Η πιο γνωστή τεχνική σαλιγκαροτροφίας, αυτή του ολοκληρωμένου βιολογικού κύκλου, είναι διαδεδομένη παγκοσμίως και ονομάζεται «ανοικτού τύπου», σε χέρσο έδαφος. Η μέθοδος αυτή συνίσταται στο να εισάγουμε στις κατάλληλες περιφράξεις σαλιγκάρια που προορίζονται για ζευγάρωμα και αναπαραγωγή.
Φυσικά, στην καλλιέργεια κλειστού τύπου (Θερμοκήπεια), το σαλιγκάρι είναι λιγότερο εκτεθειμένο στη λεία εντόμων, τρωκτικών και πουλιών αλλά παρουσιάζει μεγαλύτερα προβλήματα όσον αφορά την αφομοίωση διοξειδίου του άνθρακα (στο κλειστό δεν υπάρχει κατάλληλος αερισμός) και την ελλιπή δυνατότητα να επωφεληθεί από την υγρασία που είναι απαραίτητη και προέρχεται από το έδαφος.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες, σε συνδυασμό με τα υψηλά εργατικά κόστη λόγω της συνεχούς και υποχρεωτικής παρουσίας του ανθρώπου στο εκτροφείο, είχαν ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει κανένα εκτροφείο τέτοιου είδους στην Ιταλία, αλλά αντιθέτως να δημιουργηθούν πάνω από 70.000 στρέμματα ανοιχτού τύπου.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Η ποιότητα του εδάφους - κλειδί για τη βιωσιμότητα των σαλιγκαριών. H επιλογή της τοποθεσίας, όπου θα κατασκευαστεί το εκτροφείο, καθώς και η ποιότητα του εδάφους είναι σημαντικοί παράγοντες και χρειάζεται να εκτιμηθούν σοβαρά, διότι πρέπει να εγγυηθούν τις σωστές συνθήκες για την έναρξη της δραστηριότητας.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα σαλιγκάρια ζουν σε πολύ στενή επαφή με το περιβάλλον, με τις θερμοκρασίες που επικρατούν, τους ανέμους, τη δροσιά, την υγρασία, τις βροχές, τη φυσική και χημική σύσταση του εδάφους, την παρουσία και τη διαθεσιμότητα του νερού, είναι απαραίτητο το εκτροφείο να πληροί όσο το δυνατό περισσότερο τις κατάλληλες συνθήκες για τη βιωσιμότητα των σαλιγκαριών.
Ένα εκτροφείο, εκτός από τις διάφορες εγκαταστάσεις και περιφράξεις, θα πρέπει να αποτελεί το κατάλληλο περιβάλλον για τα σαλιγκάρια, όσο γίνεται πιο κοντά με το φυσικό τους περιβάλλον, όπου και έχουν συνηθίσει να ζουν. Σε αντίθεση με το φυσικό τους περιβάλλον, στο εκτροφείο θα πρέπει να απουσιάζουν όλα τα πιθανά αίτια θνησιμότητας.
Για την επιλογή της περιοχής, είναι απαραίτητη η γνώση των στοιχείων της υγρασίας, διότι η ανεπάρκεια νερού αποτελεί πρόβλημα για το σαλιγκάρι. Από την υγρασία εξαρτάται και η συμπεριφορά του σαλιγκαριού. Στην περίπτωση αραιών βροχοπτώσεων ή πολύ υψηλής θερμοκρασίας, το σαλιγκάρι πέφτει σε νάρκη, δημιουργώντας μια προστατευτική μεμβράνη (επίφραγμα) στο στόμιό του για να αποφύγει την αφυδάτωση.
Επομένως, το τεχνητό πότισμα παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο, διότι χωρίς αυτό η δραστηριότητα του εκτροφείου γίνεται δύσκολη και μπορεί να αποβεί καταστροφική. Η αναγκαία ποσότητα νερού για τη σωστή διαχείριση του εκτροφείου δεν υποδεικνύεται εύκολα, επειδή κάθε έδαφος παρουσιάζει διαφορετική αφομοίωση και επιφανειακή αποστράγγιση, που συνδέεται με την υψηλή ή χαμηλή παρουσία αργίλου. Παρόλα αυτά, ενδεικτικά αναφέρουμε ότι για να ποτιστεί επαρκώς ένα εκτροφείο, χρειάζεται περίπου 1 κυβικό το στρέμμα ημερησίως, ανάλογα με την περιοχή, το μικροκλίμα κ.τ.λ. Η ποιότητα του νερού ελέγχεται πραγματοποιώντας μια ανάλυση. Η θερμοκρασία του νερού δεν παίζει καθοριστικό ρόλο, κυρίως για το είδος Helix Aspersa.
Οι μέθοδοι συγκομιδής
Η συγκομιδή του προϊόντος προς πώληση είναι το τελευταίο στάδιο εργασίας και αντιπροσωπεύει την πρακτική και χρηματική απόδοση του διαρκούς και αγχώδους έργου του εκτροφέα. Η κυριότερη ένδειξη που αποδεικνύει πότε ένα σαλιγκάρι είναι έτοιμο για συγκομιδή, είναι όταν αυτό έχει πλέον αποκτήσει την μπορντούρα του κελύφους του. Η πιο απλή μέθοδος συγκομιδής που χρησιμοποιείται περισσότερο είναι η χειρωνακτική, που γίνεται απευθείας κάτω από το δίχτυ ή απευθείας από τη βλάστηση. Για να προσελκύσουν τα σαλιγκάρια χρησιμοποιούνται επίσης διάφορα υλικά, όπως χαρτί, ξύλο, κεραμίδια ή πλατύφυλλα. Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι το «στέγνωμα» που πραγματοποιείται πριν από την πώληση είναι από τα σημαντικότερα κριτήρια διαχωρισμού ανάμεσα στα σαλιγκάρια που συλλέγονται στη φύση (αυτά πωλούνται χωρίς καμία διεργασία) και στα σαλιγκάρια που προέρχονται από εκτροφεία ολοκληρωμένου βιολογικού κύκλου.
Χρειάζεται σοβαρότητα για να πετύχει η επένδυση
Μιλώντας για τις δυσκολίες εκτροφής σαλιγκαριών θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η εκτροφή είναι μείξη δυσκολιών και ισορροπιών. Για τον λόγο αυτό, ο καθένας θα πρέπει να δει τη δουλειά αυτή σοβαρά και επαγγελματικά, όχι ως χόμπι. Τα εκτροφεία που ξεκινούν ως χόμπι γεννιούνται πιο εύκολα και πεθαίνουν πιο γρήγορα.
Πριν ξεκινήσει κανείς θα πρέπει να γνωρίζει ότι η δουλειά αυτή απαιτεί κόπο, χρόνο, χειρωνακτική εργασία και κεφάλαιο. Επίσης, χρήσιμο είναι να υπάρχει περιθώριο επέκτασης στο χωράφι. Τα 1-2 στρέμματα που σκέφτονται πολλοί ως δοκιμή είναι απλά δοκιμή και όχι σοβαρή εργασία. Αυτό συνεπάγεται πολλές ώρες εργασίας και πολλά έξοδα.
Οι εργασίες για τη δημιουργία εκτροφείου
Καταρχήν, πραγματοποιείται εδαφολογική, χημική και φυσική ανάλυση του εδάφους από τους έμπειρους αναλυτές του Ινστιτούτου για να επιβεβαιωθεί εάν το έδαφος είναι κατάλληλο και ευνοϊκό για τα σαλιγκάρια. Τα σαλιγκάρια εκτρέφονται σε επίπεδα αλλά και επικλινή εδάφη. Ο χώρος εκτροφής θα πρέπει να είναι χέρσος και ενιαίος.
Από τη δομή του εδάφους εξαρτάται πόσο νερό θα χρειαστεί και ποιοι σπόροι θα χρησιμοποιηθούν προκειμένου να επιτευχθούν τα καλύτερα διατροφικά αποτελέσματα για τα σαλιγκάρια. Κατόπιν, θα πρέπει να γίνει ανάλυση νερού σε κάποιο χημείο της εκεί περιοχής. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξασφαλιστεί η παροχή νερού στο εκτροφείο (γεώτρηση, ποτάμι). Το νερό είναι βασικός παράγοντας και χρειάζεται σημαντική ποσότητα, γι' αυτό και το δίκτυο του Δήμου δεν καλύπτει τις ανάγκες και ανεβάζει πολύ το κοστολόγιο.
Αν κάποιος από τους παραπάνω παράγοντες δεν ισχύει, δεν μπορεί να υλοποιηθεί η επένδυση.
Οι εργασίες που πρέπει να γίνουν για την προετοιμασία του εκτροφείου είναι:
Eνα βαθύ όργωμα
Ζιζανιοκτονία
Μυοκτονία
Η επιφάνεια του εκτροφείου εξαρτάται από το είδος της επένδυσης που επιθυμεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να πραγματοποιήσει, από τη διαθέσιμη γη και την κατάσταση στην οποία βρίσκεται, καθώς επίσης και από το πρόγραμμα παραγωγής.
Φυσικά, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρχει μια αξιοσημείωτη παραγωγή με ένα μικρό αγροτεμάχιο. Το σαλιγκάρι, για να είναι παραγωγικό, θα πρέπει να έχει στη διάθεσή του ελεύθερο χώρο, με ποικίλη βλάστηση, ώστε να αναπαραχθεί ανενόχλητο, να εναποθέσει τα αβγά του στο κατάλληλο μέρος, να βοσκήσει όπως προτιμά και τέλος να δημιουργήσει το επίφραγμα.
Τρόφιμο υψηλής διατροφικής αξίας
Στην αρχαιότητα, το σαλιγκάρι καταναλωνόταν από τους Ελληνες αλλά και τους Ρωμαίους, οι οποίοι ήταν επίσης ένθερμοι εκτροφείς. Ακόμη και τότε, τα σαλιγκάρια θεωρούνταν τροφή πολυτελείας, διότι αν και εκτρέφονταν ή εισάγονταν από την Ισπανία και την Αφρική, καταναλώνονταν αποκλειστικά από τις υψηλές τάξεις, ενώ οι φτωχοί αρκούνταν σε αυτά που μπορούσαν να βρουν ελεύθερα στη φύση. Στο πέρασμα των αιώνων, η κατανάλωση των σαλιγκαριών παρέμεινε χαμηλή, λόγω της περιορισμένης προσφοράς. Εκτός από έδεσμα πολυτελείας, το σαλιγκάρι, όπως και το ψάρι, εντάχθηκε στα τρόφιμα νηστείας και των ειδικών εορτών. Το σαλιγκάρι, το οποίο ανήκει στα γαστερόποδα μαλάκια, είναι τρόφιμο υψηλής θρεπτικής αξίας, εύπεπτο, πλούσιο σε αμινοξέα και ανόργανα άλατα.
Λόγω της χημικής του σύνθεσης θα πρέπει να καταρρίψουμε το στερεότυπο ότι τα σαλιγκάρια είναι δύσπεπτα. Η πιθανή δυσπεψία οφείλεται στην προετοιμασία και στη βαρύτητα των καρυκευμάτων, όχι στο ίδιο το σαλιγκάρι. Το σαλιγκάρι περιέχει πολύ μικρή ποσότητα λίπους, μόλις 1,7%, σε αντίθεση με το βοδινό κρέας, το οποίο περιέχει 15% λίπος και το τυρί παρμεζάνα 25%. Όσον αφορά τις πρωτεΐνες, το σαλιγκάρι περιέχει 12,9% και το αβγό, για παράδειγμα, περιέχει 13%. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα έδεσμα περιεκτικό σε πρωτεΐνες και με χαμηλά λιπαρά. Επιπλέον, το κρέας του περιέχει μεγάλη ποικιλία ανόργανων αλάτων. Τα αμινοξέα, που αποτελούν την πρωτεΐνη του κρέατός του, βρίσκονται σε μεγάλη ποσότητα. Όσον αφορά τη θερμιδική αξία, αρκεί να σκεφτούμε ότι μία μερίδα (περίπου 12 σαλιγκάρια), περιέχει μόλις 80 θερμίδες. Εννοείται ότι δεν έχουν συνυπολογιστεί οι θερμίδες της σάλτσας, των καρυκευμάτων, του βουτύρου, του λαδιού κ.λπ.
Το σαλιγκάρι μπορεί να καταναλωθεί και σε ιδιαίτερες περιπτώσεις, για παράδειγμα στη θεραπεία παθήσεων, όπως η υπερτριγλυκεριδαιμία και η υπερχοληστεριναιμία. Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι τα σαλιγκάρια μπορούν να αποτελέσουν κατάλληλη τροφή για τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του ανθρώπου.
Πρώτη η Γαλλία στην κατανάλωση σαλιγκαριών
Ως προς την κατανάλωση, η Ιταλία, τα τελευταία 2 χρόνια βρίσκεται στη δεύτερη θέση, πάνω από την Ισπανία και τη Γερμανία, παραμένοντας φυσικά πίσω από τον κολοσσό του τομέα, δηλαδή τη Γαλλία που, στη μαγειρική χρήση του προϊόντος και στην εμπορευματοποίηση του παραμένει σε όλο τον κόσμο η πιο δυνατή χώρα με πάνω από 1.500.000 τόνους επεξεργασμένου προϊόντος, εμπορευματοποιημένο και εξαγώγιμο σε όλο τον κόσμο.
Στην Ελλάδα, παρόλο τον χαμηλό αριθμό κατοίκων, καταγράφηκε η πιο υψηλή κατανάλωση «κατά κεφαλή»: περίπου 40.000 τόνοι το 2005, με κατανάλωση πάνω από 500 γραμμάρια ανά άτομο ετησίως.
Eνα βαθύ όργωμα
Ζιζανιοκτονία
Μυοκτονία
Η επιφάνεια του εκτροφείου εξαρτάται από το είδος της επένδυσης που επιθυμεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να πραγματοποιήσει, από τη διαθέσιμη γη και την κατάσταση στην οποία βρίσκεται, καθώς επίσης και από το πρόγραμμα παραγωγής.
Φυσικά, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρχει μια αξιοσημείωτη παραγωγή με ένα μικρό αγροτεμάχιο. Το σαλιγκάρι, για να είναι παραγωγικό, θα πρέπει να έχει στη διάθεσή του ελεύθερο χώρο, με ποικίλη βλάστηση, ώστε να αναπαραχθεί ανενόχλητο, να εναποθέσει τα αβγά του στο κατάλληλο μέρος, να βοσκήσει όπως προτιμά και τέλος να δημιουργήσει το επίφραγμα.
Τρόφιμο υψηλής διατροφικής αξίας
Στην αρχαιότητα, το σαλιγκάρι καταναλωνόταν από τους Ελληνες αλλά και τους Ρωμαίους, οι οποίοι ήταν επίσης ένθερμοι εκτροφείς. Ακόμη και τότε, τα σαλιγκάρια θεωρούνταν τροφή πολυτελείας, διότι αν και εκτρέφονταν ή εισάγονταν από την Ισπανία και την Αφρική, καταναλώνονταν αποκλειστικά από τις υψηλές τάξεις, ενώ οι φτωχοί αρκούνταν σε αυτά που μπορούσαν να βρουν ελεύθερα στη φύση. Στο πέρασμα των αιώνων, η κατανάλωση των σαλιγκαριών παρέμεινε χαμηλή, λόγω της περιορισμένης προσφοράς. Εκτός από έδεσμα πολυτελείας, το σαλιγκάρι, όπως και το ψάρι, εντάχθηκε στα τρόφιμα νηστείας και των ειδικών εορτών. Το σαλιγκάρι, το οποίο ανήκει στα γαστερόποδα μαλάκια, είναι τρόφιμο υψηλής θρεπτικής αξίας, εύπεπτο, πλούσιο σε αμινοξέα και ανόργανα άλατα.
Λόγω της χημικής του σύνθεσης θα πρέπει να καταρρίψουμε το στερεότυπο ότι τα σαλιγκάρια είναι δύσπεπτα. Η πιθανή δυσπεψία οφείλεται στην προετοιμασία και στη βαρύτητα των καρυκευμάτων, όχι στο ίδιο το σαλιγκάρι. Το σαλιγκάρι περιέχει πολύ μικρή ποσότητα λίπους, μόλις 1,7%, σε αντίθεση με το βοδινό κρέας, το οποίο περιέχει 15% λίπος και το τυρί παρμεζάνα 25%. Όσον αφορά τις πρωτεΐνες, το σαλιγκάρι περιέχει 12,9% και το αβγό, για παράδειγμα, περιέχει 13%. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα έδεσμα περιεκτικό σε πρωτεΐνες και με χαμηλά λιπαρά. Επιπλέον, το κρέας του περιέχει μεγάλη ποικιλία ανόργανων αλάτων. Τα αμινοξέα, που αποτελούν την πρωτεΐνη του κρέατός του, βρίσκονται σε μεγάλη ποσότητα. Όσον αφορά τη θερμιδική αξία, αρκεί να σκεφτούμε ότι μία μερίδα (περίπου 12 σαλιγκάρια), περιέχει μόλις 80 θερμίδες. Εννοείται ότι δεν έχουν συνυπολογιστεί οι θερμίδες της σάλτσας, των καρυκευμάτων, του βουτύρου, του λαδιού κ.λπ.
Το σαλιγκάρι μπορεί να καταναλωθεί και σε ιδιαίτερες περιπτώσεις, για παράδειγμα στη θεραπεία παθήσεων, όπως η υπερτριγλυκεριδαιμία και η υπερχοληστεριναιμία. Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι τα σαλιγκάρια μπορούν να αποτελέσουν κατάλληλη τροφή για τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του ανθρώπου.
Πρώτη η Γαλλία στην κατανάλωση σαλιγκαριών
Ως προς την κατανάλωση, η Ιταλία, τα τελευταία 2 χρόνια βρίσκεται στη δεύτερη θέση, πάνω από την Ισπανία και τη Γερμανία, παραμένοντας φυσικά πίσω από τον κολοσσό του τομέα, δηλαδή τη Γαλλία που, στη μαγειρική χρήση του προϊόντος και στην εμπορευματοποίηση του παραμένει σε όλο τον κόσμο η πιο δυνατή χώρα με πάνω από 1.500.000 τόνους επεξεργασμένου προϊόντος, εμπορευματοποιημένο και εξαγώγιμο σε όλο τον κόσμο.
Στην Ελλάδα, παρόλο τον χαμηλό αριθμό κατοίκων, καταγράφηκε η πιο υψηλή κατανάλωση «κατά κεφαλή»: περίπου 40.000 τόνοι το 2005, με κατανάλωση πάνω από 500 γραμμάρια ανά άτομο ετησίως.
Το Διεθνές Ιταλικό Ινστιτούτο
Το Διεθνές Ινστιτούτο Σαλιγκαροτροφίας ιδρύεται το 1973 στο Cherasco, στην περιοχή του Τορίνο, στη Βόρεια Ιταλία, ως Κέντρο Σαλιγκαροτροφίας και ύστερα από ένα χρόνο θα γίνει το Διεθνές Ινστιτούτο της Σαλιγκαροτροφίας του Cherasco. Διευθύνεται από τον κ. Giovanni Avagnina, με σπουδές Κτηνιατρικής, ο οποίος και το ίδρυσε. Το Ιταλικό Ινστιτούτο διαφέρει με τα υπόλοιπα σαλιγκαροτροφεία, καθώς υιοθετεί την καλλιέργεια σε ελεύθερη γη χωρίς σκεπάσματα με τεχνολογία απόλυτα βιολογική.
Το 1978 ιδρύει τον Εθνικό Συνεταιρισμό Εκτροφέων, που αναγνωρίζεται αμέσως από την Α.Ι.Α (Υπουργείο Περιβάλλοντος) και καθιερώνεται ως διαχειριστής και υπεύθυνος πολλών ιταλικών εταιριών εκτροφής. Μετατρέπει και εμπορευματοποιεί τα σαλιγκάρια και αναπτύσσει δραστηριότητες συμβουλευτικής και τεχνικής επίβλεψης στην Ιταλία και στο εξωτερικό για λογαριασμό νομικών προσώπων και ιδιωτικών εταιρειών. Το ιταλικό μοντέλο ακολουθούν πολλές χώρες όπως: η Ιταλία, η Γερμανία, η Γαλλία, η Πολωνία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Σουηδία, η Ελβετία, η Κίνα, το Περού, η Σερβία, το Εκουαδόρ και η Κύπρος.
Το πλεονέκτημα της εκτροφής σαλιγκαριού είναι ότι δεν επηρεάζεται από το υψόμετρο του εκτροφείου (πεδινό –ορεινό), αλλά εκτρέφεται σε επίπεδα ή επικλινή εδάφη. Σχετικά μικρό το απαραίτητο κεφάλαιο... μεγάλη η απόδοση.
Σύμφωνα με πληροφορίες το αρχικό κόστος εγκατάστασης εξαρτάται από την κατάσταση που βρίσκεται το χωράφι που πρόκειται να γίνει η σαλιγκαροτροφεία. Συγκεκριμένα, πριν αρχίσει η διατροφή, πρέπει στο χωράφι να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες όπως: περίφραξη, τοποθέτηση λαμαρινών και τεχνικής βροχής, λίπανση-απολύμανση και τοποθέτηση πασσάλων. Υπολογίζεται ότι συνολικά θα κοστίσει ανά στρέμμα το μέγιστο 3.500 ευρώ.
Οι ώρες εργασίας που θα χρειαστούν στο εκτροφείο εξαρτάται από τα στρέμματα
Στα 3 στρ -------------- 390 ώρες
Στα 5 στρ -------------- 820 ώρες
Στα 10 στρ -------------- 1.550 ώρες
Η αποδοτικότητα, σύμφωνα με τα στοιχεία, έχει ως εξής: από χώρο εκτροφής ενός (1) στρέμματος στον οποίο θα τοποθετηθούν 5.000 μάνες θα υπάρξει παραγωγή το χρόνο από 1.000 έως 1.500 κιλά, ενώ παράλληλα από 2ο χρόνο το μικτό κέρδος ανά στρέμμα το έτος υπολογίζεται σε 4.400 ευρώ, ενώ το καθαρό κέρδος ανά στρέμμα το έτος υπολογίζεται σε 3.500 ευρώ.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΤΡΟΦΗΣ – ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΕΚΤΡΟΦΗ
Ο τρόπος εκτροφής του Helix aspersa διακρίνεται σε δύο βασικά στάδια:
α) της αναπαραγωγής
β) και της πάχυνσης
Αναπαραγωγή
Η αναπαραγωγική διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα σε ειδικά διαμορφωμένο κτήριο η στο χώρο πάχυνσης. Η επιλογή του τρόπου εξαρτάτε από το μέγεθος της μονάδας, καθώς και ύψος της επένδυσης. Η αναπαραγωγή μέσα στο χώρο πάχυνσης υπόκειται σε γεωγραφικούς περιορισμούς.
Αναπαραγωγή σε κτήριο
Στο κτήριο αναπαραγωγής επικρατούν ελεγχόμενες συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας και φωτοπεριόδου. Υπάρχουν πέντε διαφορετικοί θάλαμοι με διαφορετικές συνθήκες για την διαχείριση των γεννητόρων:
χώρος ανάπτυξης
θάλαμος αναπαραγωγής
εκκολαπτήριο
ψυχρός θάλαμος
θερμός θάλαμος
Μέσα στους χώρους αυτούς υπάρχουν ειδικοί κλωβοί που τοποθετούνται οι γεννήτορες για να ζευγαρώσουν και να ωαποθέσουν. Οι ωαποθέσεις μεταφέρονται στο εκκολαπτήριο που γίνεται η εκκόλαψη των νεαρών σαλιγκαριών. Τα νεαρά σαλιγκάρια (γόνος) μετά την εκκόλαψη τους μεταφέρονται στο χώρο πάχυνσης. Μέσα στο κτήριο υπάρχει απόλυτος έλεγχος της βιολογίας των σαλιγκαριών και μπορούμε να έχουμε αναπαραγωγικό αποτέλεσμα ανεξάρτητα από την εποχή του χρόνου.
Αναπαραγωγή στο χώρο πάχυνσης
Η αναπαραγωγή στο χώρο πάχυνσης γίνεται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρου με μικρότερη όμως εκκολαπτική επιτυχία σε σχέση με αυτή που επιτυγχάνεται στο κτήριο αναπαραγωγής. H αναπαραγωγική περίοδος ξεκινά στα μέσα Μαρτίου και λήγει στα μέσα Νοέμβριου.
Πάχυνση
Ο χώρος πάχυνσης είναι δυκτιοκήπια ειδικά διαμορφωμένα για τις ανάγκες της εκτροφής. Εσωτερικά είναι διαχωρισμένα σε πάρκα πάχυνσης που διαθέτουν ηλεκτροφόρα περίφραξη, ταΐστρες και σκέπαστρα. Tα νεαρά σαλιγκάρια αμέσως μετά την εκκόλαψη τους μεταφέρονται στα θερμοκήπια πάχυνσης και τοποθετούνται μέσα στις ταΐστρες. Εκεί μένουν για διάστημα 3 με 4 μηνών μέχρι να φτάσουν σε εμπορεύσιμο μέγεθος.
Yγρασία
Στα δυκτιοκήπια η διατήρηση της απαιτούμενης υγρασίας για την αύξηση των σαλιγκαριών θα επιτυγχάνεται με σύστημα υδρονέφωσης. Η κατανάλωση νερού εξαρτάτε από τη εποχή του έτους αλλά δεν ξεπερνά τα 1200 λίτρα την ημέρα ανά στρέμμα δικτυοκηπίου.
Tροφή
H θρέψη των σαλιγκαριών γίνεται με τεχνητό σιτηρέσιο που παρασκευάζεται από καλαμπόκι, σόγια, σιτάρι, κριθάρι, πίτουρο, ανθρακικό ασβέστιο και την προσθήκη ιχνοστοιχείων. Σε καμία περίπτωση δεν χρησιμοποιούνται υποπροϊόντα τροφών και αντιβιώσεις γιατί μπορούν να αυξήσουν την θνησιμότητα κατά την αναπαραγωγή και την πάχυνση των σαλιγκαριών σε ποσοστά που μπορούν να φτάσουν το 90% του συνολικού πληθυσμού. Αν χρησιμοποιηθούν βιολογικές πρώτες ύλες το σιτηρέσιο μπορεί να πιστοποιηθεί και ως βιολογικό. Η σύσταση του σιτηρεσίου μεταβάλλεται ανάλογα με την ηλικιακή κλάση του σαλιγκαριού.
O δείκτης κατανάλωσης τροφής είναι 1.6, δηλαδή για την παραγωγή ενός κιλού σαλιγκαριών απαιτούνται 1.6 kg τροφής. H τροφή δίνεται στα σαλιγκάρια μέσα σε ταΐστρες και ανανεώνεται δύο φορές την εβδομάδα.
Παραγωγικότητα
Η παραγωγικότητα μιας μονάδας εκτροφής σαλιγκαριών υπολογίζεται ανά στρέμμα δυκτιοκηπίου και κυμαίνεται από 3 έως 10 τόνους το χρόνο. Η δυναμικότητα παραγωγής σε κάθε κύκλο παραγωγής διάρκειας 3,5 μηνών είναι 4,5 τόνοι. Μεγάλες παραγωγές επιτυγχάνουν μονάδες που διαθέτουν κτήριο αναπαραγωγής και μπορούν να φορτίσουν με γόνο το δυκτιοκήπιο στην πλήρη δυναμικότητα του.
Παραγωγή 4.480 Kg σαλιγκαριών σε 1.000 τ.μ. δυκτιοκήπιο
Θηρευτές – Ασθένειες
Στη φύση τα σαλιγκάρια κινδυνεύουν από μεγάλο αριθμό σπονδυλωτών θηρευτών, όπως ποντίκια, νυφίτσες, κοράκια, καθώς και ασπόνδυλων, όπως δίπτερα, κολεόπτερα. Σε συνθήκες εκτροφής η κατασκευή των εγκαταστάσεων και σωστή διαχείριση των χώρων προστατεύει τα σαλιγκάρια από τους θηρευτές.
Παράσιτα όπως νηματώδης και ακάρεα μπορεί να προσβάλουν τα σαλιγκάρια. Τα παραπάνω παράσιτα μειώνουν την αναπαραγωγική ικανότητα των σαλιγκαριών και αυξάνουν τα ποσοστά θνησιμότητας. Τα σαλιγκάρια δεν προσβάλλονται από ιούς.
Συμπεράσματα
Η διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση σαλιγκαριών στην Ευρώπη έχει σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη της σαλιγκαροτροφίας σε πολλές χώρες, ανάμεσα σε αυτές και η Ελλάδα.
Πράγματι όλα τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν μέρος μιας πραγματικότητας που φαίνεται δελεαστική, εύκολη, χαμηλού κόστους εγκατάστασης, υψηλών αποδόσεων, δηλαδή μια μεγάλη επενδυτική ευκαιρία.
Ωστόσο η αντιμετώπιση της εκτροφής σαλιγκαριών στην χώρα μας γίνεται πιο πολύ με όρους φυτικής παραγωγής και όχι τόσο με όρους ζωικής παραγωγής. Με βάση τα όσα υποστηρίζει ο βιολόγος Aθανάσιος Γκόγκας, οι λόγοι για αυτή την στρέβλωση είναι παρά πολλοί, όπως η παραπληροφόρηση από τα ΜΜΕ, η αδυναμία των γεωτεχνικών να κατανοήσουν και να οριοθετήσουν την εκτροφή σαλιγκαριών μέσα στους κανόνες της ζωικής παραγωγής, και τέλος η έλλειψη καταρτισμένου επιστημονικού δυναμικού που θα μπορεί να υποστηρίξει το εγχείρημα.
Σήμερα κάθε επένδυση στην ζωική παραγωγή γίνεται με συγκεκριμένους όρους ώστε να προκύψει μια λειτουργικά καθορισμένη και χρηματοοικονομικά βιώσιμη επιχείρηση. Με αυτή την οπτική θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε και την εκτροφή των σαλιγκαριών.
Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να εξετάσουμε την εκτροφή σαλιγκαριών ως δυνατότητα ενασχόλησης προς διερεύνηση. Μεθοδολογίες, συστήματα και καινοτομίες, που μπορούν να δώσουν «μαγικά» παραγωγικά αποτελέσματα ή να δώσουν λύσεις σε αποτυχημένες παραγωγικές διαδικασίες, δεν υπάρχουν στην εκτροφή σαλιγκαριών όπως και στην εκτροφή κανενός άλλου ζώου.
Το Διεθνές Ινστιτούτο Σαλιγκαροτροφίας ιδρύεται το 1973 στο Cherasco, στην περιοχή του Τορίνο, στη Βόρεια Ιταλία, ως Κέντρο Σαλιγκαροτροφίας και ύστερα από ένα χρόνο θα γίνει το Διεθνές Ινστιτούτο της Σαλιγκαροτροφίας του Cherasco. Διευθύνεται από τον κ. Giovanni Avagnina, με σπουδές Κτηνιατρικής, ο οποίος και το ίδρυσε. Το Ιταλικό Ινστιτούτο διαφέρει με τα υπόλοιπα σαλιγκαροτροφεία, καθώς υιοθετεί την καλλιέργεια σε ελεύθερη γη χωρίς σκεπάσματα με τεχνολογία απόλυτα βιολογική.
Το 1978 ιδρύει τον Εθνικό Συνεταιρισμό Εκτροφέων, που αναγνωρίζεται αμέσως από την Α.Ι.Α (Υπουργείο Περιβάλλοντος) και καθιερώνεται ως διαχειριστής και υπεύθυνος πολλών ιταλικών εταιριών εκτροφής. Μετατρέπει και εμπορευματοποιεί τα σαλιγκάρια και αναπτύσσει δραστηριότητες συμβουλευτικής και τεχνικής επίβλεψης στην Ιταλία και στο εξωτερικό για λογαριασμό νομικών προσώπων και ιδιωτικών εταιρειών. Το ιταλικό μοντέλο ακολουθούν πολλές χώρες όπως: η Ιταλία, η Γερμανία, η Γαλλία, η Πολωνία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Σουηδία, η Ελβετία, η Κίνα, το Περού, η Σερβία, το Εκουαδόρ και η Κύπρος.
Το πλεονέκτημα της εκτροφής σαλιγκαριού είναι ότι δεν επηρεάζεται από το υψόμετρο του εκτροφείου (πεδινό –ορεινό), αλλά εκτρέφεται σε επίπεδα ή επικλινή εδάφη. Σχετικά μικρό το απαραίτητο κεφάλαιο... μεγάλη η απόδοση.
Σύμφωνα με πληροφορίες το αρχικό κόστος εγκατάστασης εξαρτάται από την κατάσταση που βρίσκεται το χωράφι που πρόκειται να γίνει η σαλιγκαροτροφεία. Συγκεκριμένα, πριν αρχίσει η διατροφή, πρέπει στο χωράφι να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες όπως: περίφραξη, τοποθέτηση λαμαρινών και τεχνικής βροχής, λίπανση-απολύμανση και τοποθέτηση πασσάλων. Υπολογίζεται ότι συνολικά θα κοστίσει ανά στρέμμα το μέγιστο 3.500 ευρώ.
Οι ώρες εργασίας που θα χρειαστούν στο εκτροφείο εξαρτάται από τα στρέμματα
Στα 3 στρ -------------- 390 ώρες
Στα 5 στρ -------------- 820 ώρες
Στα 10 στρ -------------- 1.550 ώρες
Η αποδοτικότητα, σύμφωνα με τα στοιχεία, έχει ως εξής: από χώρο εκτροφής ενός (1) στρέμματος στον οποίο θα τοποθετηθούν 5.000 μάνες θα υπάρξει παραγωγή το χρόνο από 1.000 έως 1.500 κιλά, ενώ παράλληλα από 2ο χρόνο το μικτό κέρδος ανά στρέμμα το έτος υπολογίζεται σε 4.400 ευρώ, ενώ το καθαρό κέρδος ανά στρέμμα το έτος υπολογίζεται σε 3.500 ευρώ.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΤΡΟΦΗΣ – ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΕΚΤΡΟΦΗ
Ο τρόπος εκτροφής του Helix aspersa διακρίνεται σε δύο βασικά στάδια:
α) της αναπαραγωγής
β) και της πάχυνσης
Αναπαραγωγή
Η αναπαραγωγική διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα σε ειδικά διαμορφωμένο κτήριο η στο χώρο πάχυνσης. Η επιλογή του τρόπου εξαρτάτε από το μέγεθος της μονάδας, καθώς και ύψος της επένδυσης. Η αναπαραγωγή μέσα στο χώρο πάχυνσης υπόκειται σε γεωγραφικούς περιορισμούς.
Αναπαραγωγή σε κτήριο
Στο κτήριο αναπαραγωγής επικρατούν ελεγχόμενες συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας και φωτοπεριόδου. Υπάρχουν πέντε διαφορετικοί θάλαμοι με διαφορετικές συνθήκες για την διαχείριση των γεννητόρων:
χώρος ανάπτυξης
θάλαμος αναπαραγωγής
εκκολαπτήριο
ψυχρός θάλαμος
θερμός θάλαμος
Μέσα στους χώρους αυτούς υπάρχουν ειδικοί κλωβοί που τοποθετούνται οι γεννήτορες για να ζευγαρώσουν και να ωαποθέσουν. Οι ωαποθέσεις μεταφέρονται στο εκκολαπτήριο που γίνεται η εκκόλαψη των νεαρών σαλιγκαριών. Τα νεαρά σαλιγκάρια (γόνος) μετά την εκκόλαψη τους μεταφέρονται στο χώρο πάχυνσης. Μέσα στο κτήριο υπάρχει απόλυτος έλεγχος της βιολογίας των σαλιγκαριών και μπορούμε να έχουμε αναπαραγωγικό αποτέλεσμα ανεξάρτητα από την εποχή του χρόνου.
Αναπαραγωγή στο χώρο πάχυνσης
Η αναπαραγωγή στο χώρο πάχυνσης γίνεται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρου με μικρότερη όμως εκκολαπτική επιτυχία σε σχέση με αυτή που επιτυγχάνεται στο κτήριο αναπαραγωγής. H αναπαραγωγική περίοδος ξεκινά στα μέσα Μαρτίου και λήγει στα μέσα Νοέμβριου.
Πάχυνση
Ο χώρος πάχυνσης είναι δυκτιοκήπια ειδικά διαμορφωμένα για τις ανάγκες της εκτροφής. Εσωτερικά είναι διαχωρισμένα σε πάρκα πάχυνσης που διαθέτουν ηλεκτροφόρα περίφραξη, ταΐστρες και σκέπαστρα. Tα νεαρά σαλιγκάρια αμέσως μετά την εκκόλαψη τους μεταφέρονται στα θερμοκήπια πάχυνσης και τοποθετούνται μέσα στις ταΐστρες. Εκεί μένουν για διάστημα 3 με 4 μηνών μέχρι να φτάσουν σε εμπορεύσιμο μέγεθος.
Yγρασία
Στα δυκτιοκήπια η διατήρηση της απαιτούμενης υγρασίας για την αύξηση των σαλιγκαριών θα επιτυγχάνεται με σύστημα υδρονέφωσης. Η κατανάλωση νερού εξαρτάτε από τη εποχή του έτους αλλά δεν ξεπερνά τα 1200 λίτρα την ημέρα ανά στρέμμα δικτυοκηπίου.
Tροφή
H θρέψη των σαλιγκαριών γίνεται με τεχνητό σιτηρέσιο που παρασκευάζεται από καλαμπόκι, σόγια, σιτάρι, κριθάρι, πίτουρο, ανθρακικό ασβέστιο και την προσθήκη ιχνοστοιχείων. Σε καμία περίπτωση δεν χρησιμοποιούνται υποπροϊόντα τροφών και αντιβιώσεις γιατί μπορούν να αυξήσουν την θνησιμότητα κατά την αναπαραγωγή και την πάχυνση των σαλιγκαριών σε ποσοστά που μπορούν να φτάσουν το 90% του συνολικού πληθυσμού. Αν χρησιμοποιηθούν βιολογικές πρώτες ύλες το σιτηρέσιο μπορεί να πιστοποιηθεί και ως βιολογικό. Η σύσταση του σιτηρεσίου μεταβάλλεται ανάλογα με την ηλικιακή κλάση του σαλιγκαριού.
O δείκτης κατανάλωσης τροφής είναι 1.6, δηλαδή για την παραγωγή ενός κιλού σαλιγκαριών απαιτούνται 1.6 kg τροφής. H τροφή δίνεται στα σαλιγκάρια μέσα σε ταΐστρες και ανανεώνεται δύο φορές την εβδομάδα.
Παραγωγικότητα
Η παραγωγικότητα μιας μονάδας εκτροφής σαλιγκαριών υπολογίζεται ανά στρέμμα δυκτιοκηπίου και κυμαίνεται από 3 έως 10 τόνους το χρόνο. Η δυναμικότητα παραγωγής σε κάθε κύκλο παραγωγής διάρκειας 3,5 μηνών είναι 4,5 τόνοι. Μεγάλες παραγωγές επιτυγχάνουν μονάδες που διαθέτουν κτήριο αναπαραγωγής και μπορούν να φορτίσουν με γόνο το δυκτιοκήπιο στην πλήρη δυναμικότητα του.
Παραγωγή 4.480 Kg σαλιγκαριών σε 1.000 τ.μ. δυκτιοκήπιο
Θηρευτές – Ασθένειες
Στη φύση τα σαλιγκάρια κινδυνεύουν από μεγάλο αριθμό σπονδυλωτών θηρευτών, όπως ποντίκια, νυφίτσες, κοράκια, καθώς και ασπόνδυλων, όπως δίπτερα, κολεόπτερα. Σε συνθήκες εκτροφής η κατασκευή των εγκαταστάσεων και σωστή διαχείριση των χώρων προστατεύει τα σαλιγκάρια από τους θηρευτές.
Παράσιτα όπως νηματώδης και ακάρεα μπορεί να προσβάλουν τα σαλιγκάρια. Τα παραπάνω παράσιτα μειώνουν την αναπαραγωγική ικανότητα των σαλιγκαριών και αυξάνουν τα ποσοστά θνησιμότητας. Τα σαλιγκάρια δεν προσβάλλονται από ιούς.
Συμπεράσματα
Η διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση σαλιγκαριών στην Ευρώπη έχει σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη της σαλιγκαροτροφίας σε πολλές χώρες, ανάμεσα σε αυτές και η Ελλάδα.
Πράγματι όλα τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν μέρος μιας πραγματικότητας που φαίνεται δελεαστική, εύκολη, χαμηλού κόστους εγκατάστασης, υψηλών αποδόσεων, δηλαδή μια μεγάλη επενδυτική ευκαιρία.
Ωστόσο η αντιμετώπιση της εκτροφής σαλιγκαριών στην χώρα μας γίνεται πιο πολύ με όρους φυτικής παραγωγής και όχι τόσο με όρους ζωικής παραγωγής. Με βάση τα όσα υποστηρίζει ο βιολόγος Aθανάσιος Γκόγκας, οι λόγοι για αυτή την στρέβλωση είναι παρά πολλοί, όπως η παραπληροφόρηση από τα ΜΜΕ, η αδυναμία των γεωτεχνικών να κατανοήσουν και να οριοθετήσουν την εκτροφή σαλιγκαριών μέσα στους κανόνες της ζωικής παραγωγής, και τέλος η έλλειψη καταρτισμένου επιστημονικού δυναμικού που θα μπορεί να υποστηρίξει το εγχείρημα.
Σήμερα κάθε επένδυση στην ζωική παραγωγή γίνεται με συγκεκριμένους όρους ώστε να προκύψει μια λειτουργικά καθορισμένη και χρηματοοικονομικά βιώσιμη επιχείρηση. Με αυτή την οπτική θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε και την εκτροφή των σαλιγκαριών.
Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να εξετάσουμε την εκτροφή σαλιγκαριών ως δυνατότητα ενασχόλησης προς διερεύνηση. Μεθοδολογίες, συστήματα και καινοτομίες, που μπορούν να δώσουν «μαγικά» παραγωγικά αποτελέσματα ή να δώσουν λύσεις σε αποτυχημένες παραγωγικές διαδικασίες, δεν υπάρχουν στην εκτροφή σαλιγκαριών όπως και στην εκτροφή κανενός άλλου ζώου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου